AKEVLER KUR'AN MEÂLİ
Süleyman Karagülle
2864 Okunma
ĞAŞİYE SURESİ MEALİ

 

88 - ĞAŞİYE SURESİ

 

Rahman Rahim Allah’ın ismine

 

Etve : Su kanalı demektir. Suyun akıp gelmesine ”eta“ mastar olmuştur. Bir yönden gelişi ifade eder. ”Ciet“ ise yönsüz gelisi ifade eder.

Hadis : Kirlenmiş veya kapanmış şeyi parlattıktan sonra ortaya çıkandır. Taze meyve anlamına da gelir. Hudus pası kaldırma anlamına gelirken vakıa ise suyun toplandığı çukur dermektir. Suyun dolmasına vuku’ denir. Hudus ortaya çıktıktan sonra sürekli olarak genişleyen ve yayılan olaylara denir. Vuku’ ise ortaya çıkıp kısa zamanda sona eren olaylara denir.

Ğaşiy : Çuldur. Mastar olarak örtmek anlamına gelir.

Vech : Yüz demektir.

Yevm : “Yemm” durgun akan su demektir. Kabarıp inmesi sebebi ile periyodik çağların adı olmuştur. Sonra bir gün ve geceye isim olmuştur. Kur'an'da “Eyyamen ma'dudat”da olduğu gibi 24 saat için kullanılmaktadır. Veya "tilke eyyamin nudaviluha"da olduğu gibi çağlar için kullanılmaktadır.

Huşu’ : « Haşia », toprak üzerinde olgunlaşmış sonbahardaki kuru ottur. Bu otlar çürür ve toprak daha iyi ot bitirecek hale gelir. Bu verimli toprağın adı « huşu’» dur. Böylece insanın belli bilgiler aldıktan sonra o bilgilerin etkisi altında rabbina dönmesi için, içinde oluţan duyguya huşu’ denir. Kur’an’da namaz içinde kunut ve huşu’ farz kılınmıştır. Kunut okunanları dinlemek, yani Allah’ın emirlerini telakki etmek, huşu’ ise ondan sonra sukunet hali alarak kendi içini dinleyerek rabıta kurmaktır.

Amel : Amele iş yapmaya alıştırılmış deve veya öküz demektir. Abd kelimesi ile de akrabalığı vardır. Amel etmek başkasına iş yapmak demektir.

Nasb : İşaret için dikilmiş taştır.

Sıliy : Sıliye, çölde Arapların güneşte et pişirdikleri taşın adıdır. Sonra pişirmek mastarına dönüşmüştür. “Ateşte pişecektir” denmektedir. Terbiye olacaktır, anlamındadır. Salat kelimesi de buradan gelmektedir. Cehennem dünyada terbiye olmayan insanları ahirette terbiye etmek için vardır. Zaten cehennem de fırın demektir.  

Nar : Ateş demektir. Nur da bu kökten türemiştir.

Hamiye : Sık çamur demektir. Kalıp için kullanılan çamurdur. Sonra koruma anlamı almıştır. Himaye etmek buradan gelmektedir. Yapılan kalıpların kalıcı olması için ateşte pişirilmiş ve bugünkü seramik doğmuştur. Hamiye pişiren anlamındadır.

Sakiy : Kaba konmuş sudur. Türkçe’deki su kelimesi buradan gelmiştir. Ma akar veya göldeki su, saky etmek su vermek demektir.

Ayn : Ayn göz, “evya” göze demektir. Önce pınarların akan gözüne, sonra da insanların gözüne ayn denmiştir. Topluluklarda kelimelerin birbirine aktarılması olduğu gibi, benzetmelerin aktarılması da vardır. Türkler ve Araplar gözü hem pınar için hem de görme aleti için kullanmışlardır.

İna : Yemek çanağıdır.

Leyse : Bu kelime “late”den dönüşmüştür.  “La” “beyn”den dönüşmüştür. Olmadı veya değildir anlamındadır. Fiildir ama muzarisi yoktur.

Team : Yiyecek demektir.

Dar’ : Hayvan memesidir.

Semen : Yağdır.  

