NECASET (PİSLİK)

SORU : 1-Şarap pis midir?  

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Pistir.

Davud- Pis değildir.

Karagülle- Şarab pistir. İnsana zararlı olan yiyecekler haramdır ve pistir. Böylece insana, kendisine neyin zararlı neyin zararsız olduğu öğretiliyor. Her namaz kılışında kendisini zararlı şeylerden uzak tutup tutmadığı kontrol altına alınıyor.

SORU : 2-Şarap sirkeleşince temizlenir mi?

Numan ve Malik- Temizlenir. Sirkeleşmesi için mayalamak helaldır.

Şafii ve Ahmet- Şarap kendi kendine sirkeleşirse temizlenir. Mayalandırıp sirkeleştirilse temiz olmaz.

Karagülle- Şarap sirkeleşince temizlenir. Mayalandırıp sirkeleştirilse temiz olur.  Şarapda %12 alkol vardır. Alkol nisbeti %12'den aşağı düştüğü zaman pis olmaktan çıkar. Alkollü içkilerin alkol miktarı %6'dan aşağı ise içilmesi mekruhtur, haram değildir.  %6 ile %24 arasında ise içilmesi kıyasla haramdır. Alkol miktarı %24'ten fazla olan içkiler evleviyetle, nasla haramdır.

Nikotin ve afyon gibi alkolik olmayan zehirler ise alkolle kıyaslanır, %6 alkollü içkinin, biranın fayda ve zararları ile karşılaştırılarak zararlılık oranı belirlenir ve ona göre haramlığı, mekruhluğu tesbit edilir.

Bağımlılık yapan bütün maddeler pistir, haramdır. Çünkü insanın rızasını yok ediyor, iradesini bile zedeliyor. Tütün de bu sebeple pistir. Tütün kokusunun sindiği yerde zaruret yoksa, namaz kılınmaz. Üstünde tütün bulunduran kimse namaz kılamaz. Tütün içip sarhoş olmazsa namaz kılabilir. Bu, bütün içkiler için geçerlidir.

İçilmek maksadı ile imal edilip pazarlanmayan alkol benzeri maddeler, temizdir. Alınıp satılması helaldır. Bunların pislikleri hükmi olup başka her türlü işlerde kullanılabilir. Alkol yüzdesi %6'dan az olan sadece tat vermek için yemeklere katılan mikdarlarda kerahet yoktur.

SORU:3-Köpek pis midir, kabı yıkanmalı mıdır?

Numan- Pistir, kabı diğer pisler gibi temizlendiğine kanat getirilinceye kadar yıkanmalıdır.

Malik- Pis değildir, yaladığı taabbüden yıkanmalıdır.

Şafii ve Ahmet- Pistir, yaladığı yedi defa yıkanmalıdır.

Karagülle- Köpek ve diğer her topluluğa haram olan bütün hayvanlar pistir. Yıkanmada esas, renk ve kokunun gitmesidir. Renk ve  kokunun sinmesi durumunda kaplar ve çamaşır yedi defa çalkalanmalıdır. Sonraki yıkamalarda artık buna gerek yoktur. 7; 1, 3, 7, 15  dizisinin üçüncü elemanıdır. İkinci çalkalama birinci çalkalamanın ancak yarısı kadar pisliği götürebilir. Bu nedenle yıkanmalarda tekli dizi kullanılır.

SORU:4- Köpek ayağını kaba soksa kabın yıkanması gerekir mi?

Numan- Kabın yıkanması gerekir.

Malik- Yıkanması gerekmez. Taabbudda kıyasa yer yoktur.

Şafii ve Ahmet- Yedi defa yıkanması gerekir.

Karagülle- Köpek ayağını kaba soksa kabın yıkanması gerekir. Köpek veya kedinin vücuda sürtünmesinde bir beis yoktur.

SORU:5- Domuzun yaladığı yerin temizlnmesi gerekir mi?

Numan- Temizlenmesi gerekir, diğerleri gibi yıkanır.

Malik- Domuz hayatta iken temizdir. Haram kılınan etidir, kendisi değildir.

Şafii- Kap yedi defa yıkanarak temizlenir.

Nevevi- Domuz için bir defa çalkalamak yeterlidir.

