Yeni bir ANAYASA önerisi; SURİYE Anayasası
YENİ ANAYASA ile ilgili değerlendirmelerden sonra somut bir öneri denemesi yapalım; örneğin, bir an için SURİYE ANAYASASI yaptığımızı düşünelim ve önerelim…
Madde 1- Dili Arapça, merkezi Şam, kendisine özgü bayrağı ve marşı ile temsil edilen, ülkesiyle, ulusuyla bölünmez bir bütün olarak Suriye halklarının Suriye’de kurduğu Suriye Cumhuriyeti; insanlık içinde yerinden yönetime saygılı, demokratik, lâik, liberal; hakemlerden oluşmuş bağımsız, yansız, etkin ve saygın yargının denetiminde ve millî orduların korumasında çoklu hukuk devletidir. Bu hükümler seçimde %5’ten fazla oy almış parti başkanlarının ittifakı ile değiştirilebilir.
Madde 2- Ülke yüze yakın illere ayrılır. Her il iç işlerinde bağımsızdır. İl dili ile orta öğrenimini yapar. İl parasını çıkarır. İç güvenliğini il silahlı gücü sağlar. Her ilin meclisi ve bakanlar kurulu vardır, seçilmiş başkanları vardır. / Ona yakın ilin bir merkez ili olur. Buradaki yönetim merkeze bağlıdır. Devlet buralarda ordular bulundurur. Ordunun askerleri başka bölgelerden oluşturulur. Halk kendi bölgesi dışında istediği bölgede asker olur. / İller de yüze yakın bucaktan oluşurlar. Her bucağın ayrı kendi dili vardır. İlköğrenimlerini kendi dilleri ile yaparlar. Her bucağın ayrı parası vardır, meclisi ve bakanları vardır, seçilmiş başkanı vardır, iç işlerinde bağımsızdır.
Madde 3- Halk ilmî, dinî, meslekî ve siyasî sosyal gruplar şeklinde teşkilatlanır. Dayanışma sorumlularından meclis ve şuralar oluşur. Yasamayı ilmî, yürütmeyi meslekî, yargılamayı dinî, yönetmeyi siyasî şuralar yapar. Herkes dayanışma içinde sigortalıdır. Bilgisizlikten doğan zararları ilmî, beceriksizlikten doğan zararları meslekî, ihmalden doğan zararları dinî, kasten iras edilen zararları siyasî dayanışma tazmin eder.
Madde 4- Devlet başkanını ilmî şura sıralama usulü ile seçer. Bölgelerdeki ordu komutanları biat ettikleri takdirde seçilen başkanın başkanlığı kesinleşir. Bu anayasayı yürürlüğe koyan başkan kurucu başkandır. Kurucu başkanlar ömürleri boyunca fahri başkan olarak kalırlar, diğer başkanlar on sene için seçilirler ve on sene sonra fahri başkan olurlar.
Madde 5- Başbakanı devlet başkanı atar. Diğer bakanları şuralar atarlar ve hakemler kararı ile görevden alınırlar. Görev müddeti on senedir.
Madde 6- Ekseriyet sistemi geçersizdir. Ne kararlar ekseriyetle alınabilir ne de seçim ekseriyet sistemi ile yapılır. Kararlar istişare yoluyla alınır. Başkan istişare eder ve üyelerin vekili olarak karar alır. Şura üyeleri hakemlere gidip kararı iptal ettirebilirler. Seçimlerde sıralama usulü uygulanır.
Madde 7- Kamu payı beşte birdir. Duruma göre iki katına çıkarılabildiği gibi yarıya ve dörtte bire de indirilebilir. Bunun dışında hiçbir vergi alınmaz. Bucak veya il vergiyi isterse ithalattan isterse ihracattan alır yahut yarıya bölebilir. İhraç edilen malın beşte biri kamunundur yahut ithal edilen malın beşte biri kamunundur. Devlet de bundan fazla vergi alamaz. İllere ithal da ithalat sayılır, illere ihraç da ihracat sayılır.
Madde 8- Vergisi ödenmiş bir malın hareketine kamu mani olamaz, gümrük ve kota benzeri engelleyici maddeler koyamaz. İşçilerin hareketini önleyemez, vize koyamaz, çalışma yasağını getiremez. Altın ve gümüş dâhil tüm para hareketleri serbest olup paradan vergi alınmaz. Yabancılar da serbestçe ithalat ve ihracat yaparlar.
Madde 9- Suriye’den çıkış serbesttir. Giriş için ise bir bucak dayanışma sorumlusunun kabulü yeterlidir. Bucak başkanları muhacirleri kabul edebilirler. Bucak başkanlarının sürme hakkı vardır. Merkez başkanları merkez bucaklarından sürebilirler, taşra bucaklarına karışamazlar.
Madde 10- Devleti cumhurbaşkanı, başbakan ve genelkurmay başkanı yönetir. Hukuk düzeninde anlaşmalar serbesttir. Uluslararası gizli anlaşmalar geçersizdir.