Faİzlİ İşçİlİk sİstemİnde bir gİrİşİmcİ yapacağı işin fizibilite raporunu hazırlar ve bankaya başvurur, kredi verilmesini ister. Banka yetkilileri uygun görürlerse, gerekli teminatı alarak ona faizli kredi açarlar. Girişimci bu krediyi alır, girdileri para ile temin eder, sonunda kazanırsa faizi ile birlikte aldığı krediyi bankaya öder ve yeniden kredi alarak işletmesini sürdürür. Başaramaz, kazanamaz ve aldığı krediyi ödeyemezse teminatına el konur, girişimci iflas eder.
Kredİleşmelİ ortaklık sİstemİnde ise gİrİşİmcİ ile Kooperatifin Genel Hizmet Sorumlusu birlikte çalışarak işletmenin sözleşmesini hazırlarlar ve bu sözleşmeyi Kooperatifin Başkanına sunarlar. Başkan işi uygun bulursa, girişimciyi de güvenli bulursa, sözleşmeyi onaylar ve işletme kuruluşa geçmiş olur. Uygun bulunmazsa reddeder. Gerek girişimcinin gerekse Genel Hizmet Sorumlusunun hakemlere gitme hakkı vardır. Hakemlerin kararı kesindir.
Kooperatİf girişimciye kredi açmış olur. Kooperatifin ortaklarına veya işletmecinin ortak edeceklerine, girişimcinin hile yapmayacağına, paralarını alıp kaçarsa kooperatifin onu tazmin edeceğine söz verir. Girişimci, Genel Hizmet Sorumlusunun da desteği ile ortak bulur ve işletmesini kurmuş olur. Kooperatifin burada sağladığı şey, birbirini tanımayan insanların Kooperatif kefaletinde ortak olmak imkânını gerçekleştirmektir.
Kooperatİf kefil olmanın dışında, muhasebe gibi plan ve proje gibi 25 Genel Hizmet yapar ve bu genel hizmetleriyle işletmeye ortak olur. Üründen pay alır. Bir Semt Kooperatifi 100 aile tarafından kurulur ve kooperatifler büyümeyip ayrı ayrı çoğalırlar. Semt Kooperatiflerinin genel hizmet yapabilmesi için birbirleri ile anlaşmaları gerekir. Birleşirler ve bir AR-GE merkezi kurarlar. Orada 25 Genel Hizmetin nasıl yapılacağı, kredİleşmelİ ortaklık sİstemİnİn nasıl çalışacağı araştırılır, semt kooperatiflerinin elemanlarına eğitim verilir, iş öğretilir, ortaklık sistemi öğretilir. Böylece semtler arasında uyum sağlanarak makro işletmelerin yaptığı işler kooperatifle ortaklığı içinde gerçekleşir.
Bu amaçla Yalova’da, Teşvikiye merkezinde, İzmir Akevler’in desteği ile özel bir ortaklık kurulmuştur. Adı Karagülle ve Alkan soyadlarının ilk heceleri birleştirilerek “Akevler KAR-AL AR-GE MERKEZİ” olarak konulmuştur. Yalova’da merkezi tesisler kurulmuştur ve halen faaliyettedir, 7-8 kadar çalışanı vardır.
Şimdi “Akevler AR-GE merkezİ” kurulacaktır. Hizmet ve Dayanışma Kooperatiflerinin ortak olacağı bu AR-GE Merkezi genel hİzmetLER üzerinde çalışmalar yapacak ve kredİleşmelİ ortaklık sİstemİnİn üzerinde araştırmalar yürütecektir. KAR-AL AR-GE Merkezi, Akevler AR-GE Merkezi’nin hizmetine verilecektir.
Akevler Genel Hizmet Merkezi’nin ilk araştıracağı Genel Hizmet de Akevler Muhasebesi ve Akevler Projesi olacaktır. KAR-AL AR-GE Merkezi’nin çalışmaları bunun çalışmalarına katılacaktır. Uygulamalı olarak ilk kuracağı hizmet ortaklığı “Kredileşme Ortaklığı” olacaktır. Bunun için Ortak Altın Hesabı açılmış bulunmaktadır.
Bundan sonra yapılacak AR-GE çalışmaları AR-GE merkezinin galliyesini ve hayriyesini oluşturacaktır. KAR-AL AR-GE Merkezi’nde AR-GE’si yapılan işletmeler üretim safhasına geçince Akevler AR-GE Merkezi’ne devredilecek, Akevler AR-GE Merkezi bu işletmelerin genel hizmetini yapacak ve alınan Genel Hizmet paylarından Akevler AR-GE Merkezi’nde AR-GE çalışmaları yürütülecektir.
Ortaklık sisteminde çalışmaların nasıl olacağının anlaşılabilmesi için ortaklık sisteminde planlamanın nasıl yapılacağın da bilinmesi gerekir. Ortaklık sisteminde mekânda planlama vardır, bu planlamayı AR-GE merkezinin Genel Hizmet Sorumluları yaparlar. Ama zamanda planlama olmaz. Şartlar müsait olursa, gerek sermaye gerekse emek ortakları bulunursa ve onlar neyi yapmak istiyorlarsa onu yaparlar. Dolayısıyla KAR-AL AR-GE Merkezi’nde mekânda planlamalar yapılmakta, Akevler AR-GE Merkezi’ne sunulmaktadır ama zamanda planlama yoktur. Ortaklara hiçbir zaman bunu şu tarihte yapacağız diye bir söz vermemekteyiz. Şimdilik aşağıdaki işletmelerin mekânda planlaması yapılmaktadır:
- Akevler AR-GE Merkezİ
- KAR-AL AR-GE Merkezİ
- Doğrama atölyesİ
- Ahşap evler
- İnşaat
- Kerestecİlİk
- Arıcılık
- Seracılık
- Yem ortaklığı
- Kurban ortaklığı
- Kümes ortaklığı
- Ahşap dİnlenme sİtelerİ
- 100 lojmanlı İşyerİ apartmanı
Benzeri girişimlerin AR-GE’leri yapılmakta, bunlar üzerinde uygulama denemeleri gerçekleşmektedir. Sizler de bu girişimlere istediklerinizi ekleyebilirsiniz. Böylece AR-GE Merkezi’nde girişimlerin sözleşmeleri, projeleri ve muhasebesi hazırlanmış olacak, girişimci bunlardan birisini seçerek ortaklık sistemi içinde işletmesini kurmuş olacaktır.
SÜLEYMAN KARAGÜLLE
Yay. Haz.: Reşat N. Erol, Süleyman Akdemir