İSLAMIN ŞARTI(abd)
SORU:1-İslamın şartı kaçtır?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Beştir: Namaz, zekat, oruç, hac ve cihattır.
Karagülle- İslamın şartı beştir: Namaz, zekat, oruç, hac ve cihattır. Namaz vaktin değerlendirilmesidir. Zekat malların değerlendirilmesidir. Oruç kötülüklerden kaçınmadır. Hac insanlarla beraber olmaktır. Cihad kötülüklerle savaştır. Cihad nöbet tutmakla olur.
SORU:2- Namazın şartları nelerdir?
Numan, Şafii ve Ahmet- Namazın şartı beştir. Temizlik, vakit, kıble ve örtünmedir.
Malik- Namazın şartı dörttür. Temizlik, yıkanma, vakit ve kıble. Örtünme şart değil, farzdır. (Zaruret yoksa şarttır.) (Şarttır.)
Karagülle- Namazın şartı sekizdir. Temizlik, vakit, yıkanma, davet, örtünme, saf, kıble ve kamettir.
SORU:3- Namazın rükünleri nelerdir?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Namazın rükünleri yedidir: Niyet, tekbir, kıyam, kıraat, rüku, sücud ve cülüs.
Karagülle- Namazın rükünleri ondur: Tekbir (ve niyet), tesbih, kıraat, zikir; kıyam, rüku, sücud, kade; huşu, kunut ve selamdır.
SORU:4- Namazda niyet şart mıdır?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Şarttır.
Karagülle- Namazda niyet şarttır. Toplantıda gündemin belirtilmesi ve gelenlerin o maksatla gelmiş olmaları gerekir. Maksadın dışında gelenler, merasim icra edilirken ancak seyirci olabilirler. Kendi özel işlerini merasim bittikten sonra görüşebilirler. Merasimden önce veya merasim içinde görüşmek caiz değildir.
SORU:5- Tekbirden önce niyet caiz midir?
Numan ve Ahmet- Tekbirden az bir zaman önce niyet caizdir.
Malik ve Şafii- Tekbir ile niyetin bir olması gerekir.
Kaffal- Eğer tekbire yakın ise caizdir. (Bu yakınlık örfe göre arada namazı unutmadığı kabul edilen bir müddettir.)
Karagülle- Niyetin iftitah tekbirinden önce yapılması ve tekbirin onu takip etmesi gerekir. Mesela "Li salatizzuhr, Allahü ekber" denmelidir.
SORU:6- Namaza girerken "Allahü ekber" demek farz mıdır?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Farzdır.
Zühri- Namaz, mücerret niyet ile başlar, tekbir gerekli değildir.
Karagülle- Namaza girerken "Allahü ekber" demek farzdır. Allahü ekber sözü namaza girmek ve namazlarda hareketleri yaparken cemaate bildirmek için konmuştur. Ayrıca Kur'an'da "tekbir alınız" emri vardır. İsmi tafdil, ya "ya" harfi tarifle gelir veya "min" ile gelir. Mücerret olarak ekber kelimesi arapçada kullanılmaz. Burada "en büyük", yani sonsuz anlamında bir kelime olarak manalandırılmalıdır. Sonsuzun yanında diğer bütün sayılar sıfırdır. Allah'ın katında bütün insanlar sıfırdır. Dolayısıyla birbirine eşittir. Birçok insan namaz kılmayı kendisine zül kabul ederek kibirlilik gösterir. Bu kelime namaza girerken insanın bu duygusunu yendiğini ifade eder.
SORU:7- "Allahü ekber" sözünden başka bir söz ile iftitah caiz midir?
Numan- Yalnız “Allah” denmesi veya “el-Azim”, “el-Kebir” denmesi de tekbir için yeterlidir.
Malik ve Ahmet- Başka bir söz ile tekbir alınamaz. Eğer arapçayı güzel telaffuz ediyorsa başka söz ile caiz değildir, arapçayı söyleyemiyorsa caizdir.
Şafii- “Allahü ekber” sözünden başka “Allahül ekber” ile de tekbir almak caizdir.
Karagülle- “Allahü ekber” sözünden başka bir söz ile tekbir alınamaz. Burada Allahü ekberin istilahi manası vardır. Başka kelime kullanılamaz. İstilahi olarak bu kelimenin seçilmesinde hikmetler vardır. Kur'an'daki "Onlar Allah'a ibadet etmekten istikbar ederler" sözüne karşılık onlardan olmadığını belirtmek için bu söz söylenmektedir. "El ekber" sözü de kullanılamaz. "El ekber" en büyük demektir. Sonsuz ise en büyükten de büyüktür. Topluluğa katılanların, onlara hükmetmek için değil, onlara hizmet için katıldıklarını bilmeleri gerekir. Orada sınıflar oluşamaz. Allah kendi haklarını topluluğa vermiştir. Topluluğa hizmet edenler Allah'a hizmet etmiş olurlar. Herkes görevini yapınca hakkını almış olur. Başkan da olsa, topluluğun üstünde olmadığı, hakimi ve hadimi olduğu bu sözle belirlenir.
SORU:8- Namaza başlarken eller kaldırılır mı?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Namaza başlarken elleri kaldırmak sünnettir.
Karagülle- Namaza başlarken elleri kaldırmak farzı kifayedir. İmama farzdır. Bu yolla sesi duyamayanlar da namazın başladığını anlarlar. Eller arkadan görülecek şekilde yükseğe kalkmalıdır.
SORU:9- Tekbirde eller ne kadar kalkmalıdır?
Numan- Kulaklara kadar kalkmalıdır.
Malik-
Şafii- Omuzlara kadar kalkmalıdır.
Ahmet- Omuzlara kadar kalkmalıdır. (Kulaklara kadar kalkmalıdır.) (Kerhi- Serbesttir.)
