HUL'
SORU:1- Hul' meşru mudur?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Karı-koca anlaşarak mehrin bir kısmından vazgeçerek boşanmaları meşrudur.
Muzni- Hul' mensuhtur.
Karagülle- Boşanma iki taraf için de hakdır. Boşanma erkek tarafından gelirse ve kadının kusuru yoksa bütün mihri vererek boşar; kadının kusuru varsa hakemlerin kararı ile mihrin bir kısmını veya tamamını geri alır. Boşanma kadın tarafından gelmişse ve erkeğin kusuru yoksa mihrin tamamını geri vererek boşar. Erkek kusurlu ise hakemlerin kararı ile kadın mihrin bir kısmını veya tamamını geri vermeyebilir.
SORU:2- Kadının bir bedel karşılığı boşanması meşru mudur?
Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Kadının kocasından hoşlanmaması veya kocanın kötü muamele yapması sebebiyle kocasıyla anlaşarak boşanması meşrudur. Sebepsiz anlaşarak boşanmalarda bir kerahet yoktur.
Zuhri, Ata ve Davut- Kadının kocasından hoşlanmaması veya kocanın kötü muamele yapması sebebiyle kocasıyla anlaşarak boşanması meşrudur. Sebepsiz anlaşarak boşanmalar sahih değildir.
Karagülle- Kadının kusurlu olması halinde mehirin bir kısmından vazgeçerek boşanması caizdir. Sebepsiz boşanma meşrudur; ancak, mekruhtur.
SORU:3- Kocanın rızası olmadan kadın tarafından istenen boşanmalar talak mıdır, fesh midir?
Numan, Malik ve Karagülle- Kadın tarafından istenmiş olsa da hakemlerin kararı ile boşanmalar “bain talak”dır, yani geriye dönmek için yeniden mehir ve nikah gerekir.
Şafii- Kadın tarafından istenmiş olsa da hakemlerin kararı ile boşanmalar “talak-ı bain”dir. (Feshdir.) (Birşey değildir.)
Ahmet- Kadın tarafından istenmiş olsa da hakemlerin kararı ile boşanmalar “bain talak”dır. (Feshdir.)
SORU:4- Boşanmada mihirden fazlası alınabilir mi?
Numan ve Ahmet- Boşanmada kusur kadında ise mihirden fazlasını alması, kusur kocada ise geriye birşey alması mekruhdur.
Malik ve Şafii- Boşanmada kusur kadında ise mihirden fazlasını alması, kusur kocada ise geriye birşey alması mekruh değildir.
Karagülle- Boşanmalarda kadına sadece mihrin iadesi külfeti yüklenebilir. Kadına fazla bir külfet yüklenemez.
SORU: 5- Hul’un arkasından boşama geçerli midir?
Numan- İddet içinde ikinci ve üçüncü boşamalar da eklenir.
Malik- Hul’un kararını müteakip talak yaparsa eklenir, yapmazsa eklenemez.
Şafii- Hul’dan sonra boşama, boşamaya eklenmez.
Ahmet- Hul’dan sonra boşama, boşama sayısına eklenemez.
Karagülle- Boşanmalar üst üste eklenemez. Geri dönüş olup duhul olmadıkça boşama sayısı geçersizdir. İkinci koca ile ilişki şart olduğu gibi boşanmanın sayılması için duhul şarttır. İddeti beklenmeyen bir boşanma, boşama sayısına girmez.
SORU:6- Oğluna süt vermek karşılığı boşamak caiz midir?
Numan ve Ahmet- Caizdir ve iki yıl süt emzirir. Çocuk ölürse kalan kısmını süt ücreti cinsinden alır.
Malik- Caizdir ve iki yıl süt emzirir. Çocuk ölürse kalan kısmını süt ücreti cinsinden alır. (Birşey gerekmez.)
Şafii- Caizdir ve iki yıl süt emzirir. Çocuk ölürse kalan süt iade edilmez ve yerine başka çocuk da ikame edilmez; edilirse anne mihri misl kadar veya süt ücreti kadar süt ücreti istihkak eder. (İkinci evladı emzirir.)