Ğaniy : Ğanem, koyun sürüsü demektir. Ğanimet kelimesi buradan gelir. Sonra “m” harfi “y” harfine dönüşmüş ve zenginlik anlamı kazanmıştır. Kurtarmak, savmak anlamında if’al babı kullanılır. Kelime olarak “zengin etti” manasınadır. Ama kullanışta “savdı, kurtardı” anlamlarına gelir.  

Cu’ : “Cey” suyun eteklerinden akarak toplandığı yerin adıdır. Boşluk demektir. Hemzeayn”a dönüşmüş ve boş olan insan karnına ad olmuştur.

Ni’met : "Neam" geviş getiren çift parmaklı hayvanların ortak adıdır. Deve, sığır, koyun, keçi. Sonra ni’met bütün yiyeceklerin adı olmuştur. Daha sonra da bütün yiyeceklerin adı olmuştur. Rahmet manevi iyilikler, nimet maddi iyilikleri ifade eder.

Sa’y :

Radiy : Süt, anne çocuğunu emdirirken yalnız görevi olduğu için emdirmez, aynı zamanda isteyerek ve zevk alarak emdirir. Bir işi yaparken ilerideki çıkarları ve sonuçları düşünerek işi yaparsın ama onu yapmak istemezsin. Örneğin bir hakim kanunlara uyarak suçluya ceza verir ama “keşke bu suçu işlemeseydi de bu cezayı vermeseydim” der.  Bazı işi de, görevi olarak yapar ve hem de yaptığından memnun olur. Birincisine irade ikincisine rıza denir. Burada “a'yn” “ya”ya dönüşmüştür.

Cinn : Cennet, dışarıdan iç tarafı görülmeyen meyveliklerin adıdır. Cenin kelimesi buradan gelmektedir. Görülmeyen varlıklara “cin” denmektedir. İnse karşı kullanılmaktadır.

Ali :

Sem’ :

Lağv : Reğev, köpüktür. Re Le’ye dönüşmüş Leğev olmuştur ve köpük misali boş söz ve oluş anlamı kazanmıştır.

Cery : Suyun akıntısına kapılıp yüzen parçadır. Buradan akis fiili oluşmuştur. Bizzat suyun akışına da cereyan denmiştir.

Surur : Serer üstüne oturulan kanepe türü divandır. Üstüne oturup serinlemekten sevinç, altına bir şey gizlemekten sır anlamları kazanmıştır.

Ref’ : Raf’, üzerine bir şeylerin konduğu yer, raftır. Mastar olarak da kaldırmak, yükseltmek demektir.

Kub : Kap, kupa, bardak, küp anlamlarına gelir.

Vad’ : Vedia’ heybe demektir. İçine azık konan veya eşya taşınan kaptır. Bir şeyi vad’ etmek onu yerine yerleştirmek demektir.

Numruk : Yastıktır.  

Saffe : “Soffa”, odalar arası oturma yeridir. Oturmak için konulmuş taşlara “safa” denir. Sonra sıra anlamı kazanmıştır. ama bu sıra insan sıralaması anlamındadır.

Zerb : Zerab üstüne oturulan minderdir. Halı veya kilim anlamlarına da gelir.

Bess : Rüzgarın esmesi sonucu etrafa dağılan toz anlamından gelmiş olmalıdır. Besse, yaymak, türetmek anlamlarına gelmektedir.  

Nazar : Raye, uzaktan görülebilen işaret demektir. “Basar” göz demektir. “Nazar” korkuluk demektir. Nazar bakmak, re’y ise görmek anlamındadır. Re’y derinlemesine görmek, nazar genişlemesine görmek, basar uzağı görmek, şuhud ise içinde bulunmak, her yönüyle görmek demektir.

İbil    : Deve sürüsü demektir.

Keyfe : Keyiçin” demektir. “Kev”nin “nun”u düşmüş ve soruya dönüşmüştür. Sonuna “mim” eklenerek “keyme” şeklinde de kullanılmıştır. “Mim” “fa”ya dönüşerek “keyfe” olmuştur. “Ma” “ne” anlamındadır. “Keyfe” ise “nasıl” anlamındadır. “Ma” olması gereği yani gelecekle ilgili gerekleri “keyfe” ise oluş için gerekleri sormaktadır. Burada “Allah ne yaptı” demiyor da “nasıl yaptı” diyor. Yapış tarzını anlatmaktadır. Hayatta zulüm yapanlar veya şeriat dışına çıkanlar beklenmedik sonuçlarla karşılaşırlar. Bu sonuçlar insanları uyarmalıdır.