Karagülle- Tekbirde eller kulaklara kadar kalkmalıdır. Eller başkalarına namaza başlandığını göstermek içindir. Kadın erkek ellerini kulaklara kadar kaldırmalıdır. Kadınlarda avuçlar birbirine bakar, erkeklerde kıbleye bakar. Erkeklerde daha çok askıda durur.
SORU:10- Rukuda elleri kaldırmak sünnet midir?
Numan- Sünnet değildir.
Malik, Şafii ve Ahmet- Rukua giderken ve rukudan kalkarken elleri kaldırmak sünnettir.
Karagülle- Rukua giderken ve rukudan kalkarken elleri kaldırmak sünnet değildir. Hareket görülmektedir. Bir daha göstermeye gerek yoktur.
Kunutta geçiş sırasında eller kaldırılır. Bayram tekbirlerinde de kaldırılır. Namaza girişte ise imam kıraata başladığında indirilir.
SORU:11- Namazda kıyam rükün müdür?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Rükündür.
Karagülle- Namazda kıyam rükündür. Farz terkedildiği zaman günah olur, ama namaz bozulmaz. Rükün terkedildiğinde namaz bozulur. Her işin sözleşmesinde ve projesinde o işin rükünleri, farzları, sünnetleri mübahları, mekruhları ve müfsitleri ile müptilleri belirtilmelidir. Bir işte rükün yok olsa fasit olur. Farz yok olsa tazminatı gerektirir. Sünnet yok olsa terfihleri süratlendirir. Mübahlar etki etmez. Mekruhlar terfihleri geçiktirir. Müfsitler kalanı iptal eder. Müptiller, tümünü iptal eder. Namaz bunlar öğretir.
SORU:12- Namazda ayakta duramayan ne yapar?
Numan- Nasıl isterse öyle kılar. (Dizlerini kıvırıp yan koyarak veya üstüne oturarak kılar.) (Bağdaş kurarak kılar.)
Malik ve Ahmet- Bağdaş kurarak kılar.
Şafii- Bağdaş kurarak kılar. (Dizlerini kıvırır.)
Karagülle- Namazda ayakta duramayan oturarak kılar. Otururken sağ parmak yerinden oynamaz. Bu safın bozulmaması için yapılır. Sol diz yatırılıp üstünde oturulur. Buna güç yetmiyorsa dizler kıvrılıp yan koyulur. Bir elle dayandırılır. Bu da zor geliyorsa nasıl oturabiliyor veya yaslanıyorsa öyle yapar. Otururken zor geliyorsa bir elini dizine koyar, kıyamda ise elini karnına koyar.
SORU:13- Namazda oturacak gücü olmayan ne yapar?
Numan- Arkaya yaslanır ve ayaklarını öne koyar, kıbleye karşı secde eder. Secde ve rukua gücü yetmiyorsa başıyla işaret eder. Ona da gücü yetmiyorsa gözleriyle işaret eder. Ona da yetmiyorsa artık namaz kılmaz.
Malik, Şafii ve Ahmet- Yan yatıp kıbleye yüzünü çevirir, ona da gücü yetmiyorsa sırt üstü kılar.
Karagülle- Namazda oturacak gücü yoksa arkaya yaslanır ve ayaklarını öne koyar, kıbleye karşı secde eder. Secde ve rukua gücü yetmiyorsa başıyla işaret eder. Ona da gücü yetmiyorsa gözleriyle işaret eder. Ona da yetmiyorsa sadece kıraat eder, ona da gücü yetmiyorsa zihnen tefekkür eder.
İki türlü kolaylık vardır, biri tahfif (hafifletme), diğeri ise te'hir (erteleme)dir. Te'hiri mümkün olanlar te'hir edilir. Mümkün olmayanlar tahfif edilir. Namazda te'hir caiz değildir. Çünkü o, vaktin düzenlenmesi için konmuştur. Başka vakit şimdi düzenlenemediği gibi başka vakit sonra da düzenlenemez.
SORU:14- Gemide başı dönen nasıl namaz kılabilir mi?
Numan- Ayakta durmadan namaz kılabilir.
Malik, Şafii ve Ahmet- Ayakta durmadan namaz kılamaz.
Karagülle- Kayıklarda, otobüslerde, uçaklarda, trenlerde herkes oturduğu yerde namazını kılar. Kıble geminin gidiş istikametidir. Savaşta da düşman cephesidir. Bir kısmının koltukları ters ise “havf namazı” kılınır. Herkes kaptana uyar ve kaptan arabasını sürerken muavine uyar, o da baş işareti ile kıldırır.
SORU:15- Ayakta iken kollar bağlanır mı?
Numan, Şafii ve Ahmet- Önde bağlanır ve sağ kol, sol kolun üstüne konur.
Malik- Kollar sarkıtılır. (Önde bağlanır ve sağ kol, sol kolun üstüne konur.) ( İster sarkıtır, ister bağlar.)
Karagülle- Ayakta iken kollar önde bağlanır ve sağ kol, sol kolun üstüne konur. Kolların bağlanması kişinin namazda olduğunu ifade etmesi ve dışardakilerin ona hitap etmemelerini temin eder. Sağ kolun, sol kol üzerinde konması standart hareketi sağlar. Sağın üstte olması, gerektiğinde harekete hazır olması içindir. Bunlar, namazda uygulanan hayattaki hareketlerin esaslarıdır.
SORU:16- Namazda kollar nerede bağlanır?
Numan ve Amet- Göbeğin altına bağlanır.
Malik-
Şafii- Göbeğin üstünde, göğsün altında, ikisinin ortasında bağlanır.
Harkı- Kollar göbeğin üstünde, göğsün altında, ikisinin ortasında bağlanır.
Karagülle- Namazda kollar göbeğin üstünde bağlanır, müstehaptır. Kadın ve erkek için değişmez.
SORU:17- Gözler nerede olmalı?
Numan, Şafii ve Ahmet- Secde yerinde olması sünnettir.