Ahmet-

Karagülle- Domuzun eti, sütü ve salyası haramdır, pistir. Yağı alınmış derisi, kılları, kemikleri, boynuzu pis değildir. Yalaması temizlenmelidir. Vücudunun değmesinde bir beis yoktur. Fırçası kullanılabilir. Yağı aydınlatma veya makinaları yağlama için kullanılabilir ve alınıp satılabilir. Vasfına tesir etmeyecek miktarda ve rafine edilmiş domuz yağının kullanılması mamülü pisletmez. Haram edilen et ve etin içindeki maddelerdir.

SORU:6- Kap, elbise ve beden kaç defa yıkanmalıdır?

Numan, Malik ve Şafii- Kap, elbise ve beden için sayı yoktur.

Ahmet- Sayı yoktur. (Yedi defa yıkanması gerekir.) (Üç defa yıkanması gerekir.)

Karagülle- Yıkamada kap, elbise ve beden için sayı yoktur. Temizlendiğine kanaat geldikten sonra bırakılır. Pisliğin hissedileni yok olduktan sonra, en az bir defa daha çalkalamak farzdır. Üç defa çalkalanması sünnet, yedi defa çalkalanması müstehabdır. Bu, köpek ve domuz için de böyledir. Vasfın zail olmaması halinde, yıkama suyunda vasıfdan emare kalmazsa yedi defa sudan geçirmek vaciptir.

SORU:7- Sütten başka yemek yememiş çocuğun sidiği nasıl temizlenir?

Numan ve Şafii- Su serpmekle temizlenir. Kızınki temizlenmez.

Malik- Üstüne su serpmekle temizlenmez, yıkanması gerekir.

Ahmet- Sütten başka yemek yememiş çocuğun sidiği temizdir.

Karagülle- Sidikte ve şarapta pislik yapıcı maddeler olduğu gibi dezenfektan maddeler de vardır. Bunların seyreltilip yoğunluğu düşürüldüğünde zararlılıkları ortadan kalkar ve temiz olurlar. Bu nedenle su serpip yaymakla bunlar ve benzerleri maddelerin pislikleri gider. Bu seyreltme, şarap için suda koku ve tadı hissedilmeyecek kadar seyreltilmek suretiyle tesbit edilir. Kur'an pislikte ölçü olarak sidiği değil, şarabı seçmiştir. Şaraptaki alkol miktarı her türlü ölçüler için kesin karşılaştırma imkanını verir.

SORU:8- Hayvanların derileri dıbağla temizlenir mi?

Numan- Domuz derisinden başka bütün deriler dibağla temizlenir.

Malik- Domuz derisinden başka bütün deriler dibağla temizlenir. Domuz derisi kuru işlerde ve diğer sıvılardan ayrı suda kullanılabilir. (Domuz derisi dibağlanır.)

Şafii- Köpek ve domuzdan başka bütün deriler dibağla temizlenir.

Ahmet- Deriler dibağla temizlenmez. (Temizlenir)

Zühri- Dibağlamaya gerek yoktur, bütün derilerden istifade edilebilir.

Karagülle- Deride, kılda, kemikde, boynuzda ve tırnaklardaki mevcut yağlar ve et parçaları yok edildikten sonra -dibağ budur- kalan kısım bütün hayvanlar için temizdir. Her hususta kullanılabilir. Dişler fırçalanabilir. Ayakkabı ile namaz kılınabilir. Derilere iç ve barsak derileri de dahildir.Yani onlar da kullanılabilir.

SORU : 9-Eti yenmeyen hayvanlar, kesilmeleri halinde pislikden çıkarlar mı?

Numan- Domuzun dışında eti yenmeyen hayvanlar, kesilmeleri halinde pislikten çıkarlar, derileri temiz olur, abdest alınır ve satılabilir. Etleri haramdır.

Malik- Domuzun dışında eti yenmeyen hayvanlar, kesilmeleri halinde pislikten çıkarlar, derileri temiz olur, abdest alınır ve satılabilir. Etleri mekruhtur.

Şafii ve Ahmet- Eti yenmeyen hayvanlar, kesilmeleri halinde pislikten çıkmazlar.

Karagülle- Eti yenmeyen hayvanların kesilip kesilmemesi birşey değiştirmez.  Dibağlanmak suretiyle derileri temiz olur.

SORU:10- Ölü hayvanın yünü, kılı, tüyü, teleki temiz midir?

Numan- Kılı, tüyü, yünü, teleki, kemiği, boynuzu  temizdir.

Hasan Evzai- Kıllar tamamen pistir. Yıkanarak temizlenir.

