4 MEZHEBİN FIKHI VE KARAGÜLLENİN İÇTİHATLARI
Süleyman Karagülle
2082 Okunma
104-YEMİN

YEMİN

 

SORU:1- Bir iyiliğin yapılması için yemin yapana yemin kefaret cezası yeterli midir?   

Numan ve Ahmet- Yemin kefareti yeterli değildir.

Malik- Yemin kefareti yeterlidir. Ancak onu yapması daha iyidir. (Yeterli değildir.)

Şafii- Yemin kefareti yeterlidir. Ancak iyisi onu yapmasıdır.

Karagülle- Allah insanı kendi koyduğu şeriat içinde yaşamasını istemektedir. İnsan kendi kendisine yol çizecek ve o yol içinde yaşayacaktır. Bu yolu çizmesi topluluğu oluşturur. Herkes o kişinin nasıl davranacağını bilir ve kendisini ona göre ayarlar. Böylece birlik sağlanır. Buna mukabil herkes kendi yaşama tarzını kendisi belirlediği için kişliği ve hürriyeti korunmuş olacak ve topluluğun içinde kendi iradesini kullanacaktır. Bu belirlemelerin bir yolu nezirdir.

Nezir “ben bunları bunları yapacağım” demektir. Böyle demeden önce onları yapmak ona farz değildir. Ama bir defa “yapacağım!” der de nezr ederse onu yapmak zorunda kalır. Fakat, nezrettiği şeyleri yapmağa gücü yetmezse sorumlu olmaz.

Buna mukabil bazı işleri mutlaka yapacağını ortaya koyar. Bunun için yemin eder. Bunları yapmak ona farz olur. Ancak yapmasa da sorumluluğu ortadan kalkmaz, bir kefaretle bunu karşılması gerekir. Gücü yetmese de bunu karşılamak durumundadır. O halde iyilikte yemin onu ifa etmekle giderilir. Gücü yemediği zaman kefaret geçerli olur.

 

SORU:2- İyilik yapmaya yemin engel gösterilebilir mi?   

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Gösterilemez, yemini bozacak ve iyiliği yapacaktır.

Karagülle- Yemin ancak iyiliğin yapılmasını ve kötülüğün tersi için yapılır. Aksine yemin iyiliğin terki ve kötülüğün yapılması için yapılırsa bu meşru değildir. Kişi böyle yeminleri bozduğu için değil, böyle yeminleri yaptığı için kefaret vermesi gerekmektedir.

 

SORU:3- Yeminde niyet mi geçerlidir?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Yeminde kasıt esasdır. Kasıt yoksa halin delaleti esas alınır.

Karagülle- Nezirlerin yeminle teyidi insanlara güven verir. Bu işi yapmaya kesin kararlı, zorluk içinde olsa da yapacaktır. Böylece güven sağlar ve güven sayesinde iş yapma imkanı bulur.

Yeminin bir başka yeri mesleki yemindir. Bir dayanışma ortaklığına katılan mesleği için yemin ederek katılır. Böylece ehliyeti teminat altına alınır, sigortalanır. Bu şekilde dayanışma ortaklığına katılanlardan biri, bir hata yaparsa birlikte tazmin ederler. Buradaki yemin teminat anlamındadır. Mesela yeminli muhasip bu demektir. Yani hata yaparsa mesleki dayanışma ortaklığı onun bu hatasını tazmin eder, demektir.

Yeminin başka bir sebebi de verdiği haberi teyittir. İnsan söylediği sözde hata edebilir. Hatalı olur diye konuşmazsak lal oluruz. Ancak her sözde de hata olabilir diye kişiler serbest olsa o zaman güvenilir haber bulamayız. Kişi yeminsiz söylediği sözlerdeki hatalardan sorumlu değildir. Ancak yemin ettikten sonra artık hata ettim denemez, sorumluluğu yüklenir. Şahitler hata ederlerse tazmin ederler. Hakemler hata ederlerse tazmin ederler. İnsanın yeminle söylediği sözler güvenilir olması gerekir.

 

SORU:4- Allah’ın ilmine yemin edilebilir mi?   

Numan- Allah’ın bütün sıfalarına yemin olur. İlmine yemin olmaz.

Malik, Şafii ve Ahmet- Allah’ın bütün sıfatlarına yemin olur, ilmine de olur.

Karagülle- Yemin, kişinin kendi iradesi ile bağlandığı bir müessesedir. Neye yemin edeceğine ve kime yemin edeceğine kendisi karar verir. Biz sonra onu yeminine göre değerlendiririz. Kabul eder veya red ederiz. Ama “böyle yemin edeceksin, buna yemin edeceksin” diyemeyiz. Mesela Cumhurbaşkanı, milletvekili kendi ifadeleri ile istediğine yemin eder. Kabul vey red olunabilir; ancak, mevzuatta yemin metni yer almaz. Çünkü o zaman o yemin etmiş olmaz, onu yazan yemin etmiş olur.