Malik-
Karagülle- Gözler kunutta önde olmalıdır. Arka safta olanlar, önlerindekilerin enselerine bakmalıdır. Huşuda ise gözler secdede olmalıdır. Kadede secde yerinde olmalıdır. Kur’an okunurken insan, kulak kesilmiş onu dinler halde olmalıdır. Buna kunut diyoruz. Kur’an okunmazken tefekkür ederek huşu içinde, Allah’a teslim olmuş bir halde durulmalıdır. Böylece gözlerin mesafe mümaresesi de yapılmış olur.
SORU:18- Kıraata başlamadan önce dua yapılabilir mi?
Numan, Şafii ve Ahmet- Dua (sübhaneke) yapılır.
Malik- Hemen kıraata başlanmalıdır.
Karagülle- Namazda kıraata başlamadan önce dua yapılır. Bu, imamın halkın tekbirleri alabilmeleri ve kıraatı dinleme (kunut) haline geçmeleri için gereken zamanı belirlemek içindir. İmamla beraber tekbir almayanlar, bunu okumazlar.
SORU:19- Kıraattan önce ne okunmalı?
Numan- "Sübhaneke ellahümme ve bi hamdike ve tebareke ismükke ve taala ceddüke ve la ilahe ğayrüke". Sen sübhansın Allahım, (zaman ve mekanın dışındasın) Hamdin ile (Halık olarak, Rab olarak kainatın içindesin ve her yerde varsın.) İsmin mübarek olmuştur. (Yarattıkların bol ve çok) ceddin yüce (yapın yücedir, kainatın sağlamdır.) Senden başka ilah yoktur, okunmalıdır.
Ebu Yusuf- Sübhaneke ile “inni veccehtü...” birleştirilmelidir.
Malik-
Şafii- "İnni veccehtü vechiye lillezi fatara essemavatı velerdi ve ene minel müslimin" duası okunmalıdır.
Ahmet-
Karagülle- "Ben yüzümü, gökleri ve yeri patlatarak ortaya çıkaran kimseye çevirdim ve ben onu dinleyenlerin içindeyim" mealindeki "İnni veccehtü vechiye lillezi fatarani ve ene minel kanitin" ayetinin sonu ve "ene minel kanitin" olarak değiştirilerek okunmalıdır. Sonra dinlemeye geçilmelidir.
SORU:20- Kıraatten önce istiaze edilir mi?
Numan- İlk rekatte istiaze edilir.
Malik- İlk rekatte istiaze etmek meşru değildir.
Şafii- Her rekatte istiaze yapılmalıdır.
Ahmet-
Nehai ve İbni Sirin- Kıraatten sonra istiaze edilir.
Karaagülle- İstiaze için namazdan önce istiaze etmek gerekir. Kur’an, namazı Kur’an olarak tesmiye eder. "İza karael Kur’ane festeiz billah" deniyor. Bu, namazdan önce abdest gibi, kıraatten önce de istiaze şarttır, manasını taşır. İnsan devamlı şüphe içindedir. Peygamber bile bu şüpheden arıtılmış değildir. Bu sebeple şüphenin kaynağı şeytanın tesiri dışında kalarak, ilmi bir şekilde Kur’an’ı anlaması için Allah’a istiaze edilir.
SORU:21- Kıraat farz mıdır?
Numan, Malik, Şafii, Ahmet ve Karagülle- İlk iki rekatlarında kıraat, imam ve tek başına namaz kılan kimseye farzdır.
SORU:22- Bütün rekatlarda kıraat farz mıdır?
Numan- İlk iki rekatın dışında kıraat farz değildir.
Malik- Bütün rekatlarında kıraat farzdır. (Bir rekatta kıraat etmezse sehv secde yapar, sabah namazında ise fasit olur, iade eder.)
Şafii ve Ahmet- Bütün rekatlarında kıraat farzdır.
Karagülle- Namazın ilk iki rekatında kıraat ve kunut farzdır. Diğer rekatlarda süküt edip, huşu haline geçilmelidir.
SORU:23- Cemaatin kıraat etmesi gerekir mi?
Numan- Cemaat hiçbir zaman okumaz. İmamın sesli veya sesiz okuması veya sesinin duyulamaması fark etmez. Okuması mekruhdur.
Malik- Cemaatın okuması farz değildir. İmam okurken sesini duysun duymasın kıraat etmez.
Şafii- İmamın sessiz okuduğu yerlerde cemaatin okuması farzdır. (Mezhebi- Açık okuduğu yerlerde de farzdır.)
Ahmet- Cemaatin okuması farz değildir.
Esam ve İbni Salih- Kıraat sünnettir.
Karagülle- Öğle ve ikindide çevreyi meşgul etmemek için kıraat sessiz yapılır. Bu vakitlerde cemaat de kendi kendine okur. Böylece herkes Kur’an’dan bir şeyler öğrenmek zorunda olur. Diğer vakitlerde imamın sesi duyulsun veya duyulmasın, cemaat okumaz. Cihaz varsa cihaz kullanılır. Cihaz yoksa imam Fatiha’yı okur ve susar arka sıralarda biri Fatiha’yı sesli tekrar eder. Bu susma, cemaatın büyüklüğüne göre Fatiha’nın bir, iki veya üç defa okunması miktarınca olur. Sonra imam sureyi okur ve rukua gider, sure tekrar edilmez. Namazda kıraat farzdır. Fatiha’dan bir ayet de okunsa, hatta sadece besmele okunsa bile namaz sahih olur.
SORU:24- Fatiha okumak farz mıdır?
Numan- Kur’an’dan herhangi bir ayetin okunması yeterlidir.
Malik ve Şafii- Farzdır.
Ahmet- Farzdır. (Farz değildir.)
Karagülle- Namazda Fatiha okumak farzdır, rükün değildir. Okunmasa namaz bozulmaz. Fatiha, Kur’an’ın fihristi ve özetidir. Namazda Fatiha’dan başka 112 süre vardır. Fatiha’da da 112 rakam vardır. Eğer el-Hamd’daki "e" harfi falaffuz edildiği için sayılırsa 113 harf olur. Bu harf Tevbe suresine tekabül eder. Fatiha yedi besmeleden ibarettir. Mahreçleri, harfleri yedi defa çoğaltılmıştır.
