Arıya Vahiy Edilen
Nahl suresi 68-69:
وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ (68)
ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (69)
Rabbin bal arısına: «Dağlarda, ağaçlarda ve hazırlanmış temel yapılardan ev edin; sonra her çeşit meyveden ye; sonra da Rabbinin işlemen için gösterdiği yollardan yürü» diye öğretti. Karınlarından insanlara şifa olan çeşitli renklerde bal çıkar. Düşünen bir millet için bunda ibret vardır [68-9].
Bu ayet genllikle bu şekilde çevrilir. Oysa meyvelerden yiyen arılar dosdoğru kovanlarına dönerler. Yani meyveleri yedikten sonra gezintiye çıkmazlar.
Bu nedenle "selek" kelimesini araştırma ihtiyacı hissettim!
Aşağıda selek kelimesine Akevlerin verdiği anlamlar aktarılmıştır.
سَلَكَ; u (سَلْك, سُلُوكَة) (bir yolu) izlemek; tutmak; (نَحْوَ b-e karşı) belli bir şekilde davranmak;
(سَلَكَ (سَلْك; (bşi فى …in arasına, içine) sokmak; (ipliği, في الإبْرَةِ iğneye) geçirmek;
سَلَّكَ; (kanalı, boruyu) temizlemek; arıtmak; (makaraya sarılı ipliği vb.i) çözmek; (اَمْرًا مُعَقَّدًا karmaşık bir işi) çözümlemek.
سِلْك; [Cogul] اَسْلاَك iplik; tel; hat; ray; meslek; kadro.
Bütün bu anlatımlardan sonra selek kelimesinin geçtiği diğer ayetlere de bakıldığında Arapça selek kelimesinin bu ayetteki anlamının “sentezlemek” olduğu anlaşılacaktır. Çünkü selek kelimesinin "koymak" anlamı verilmiştir. Fakat bu anlam "belli bir düzen ve hesaba göre koymak, sokmak, yerleştirmek" anlamındadır. Aslında selek kelimesinin tam anlamı "birşeyi yoluna koymak, birşeyi işlemine koymak" anlamındadır. Sentez kelimesi İngilizce toplama, ayarlayıp yerleştirme, kompozisyon yapmak, birşeyin oluşması için işlemine koymak demektir. Türkçe karşılığı "yolağa koymaktır" tır. Biokimyada ingilizce "metabolic pathway" deyiminin Türkçe karşılığı da "metabolik yolak" tır. Metabolik yolak kelimesinin bilimsel karşılığı "sentezlemek"tir.
Syn kelimesi "birlikte", thesis kelimesi ise "koymak, yerleştirmek" anlamındadır. Bu kelimeyi İngilizce "sentence :cümle (n) : doktrin, otoriter öğretim; otoriter bir beyan" anlamına gelen kelime ile karıştırmamak gerekir.
سُبُلَ kelimesi ise “yollar” demektir. Tekili sebil (سَبِيْل) patika yol, yöntem, iz demektir. İngilizce karşılığı “pathway” demektir (pathway : a path course, route. Biochemistry. a sequence of reactions, usually controlled and catalyzed by enzymes, by which one organic substance is converted to another). Biyokimyada ise kimyasal işlemlerin sırası veya yolu anlamındadır.
Biyolojide bir canlının yeni birtakım maddeler üretme işlemine sentezlemek denir. Bu amaçla kullanılan yöntem silsilesine de “yol, pathway” denmektedir. Aşağıda bir sentez yolu örneği verilmiştir.
Kısacası Nahl suresi 69. Ayetin meali şöyle olmalıdır:
Sonra meyvelerin hepsinden ye de, Rabbinin kolay kıldığı yöntemle sentezle. Onların karınlarından renkleri çeşitli bir bal çıkar ki, onda insanlar için şifa vardır. Şüphesiz ki bunda düşünen bir millet için, büyük bir ibret vardır.
Doğrusunu Allah bilir.