4 MEZHEBİN FIKHI VE KARAGÜLLENİN İÇTİHATLARI
Süleyman Karagülle
1856 Okunma
72-KAZANÇ-5-SELEM

SELEM

(ÖNÖDEMELİ SİPARİŞ)

 

Bir malın satılması için alıcının görme hiyarı vardır. Gördükten sonra, malı kabul edip etmemek alıcının hiyarındadır. Mal tarif ediliyorsa, görmeden de alışveriş yapılabilir. Bu nedenle malın vasıfları kesin olarak yazılmalı, toleransları belirlenmelidir.

 

SORU: 1-Selemin caiz olmasının şartları nelerdir?

Numan- Altı şart vardır: Malın cinsi, vasfı, mikdarı, vadesi, bedeli ve teslim yeri.

Malik, Şafii ve Ahmet- Beş şartı ve bir lazimi vardır: Malın cinsi, vasfı, mikdarı, vadesi, bedeli şartıdır, teslim yeri lazimidir.   

Süleyman- Selemin şartları şunlardır:

1) Selem borçlusu belli olmalıdır. Borçlusu belli olamayan senetler batıldır.

2) Selem borçlusunun akilesi(sigortası) bulunmalı ve teminat olmalıdır.

3) Senete işyerlerinden maddi teminat gösterilmelidir. Akile teminatı olmayan selem akitleri fasittir.

4) Senedin mukavelesi yapılmalı, maddenin yapısı ile şekli tam olarak tanımlanmalı ve kabuledilecek toleranslar gösterilmeldir. Proje tam ve net olmalıdır. Standart hale getirilmeyen mallar alıcı hiyarı ile satılır.

5) Selem senedi çıkarılır, üreticiye kredi olarak verilir ve üretici bunu satarak selem akdini yapar.  Senetsiz yapılan selem akitleri sahihtir, başkasına devredilemez.

6) Senette teslim yeri belirtilmelidir. Teslim yeri belirtilmeyen selemlerde, teslim yeri senet alana en yakın mağazadır.

7) Senedin bedeli peşin olmalıdır. Parası ödenmeyen senet geçerli olmakla beraber konan vade batıldır. Hemen talep edebilir, ödeyemezse alıcı iflas etmiş olur

8) Teslim vadesi belirtilmelidir.  Vedesi belirtilmezse selemin vadesi gelmiş olur.

9) Senet alıcı ve satıcı defterlerine yazılır. Çıkışı olup girişi olamayan senetler sahte kabuledilir. Mal açık çıkarsa ödetilir. Kasdi olduğu sabit olursa hırsızlık cezası ile cezalandırılır.

 

SORU: 2-Hangi mallarda selem akdi yapılabilir?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Vasıfları zaptedilebilen ölçülebilir, tartılabilir, sayılabilir mallarda selem caizdir.

Süleyman- Standardı olan ve projesi yapılabilen bütün mallarda selem akdi caizdir. Selem akdinde kamu teminatı şarttır.

 

SORU: 3-Nar ve kavun gibi vasıfları, büyüklükleri farklı olan mallarda selem caiz midir?

Numan- Caiz değildir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Caizdir.

Süleyman- Yaş meyve ve canlı hayvanlar, genetik mühendislik ile gittikçe standartlaştırılıyor. Kontröller de gelişiyor, ses ve elektriki dalgalarla meyvenin kontrölü tahrib edilmeden yapılabiliyor.  Misal olarak kavuna tat veren şeker miktarı, açlık yapan madde miktarı tesbit edilebilir. Kontröller kolaylaştırılır. Standart yapılır, tolerans konduktan sonra  bütün mallarda selem caizdir.

Bir malın standardı çıkarken onu kontröl mekanizması ve cihazları da belirtilir. Mal ambara teslim edilirken o cihazlarla muayene yapılır, teslim edilir. Bakkaldan alıp eve götürülen mal, standart dışı çıkarsa kontröl edilir ve bozuk çıkarsa, ambara teslim esnasındaki kontrölörlerin akileleri tazmin eder.

 

 

SORU: 4-Aslı keyl olanın veznen selem yapılması veya aslı vezn olanın keylen selem yapılması caiz midir?