Fial babındaki elif, harekeden dönüşmüş olup harf değildir. Rahman’da da böyledir.
SORU:25- Besmele Fatiha’dan mıdır?
Numan- Fatiha’dan değildir, okunması gerekmez. Sesli okunmaz.
Malik- Fatiha’dan değildir, okunması gerekmez. Besmelesiz okumak müstehaptır.
Şafii ve Ahmet- Fatiha’dandır, okunması gerekir. Sesli okunması gerekir.
İbni ebi Leyla- Besmelenin okunması serbesttir. İster açık okunur, ister gizli okunur.
Nehai- Açık okunması bid'attır.
Karagülle- Besmele Fatiha’dan değildir. Fatiha, yedi besmele diye Kur’an’da adlandırılmıştır. Besmele dahil olsaydı sekiz olurdu. Besmele Kur’an’dandır. Surelerin başına gelmiştir. Kur’an okunmadan evvel Kur’an’ın Allah sözü olduğunu belirtmek için inmiş bir ayettir. Kıraata başlamadan önce besmele okumak farzdır. Ancak imam, kıraatında Allah’ın adına kıraat ettiği için ve namazda başka herhangi bir kelam olmadığından beslemenin açıkca söylenmesi gereksizdir. İmam sessiz söyler sonra "Elhamdu..." diye okumaya başlar.
SORU:26- Fatiha okumayı bilmeyen ne yapmalı?
Numan ve Malik- O kadar müddet sessizce durmalı.
Şafii- O kadar müddet tesbih etmeli.
Ahmet-
Karagülle- Fatiha okumayı bilmeyen ondört defa “el-Hamdülillah” der.
SORU:27- Namazda Arapçadan başka dille Kur’an okunabilir mi?
Numan- İsteyen Arapça, isteyen Arapçadan başka dille Kur’an okuyabilir.
Ebu Yusuf ve Muhammed- Arapçayı iyi okuyamıyorsa o zaman başka dillerde okuyabilir.
Malik ve Şafii- Namazda Arapçadan başka dille Kur’an okunamaz.
Ahmet-
Karagülle- Kur’an Arapçadır. Başka dile tercüme edilemez. Namazda Kur’an’dan başka birşey de okunamaz. Ancak Kur’an’ın Arapça lafızlarını okumak farz olduğu gibi, manasını da anlamak farzdır. Bu iki şekilde olabilir.
İmam Kur’an’ı ayet ayet okur ve aralarında durur. Müezzin mealini verir. Bunun mahsuru, müezzinin namazının fasit olmasıdır. Bana göre namaz başlamadan evvel Kur’an’ın mealinden bir şeyler okumak, ondan sonra namaza başlamak gerekir. İmamın, kametten sonra Kur’an’dan meal vermesi, ondan sonra istiaze edip niyet ederek "Allahü Ekber" demesi gerekir. Kur’an’da "Namazdan evvel zikr yapın, mutmain olunca kılın" deniliyor.
SORU:28- Namazda mushaftan okunabilir mi?
Numan- Okunamaz, okunursa fasid olur.
Malik- Okunabilir, farzlarda okunamaz.
Şafii- Okunabilir.
Ahmet- Okunabilir. (Farzlarda okunamaz.)
Karagülle- Kur’an’ın dört ismi vardır. Kur’an, Zikr, Kitap ve Furkan. Namaz içinde Kur’an ve Zikr kelimeleri isim olarak kullanılmıştır. Kitap ve Furkan namazın isimlerinden değildir. Namazda Kur’an’ın mushaftan okunması caiz değildir ama namazı ifsad etmez.
SORU:29- Fatiha’dan sonra amin söylenir?
Numan- Sessiz söylenir. İmam ve cemaat arasında fark yoktur.
Malik- Açık söylenir. (İmam gizli söyler.)
Şafii- Açık söylenir. (Cemaat gizli söyler.)
Ahmet- Açık söylenir. İmam ve cemaat arasında fark yoktur.
Karagülle- Namazda Kur’an’ın dışında sadece tekbirler açık söylenir. Amin açık söylenmez.
SORU:30- İlk rekatta Fatiha’dan sonra sure okumak sünnet midir?
Numan- Vaciptir.
Malik, Şafii ve Ahmet- Sünnettir.
Karagülle- Namazın ilk rekatında Fatiha’dan sonra sure okumak farzdır, rükun değildir. Okunmasa namaz bozulmaz.
SORU:31- Namazlarda imam ne zaman açık, ne zaman gizli okur?
Numan- Öğle ve ikindide gizli; sabah, akşam ve yatsı da açık okumak vaciptir. Terkedilse sehvi secde gerekir.
Malik- Öğle ve ikindide gizli; sabah, akşam ve yatsıda açık okumak sünnettir. Terkedilse günah olur, namaz bozulmaz. (Farzdır, terk edilse namaz bozulur.)
Şafii ve Ahmet- Öğle ve ikindide gizli; sabah, akşam ve yatsıda açık okumak sünnettir. Terkedilse günah olur, namaz bozulmaz.
Karagülle- Öğle ve ikindi namazlarında herkes meşgul olduğundan açık olarak okumak vacibi terktir. Ayrıca bu vakitlerde cemaat sessizce kıraat etmekle mükellef olduğundan Kur’an öğrenmeye de mükellef olur.
SORU:32- Tek kılan akşam, yatsı ve sabah namazlarında kıraatı açık okuyabilir mi?
Numan- İster açık okur, ister kendisinin duyabileceği kadar yarı açık okur, isterse gizli okur.
Malik ve Şafii- Tek kılınırken açık okumak müstehaptır.
Ahmet- Akşam, yatsı ve sabah namazlarında açık okumak müstehaptır. (Müstehap değildir.)
