İrimu (İrem Şehri)
Fecr suresi 7. Ayette geçen İrem şehri hakkında birçok tahminler yapılmıştır. Yemen taraflarında (Ubar) olduğu iddia edilmiştir. Bu şehrin nerede olabileceği hakkındaki fikrimi sizinle paylaşmak istiyorum.
Fecr suresi: 6,7,8,9,10. (Ey Muhammed!) Rabbinin, (Hûd’un kavmi) Âd’e, şehirler içinde benzeri kurulmamış olan, sütunlarla dolu İrem’e, vadide kayaları oyan (Salih’in kavmi) Semûd’a, kazıklar sahibi Firavun’a[580] ne yaptığını görmedin mi? Not supported field expression!
Fecr suresi 7. Ayette geçen : İreme zâtil ımâd(ımâdi). Cümlesindeki kelimeleri analiz etmek gerekir. Kelimelerin analizi bize bir ipucu verebilir ya da vermelidir. Kelime kök anlamı araştırmalarında klasik kaynaklar dışında sayılan Akkadça kullanılırsa farklı sonuçlara ulaşılmaktadır.
İmad kelimesi ise genellikle “sütünlar” olarak çevrilmektedir. Yani meal “sutunlar sahibi İrem (şehri)” şeklinde olmaktadır.
“imdu” kelimesi destek, dizmek, dikmek, onarım, vergi;
“amatu” kelimesi kiriş anlamına gelmektedir.
Bu cümlede geçen “irem” kelimesinin anlamı bilinmemektedir.
Akkadça “Aramu, Eremu” kuşatmak, kılıf;
“Ermu” gölge, koruma ;
“Erimtu” kolye, taş kaplama, sarmak;
“Erimmetu” oval (metal veya taş) kolye anlamlarına gelmektedir.
“İrrimmu” kelimesi de kolye, gerdanlık anlamındadır.
İrimu kelimesinin karşılığı “Qatna” kelimesidir.
Qatna kelimesinin anlamı da batı Suriye’de bulunan antik bir şehrin adı olmasıdır.
Bu bölge veya antik şehir Tevrat’ta “Aram” olarak onlarca kez geçmektedir.
Suriye’deki antik Qatna (Akkadça ismi:İremmu) şehri.
Qatna antik şehri M.Ö 3000. yıllardan itibaren bilinmektedir. Çağına göre benzersiz ve refah içinde olan bir şehirdir. Etrafı kare şeklinde surlarla çevrilidir. Surların da etrafı hendeklerle çevrilmiştir. Şehir tamamen planlı bir şekilde yapılmıştır. Şehrin merkezinde bir meydan bulunmaktadır. Bu meydan daha sonraki şehirlere de örnek oluşturmuştur. Şehirde çok sayıda sütun yerleri ve çok geniş çatı kalıntıları bulunmuştur. Şehir adeta bir şemsiye ile korunma, gölgelik altına alınmıştır. Bu şehir bana Çin’deki Pekin şehrinde bulunan “Yasak Şehri” hatırlatmaktadır. Kazılarda çok sayıda boncuk kolyeler de bulunmuştur.
Qatna şehri tarihsel yerleşim planı.
Şehrin merkezine yakın olan mezarlık bölgesi İngiltere’deki “Stonehenge” bölgesinde bulunan Kelt kral mezarlarına benzemektedir.
Bir orthostat da olan İngiltere’deki Stonehenge
Şehrin dört tarafında da çok geniş kapılar bulunmaktadır. Bu kapıların etrafı “orthostat” denen sıralı dikilmiş taşlarla kaplanmıştır. Bu benzerlik Asya’da yaşamış olan Ad kavmi ile Kelt kültür(Celtic) ve İrem kültürü arasında bir bağ olabileceğini düşündürmektedir. Çünkü ayette Ad kavmi ile İrem şehri arasında bir bağlantı varmış gibi bahsedilmektedir.
Şehir M.Ö 1200. Yıllarda Hitit saldırıları sonucu önemini yitirip, yıkıntı ve efsane haline dönüşmüştür.
Doğrusunu Allah bilir.