Numan, Malik ve Şafii- Caizdir.

Ahmet- Caiz değildir.

Süleyman- Tartılabilen mallarda asıl olan tartıdır. Sonra yüzeyin ölçülmesidir. Sonra hacim  ölçülmesidir. Standartlarda kabul edilen ölçüler esasdır.

 

SORU: 5-Vadeli veya vadesiz selem caiz midir?

Numan, Malik ve Ahmet- Vadeli selem caiz; vedasiz selem caiz değildir. Az da olsa bir müddet konmalıdır.

Şafii- Vadeli olsun, vadesiz olsun selem caiz değildir.

Süleyman- Selemde esas olan malın görünmeden satılmasıdır. Başka bir tabirle borçlunun alacaklıya ayn değil de misl borçlanmasıdır. Burada vade caizdir, şart değildir. Kur’an’da ila ile kayt, vadeli borçlanmaların yazılması gerektiği belirtilmektedir.

 

SORU: 6-Hayvanlarda selem caiz midir?

Numan- Selemi ve istikrazı caiz değildir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Hayvanda selem ve karz  caizdir.

Sahabi ve Tabiin Cumhuru- Hayvanda selem ve karz caizdir.

Süleyman- Hayvanların kitabında hayvanın halkça maruf türü yazılmalıdır, erkek ve dişiliği, yaş toleransı ve asgari kilosu belirtilmelidir. Canlı kilo olarak tartılıp alınır. Kilo farkı beşte birden fazla olmayan hayvanlar sayı ile de selem yapılabilir.

İare, hayvanı kirasız verip artıp eksilmeyi, gelir giderini ona bırakmaktır. Genel afetler dışındaki ölümler borçluya aittir.

Genel afetler, tabii afetlerle savaş ve yangın gibi insanlar tarafından çıkarılan ve herkese şamil afetlerdir.

İcarede de durum aynıdır. Artıp eksilme mal sahibine aittir. Kiracı yalnız belirlenen menfaatlerden yararlanır. Bir süt hayvanının sütünden yararlanılır, yavrusu sahibine aittir. Kiralayan bahçenin meyvesinden yararlanır, büyüyen fidan veya kırılan ağaç mal sahibine aittir.

Karz genel afetler dışında her türlü artma ve eksilmenin gelir ve giderin borçluya ait olduğu akittir. Deynden farkı aynısını değil, mislini teslim etme ile yükümlü olmasıdır.        

   

SORU: 7-Kölelerin selemi caiz midir?

Numan- Kölelerin selemi ve istikrazı caiz değildir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Cinsel ilişki kurulan cariyenin selemi ve karzı caiz değildir. Diğer köle ve cariyenin karzı ve selemi caizdir.

Sahabi ve Tabiin Cumhur- İlişki kurulan cariyenin selemi ve karzı caiz değlidir. Diğer köle ve cariyenin karzı ve selemi caizdir.

Muzni, İbni Cerir- Vat’ cariyesinin selemi ve karzı caizdir.

Süleyman- Altın ve gümüş gibi kolayca üretilemeyen mallar ile üretilmesi serbest olmayan kölelerin selemi caiz değildir. Ayrıca köleler hiçbir zaman standart olmazlar. Bu sebeple karzı ve selemi caiz değildir. Kölelerin iaresi ve icaresi caizdir. İddet bekletmek şartı ile cariyelerin ilişki kurma maksadı ile iaresi veya icaresi caizdir. Bir kimsenin fahişeleri bir evde bulundurup iddet bekleterek kiralaması caizdir. Bu nedenle fahişe için dosya bulundurulur. İlişki kuran kimsenin kimliği ve adresi alınır,  fahişe ile buluşturulur, ayrıldıktan sonra iddet bekletilir. Doğan çocuk olursa babası nafaka vermekle yükümlüdür. Vermezse dini akilesi verir. Dini akilesi olan yabancılar da vat’da bulunabilir.