Karagülle- Namaz cemaatla kılınır. Eğer ezan sesi duymuşsa gidip katılmak farzdır. Duymamışsa kendisi ezan okur ve imam olur. Gelen olursa ona katılır. O halde tek namaz kılanın kıraatı açık yapması daha iyidir. Kadınlar için böyle bir mükellefiyet yoktur.
SORU:33- Rükuda ne kadar eğilmek gerekir?
Numan, Malik, Şafii, Ahmet ve Karagülle- Rükuda avuçlar diz kapaklarına değecek kadar eğilmek gerekir.
SORU:34- Rükua giderken tekbir almak gerekir mi?
Numan- Vaciptir.
Malik, Şafii ve Ahmet- Sünnettir.
İbni Cübeyr ve Abdülaziz- İlk tekbirden başka tekbir yoktur.
Karagülle- İmamın rükua giderken "Allahü Ekber" demesi farzdır. Gözü görmeyenler ve arkada olanlar ancak bu suretle imama uyarlar. Tek başına namaz kılan da tekbir getirmelidir. Cemaatin ise tekbir getirmesi müstehaptır.
SORU:35- Rüku ve secdeden kalktıktan sonra duraklamak gerekir mi?
Numan ve Karagülle- Duraklamak sünnettir.
Malik, Şafii ve Ahmet- Rüku ve sücudun farziyeti gibi rüku ve secdeden kalktıktan sonra duraklamak da farzdır.
SORU:36- Rükuda eller diz kapağına konmalı mı?
Numan, Malik, Şafii, Ahmet ve Karagülle- Rükuda ellerin diz kapağına konması sünnettir. Dizler arasına konmamalıdır.
İbni Mesud- Avuçlarını birbirine yapıştırıp dizkapakları arasına koyardı.
SORU:37- Rüku ve secdede tesbih etmek sünnet midir?
Numan, Malik ve Şafii- Sünnettir.
Ahmet- Bir defa tesbih etmek vacibtir. "Semiallahü limen hamideh" demek de vaciptir. Ancak terk edilirse namaz fasid olmaz.
Karagülle- Rüku ve secdede bir defa tesbih etmek farzdır. Terki namazı ifsad etmez.
SORU:38- Rüku ve secdede kaç defa tesbih edilir?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Üç defa tesbih etmek sünnettir.
Sevri- İmam beş defa tesbih etmeli ki cemaat rahatlıkla üç defa tesbih edebilsin.
Karagülle- Rüku ve secdede bir defa tesbih etmek farz, en az üç defa tesbih etmek sünnettir. Kur’an’da "Sebbih", teksir babı ile kullanılmıştır.
SORU:39- Rükudan sonra doğrulmak farz mıdır?
Numan- Sünnettir. Doğrulmadan secdeye gitse de namaz bozulmaz.
Malik, Şafii ve Ahmet- Farzdır.
Karagülle- Rükudan sonra doğrulmak farz değil, sünnettir. "Terahüm rükkean sücceda" birbirinin bedeli olarak kullanılmıştır, doğrulmakla ayrılmasına dair işaret yoktur.
SORU:40- Rukudan doğrulduğunda ne söylenir?
Numan ve Ahmet- Doğrulurken imam "SeMia' elLAHü LiMan XaMiDaHü :Allah kendisine hamd edeni işitir." ve cemaat de "RabBe NAv LaKa eLXaMDu : Rabbımız hamd Sana" der.
Malik ve Şafii- Doğrulurken imam "SeMia' elLAHü LiMan XaMiDaHü :Allah kendisine hamd edeni işitir." ve cemaat de "RabBe NAv LaKa eLXaMDu : Rabbımız hamd Sana" der. Tek başına ise "MilIu elSaMAVaTı Va MiLIu elIaRWı Va MilIu MAv ŞıvITa MıN BaGDu: Rabbımız sana yer dolusu, gök dolusu ve bundan başka istediğin kadar hamd" sözlerini ilave der.
Karagülle- Namazda imam rukua giderken "elLAHu IaKBaRu: Allah en büyükten daha çok büyüktür" der ve rukuda iken üç defa "SuBXAvNa RabBiYa eLGaJIyMu LaKa elXaMDu: Ulu Allah subhandır. Zaman ve mekanın dışındadır. Sana Hamd” der. Doğrulurken imam "SeMia' elLAHü LiMan XaMiDaHü: Allah kendisine hamd edeni işitir." der ve huşu içinde gözleri secdede baş eğik tavakkuf eder. Cemaat de "RabBa NAv LaKa eLXaMDu: Rabbımız hamd Sana" der. İmam tekbir alır. Secdeye varırlar. Secdede üç defa "SuBXAvNa RabBiYa eLIaGLAv LaKa elXaMDu: Yüce Allah subhandır. Zaman ve mekanın dışındadır. Sana Hamd" der.
SORU:41- Secde nasıl yapılır?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Secde ayak parmaları, dizler, eller ve yüzü yere koymak suretiyle yedi aza ile yapılır
Karagülle- Secde ayak parmaları, dizler, eller ve yüzü yere koymak suretiyle yedi aza ile yapılır. Kıyamda kalp ortadadır. Beyne gelen kan basıncının en az olduğu durumdur. Rukuda baş ile kalb aynı hızadadır. Başta kan basıncı orta seviyededir. Secdede baş kalpden daha aşağıdadır. Kan basıncının en fazla olduğu durumdur. Otururken ise durmakta ikenden daha az kan basıncı vardır. Çünkü bacaklarda basınç azalmıştır. Baş kalbin yukarısındadır.
Beynin kanla değişik basınçlar altında sulanması beyindeki kılcal damarları açar. Buna zikrin, tesbihin ve kıraatın yardımı vardır. Hücreleri titreştirir, yolları açar. Ayrıca sinir sistemindeki ağlar tireşir, takıntılar varsa açılır. Beyindeki elektriki devreler çalışarak sağlığını korur.