Halk : Halk, deri veya bez parçası demektir. Mastar olarak elbise biçmek veya çamurdan bir şey yapmak demektir. ”Rabvet”te tedrici oluşum vardır. “Hilkat”te ise birden oluş vardır. Allah hem haliktir hem de rabdır. Kaderde her şeyi planlamış ve ona göre zaman içinde gelişmeye bırakmıştır. Buna da kaza denir. İlk yarattığı canlıda kıyamete kadar gelecek bütün canlıların bütün özellikleri ilk canlının geninde vardı. Bu kaderdir. Şimdi gerçekleşenler ise kazadır. İlk defa zaman ve mekan içinde öyle atomları yarattı ki, o atomlarda da kainatın oluşması ile ilgili bütün özelikler vardı. O kaderdi.

Sema : “Sem” hayvanın sırtı, “ard” da hayvanın karnıdır. Sırtın üst kısmına sema, alt tarafına da ard denir. Ard toprak parçası ve yer küre, sema da gök küre demektir. Her tabakanın üst üste olmasından dolayı her birinin adı da semadır.

Cibal : Cibal, dağ demektir. Sıra dağlara rasiye, sivri dağa da alem denmektedir.

Nasb : Dikili taş demektir. Çardak devri toplulukları toplantı yerlerine taş dikerler ve bu taşa da nasb derlerdi. İşaret için dikilen taşa denir.

Ard : Yer demektir. Yer küre anlamına geldiği gibi herhangi bir arazi parçasına da arz denir.

Saht : Mistah, hurma kurutulan yerdir. Sath kelimesi bir yeri bir şey için kullanmak amacıyla düzeltilerek meydana gelen sahadır.

Zikr : Yay görevi gören ağaç dal parçasıdır. Sonraları çelik denmiştir. Yumuşak demire ünsa denir. Bellek tekrar eskiyi hatırlama olduğundan yayın tekrar eski yerine gelmesine benzetilerek zakire denmiştir.

Saytır : Et satırıdır.  

Veliy : Veli arka demektir. Bel kelimesi ile akrabadır. Tevella, sırtını çevirmek, gerisin griye dönmektir. Tevliye arka çıkmaktır.

Küfür : Hufre, çukur demektir. Ğafere, çukurun dışarı atılmış toprağı demektir. Kefere ise tohumu örten toprağın adıdır. Kafir, çiftçi demektir. Sonraları bu kelime gerçekleri ve hakikatleri kapatan, gizleyen anlamında kullanılmaya başlanmıştır. Tohumun sonradan yeşermesi gibi hakikatin de bir gün yeşereceğini de bu kelime içermektedir. Kafirun kurallı erkek çoğuldur, muhatap örgütlenmiş bir topluluktur. Böylece İslam düzeninde onların kendi cemaatlerini kurabilecekleri ve diledikleri gibi yaşabilecekleri ifade edilmektedir. Burada kafirler arasında bir fark gözetilmediğinden bunların Ehl-i Kitap olma şartı yoktur. Tarihte de Mecusiler Ehl-i Kitap olmadıkları halde İslam ülkelerinde yaşadılar ve yaşıyorlar. Burada küfredenler belli ama küfür belirsizdir.

Uzbe : Su yosunudur. Sudaki tek hücreli organizmalardır. “Azb”, hoş tat azab kötü tat, acı demektir.

Allah : Allah kelimesi “el-ilah”tan dönüşmüştür. Özel isimdir. Kurallara göre türememiştir. İlah kelimesi Tanrı anlamındadır. İnsanlar, “var edici”yi her zaman bilmişlerdir. Onu en kıymetli veya güçlü gördükleri bir varlık ile ifade etmeye çalışmışlardır. Bu sebepledir ki, birçok dinlerde Tanrı güneş kelimesi ile ifade edilmiştir. Türkçe’deki Tanrı da ışık kelimesinden gelmektedir. Kur’an’da da “Allah göklerin ve yerin nurudur” denmektedir. Bu kelimenin çıkışı “aydınlık” anlamına gelen bir sözden gelmiş olmalıdır. Türkçeye Tanrı diye tercüme edilecektir.