 Fahişe iddet doldurmadan veya gizli olarak cinsi ilişki kursa yarım zina cezası uygulanır. Gizli kurduğu için elli sopa, iddet içinde kurması halinde ise sürgün cezası uygulanır. Yalnız kadınların çalıştığı iş sitelerine gönderilir. Bunları fakir erkekler alıp evlenebilir.

 

SORU: 8-Parasını hasat günü, satış günü … ödenmek üzere mal satmak caiz midir?

Numan ve Şafii- Caiz değildir.

Malik- Caizdir.

Ahmet- Caiz değildir. (Caizdir.)

Süleyman- Parasını hasat günü, satış günü … ödenmek üzere mal satmak caiz değildir. Veresiye satıştır. Rehin teminatı varsa caizdir.

 

SORU: 9-Etin selemi caiz midir?

Numan- Caiz değidir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Etin selemi caizdir.

Süleyman- Etin selemi caizdir. Eskiden et standardize dilemiyordu, saklanamıyordu. Bugün et standardize edilebiliyor ve buzhanelerde saklanabiliyor.

Genel olarak selemde teslim alacağı en ilk vadeyi gösterir. Ondan sonra ne zaman gelse malı alma hakkı vardır. Selem senedi hamiline olduğu için satıcı bulup teslim edemez, teslim yükümlülüğü, selem alana ait değildir. Selemin son tarihleri belirtilir. Dayanıklılık dikkate alınarak son tarihten sonra değerlendirme vakti ayrılır. Bu mukavelede yazılır, senette yazılmaz. Senedin son tarihinde alınmayan mallar  senetsiz piyasaya satılır. Elde dilen değerler bir hesapda toplanır. Vadesi gelip de mallarını almayanların toplam senetlerine bu para bölünerek gelene ödeme yapılır. Her ödemede yeniden hesablanır.

 

SORU: 10-Ekmekte  selem caiz midir?

Numan ve Şafii- Caiz değildir.

Malik- Caizdir.

Ahmet- Ekmeğin ve ateşte pişen her şeyin selemi caizdir.

Süleyman- Standart ekmeklerin selemle satışı caizdir. Selem üzerinde son tarih yazılır. Almazsa senet geçersiz olur. Değerlendirilir ve tüm alınmayan senetler bölüştürülür. Hesap, senet iade edildiği gün esas alınır.

 

SORU: 11-Hazır olmayan malın selemi caiz midir?

Numan- Caiz değildir. Akit sırasında uzakta olsa mahallinde olmalıdır.

Malik, Şafii ve Ahmet- Caizdir.  Zamanında olacağına zannı galip olmalıdır.

Süleyman- Selem senedini, üretici veya mal sahibi çıkarır. Bir kimsenin selem senedini çıkarabilmesi için mesleki akilesinin kefaletinde üretim yerinin mevcut olması gerekir. Siyasi akilenin kefaletinde çalışanlar kadrosunu oluşturmuş olmalıdır. İlmi akilenin kefaletinde bir taşınmaz rehin olarak gösterilmelidir. Nihayet dini akilenin velayetinde akit yapılmalıdır. Elinde selem senedi olanlar, selem akdi yapabilirler. Elinde selem senedi olmayanlar da selem akdi yapabilirler; ancak, başkalarına devredemezler. Malın hazır olma şartı yoktur. Senetli akitlerde kamunun teminatı olmalıdır, senetsiz selemlerde, selem verenin buna kanaat getirmesi imalat hanesini görmüş olması gerekir.

 

SORU: 12-Cevherlerde selem caiz midir?

Numan,Şafii ve Ahmet- Nadir nefis cevherlerde selem caiz değildir.

Malik- Nadir nefis cevherlerde selem caizdir.

Süleyman- Parada, cevherde, kölede sanat eserlerinde selem caiz değildir. Resmini yaptıran ücretini öder. Özel imalatlarda da durum böyledir. Yahut alıcıda hiyarı rü’yet vardır.

 

SORU: 13-Selemde iştirak caiz midir?

Numan, Şafii ve Ahmet- Caiz değildir.

Malik- Caizdir.

Süleyman- Selem senedinin parçalanması caizdir. Tip, on kiloluk bir mal senedi alıp beşer kiloluğa çevirebilir. Ancak en küçük birimden daha aşağı mümkün değildir. Hisse senetleri parçalanabilir. Onda kullanma maliki ile yaralanma maliki ayrıdır.