Ses, yalnız insanlar için değil, tüm canlıların sağlığı için gereklidir. Öten kuşlar, cırcır böcekleri, rüzgar, çağlayan su… tüm canlılara ninni söyler. Bedenin sağlığı, ruh sağlığına intikal eder. Ruh bedenimizle irtibat halinde, ancak imajiner alemde varlığı olan bir nesnedir. Oranın da buraya benzer kanunları vardır.
SORU:42- Secdede burnun değmesi gerekir mi?
Numan- Gerekir.
Malik- Burun yere değmelidir. Burun yere değmemiş ve vakit de geçmemişse istihbaben iade etmelidir. Geçmişse bir şey gerekmez.
Şafii- Alın değmelidir. Diğer azalar da değmelidir. (Diğer azalar değmese de olur.)
Ahmet- Alın yere değmelidir. Diğerleri değmese de olur. (Burnun değmesi gerekir.)
Karagülle- Rukuun esası, başın kalp hizasına gelmesi, secdenin esası ise başın kalbın aşağısına inmesidir. Yedi azanın yere değmesi sünnettir, rükün değildir. Terki namazı ifsad etmez.
SORU:43- Baş örtüsü üzerinde secde caiz midir?
Numan ve Malik- Caizdir.
Şafii- Caizdir. (Alın yere değmedikçe secde caiz olmaz.)
Ahmet- Caizdir. (Alın yere değmedikçe secde sahih olmaz.)
Karagülle- Baş örtüsü üzerinde secde caizdir. Başın kalbın altına inmesi yeterlidir. Bununla beraber alnı temizlik kaygısı dışında yere değdirmemeyi istemek, istikbar olabilir.
SORU:44- Eldivenle secde edilebilir mi?
Numan ve Ahmet- Eldivenli secde edilebilir.
Malik- Edilemez.
Şafii- Edilemez. (Edebilir.)
Karagülle- Eldivenle secde edilebilir. Esas olan başın kalbın aşağısına inmesidir. El ve ayağın giyili olması etki etmez. Bununla beraber eldivenle namaz kılmak soğuktan korunma amacıyla değilse, mekruhdur.
SORU:45- İki secde arasında duraklama gerekiyor mu?
Numan- Duraklama sünnettir.
Malik, Şafii ve Ahmet- Duraklama vaciptir.
Karagülle- İki secde arasında duraklama sünnettir. Cemaatle kılınırken cemaatın takip edebilmesi için imama vaciptir.
SORU:46- Secdede kıyamdan önce duraklamak müstehab mıdır?
Numan, Malik ve Ahmet- Müstehab değildir.
Şafii- Müstehab değildir. (Müstehabdır.)
Karagülle- Secdede kıyamdan önce duraklamak müstehab değildir. İmama mekruhtur. İmamın oturacağını zannederler.
SORU:47- Secdeden kalkarken elleri yere değdirmek gerekir mi?
Numan- Gerekmez.
Malik, Şafii ve Ahmet- Secdeden eller yere değdirilerek kalkılır.
Karagülle- Secdeden kalkarken önce elleri kaldırıp, dizleri sonra kaldırmakla, önce dizleri kaldırıp, sonra elleri kaldırmak arasında fark yoktur. Kadede iken elleri yere koyup kalkmak mekruhdur.
SORU:48- Ara teşehhüt sünnet midir?
Numan- Vaciptir, terkedilirse sehvi secde gerekir. Namaz fasit olmaz.
Malik, Şafii ve Ahmet- Ara teşehhüt sünnettir.
Karagülle- Ara teşehhüt farzdır. Terkedilirse namaz fasit olmaz.
SORU:49- Cülüsde nasıl oturulmalı?
Numan- Her iki cülüsde de dizler üzerinde oturulmalıdır.
Malik- Her iki celse de ayaklar yanda bükülmüş olarak oturulmalıdır.
Şafii- Birinci celsede diz üstüne, ikinci celsede ayakları yan koyup oturulmalıdır.
Ahmet-
Karagülle- Birinci celsede safı bozmamak için sağ başparmağını yerinden oynatmadan dize çökülmelidir. İkincisinde de böyle yapılmalıdır. Ayaktan dizleri bükmek caizdir.
SORU:50- Celselerde ne okunmalı?
Numan- Celselerde ibni Ömer, İbni Abbas, İbni Mesut tarafından rivayet edilenden herbiri okunabilir. Ben İbni Mesud’un rivayetini tecih ediyorum. "ElTaXıyYATu LılLAHı Va el$aLaVAvTu Va elOayYıBAvTu: Selam Allah’ındır, sağlık da dua da." elSeLaMu GaLaYKe EyYuHav elNaBiyYu Ve RaXMaTu elLAhı Va BaRaKaTuHu: Ey Nebi selam sanadır ve Allah’ın Rahmeti ve onun bereketi de." "elSaLaMu GaLaYNAv Va GaLAv GıBAvDı elLAHı el$AlıXIyNe" "Bize ve salih olan kullarına da Selam." " IaŞHaDu IaN LAv IıLAHa IılLav elLAHu Va IaŞHaDu IanNa MuXamMaDan elRaSUvLu elLAHı.: Allah’dan başka ilah olmadığına şahadet ederim. Muxammed’in Allah’ın kulu ve Resulu olduna da şahadet ederim." Bunu Buharı ve Müslim Rivayet etmiştir.
Malik- Celselerde İbni Ömer, İbni Abbas, İbni Mesut tarafından rivayet edilenden biri okunmalıdır. Ben İbni Ömer’in rivayetini tercih ediyorum. "ElTaXıyYATu LılLAHı ElZaKıYATu LılLAHı elOayYıBAvTu el$aLaVAvTu LılLAHı: Selam Allah’ındır, tezkiye Allah’ındır, dua sağlığı da Allah’ındır." elSeLaMu GaLaYKe EyYuHav elNaBiyYu Ve RaXMaTu elLAhı Va BaRaKaTuHu: Ey Nebi selam sanadır ve Allah’ın Rahmeti ve onun bereketi de." " elSaLaMu GaLaYNAv Va GaLAv GıBAvDı elLAHı el$AlıXIyNe" "Bize ve salih olan kullarına da Selam." "IaŞHaDu IaN LAv IıLAHa IılLav elLAHu Va IaŞHaDu IanNa MuXamMaDan GaBDuHuv Va RaSUvLuHuv : Allah’dan başka ilah olmadığına şahadet ederim. Muxammed’in Allah’ın kulu ve Resulu olduna da şahadet ederim." Bunu Malik ve Beyhaki rivayet etmiştir.