Yemindeki geçerlilik yemin edenin samimiyeti ile ilgilidir.  Yemin bir dayanışma ortaklığınca kabul edilmelidir ve sözleşmede hükümlere göre sorumluluk yüklenmelidir.

 

SORU:5- Yalan yere yeminin kefareti var mıdır?

Numan ve Malik- Yalan yere yeminin kefareti yoktur.

Şafii- Kefareti vardır.

Ahmet- Kefareti yoktur. (Vardır.)

Karagülle- Yanlış yere yemin sorumluluktan kurtarmaz, zararlar tazmin olunur. Hataen de olsa ayrıca keffaret gerektirir.

 

SORU:6- Gelecekte yapmaya veya yapmamaya yemin eden yerine getirmeli midir?  

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Yapmazsa yemin kefareti gerekir.

Karagülle- Gelecekte yapmayı veya yapmamayı yeminle teyid eden yapmak istediği şey kötü ise yapmamalı. Yapacak şey iyi ise yapmamazlık edemez. Yeminin kefaretini baştan verir. İyilik teyid ediliyorsa gücü yetmese de bozarsa yemin kefaretini verir.

 

SORU:7- “Allah’a yemin ederim” veya “Allah’a şehadet ederim”  dese ama yemin kasdı olmasa yemin olur mu?   

Numan ve Ahmet- Niyeti  ihbar olsa da “yemin ederim” veya “şehadet ederim” dese bu sözler yemindir.

Malik- Niyeti  ihbar olsa da “yemin ederim” veya “şehadet ederim” dese “Allah’a …” sözünü eklese yemin olur. Aksi takdirde niyet etmişse yemin olur.

Şafii- Niyeti  ihbar olsa da “yemin ederim” veya “şehadet ederim” dese “Allah’a …” sözünü eklese ve yemin niyetiyle söylese yemin olur. İhbar niyetiyle söylese ihbar olur. Niyet etmese yemin olmaz. (Yemin olur. Zayıf söz)

Karagülle- Her topluluğun dili vardır. Bu dil beldelerden beldelere göre değişir. Arapçada şimdiki zaman, geniş zaman ve gelecek zaman ayrımı yoktur. Hep aynı kip kullanılır. Türkçedeki geniş zaman kullanılır. Dillerde inşa cümleleleri yoktur. İhbar cümleleri inşa cümleleri olarak kullanılır. Arapçada inşa cümleleri geçmiş zaman kipi ile söylenir. Türkçede ise hal kipi ile söylenir. Yani araplar “evlendim” der, biz “evleniyorum, kabul ediyorum” deriz. Her bucak kendisi istediği dili konuşur. Ona öğretilen manada değil, kendi zihninde oluşan insiyaki olarak kullanılan kelimeleri kullanır. Bucaktaki hakemler kelimelerin ve cümlelerin anlamını belirlerler. Zamanla her ilin bir hukuk dili doğar. Her bucağın bir konuşma dili olur. Bu canlılığını koruyarak devam eder. Kur’an kendi arapçasına göre yorumlanmalıdır. Günlük konuşma dili bucaklara göre değişebilir.

Kur’an “ikrar ettiniz mi, onlar da ikrar ettik, dediler. Şahit olun, biz de şehadet edenlerdeniz” demektedir. İnşaları mazi kipiyle kullanmaktadır. Kur’an arapçasında muzari sigalar ihbardır, vaittir, inşa değildir. İnşa mazi sigasıyla yapılır. “Enti talikun” sözü de inşa değil, ihbardır. Kur’an arapçasında “tallaktüki” denmesi gerekir.  

 

SORU:8- “Allah’a şehadet ederim ki bunu yapmayacağım” dese yemin kasdı olmasa yemin olur mu?    

Numan- Yemin olur.

Malik ve Şafii- Yemin olmaz.

Ahmet- Yemin olur. (Olmaz. Zaif rivayet.)

Karagülle- Arapçada yemin harfı vardır. Yemin onunla yapılır. Bir de “ekrartu”, veya “şehidtü” sözleri ile yapılır. Ezandaki “eşhedü” ikrar değil, ilandır, ihbardır.

 

SORU:9- Allah’ın hakkı için …” dese yemin olur mu?   

Numan- Yemin olmaz. “Allah’ın hakkı için bunu yapmayacağım” dese yemin olur.

Malik ve Şafii- Yemin olur. “Allah’ın hakkı için bunu yapmayacağım”, dese yemin olur.

Ahmet- Yemin olur. “Allah’ın hakkı için bunu yapmayacağım” dese yemin olur. (Olmaz.)