SORU: 14-Selemde tevliye (aynı fiatla geri vermek) caiz midir?

Numan ve Şafii- Selemde tevliye caiz değildir.

Malik ve Ahmet- Selemde tevliye caizdir.

Süleyman- Selem istenene kimseye satılabilir. Tevliye caizdir. Faiz muvazası olmamalıdır. Sahih olur, haram olur.

                        

 

 

 

 


4 MEZHEBİN FIKHI VE KARAGÜLLENİN İÇTİHATLARI
1-1-TEMİZLİK
2210 Okunma
2-2-MİSVAK
2176 Okunma
3-3-HİTAN(SÜNNET OLMAK)
2207 Okunma
4-4-NECASET
3453 Okunma
5-5-ABDEST
3062 Okunma
6-6-İSTİNCA
1878 Okunma
7-7-ABDEST-2
2101 Okunma
8-8-GUSÜL
2294 Okunma
9-9-TEYEMMÜM
2578 Okunma
10-10-MESH VE MEST
2367 Okunma
11-11-HAYZ
2179 Okunma
12-12-NAMAZ-1
2135 Okunma
13-13-NAMAZ-2-SETR
2685 Okunma
14-14-NAMAZ-3-İSLAMIN ŞARTI
2565 Okunma
15-15-NAMAZ-4-CEMAAT
3322 Okunma
16-16-NAMAZ-5-SEHV SECDESİ
2502 Okunma
17-17-NAMAZ-6-TİLAVET SECDESİ
4124 Okunma
18-18-NAMAZ-7-SEFER
2306 Okunma
19-19-NAMAZ-8-HAVF NAMAZI
2271 Okunma
20-20-NAMAZ-9-CUMA NAMAZI
3292 Okunma
21-21-NAMAZ-10-BAYRAM NAMAZI
3534 Okunma
22-22-NAMAZ-11-KÜSUF NAMAZI
1969 Okunma
23-23-NAMAZ-12-İSTİSKA NAMAZI
2136 Okunma
24-24-NAMAZ-13-CENAZE NAMAZI
2873 Okunma
25-25-NAMAZ-14-NAFİLE NAMAZLAR
3108 Okunma
26-26-SİYER VE CİHAT-1-KITAL
2115 Okunma
27-27-SİYER VE CİHAT-2-GANİMETLERİN BÖLÜŞÜLMESİ
2639 Okunma
28-28-SİYER VE CİHAT-3-İTAK
2091 Okunma
29-29-SİYER VE CİHAT-4-TEDBİR
1925 Okunma
30-30-SİYER VE CİHAT-5-KİTABE
1979 Okunma
31-31-SİYER VE CİHAT-6-MÜDEBBER
1980 Okunma
32-32-ORUÇ-1
2535 Okunma
33-33-ORUÇ-2-İTİKAF
4509 Okunma
34-34-NEZİR-ADAK
2253 Okunma
35-35-ZEKAT-1
2964 Okunma
36-36-ZEKAT-2-HAYVANLARDA ZEKAT
5906 Okunma
37-37-HACC VE UMRE -1
1915 Okunma
38-38-HACC VE UMRE 2-HACCIN YAPILMASI ÖNCESİ
1910 Okunma
39-39-TAKVİM VE İBADET VAKİTLERİ
1947 Okunma
40-40-TAKVİM-2-NAMAZLARIN HİKMETİ VE VAKİTLERİ
1946 Okunma
41-41-TAKVİM-3-ORUÇ VAKTİ
2131 Okunma
42-42-TAKVİM-4-AYIN VAKTİ
1972 Okunma
43-43-HACC VE UMRE-3-HACCIN VAKTİ
1896 Okunma
44-44-HACC VE UMRE4-İHRAM
4342 Okunma
45-45-HACC VE UMRE-5-HAC NASIL YAPILIR
2364 Okunma
46-46-KURBAN
2250 Okunma
47-47-NİKAH-1
2248 Okunma
48-48-NİKAH-2-REDAA
2069 Okunma