Şafii- Celselerde ibni Ömer, İbni Abbas, İbni Mesut tarafından rivayet edilenden biri okunmalıdır. Ben İbni Abbas’ın rivayetini tercih ediyorum. "ElTaXıyYATu eLMuBAvRaKAvTu el$aLaVAvTu elOayYıBAvTu LilLAHI: Selam, bereket, dua ve tayyibat Allahındır, sağlık da dua da." elSeLaMu GaLaYKe EyYuHav elNaBiyYu Ve RaXMaTu elLAhı Va BaRaKaTuHu: Ey Nebi selam sanadır ve Allahın Rahmeti ve onun bereketi de." " elSaLaMu GaLaYNAv Va GaLAv GıBAvDı elLAHı el$AlıXIyNe" "Bize ve salıh olan kullarına da Selam." " IaŞHaDu IaN LAv IıLAHa IılLav elLAHu Va IaŞHaDu IanNa MuXamMaDan elRaSUvLu elLAHı.: Allahdan başka ilah olmadığına şahadet ederim. Muxammedin Allahın Resulu olduna da şahadet ederim." Bunu Müslim rivayet etmiştir.
Ahmet- Celselerde İbni Ömer, İbni Abbas, İbni Mesut tarafından rivayet edilenden biri okunmalıdır. Ben İbni Abbas’ın rivayetini tercih ediyorum. "ElTaXıyYATu eLMuBAvRaKAvTu el$aLaVAvTu elOayYıBAvTu LilLAHI: Selam, bereket, dua ve tayyibat Allahındır, sağlık da dua da." elSeLaMu GaLaYKe EyYuHav elNaBiyYu Ve RaXMaTu elLAhı Va BaRaKaTuHu: Ey Nebi selam sanadır ve Allahın Rahmeti ve onun bereketi de. "elSaLaMu GaLaYNAv Va GaLAv GıBAvDı elLAHı el$AlıXIyNe" "Bize ve salıh olan kullarına da Selam." " IaŞHaDu IaN LAv IıLAHa IılLav elLAHu Va IaŞHaDu IanNa MuXamMaDan elRaSUvLu elLAHı.: Allahdan başka ilah olmadığına şahadet ederim. Muxammedin Allahın Resulu olduna da şahadet ederim." Bunu Müslim rivayet etmiştir.
Karagülle- “Ey Nebi” diye peygambere hitap meşru değildir. Paygamber hayatta iken böyle bir dua yapılmış olabilir. Ben şöyle duayı tercih ediyorum: "ElTaXıyYATu LilLAHI Va elSaLaVAvTu Va elOayYıBAvTu Va ElZaKıYATu Va elBaRaKatu: Selam Allah’ındır, dua da, sağlık da, tezkiye de bereket de onun." "el$aLATu Va elSaLaMu GaLaY elNaBiyYi Va GaLaY elIaMIyRı Va GaLaYNAv Ve GaLAv IBAvDı elLAHı elSAliXIyNa Va RaXMaTu elLahi Va BaRaKaTuHu: Dua ve selam Nebiye, Emire, bize, Allah’ın salih kullarına... Allah’ın rahmeti ve onun bereketi de..." "IaŞHaDu IaN LAv IıLAHa IlLav elLAHu: Allah’tan başka ilah olmadığına şahadet ederim." "Va IaŞHaDu IanNa eLQuRIANa KıTABu elLAHı ve enne MuXamMeDın GaBDıHı Va RaSULıHı: Kur’an’ın, abdı ve resulü Muhammed’e indirilmiş Allah’ın bir kitabı olduğuna da şahadet ederim."
SORU:51- İkinci celsede şehadetten sonra peygambere salavat getirmek sünnet midir?
Numan ve Malik- Sünnettir.
Şafii- Farzdır.
Ahmet- Farzdır. (Salavat getirmezse namaz fasid olur.)
Karagülle- Tahiyyatın içinde salavat vardır. Şehadetten sonra kişi duasını yapar. Bu duanın içinde peygambere mükerreren dua edilmesi müstehaptır.
SORU:52- Namazı bitirirken selam vermek farz mıdır?
Numan- Namazdan selamla çıkmak meşrudur. Farz değildir, selam vermek namazdan değildir.
Malik, Şafii ve Ahmet- Namazdan selamla çıkmak farzdır. Selam vermeden çıkılsa fasid olur. Selam namazdandır.
Karagülle- Selam rükundur. Namazın girişi tekbir ile çıkışı selam ile olur. Selamsız namazı terkeden namazı bozar. Selam namazdandır.
SORU:53- Selam nasıl verilir?
Numan- Selam sağa, sola verilir, sünnettir.
Malik- Selam bir tanedir, imama ve tek başına kılana farzdır. İkinci selam sünnet değildir.
Şafii- Selam iki tanedir, imama ve tek başına kılana ve cemaata farzdır. İkinci selam sünnettir. (Değildir).
Ahmet- Bir selam vermek farzdır. İkinci selam sünnet değildir. Cemaate sağına, soluna ve önüne olmak üzere üç defa selam vermek müstehaptır. İmama selamı reddetmiş olur.
Karagülle- Selam ve başı sağa veya sola çevirmek namazdan çıkışın alametidir, farzdır. İmamın başını sağa çevirerek selam vermesi, cemaatin de ona uyarak başlarını sağa çevirip selam vermesi namazın bitmesi için yeterlidir. Selamın iade edilmesi anlamında cemaat için, sol taraftakiler de selamsız bırakılmasın diye imam için, ikinci selam müstehaptır. Tek başına da ikinci selam müstehaptır.