Malik- Hayvanların kılları hayatta ve ölü iken temizdir. Eti yensin yenmesin, kesilsin kesilmesin değişmez.

Şafii- Eti yenmeyen hayvanların derileri kesilmeleri ile temiz olmaz.

Ahmet- Hayvanların yün, kıl gibi deri örtüleri temizdir.

Karagülle- Haram olan hayvanların etleridir. Kıyasen süt ve diğer yenen maddeler de haramdır. Yenmeyen kısımlarda bir haramlık yoktur. Yalnız et, yağ ve kan gibi kısımlardan temizlenmeleri gerekir.

SORU:11- Domuz kılı dokumada kullanılabilir mi?

Numan ve Malik- Kullanılabilir.

Şafii- Kullanılamaz.

Ahmet- Kullanılabilir, mekruhtur.

Karagülle- Domuz kılı dokumada kullanılabilir. Keraheti yoktur. Ayette haram edilen ettir, domuzun kendisi değildir.

SORU:12- Arı, karınca gibi ciğerleri olmayan hayvanlar yiyecek içinde ölseler yiyecek pislenir mi?  

Numan ve Malik- Pislenmez, temizdir.

Şafii- Pislenmez, kendileri pistir. (Pislenir.)

Ahmet- Yiyecek pislenmez, kendileri pistir.

Karagülle- Kuş ve memelilerin altındaki hayvanlar pis değildir. Ancak bunların yenmesi, o kavmin yiyeceklerinden olup olmamasına bağlıdır. Ölen çıkarılıp atılır. Yiyeceğin vasfında değişme olmamışsa kalan yiyecek yenir. Bunlardan zehirli olanlar varsa yiyecek de haram olur. Akreb boğulsa haramdır.

SORU:13- Yiyecek içinde türemiş hayvanlar ölseler yiyecek pis olur mu?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Pis olmaz  ve yenir.

Karagülle- Yiyeceğin vasfında değişiklik yapmamışsa yenir. İnsan sağlığına zararlı hale gelen yiyecekler pistir, yenmez. Ancak nebatlar pis değildir.

SORU:14- Kurbağa gibi suda yaşıyan hayvan, küçük suda ölse, su pislenir mi?

Numan- Su pislenir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Su pislenmez.

Karagülle- Kurbağa gibi suda yaşıyan hayvan, küçük suda ölse, su pislenir. Çünkü sürüngendir. Balık ve daha aşağı hayvanlar vasfı değiştirmezse pis olmaz.

SORU:15- Çekirge ve balık temiz midir?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Temizdir.

Karagülle- Çekirge ve balık temizdir. Eti, o kavmin yiyeceği ise yenir.

SORU:16-İnsan ölmekle bedeni pislenir mi?

Numan- Pislenir, yıkanınca temiz olur.

Malik, Şafii, Ahmet ve Süleyman- İnsan ölmekle bedeni pislenmez.

SORU:17- Cünüp ve hayız pis midir?

Numan, Malik, Şafii, Ahmet ve Süleyman- Pis değildir. Ellerini suya daldırsalar su pislenmez.

SORU:18- Eti yenmeyen hayvanların su artıkları pis midir?

Numan, Şafii, Ahmet ve Süleyman- Pistir.

Malik- Pis değildir.

SORU:19- Katır ve eşeğin su artığı pis midir?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Pis değildir.

Karagülle- Katır ve eşeğin su artıkları pis değildir. Etleri kavmin yiyeceği olmadığı için yenmeyen hayvanların su artıkları pis değildir.

SORU:20- Kedinin su artığı pis midir?

Numan- Pis değildir, mekruhtur.

Malik, Şafii ve Ahmet- Pis değildir.

Evzai ve Sevri- Eti yenmeyen bütün hayvanların su artığı pistir.

Karagülle- Kedinin su artığı pistir. Eti her kavm için haram olan hayvanların su artıkları pistir.

SORU:21- Sivilceden çıkan beyaz kan, çıbandan veya  yaradan akan kan pis midir?

Numan- Pistir, ancak azı af edilmiştir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Pistir.

Karagülle- Sivilceden çıkan irin, çıbandan veya  yaradan akan kan pistir, ancak azı af edimiştir. Bunların azlığı, üzerinde kuruyup kaybolmasına bağlıdır.

SORU:22- Pire ve sinek artığı veya kanı, solucanın toprak artığı pis midir?

Numan- Pistir, azı af edilmiştir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Pistir.

