2000 yılının başında FELSEFE veya KELAM
Süleyman Karagülle
1825 Okunma
SOKRAT VE ADİL DÜZEN

 

* FELSEFE ÇALIŞMASI/KİTABI YAZILARI:

 

1- SOKRAT

Karısı ile didişmiştir. Karısına katlanmayı filozofluk gereği saymıştır. Karısı onun evde felsefe yapıp zamanını öldürmesini istememekte, Sokrat da dırdırdan kaçarak felsefe yapma fırsatını bulmaktadır. Sabırlı ve çalışkandı ama bir şeylere hırsı yoktu. Ayakkabısı olmadığı için ayakkabısız gezerdi.

Sokrates herkesle sohbete dalardı, onlara bilmediklerini öğretmeye çalışırdı. Kendisinin doğru bildiğini iddia etmezdi. Aristokratlar ondan hoşlanmaz, genç yoksullar onu dinlerdi. Öğretmek için değil öğrenmek için sorardı.

Sokrat günlük olayları ve basit sorunları bıkmadan tekrar eder, sonunu Tanrı’ya getirirdi. Konuşması etkiliydi. Dinleyenler etkilenmemek için ondan kaçarlardı.

Sokrates insanlara bilmediklerini anlatmakta, bilmek için çalışmaları gerektiğini söylemektedir. Evet, diyordu, ben de sizin gibi bilmeyenim, ben bilmediğimi biliyorum, siz bilmediğiniz halde bildiğinizi sanıyorsunuz.

Sokrat’ın gayesi insanlara doğruyu düşündürmek ve doğruyu yaptırmaktı. Bunun için onları düşünmeye götürmekteydi. Düşünen halk sömürenleri rahatsız eder ve dinsizlik davasını ararlar. Savunmada kendisinin ziyafetlerle ağırlanması gerektiğini, kendisi kadar Apollo’ya hizmet eden birinin bulunmadığını, onun Atinalılara Tanrı’nın lütfü olduğunu bildirir. İdama mahkum ederler. Teklif edilen kaçma fikrini şeriata aykırı bulur ve kabul etmez. Sokrat melekler aracılığı ile değil, sorduğu kimseler aracılığı ile ona vahyedildiğini söylemiş, onun emri geldiği için ölüm zehrini eliyle içmiş ve onları Tanrı’ya bırakmıştır.

 

Adil Düzene göre Sokrat

İnsanlığa müsbet düşünmeyi, akıl yoluyla gerçeği bulmayı bir peygamber (Hz. İbrahim) öğretmiştir. Sokrat Allah tarafından insanlara felsefeyi öğreten biri olarak görevlendirilmiştir. Sokrat’ın tüm hayatı peygamberce olmuştur. İnsanlara öğrettikleri aklî delillerdir. Gayesi hiçbir şeyi araştırmadan doğru kabul etmemek, insanın daima hata ettiğini bilmesi gerektiğini anlatmaktır. Ataların dediklerini durup dururken reddetmek yerine yaptıklarını değerlendirmektir. Bugünkü müsbet ilmin temeli budur.

İslâm âlemi de onu muallim kabul etmiştir.

Bu anlayışla hareket ettiğimiz zaman filozoflarla peygamberler arasında büyük fark kalmaz. Ne var ki peygamberler Tanrı’nın kitabını getirdiler, filozoflar ise Tanrı’nın aklını getirdiler. Peygamberlerin hayatları Tanrı’nın denetimindedir, cennetliktirler. Filozofların ne sözleri ne de hayatları bizim için delil değildir, örnek de değildir. Biz sadece onların fikirlerinden yararlanırız, onlara tâbi olmayız.

Sokrat Ekolü Hz. İbrahim’in tümdengelim ekolüdür, akıl yoluyla sorunları çözme ekolüdür. Ebu Hanife Ekolü Hz. Muhammed’in tümevarım ekolüdür. Bu iki zat aklî ve naklî ilimlerin kuruculardır.

Bizi şimdi ikisinin terkibi olan Kur’an usulünü uyguluyoruz; analoji yoluyla tümevarım, fıkıh yoluyla tümden gelerek çözümleri üretmekteyiz.

 

*

Ansiklopedik Bilgi:

Sokrates (Yunanca: Σωκράτης, d. MÖ 470 Alopeke, Attika - ö. MÖ 399 Atina). Heykeltıraş Sophroniskos’un ve ebe Fenarete’nin oğlu olan Sokrates, Antik Yunan filozofudur. Yunan Felsefesinin kurucularındandır. Özel yaşamına ilişkin fazla bir şey bilinmemekle beraber Sokrates, Platon ve Ksenophon’a kadar uzanan bir geleneğe göre kendisine üç çocuk veren Ksanthippi ile evlidir. Platon ve Ksenophon’un çizdiği portreye göre basık burunlu, patlak gözlü, sarkık dudaklı ve göbeklidir. Alçakgönüllü, alışkanlıkları ve felsefeden başka bir uğraşı olmadığı bilinen Sokrates, başta öğrencisi Platon olmak üzere Yunan gençleri üzerinde giderek kendisini taklit etmeye varan derecede yükselen bir etki yaratır. O'nun gibi yalın ayak yürürler. Hatta bu grup özentisini alaya almak için Aristophanes Kuşlar adlı komedyasında bir terim icat eder. Bu terim Esokraton’dur. Uzun saçlı olurlar, açlık çekerler, Sokrateslik taslayanlardır. Ahlak felsefesinin kurucusu olarak kabul edilen Sokrates’in yaşamının en belirgin olaylarından biri MÖ 399 yılında hakkında açılan davadır. Platon'un Sokrates'in Savunması adlı eserinde anlattığı kadarıyla Sokrates, şehrin tanrılarına inanmamak, onların yerine başka tanrılar koymak ve böylece gençliği zehirlemekle suçlanır. Sokrates bu suçlamalar sonucunda ölüme mahkûm edilir. Sokrates, yazılı bir kaynak bırakmamıştır. Yaşamı ve düşünceleri ile ilgili bilgiler Aristophanes gibi çağdaş yazarlar, Platon ve Ksenophon gibi ardıllarının yazdıkları ve Sokrates’in ölümünden on beş yıl sonra dünyaya gelen Aristoteles’in dolaylı anlatımlarıyla günümüze ulaşmıştır.