Karagülle- Çocuğa süt verme annenin görevidir. Annenin süt verme sırasında nafaka alma hakkı doğar.
Boşanma durumunda hakemler anne aleyhine mihri geri verme veya lehine nafaka almaya karar verebilirler. Annenin iade edeceği mihir mukabili nafakanın bir kısmının ödenmemesi caiz değildir. Çünkü nafaka çocuğun hakkıdır. Mihir ise kadının veya velisinin hakkıdır.
SORU:7- Baba baliğ olmayan küçük kızını kızının malından vererek boşatma hakkına sahip midir?
Numan ve Ahmet- Hul' yaptıramaz.
Malik- Hul' yaptırabilir.
Şafii- Hul' yaptıramaz. (Yaptırabilir. Bazı Şafiiler)
Karagülle- Mihir boşanma tazminatı olarak kadına verilir. Kadın tarafından boşanma olsa ve koca kusurlu olmazsa kısmen veya tamamen geri alınır. Bu geri alınma kadının rızası ile olur. Kadının mal varlığı yetmezse velisinin, dolayısıyla kendisinin siyasi akilesi tazmin eder. Evlilikte velilik şartı bunun için aranmaktadır. Herhangi birinin velayeti bunun için yeterli olmaktadır. Baliğ olmayan küçük kızı ancak babası evlendirebilir. Hulla ilgili masraf babaya aittir.
SORU:8- Baba küçük oğlunu karısından hulla ayırabilir mi?
Numan, Şafii ve Ahmet- Baba küçük oğlunu hul’ ettiremez.
Malik- Hul’ ettirebilir.
Karagülle- Velilerin küçüklerin mallarını eksiltemeye yetkileri yoktur. Nemasından harcarlar. Çocukların mallarını eksilterek onların nafakasına bile harcayamazlar. Nafaka harcamaları yetimler faslından yapılır. Fakat, veli veya vasi nemasından harcayıp boşattırabilir. Boşattırıp mal verdiği mihri geri alabilir. Hangi gelir faslından verilmiş ise o gelir faslına eklenir.
SORU:9- Üç boşama ile hul’da anlaşsalar ve bir boşama yapılsa ne olur?
Numan- İade edeceği mihrin üçte birini verir.
Malik- İade edeceği mihrin tamamını verir.
Şafii- İade edeceği mihrin üçte birini verir. Hatta üç boşama ile boşasa yine üçte birini verir.
Ahmet- Hiçbir şey iade etmez. Hatta üç boşama ile boşasa da gerekmez.
Karagülle- Talak-ı rici ile boşamada mihrin iades söz konusu değildir. Hakemler iade edecek mihri takdir ettikten sonra iddet içinde tarafların rızası ile dönüş olursa bir boşama gerçekleşir. Mihir eski halinde kalır. İddet dolduğunda “bain” hale gelir. Mukannen mihrin iadesi o zaman söz konusu olur. Yani huldaki şartlar boşamada olduğu gibi geçersizdir. Üç boşama birden olmaz. Talak-ı bainde baştan olmaz. İlk iki talak-ı rici olur. İddet sonunda baine dönüşür. İki rici veya bain boşamadan sonra üçlü boşama olur. Hul da bir boşamadır. Aynı hükümlere tabidir. Hulda kocanın rızası değil, hakemlerin kararı esastır.
SORU:10- “Bir boşanma” ile boşanmada anlaşan, “üç boşama” ile boşarsa ne olur?
Numan- Üç boşanma ile boşanır ve mihrin iadesi gerekmez.
Malik, Şafii ve Ahmet- Üç boşanma ile boşanır ve anlaşma miktarı iade edilir.
Karagülle- Üç boşanma ile boşasa da talak-ı rici ve bir boşanma ile boşamış olur. Ancak bu üçüncü boşanma ise üç boşanma zaten olur.
SORU:11- “Karını boşa, sana şunu vereyim” derse o da boşarsa onu almaya hakkı var mıdır?
Numan, Malik, Şafii, Ahmet ve Karagülle- Birisi birine “karını boşa sana şunu vereyim” derse o da karısını boşarsa o meblağı almaya hak kazanır