Karagülle- Pire ve sinek artığı pistir, kanı pis değildir. Solucanın toprak artığı ve deniz hayvanlarının orta boşluğundan çıkan sular da pis değildir.

SORU:23- Sülük ve neşter kanı pis midir?

Numan- Pistir, azı af edimiştir.

Malik, Şafii, Ahmet ve Süleyman- Pistir.

SORU:24- Kene, bit ve pire temiz midir?

Numan- Temizdir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Pistir.

Süleyman- Diri iken pis değildir. Kanları pis değildir. Pislikleri pistir. Azı af edilmiştir.

SORU:25- Mide kusuntusu pis midir?

Numan- Pistir. (Temizdir)

Malik, Şafii ve Ahmet- Pistir.

Karagülle- Mide kusuntusu pistir. Boğazı geçmiş, vücudun içine girmiştir.

SORU:26- Hayvanların sidikleri ve dışkıları pis midir?

Numan- Pistir. Eti yenen kuşların pislikleri pis değildir.

Malik- Eti yenen hayvanların sidikleri ve dışkıları pis değildir.

Şafii ve Ahmet- Eti yenen hayvanların sidikleri ve dışkıları pistir.

Nehai- Eti yenen bütün hayvanların sidikleri temizdir.

Karagülle- Bütün hayvanların pislikleri pistir.

SORU:27- Meni pis midir?

Numan- Pistir, kurusu, oğmakla dökülüp temizlenir.

Malik- Pistir, yıkanması gerekir.

Şafii- Köpek ve domuz dışındaki hayvanların menisi temizdir.

Ahmet- İnsan menisi temizdir.

Karagülle- İnsanın menisi temizdir. Kur'an'da teyemmüm ayetinde "cünüp olursanız temizlenin" diyor. Sonra kadınlarla temas ile cünüplüğü bir sayıyor. Teyemüm için bedel olarak zikrediyor. Teyemmüme iki şeyi sebep gösteriyor:

Biri tuvaletten gelmek, diğeri cünüp olmak. Bunların sığalarını da, birinde "biri gelirse", diğerinde ise "kadınlarla temaslaşırsanız" diyerek ayırıyor. Şimdi soru şudur: Cünüp olanın abdesti de bozulur mu? Eğer böyle olsaydı, burada sadece cünüp olmayı zikretmesi yeterli olurdu. Çünkü teyemmüm hem cünüplükten hem de abdestsizlikten giderdiğine göre, ayrıca zikre gerek yoktu. Birlikte abdestsizliği giderdiğine göre, tek başına öncelikle giderirdi.

İkisini ayrı ayrı zikrettiğine göre ve sığalarını da ayırarak ve ayrılığına şiddetle işaret ettiğine göre, cünüp olan kimsenin abdesti bozulmaz. Demek ki, cünüp olurken dışarı çıkan meni pis değildir. Çünkü abdestin bozulmasını, "iki yoldan birinden, pisliğin dışarıya çıkması" ile tarif ediyoruz. Bugünkü ilimlerle de meni suyunun dezenfekte olduğu bilinmektedir. Peygamber Aişe'ye "meninin yıkanmasına gerek yok" demiştir. Bu kadar incelikleri peygamber nasıl bildi? Ayeti  bu şekilde söylemek şöyle dursun, anlamak bile çok zor. Biz, sonuçtan geriye giderek istidlal edebildik. İşte Peygamber ile Kitap budur.

SORU:28- Kuyudan ölü fare çıkarılsa kaç gün önce o kuyudan alınmış sular pistir?

Numan-  Fare dağılmışsa üç, dağılmamışsa bir gün önce o kuyudan alınmış sular pistir. Namazlar iade edilmelidir.

Malik- Su bozulmamışsa birşey gerekmez. Bozulmuşsa zanna göre hareket eder. (Su kaynak değilse su pislenmiştir.)

Şafii ve Ahmet- Su büyükse ve vasfı değişmemişse birşey gerekmez, küçükse veya vasfı değişmiş ise kanaatine göre kaç gün önce düşmüşse o kadar gün önce aldığı sular  pistir. O kadar gün için namazlar iade edilir.

Karagülle- Bir kuyudan ölü fare çıkarılsa, suda bozulma olmamışsa o gün alınan sular pistir, eskileri temizdir. Sular bozulmuş ise bozuk suların hepsi pistir. Kullanılmış olan af edilmiştir. Kullanılmamış olanlar atılır. Namazlar her ne olursa olsun, yalnız son günün sabah namazından sonraki namazlar kılınır. Daha eski namazların kazası yoktur.