Kebir : Yaşlı adamdır. Büyük anlamında kullanılmaktadır.

Evb : Ev yuva demektir. Eveve’deki son vav, ba harfine dönüţerek evb olmuţtur. Yuvaya dönüţ demektir.

Sery : Akan deredir.

Hesab : Hisbe okun nişangah kısmına denir. Mesafeye göre arpacığın yukarıya veya aşağıya tutulması gerekmektedir. Bunu başaran kimse hedefine ulaşır. Mekanikte hesap ilk olarak top atışlarında uygulanmıştır. Hesap etmek kesin olarak sonuçları elde etmek anlamına geldiği gibi zannetmek anlamına da gelir. Zan da kanaat anlamına gelir. Kur’an bu iki kelimeyi her iki şekilde de kullanmaktadır. Böylece ilmi sonuçların yaklaşık ve olası olduğuna işaret etmektedir. Burada "zannediyor" anlamında kullanılmıştır.

 

Ğaşiyenin hadisi sana etvet etmedi mi? Kimi vecihler olyevm haşiadır, amiledir, nasibedir. Hamiye nara sıliy eder. Aniye aynden saky olunur. Dari’dan olanın dışında onlara bir taam yok. Ne isman eder ne de cu’dan iğna eder. Kimi vecihler de olyevm naimedir. Sa’ylerine razıdırlar. Aliye cennettedirler. Orada lağiyeyi sem’ etmez. Orada cari ayn vardır. Orada merfu serirler ve mevdu’ kevbler ve mesfuf numruklar ve mebsus zerbiler vardır. İbile nazar etmiyorlar mı, nasıl halkedilmiş, semaya nasıl ref’ olunmuş, cibala nasıl nasb olunmuş, arza nasıl sath olunmuş... Tezkir et, sen sadece müzekkirsin. Onlara musaytır değilsin. Sadece kim tevelli eder ve küfr ederse Allah onlara ekber azabı ile ta’zib eder. Onların iyabı bizedir, sonra onların hesabı da bizedir.

 

Kuşatmanın öyküsü sana gelmedi mi? Yüzler var o gün solgundur, yorgundur, bitkindir. Pişirici ateşte tavlanıyorlar. Durgun kaynaktan sulanırlar. Onların ağızdan başka bir yiyeceği yoktur. Ne semirtir, ne de açlığı giderir. Yüzler var o gün dolgundur. Çabalarında mutludurlar. Yüce bahçeliktedirler. Orada bozucu söz duymazlar. Orada kaynaklar akardır. Orada yüksek koltuklar, yerleştirilmiş bardaklar, dizilmiş yastıklar ve serilmiş halılar vardır. Develere, nasıl yaratılmış; göğe, nasıl yükseltilmiş; dağlara, nasıl dikilmiş; yere, nasıl düzenlenmiş bakmıyorlar mı? Anlat, sen yalnızca anlatansın. Onlara zorba değilsin. Ancak kim arkasını döner ve kapatırsa Allah ona en büyük tadı tattıracaktır. Dönüşleri bizedir. Sonra işlemleri üzerimizedir.

 

AÇIKLAMA : Bu surede önce ahiret hayatı anlatılmaktadır. Ahiret hayatının bu dünyaya benzediğini insanların orada bu dünyada olduğu gibi ihtiyaçları olacağını anlatmaktadır. Cennete ve cehenneme giden taraflar benzer ihtiyaçları olduğunu ve farklı şekilde kaliteli ve kalitesiz mallarla karşılanacağını ifade etmektedir. Sonra canlının yaratılması ve o canlının yaşayabilmesi için kainattan bahsetmektedir. Mümine “sen anlat, sen onlara zorla yaptırmakla yetkili değilsin. Onlara ceza verecek, hesaba çekecek Allah’tır” diyerek temel görevini ortaya koymaktadır. Bundan sonraki surede de kendi topluluğu içindeki görevi hatırlatılmaktadır. Yani bu surede bir müminin mümin olmayanlara karşı görevini anlatmaktadır. Bu görev tebliğ görevidir. Zorlama yapmadan tebliğ görevidir. Bundan sonraki surede müminlerin kendi aralarındaki görevleri anlatılmaktadır. O da yetime ikram ve yoksulun doyması için çaba göstermektir. Yani iç düzenlerini kurmaktır.