 

KUR’AN VE İLİM SEMİNERLERİ-622/ADİL DÜZEN DERSLERİ-452 30 Temmuz 2011

                                ALTINDA                                      SÜLEYMAN KARAGÜLLE

Yay. Haz.: REŞAT NURİ EROL

www.akevler.org   (0532) 246 68 92

 

 

 

 

 

 


2000 yılının başında FELSEFE veya KELAM
1-GİRİŞ
1873 Okunma
2-HAZIR BULDUĞU ORTAM BAĞLAMINDA GAZALİ VE FELSEFEYİ BİTİRMESİ
1944 Okunma
3-JEAN-JACQUES ROUSSOEU VE FELSEFE
1741 Okunma
4-SOKRAT VE ADİL DÜZEN
1825 Okunma
5-THALES VE ADİL DÜZEN
1800 Okunma
6-PARMENİDES-HERAKLİT VE ADİL DÜZEN
2143 Okunma
7-EFLATUN VE ADİL DÜZEN
1663 Okunma
8-ARİSTO VE ADİL DÜZEN
1861 Okunma
9-EPİKÜR-i(KIBRISLI)ZENON VE ADİL DÜZEN
2314 Okunma
10-PLOTİN VE ADİL DÜZEN
1887 Okunma
11-AUGUSTİNUS VE ADİL DÜZEN
1739 Okunma
12-SAİNT ANSELM VE ADİL DÜZEN
1696 Okunma
13-THOMAS VE ADİL DÜZEN
1640 Okunma
14-MEİSTER ECKHART VE ADİL DZEN
2239 Okunma
15-NİKOLAUS VE ADİL DÜZEN
1646 Okunma
16-DEKART VE ADİL DÜZEN
2343 Okunma
17-PASKAL VE ADİL DÜZEN
1753 Okunma
18-SPİNOZA VE ADİL DÜZEN
1779 Okunma
19-LEİBNİZ VE ADİL DÜZEN
1839 Okunma
20-VOLTER VE ADİL DÜZEN
3284 Okunma
21-JEAN LACQUES ROUSSEAU(ÖZEL) VE ADİL DÜZEN
1531 Okunma
22-DAVİD HUME VE ADİL DÜZEN
1601 Okunma
23-IMMANUEL KANT VE ADİL DÜZEN
1878 Okunma
24-JOHANN GOTTLİEB FİCHTE VE ADİL DÜZEN
4686 Okunma
25-FRİEDRİCH SCHELLİNG VE ADİL DÜZEN
1751 Okunma
26-GEORG WİLHELM FRİEDRİCH HEGEL VE ADİL DÜZEN
1747 Okunma
27-ARTHUR SCHOPENHAUER VE ADİL DÜZEN
2157 Okunma
28-SOREN AABYE KİERKEGAARTD VE ADİL DÜZEN
1954 Okunma
29-LUDWİG ANDREAS FEUERBACH VE ADİL DÜZEN
1721 Okunma
30-FRİEDRİCH WİLHELM NİETZSCHE VE ADİL DÜZEN
1712 Okunma
31-MARTİN HEİDEGGER VE ADİL DÜZEN
1613 Okunma
32-BERTRAND RUSSEL VE ADİL DÜZEN
1893 Okunma
33-LUDWİG JOSEF JOHANN WİTTGENSTEİN VE ADİL DÜZEN
1696 Okunma
34-KARL HEİNRİCH MARX VE ADİL DÜZEN
1949 Okunma
35-SONUÇ VE YENİ FELSEFEYE GİRİŞ
1605 Okunma
36-İSLAM FELSEFESİNE GİRİŞ 1
1570 Okunma
37-İSLAM FELSEFESİNE GİRİŞ 2
1531 Okunma
38-İSLAM FELSEFESİNE GİRİŞ 3
1544 Okunma
39-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 1
1665 Okunma
40-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 2
1590 Okunma
41-MODERN FELSEFEYEİRİŞ 3
1548 Okunma
42-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 4
1552 Okunma
43-modern felsefeye giriş 5
1424 Okunma
44-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 6
1533 Okunma
45-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 7
1647 Okunma
46-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 8
1447 Okunma
47-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 9
1439 Okunma
48-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 10
1539 Okunma
49-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 11
1614 Okunma
50-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 12
1464 Okunma
51-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 13
1552 Okunma
52-modern felsefeye giriş 14
1425 Okunma
53-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 15
1431 Okunma
54-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ-16
1617 Okunma
55-modern felsefeye giriş-17
1553 Okunma
56-modern felsefeye bgiriş-18
1388 Okunma
57-modern felsefeye giriş 19
1474 Okunma
58-modern felsefeye giriş 20
1457 Okunma