49-49-NİKAH-3-NAFAKA
2085 Okunma
50-50-NİKAH-4-HIDANE
1977 Okunma
51-51-NİKAH-5-İLA
2099 Okunma
52-52-NİKAH-6-ZIHAR
3890 Okunma
53-53-NİKAH-7-LİAN
2160 Okunma
54-54-TALAK-1
1779 Okunma
55-55-TALAK-2-HUL
2645 Okunma
56-56-TALAK-3
3100 Okunma
57-57-TALAK-4-RİCİ TALAK
2255 Okunma
58-58-HADLER-1
1966 Okunma
59-59-HADLER-2-RİDDET
1928 Okunma
60-60-HADLER-3-BAĞY
1858 Okunma
61-61-HADLER-4-ZİNA
5481 Okunma
62-62-HADLER-5-YOL KESME
1839 Okunma
63-63-HADLER-6-İÇKİ
1983 Okunma
64-64-TAZİR
2475 Okunma
65-65-KASAME
2043 Okunma
66-66-SAVUNMA VE TAZMİNAT
2386 Okunma
67-67-HAYVANLARIN VERDİĞİ ZARARLAR
2009 Okunma
68-68-KAZANÇ-1-KAMU ORTAKLIKLARI
1973 Okunma
69-69-KAZANÇ-2-ÖZEL ŞİRKETLER
2163 Okunma
70-70-KAZANÇ-3-MURABAHA-TİCARET
2360 Okunma
71-71-KAZANÇ-4-SATIŞTA İHTİLAF
1720 Okunma
72-72-KAZANÇ-5-SELEM
1856 Okunma
73-73-KAZANÇ-6-İKALE
1791 Okunma
74-74-KAZANÇ-7-İCARE-KİRA VE ÜCRET
2563 Okunma
75-75-KAZANÇ-8-CUALE-MÜKAFAT
1929 Okunma
76-76-KAZANÇ-9-KARZ
1849 Okunma
77-77-KAZANÇ-10-ŞİRKETİ KIRAZ
2019 Okunma
78-78-KAZANÇ-11-MUVAFADA ŞİRKET
2658 Okunma
79-79-KAZANÇ-12-ŞİRKETİ ANNAN
1826 Okunma
80-80-KAZANÇ-13-ŞİRKETİ VÜCUH
2024 Okunma
81-81-LEKİT-KAYIP İNSAN-ÇOCUK
1977 Okunma
82-82-HİBE
2058 Okunma
83-83-VAAD
1873 Okunma
84-84-LUKATA-BULUNTU MAL
1940 Okunma
85-85-VEDİA-EMANET
1930 Okunma
86-86-ARİYET-ÖDÜNÇ
1735 Okunma
87-87-VEKALET
2002 Okunma
88-88-DIMAN-KEFALET
2165 Okunma
89-89-HAVALE
1767 Okunma
90-90-ŞUFA
1843 Okunma
91-91-İHYA-ÖLÜ TOPRAĞIN İHYASI
2442 Okunma
92-92-ZİRAİ ŞİRKETLER
2092 Okunma
93-93-REHİN
1861 Okunma
94-94-İFLAS
1880 Okunma
95-95-HACİR
2211 Okunma
96-96-GASP
1964 Okunma
97-97-SULH-UYUŞMA
1930 Okunma
98-98-KERAHİYET VE İSTİHSA-YİYECEK VE İÇECEKLER
2523 Okunma
99-99-KAZA VE ADABI-YARGILAMA
1806 Okunma
100-100-İKRAR
1899 Okunma
101-101-MİRAS-FERAİZ
6552 Okunma
102-102-ZEBAİH-HAYVAN KESME-BOĞAZLAMA
2226 Okunma
103-103-AVLANMAK
1992 Okunma
104-104-YEMİN
2080 Okunma
105-105-VAKIF
1859 Okunma
106-106-İTAM-YEDİRMEVE DOYURMA-VAKFI
1838 Okunma
107-107-SULAR VAKFI
1782 Okunma
108-108-SİHİR
1836 Okunma
109-109-İSLAMDA ORGAN NAKLİ
2072 Okunma

© 2025 - Akevler