Karagülle- Kur’an’da yemin geçmiş olayların teyidi için kullanılır. Gelecekteki taahhütleri için de kullanılır. “Bi” ve “li” harfleri mecaz olarak da kullanılmaktadır. Karine ile yemin olur. Türkçe de bu açıdan incelenmelidir.

 

SORU:10- Mushafa yemin etse yemin olur mu?   

Numan- Yemin olmaz.

Malik ve Şafii- Yemim olur.  

Ahmet- Yemindir. (Her ayet için bir kefaret gerekir.)

Karagülle- Kur’an’a el basarak Allah’a yemin etmek yemindir. Kur’an’a yemin de yemindir. “Allah hak olduğu gibi bu sözlerim doğrudur”, demektir. “Kur’an Allah’ın sözleri olduğu gibi bu sözlerim de gerçektir” demektir.

 

SORU:11- Peygambere yemin olur mu?   

Numan, Malik ve Şafii- Peygambere yemin yemin değildir.

Ahmet- Peygambere yemin yemindir. (Değildir.)

Karagülle- Peygambere yemin putperestliği davet eder; bu yemin, yemin değildir ve böyle yeminlerin yapılması günahtır.

 

SORU:12- Müslüman olmayanın yemini yemin midir?

Numan- Yemin değildir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Yemini yemindir, kefareti gerektirir.

Karagülle- Yemini herkes kendisi serbestçe yapar. Yeminden doğan hukuki vecibeler onlar için de geçerlidir. Yeminin kefareti kendi şeriatlerine göredir. Yeminlerine inanıp inanmama hakemlerin kabul edip etmemesi ilgilendirenlere aittir.

 

SORU:13- Her yeminin bozulması kefareti gerektirir mi?    

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Kefareti gerektirir. Taatta, mübahta veya isyanda hüküm birdir.

Karagülle- Sevapta ve mubahta yemin bozulursa kefaret gerekir. Kötülükte yemin edilmesi ile kefaret gerekir. Yapılıp yapılmaması etki etmez.

 

 


