Ben bir öneri getiriyorum. Sizin benim önerimin üzerinde cümle cümle durmanız, yanlış bulduğunuz cümle varsa ben buna katılmıyorum demeniz gerekir. Sonunda katılmadığınız cümlelerden dolayı sistemin çalışmayacağını ortaya koymanız gerekir. Tartışma böyle her cümle üzerinde ayrı ayrı olmak üzere devam edebilir. Siz mevcut düzende çözümler arıyorsunuz. Bunu yorumda değil de ayrı makalede ortaya koymalısınız. Bu sefer biz cümle cümle önerinizi okur, katılmadığımız kısımları belirtiriz. Sonra analaşmadığımız kısmılar üzerinde tartışmayı sürdürürüz. Biz mevcut düzende sorunları çözmekle vakit kaybetmek istemiyoruz bunlar üzerinde bizden çok daha güçlü ve akıllı kimseler çalışmaktadır. Biz Kur'an'ın nasıl sorunları çözdüğü üzeride duruyoruz. Ekonomi merkezden yönetilmeyecek, halk kendi işini kedisi düzleyecek ve dev sermayeyi tekel olmaktan çıkaracaktır. Varlığını serbest rekabet içinde sürdürecektir. Öyle işler vardır ki ancak büyük sermaye yapabilir. Öyle işler vardır ki ancak büyük sermaye ucuza mal edebilir.

Muhterem Üstat, Haklısınız, makaleler eleştirilmelidir. Böylece tartışma gelişir. Bugün biliyoruz ki, dünya üzerinde ileri düzey uygulamalara kapı aralayacak fikirler üretilmedikçe var olmak da kolay değildir. Veya bu varlık başkalarının ortaya koyduğu yöntemler veya çözümler ile mümkün olabilmektedir. Temel sorun, “islami görüş” adı altında ortaya konulan fikirlerin veya önerilen çözümlerin, modern dünyanın algılarına uygun düşmemesidir. Üretimin problem olmaktan çıktığı, istendiği zaman istendiği kadar üretim yapılabildiği ve tüketimin körüklendiği bir dünyada, insan hayatı da bireyselleşmiştir. Bunun sorumlusu kim olursa olsun hakikat budur. Biz burada tartışırken bile, bu teknolojileri kullanarak tartışıyoruz. Hayatı kolaylaştıran veya daha Doğru bir ifade ile “hızlandıran” imkanları kullanarak varlığımızı gösteriyoruz. İlk problem, düşman olarak gördüğümüz, capitalist, socialist veya daha genel bir ifadeyle emperyalist egemenliğe karşı doğrudan bir taraf olmak suretiyle bir cephe oluşturmakla ilgilidir. Bir uygulamaya veya yerleşik nizama karşı olanlar varsa, savunma mekanizması devreye girer. Tıpkı müesses fıkhın artık çözüm üretemediğini söylerken bile, bunu bir savunma dürtüsüyle ortaya koymak gibi. Yeni ve farklı fikirlere kapılar hemen kapanabiliyor. Bunun örneklerini bu sitede görüyoruz. Akevler ne kadar kendisini "yenilikçi" tanımlıyor olsa bile, farklı bir fikir karşısında hemen kabuğuna çekilmekte ve "defansif" davranarak, yerleşik nizamı savunmaya geçmektedir. Problemleri ortaya koyarken, çözümsüzlüğün kaynağını da tesbit etmek gerekir. Sizin çözümlerinizin çözümsüz veya uygulanamaz oluşunun sebepleri vardır. Mesela bunlardan bazıları:

1. Sadaka ve Zekat yanlış tanımlandı. Uygulamalar ve bunların ürettiği sonuçlar da yanlış oldu ve topluluklar sermayesiz kaldı. Bir insan herhangi bir sebeple vergi ödüyor ise, “Sadaka” veriyor demektir. Peki ya “Zekat”? Siz soruyordunuz “Allah’a güzel bir borç veren yok mu” diye. Kur’an da soruyor. Ve ekliyor “ihtiyacın fazlası” diyor. Niçin? İşte bunun için, toplumsal sermayenin oluşturulabilmesi ve itiraz ettiğiniz tekelci sermayenin kırılabilmesi için. Zekatı bir vergi olarak algıladığınız zaman, zekat veren elindeki malı vermiş olur ve bir daha geri dönüşü yoktur. Oysa