SORU:54- Namazdan çıktığına dair niyet etmesi şart mıdır?
Numan- (Kimi-Şarttır.) (Kimi-Şart değildir.)
Malik ve Ahmet- Şarttır.
Şafii- Şart değildir. (Şarttır.)
Karagülle- Selam niyettir.
SORU:55- Namazdan çıkarken selam kime verilir?
Numan- Sağ ve soldaki yazıcı meleklere selam verilir.
Malik- İmam ve tek kılan namazdan çıkış için niyet eder. Cemaat ise birincide namazdan çıkmak için, ikincisini ise imamın selamını iade etmek için verir.
Şafii- Tek başına kılan sağında solunda melek, ins ve cin ne varsa onları kasdederek selam verir. İmam birincisinde namazdan çıkmayı, ikincisinde cemaati, cemaat da imamı kastederek selam verir.
Ahmet- Sadece çıkışı kasdederek selam verilir.
Karagülle- Birinci selam namazdan çıkmak için olmakla beraber, bu çıkış uzaktan gelmiş gibi orada olanlara selam vermedir. İkinci selam ise iade selamıdır. Kimsenin olmaması halinde Allah’ın, meleklerin ve cinlerin bulunması dolayısıyla ikinci selam da iade edilmektedir.
SORU:56- Sabah namazında kunut sünnet midir?
Numan- Sünnet değildir.
Malik- Sünnettir.
Şafii- Sünnettir. Dört halife böyle yapmıştır.
Ahmet- Sünnet değildir. Kunut savaşta askerleri çoşturmak için yapılmaktadır. Yapan yapar, beis yoktur.
İshak- Olağanüstü olaylar olduğunda sünnettir.
Karagülle- Ek dua olarak yapılan kunut sünnet değildir. Sözle dua namazın sonunda teşehhütten sonra yapılır. Ancak namazda kunut ve huşu vardır. Kunut, kıraatı dinleme veya kıraat etme halidir. Fikri melekeleri faal halde bulundurmadır. Huşu da insanın kendisini Allah'a teslim edip, masivadan uzaklaşmadır. Burada fikir değil, his melekesi faaldir. Sabah ve vitir namazları dışında huşu, son rekatlerde yapılmaktadır. Susulur, hiçbir şey okunmaz ve durulur. Sabah namazında ise iki rekat olduğu için ilk rekatlerinde yapılır. Vitirde farz olan üçüncü rekat tek rekat olduğu için onda da huşua geçilir. Huşu farzdır, terkedilirse sehvi secde yapılır.
SORU:57- Kunut yapan imama uyan ne yapmalı?
Numan- Durup beklemeli.
Ebu Yusuf- İmam kunut yaptığında sen de kunut yap.
Malik, Şafii ve Ahmet- Kunut yapana uyan kunut yapar.
Karagülle- İmam kunut yapıp, Kur’an dışı kıraat yaparken cemaat huşua geçip durur.
SORU:58- Kunut nerede yapılır?
Numan- Kunut vitirde rukudan evvel yapılır, vacibdir.
Malik- Rukudan kalkınca yapılır.
Şafii- Rukudan sonra yapılır.
Ahmet- Vitirde rukudan önce yapılır.
Karagülle- Sabah namazında rukudan kalkan biraz fazla durarak huşu yapar. Vitir namazında rukudan evvel yapılmasında beis yoktur.
SORU:59- Rukuda ve secdede nasıl tesbih yapılır?
Numan- Rukuda SuBXANa RabBıYa elGaJIyMı, secdede SuBXANe RabBıYa elIaGLAv, doğruldukça NaSTaĞFıRu elLAHa diyerek zikreder. Aralarında tekbirler getirilir. İftitah tekbiri namazdan değildir.
Malik- Rukuda SuBXANa RabBıYa elGaJIyMı, secdede SuBXANe RabBıYa elIaGLAv, doğruldukça NaSTaĞFıRu elLAHa diyerek zikreder. Aralarında tekbirler getirilir. İftitah tekbiri namazdandir.
Şafii- Rukuda SuBXANa RabBıYa elGaJIyMı, secdede SuBXANe RabBıYa elIaGLAv, doğruldukça NaSTaĞFıRu elLAHa diyerek zikreder. Aralarında tekbirler getirilir. İftitah tekbiri namazdandir.
Ahmet- Rukuda SuBXANa RabBıYa elGaJIyMı, secdede SuBXANe RabBıYa elIaGLAv, doğruldukça NaSTaĞFıRu elLAHa diyerek zikreder. Aralarında tekbirler getirilir. İftitah tekbiri namazdandir.
Karagülle- Rukuda “SuBXANa RabBıYa elGaJIyMı ve lekel hamd, Secdede SuBXANe RabBıYa elIaGLAv ve lekel hamd”, doğruldukça “NaSTaĞFıRu elLAHa” diyerek zikreder. Kur’an’da "azim ve ala sıfatları ile tesbih et" emirleri vardır. İstiğfarla baraber zikretmektedir. Aralarında tekbirler getirilir. İftitah tekbiri namazdandır.
SORU:60- Secdede eller ve kollar nasıl konur?
Numan, Şafii ve Ahmet- Secdede önce dizler, sonra eller konur.
Malik- Secdede önce eller, sonra dizler konur.
Karagülle- Secdede önce dizler, sonra eller konur. Dizler yere daha yakındır. Her şeyin en kolayından, yakınından başlanır. Namazın kılınışında son derece şekilciliğe gidilmiştir. Bunun sebebi insanları standartlar içinde davranmaya ve yaşamaya alıştırmaktır. Standardın hayatta çok önemi vardır. Bu sayede topluluk oluşur, insanlar birbirlerine nasıl davranacağını standartlar gösterir. İçtihadların farklı olması hürriyetlerin korunmasını sağlar.