4 MEZHEBİN FIKHI VE KARAGÜLLENİN İÇTİHATLARI
1-1-TEMİZLİK
2210 Okunma
2-2-MİSVAK
2176 Okunma
3-3-HİTAN(SÜNNET OLMAK)
2207 Okunma
4-4-NECASET
3453 Okunma
5-5-ABDEST
3062 Okunma
6-6-İSTİNCA
1879 Okunma
7-7-ABDEST-2
2101 Okunma
8-8-GUSÜL
2295 Okunma
9-9-TEYEMMÜM
2580 Okunma
10-10-MESH VE MEST
2367 Okunma
11-11-HAYZ
2179 Okunma
12-12-NAMAZ-1
2135 Okunma
13-13-NAMAZ-2-SETR
2685 Okunma
14-14-NAMAZ-3-İSLAMIN ŞARTI
2565 Okunma
15-15-NAMAZ-4-CEMAAT
3322 Okunma
16-16-NAMAZ-5-SEHV SECDESİ
2503 Okunma
17-17-NAMAZ-6-TİLAVET SECDESİ
4124 Okunma
18-18-NAMAZ-7-SEFER
2307 Okunma
19-19-NAMAZ-8-HAVF NAMAZI
2271 Okunma
20-20-NAMAZ-9-CUMA NAMAZI
3293 Okunma
21-21-NAMAZ-10-BAYRAM NAMAZI
3534 Okunma
22-22-NAMAZ-11-KÜSUF NAMAZI
1970 Okunma
23-23-NAMAZ-12-İSTİSKA NAMAZI
2136 Okunma
24-24-NAMAZ-13-CENAZE NAMAZI
2874 Okunma
25-25-NAMAZ-14-NAFİLE NAMAZLAR
3109 Okunma
26-26-SİYER VE CİHAT-1-KITAL
2116 Okunma
27-27-SİYER VE CİHAT-2-GANİMETLERİN BÖLÜŞÜLMESİ
2639 Okunma
28-28-SİYER VE CİHAT-3-İTAK
2092 Okunma
29-29-SİYER VE CİHAT-4-TEDBİR
1925 Okunma
30-30-SİYER VE CİHAT-5-KİTABE
1980 Okunma
31-31-SİYER VE CİHAT-6-MÜDEBBER
1981 Okunma
32-32-ORUÇ-1
2535 Okunma
33-33-ORUÇ-2-İTİKAF
4509 Okunma
34-34-NEZİR-ADAK
2254 Okunma
35-35-ZEKAT-1
2965 Okunma
36-36-ZEKAT-2-HAYVANLARDA ZEKAT
5908 Okunma
37-37-HACC VE UMRE -1
1915 Okunma
38-38-HACC VE UMRE 2-HACCIN YAPILMASI ÖNCESİ
1911 Okunma
39-39-TAKVİM VE İBADET VAKİTLERİ
1947 Okunma
40-40-TAKVİM-2-NAMAZLARIN HİKMETİ VE VAKİTLERİ
1947 Okunma
41-41-TAKVİM-3-ORUÇ VAKTİ
2131 Okunma
42-42-TAKVİM-4-AYIN VAKTİ
1972 Okunma
43-43-HACC VE UMRE-3-HACCIN VAKTİ
1897 Okunma
44-44-HACC VE UMRE4-İHRAM
4343 Okunma
45-45-HACC VE UMRE-5-HAC NASIL YAPILIR
2365 Okunma
46-46-KURBAN
2250 Okunma
47-47-NİKAH-1
2249 Okunma
48-48-NİKAH-2-REDAA
2070 Okunma
49-49-NİKAH-3-NAFAKA
2086 Okunma
50-50-NİKAH-4-HIDANE
1977 Okunma
51-51-NİKAH-5-İLA
2100 Okunma
52-52-NİKAH-6-ZIHAR
3891 Okunma
53-53-NİKAH-7-LİAN
2161 Okunma
54-54-TALAK-1
1780 Okunma
55-55-TALAK-2-HUL
2646 Okunma
56-56-TALAK-3
3101 Okunma
57-57-TALAK-4-RİCİ TALAK
2255 Okunma
58-58-HADLER-1
1967 Okunma
59-59-HADLER-2-RİDDET
1929 Okunma
60-60-HADLER-3-BAĞY
1859 Okunma
61-61-HADLER-4-ZİNA
5481 Okunma
62-62-HADLER-5-YOL KESME
1840 Okunma
63-63-HADLER-6-İÇKİ
1984 Okunma
64-64-TAZİR
2476 Okunma
65-65-KASAME
2044 Okunma
66-66-SAVUNMA VE TAZMİNAT
2386 Okunma
67-67-HAYVANLARIN VERDİĞİ ZARARLAR
2010 Okunma
68-68-KAZANÇ-1-KAMU ORTAKLIKLARI
1974 Okunma
69-69-KAZANÇ-2-ÖZEL ŞİRKETLER
2164 Okunma
70-70-KAZANÇ-3-MURABAHA-TİCARET
2360 Okunma
71-71-KAZANÇ-4-SATIŞTA İHTİLAF
1720 Okunma
72-72-KAZANÇ-5-SELEM
1856 Okunma
73-73-KAZANÇ-6-İKALE
1792 Okunma
74-74-KAZANÇ-7-İCARE-KİRA VE ÜCRET
2563 Okunma
75-75-KAZANÇ-8-CUALE-MÜKAFAT
1930 Okunma
76-76-KAZANÇ-9-KARZ
1850 Okunma
77-77-KAZANÇ-10-ŞİRKETİ KIRAZ
2020 Okunma
78-78-KAZANÇ-11-MUVAFADA ŞİRKET
2659 Okunma
79-79-KAZANÇ-12-ŞİRKETİ ANNAN
1826 Okunma
80-80-KAZANÇ-13-ŞİRKETİ VÜCUH
2025 Okunma
81-81-LEKİT-KAYIP İNSAN-ÇOCUK
1977 Okunma
82-82-HİBE
2058 Okunma
83-83-VAAD
1873 Okunma
84-84-LUKATA-BULUNTU MAL
1940 Okunma
85-85-VEDİA-EMANET
1931 Okunma
86-86-ARİYET-ÖDÜNÇ
1735 Okunma
87-87-VEKALET
2003 Okunma
88-88-DIMAN-KEFALET
2165 Okunma
89-89-HAVALE
1767 Okunma
90-90-ŞUFA
1844 Okunma
91-91-İHYA-ÖLÜ TOPRAĞIN İHYASI
2443 Okunma
92-92-ZİRAİ ŞİRKETLER
2093 Okunma
93-93-REHİN
1862 Okunma
94-94-İFLAS
1880 Okunma
95-95-HACİR
2212 Okunma
96-96-GASP
1964 Okunma
97-97-SULH-UYUŞMA
1931 Okunma
98-98-KERAHİYET VE İSTİHSA-YİYECEK VE İÇECEKLER
2523 Okunma
99-99-KAZA VE ADABI-YARGILAMA
1807 Okunma
100-100-İKRAR
1900 Okunma
101-101-MİRAS-FERAİZ
6552 Okunma
102-102-ZEBAİH-HAYVAN KESME-BOĞAZLAMA
2227 Okunma
103-103-AVLANMAK
1992 Okunma
104-104-YEMİN
2082 Okunma
105-105-VAKIF
1859 Okunma
106-106-İTAM-YEDİRMEVE DOYURMA-VAKFI
1839 Okunma
107-107-SULAR VAKFI
1782 Okunma
108-108-SİHİR
1836 Okunma
109-109-İSLAMDA ORGAN NAKLİ
2072 Okunma

© 2025 - Akevler