 

 

 

 

 


AKEVLER KUR'AN MEÂLİ
1-FATİHA SURESİ-1-
6483 Okunma
2-bakara suresi-meal yok-tefsirden çıkıyor
4101 Okunma
3-ali imran-meal yok-tefsirden çıkacak
2066 Okunma
4-nisa suresi-meal yok-tefsirden çıkacak
3093 Okunma
5-maide suresi-meal yok-tefsirden çıkacak
2542 Okunma
6-enam suresi-meal yok-tefsir yok-123teberrük
2919 Okunma
7-araf suresi-meal yok-tefsirden çıkacak
2130 Okunma
8-ENFAL SURESİ-MEAL YOK-TEFSİRDEN ÇIKACAK
2154 Okunma
9-TEVBE SURESİ-MEAL YOK-TEFSİR YOK- TEBERRÜK
2567 Okunma
10-YUNUS SURESİ-MEAL YOK-TEFSİR YOK-TEBERRÜK
2030 Okunma
11-HUD SURESİ-MEAL YOK-TEFSİR YOK-TEBERRÜK
2284 Okunma
12-YUSUF SURESİ-MEAL YOK-TEFSİRDEN ÇIKACAK
2429 Okunma
13-rad suresi meali
2647 Okunma
14-İBRAHİM SURESİ MEALİ
2309 Okunma
15-hicr suresi meali
2680 Okunma
16-nahl suresi meali
3435 Okunma
17-İSRA SURESİ MEALİ
3333 Okunma
18-KEHF SURESİ MEALİ
3329 Okunma
19-meryem suresi- meal yok-tefsir yok-teberrük
2207 Okunma
20-taha suresi meali
3499 Okunma
21-ENBİYA SURESİ MEALİ
3297 Okunma
22-hacc suresi meali
2767 Okunma
23-MÜ'MİN'UN SURESİ MEALİ
2829 Okunma
24-nur suresi meali
3177 Okunma
25-furkan suresi meali
2628 Okunma
26-ŞUARA SURESİ MEALİ
3110 Okunma
27-neml suresi meali
3348 Okunma
28-kasas suresi meali
2765 Okunma
29-ankebut suresi meali
2878 Okunma
30-rum suresi meali
2583 Okunma
31-LOKMAN SURESİ MEALİ
2673 Okunma
32-SECDE SURESİ MEALİ
2268 Okunma
33-AHZAB SURESİ MEALİ
2652 Okunma
34-SEBE SURESİ MEALİ
3048 Okunma
35-FATIR SURESİ MEALİ
2787 Okunma
36-YASİN SURESİ MEALİ
3904 Okunma
37-SAFFAT SURESİ MEALİ
3740 Okunma
38-SAD SURESİ MEALİ
3048 Okunma
39-ZÜMER SURESİ meal tefsir yok TEBERRÜK
3386 Okunma
40-MÜ'MİN SURESİ MEAL TEFSİR YOK teberrük
2927 Okunma
41-fussilet suresi meali
2681 Okunma
42-şura suresi meali
2305 Okunma
43-zuhruf suresi meali
2820 Okunma
44-DUHAN SURESİ MEALİ
2846 Okunma
45-CASİYE SURESİ MEALİ
2105 Okunma
46-AHKAF SURESİ MEALİ
2592 Okunma
47-MUHAMMED SURESİ MEALİ
2486 Okunma
48-FETİH SURESİ MEALİ
2696 Okunma
49-HUCURAT SURESİ MEALİ
2822 Okunma
50-KAF SURESİ MEALİ
3147 Okunma
51-ZARİYAT SURESİ MEALİ
3017 Okunma
52-TUR SURESİ TEFSİR MEAL YOK teberrük
2235 Okunma
53-necm suresi tefsir ve meal yok teberrük
2237 Okunma
54-KAMER SURESİ TEFSİ MEAL YOK teberrük