SORU:29- İki kabın biri temiz diğeri pis olsa ne yapılır?

Numan- İkisi de pis hükmünde değildir. Eğer çoğu temizse araştırılır, yoksa hepsi terkedilir.

Malik- İkisi de pis hükmünde değildir. Araştırılır, tahminen hangisi temizse o kullanılır. (İkisi de pistir)

Şafii- İkisi de pis hükmünde değildir. Araştırılır, hangisi tahminen temizse o kullanılır.

Ahmet- İkisi de pis hükmündedir. İkisini döker, bir su haline getirir sonra teyemmüm eder.

Karagülle- İki kabın biri temiz, diğeri pis olsa ikisi de pis hükmündedir.  Pis ile temizin karışımı temiz olmaz. Ancak hepisi karıştırılsa ve pis olan diğerlerini pisletemiyecek kadar azsa o zaman o oranda kovaları ayırıp temiz kabul eder, diğerleri pis olur. Bu oran, sulama, suvarma ve kullanma sularında değişiktir.

SORU:30- Pis ve temiz elbiseler olsa hangisi ile namaz kılınır mı?

Numan ve Şafii-  Her ikisi ile kılamaz. Araştırır, hangisi temiz ise onunla kılar.

Malik ve Ahmet- Her ikisi ile de kılabilir.

Karagülle- Pis ve temiz elbiseler olsa her ikisi ile de kılabilir. İkisinde de görünür pislik yoksa bu elbiseleri kullanır. Görünür pislik varsa, ancak zaruret halinde kullanır.

Canlılar üretim yaparak yaşarlar, üretim sonunda doğan atıklar o canlı için pisliktir. Ortadan kaldırılmazsa o canlı artık o yerde yaşıyamaz. Bitkiler de üretim yaparlar. Hayvanlar bunların artıklarını temizler. Bitkiler de hayvanların atıklarını gübre olarak kullanıp temizler. Her zaman artıklarla ürünler arasında denge var olmalıdır. Sadece biri hakim olursa denge bozulur.

İnsan, hayvanlar grubundadır. Suni ürün üreten tek varlıktır. Çevreyi kirleten tek varlıktır. Yani diğer canlılar dengeye hizmet ederken, insan dengeyi bozmaktadır. Bu nedenle, insana temizlik emredilmiştir. Bundan dolayı ona, atıklardan uzak durmak ve atıkları uzaklaştırmak emredilmiştir. Bunun için insanın bilgiye ihtiyacı vardır. Neyin temiz, neyin pis olduğunu bilmelidir ve nasıl temizliyeceğini bilerek hayatının her safhasında temiz kalmaya ve çevreyi kirletmemeye dikkat etmelidir.

Burada misallerini verdiklerimiz eskiden beri bilinen klasik misallerdir. Hayat yeni pisliklerle doludur. Devamlı olarak bunun kontrolü yapılmalıdır. Mesela radyoaktifle kirlenen yiyecek pis midir? Pistir. Öyleyse ne miktarda radyoaktiflik pisliğe sebeptir?

Bunu şöyle içtihat ederiz: Madde gaz ise, gazın kokusunu değiştiren alkol miktarı havayı pislendirir kabul ederiz. Devamlı olarak böyle bir hava olan yerde yaşıyan insanın sağlığındaki meydana gelen zarar kadar zararı olan radyoaktivite ile kirlenmiş hava pistir. Tabii iki tarafta da muafiyet farklı ise bu da değerlendirilmelidir.

Katılarda ise, ölmüş bir hayvanın ette meydana getirdiği zehir kadar zehirleme yapan bir radyoaktifli madde pistir.

Sıvılarda tadın değişmesi esas alınarak alkol birim alınabilir.

Bundan sonra artık insanlar, kendileri içtihat yaparak maddelerin temizliğine veya kirliliğine bakmayacaklar. Dini mezheplerin içtihadı ile kriterler konacak, o kriterlere göre ürünler oluşturularak pis veya temiz sayılacaktır.

Her din, kendi mezhebinde olanlar için kendisi sağlık şartları koyacaktır. İlim adamlarının icma ettiği hususlara dinler uymak zorundadır. İhtilaf halinde din adamları istedikleri ilim adamının görüşünü tercih edebilirler.

İnanmış insan kullandığı tüm eşyaları pis ve temiz kriterlerine göre devamlı kontrol eder.