2955 Okunma
55-RAHMAN SURESİ MEALİ
3627 Okunma
56-VAKIA SURESİ MEALİ
3571 Okunma
57-HADİD SURESİ MEALİ
2767 Okunma
58-MÜCADELE SURESİ MEALİ
2569 Okunma
59-HAŞR SURESİ MEALİ
2556 Okunma
60-MÜMTEHİNE SURESİ MEALİ
2167 Okunma
61-SAF SURESİ MEALİ
2365 Okunma
62-CUMA SURESİ MEALİ
2613 Okunma
63-MÜNAFİKUN SURESİ MEALİ
2278 Okunma
64-TEGABUN SURESİ MEALİ
2377 Okunma
65-TALAK SURESİ MEALİ
2460 Okunma
66-TAHRİM SURESİ MEALİ
2512 Okunma
67-MÜLK SURESİ MEALİ
3053 Okunma
68-KALEM suresi MEALi
3173 Okunma
69-HAKKA SURESİ MEALİ
2745 Okunma
70-MEARİC SURESİ MEALİ
2700 Okunma
71-NUH SURESİ MEALİ
2586 Okunma
72-CİN SURESİ MEALİ
3227 Okunma
73-MÜZZEMMİL SURESİ MEALİ
3482 Okunma
74-MÜDDESSİR SURESİ MEALİ
3567 Okunma
75-KIYAMET SURESİ MEALİ
2789 Okunma
76-İNSAN SURESİ MEALİ
3372 Okunma
77-MÜRSELAT SURESİ MEALİ
2504 Okunma
78-NEBE SURESİ MEALİ
3072 Okunma
79-NAZİAT SURESİ MEALİ
2775 Okunma
80-ABESE SURESİ MEALİ
3027 Okunma
81-TEKVİR SURESİ MEALİ
2771 Okunma
82-İNFİTAR SURESİ MEALİ
2727 Okunma
83-MUTAFFİFİN SURESİ MEALİ
3169 Okunma
84-İNŞİKAK SURESİ MEALİ
2592 Okunma
85-BÜRUC SURESİ MEALİ
2142 Okunma
86-TARIK SURESİ MEALİ
2562 Okunma
87-A'LA SURESİ MEALİ
2855 Okunma
88-ĞAŞİYE SURESİ MEALİ
2864 Okunma
89-FECR SURESİ MEALİ
2771 Okunma
90-BELED SURESİ MEALİ
2434 Okunma
91-ŞEMS SURESİ MEALİ
3165 Okunma
92-LEYL SURESİ MEALİ
3015 Okunma
93-DUHA SURESİ MEALİ
2633 Okunma
94-İNŞİRAH SURESİ MEALİ
2859 Okunma
95-TİN SURESİ MEALİ
3118 Okunma
96-A'LAK SURESİ MEALİ
3416 Okunma
97-KADR SURESİ MEALİ
3454 Okunma
98-BEYYİNE SURESİ MEALİ
2803 Okunma
99-ZİLZAL SURES MEAL TEFSİRYOK teberrük
1916 Okunma
100-adiyat suresi meali
2466 Okunma
101-karia suresi meali
3309 Okunma
102-TEKASÜR SURESİ MEALİ
3327 Okunma
103-ASR SURESİ MEALİ
2480 Okunma
104-HÜMEZE SURESİ MEALİ
3349 Okunma
105-FİL SURESİ MEALİ
4509 Okunma
106-KUREYŞ SURESİ MEALİ
2598 Okunma
107-MAUN SURESİ MEALİ
2846 Okunma
108-KEVSER SURESİ MEALİ
4294 Okunma
109-KAFİRUN SURESİ MEALİ
2862 Okunma
110-NASR SURESİ MEALİ
3363 Okunma
111-TEBBET SURESİ MEALİ
4011 Okunma
112-İHLAS SURESİ MEALİ
3171 Okunma
113-FELAK SURESİ MEALİ
2406 Okunma
114-NAS SURESİ MEALİ
2745 Okunma
115-KURAN KÖK HARFLER LÜGATI-LATİN HARFLERİYLE
38850 Okunma

© 2024 - Akevler