Kur'an ın tanımladığı zekat, topluluğa verilen bir borçtur. Yani paranın sahibi parasından vazgeçmiyor. Ondan faydalanmaya devam ediyor ama bu arada topluluğun da hizmetinee sunmuş oluyor demektir. Akveler kaç kişiden oluşur bilmiyorum, ancak etrafınızdaki insanlar gerçekten “Zekat” I anlamış olsaydı ve gerçekten zekatlarını veriyor olsalardı, bugün sermaye problemini çözmüş olurdunuz. Ama siz, zekatı “kırkta bir” gibi bir sınırlama ile “kerih” bir hale getirdiniz veya bu hale getirenlere destek verdiniz. 2. Bir uygulamanın “islam dışı” olduğuna nasıl karar verebiliriz? Kur’an zenginliği reddetmiyor, buna kıyasen tekel sermayesi de var demektir. Çünkü zengin olmak demek, sermaye sahibi olmak demektir. Bunu reddettiğiniz zaman, içgüdüsel olarak insanlar standartlarından vazgeçmek istemeyeceklerdir. Bunun doğal sonucu olarak, zekatını verdiğine inanan sermaye sahibi, elindeki sermaye ile dilediği gibi hareket etmeye devam edecektir. Öyle de olmaktadır. 3. Mücadele tarzını belirlerken, söylemlerin anlaşılabilirliği ve uygulamada pratik sonuçlar doğurabilecek veya doğrudan “fayda” üretebilecek düzeyde olmalıdır. Para denilen şey, yani değişim aracı yani mülkiyet sağlayan şey, siyasal söylemlerden ürker. Ne "milli görüş" ne de "adil düzen" söylemleri bunu engellemeye yetmez. Para control edilebilir bir şey değildir. Kimin ne kadar sahip olabileceğini belirlemek de mümkün değildir. İdeolojik yaklaşımlar, global ekonominin artık dışındadır. Dünyadaki uygulamalar farklı bir düzleme kaymıştır, geçmişte ideolojilere gore para kullanılırken, bugün paranın seyrine gore ideoloji vardır. Gerçekçi olmak gerek, paranın olduğu yerde ideoloji yoktur. Modern toplumun ihtiyaçlarını ve alışkanlıklarını da iyi değerlendirmek ve çözüm üretirken buna gore hareket etmek gerekir. Bugün belli bir standarda ulaşmış birine “üretimi bölüşmek”ten sözettiğiniz zaman, kimseyi inandıramazsınız. Hemen bir soru soracaktır: “ben çalışıp üretiyorsam, niçin daha az çalışan veya hiç çalışmayanlarla bölüşeyim?” Sermaye yoksa, çalışma da yoktur. Herkesin iş seçme hakkı vardır ancak bir işi Kabul ettiği zaman o işin gereklerini de yerine getirme yükümlülüğü vardır. Bir işyerinde çalışıp “ben bu işi yapmıyorum” diyemez. Ne kadar geniş imkanlar sağlarsanız sağlayın tüketim kadar üretim yapabilirsiniz. Böyle olunca her isteyen istediği işte çalışma lüksüne sahip olamaz. Çünkü sınırlı bir alan vardır. Buna karşılık hiç kimse olmayan bir malı da satın alamaz. Tanımlamalarınız müesses geleneklere gore yapıldığı zaman, verimliliği artırabilmenizin de imkanı ortadan kalkar. Herkes daha iyi bir işte çalışmak ister ama sokakların da temizlenmesi gerekir. Üretim tanımlamanız da bu açıdan anlaşılır ve Kabul edilebilir değildir. Sürecin doğal seyri içerisinde, üretilen bir mal, insanların ihtiyaçlarına cevap veremiyor veya insanların tercihi ettiği bir şey değil ise, o mal bir daha üretilmez. Çünkü satılamaz. Satılamayan bir malı kimse üretmez. Bir malın satılabilirliğini belirleyen tüketicinin kendisidir. Yani halktır. Üretici değil. Buna karşılık “halk üretecek, halk tüketecek” diyorsunuz. Eğer girişimci ve sermaye yoksa üretim nasıl gerçekleşecek? Kredi sistemini öneriyorsunuz ama kredinin batmasını gözardı ediyorsunuz. İnsanlar niçin riske girsinler. Üreticiyi dilediği şeyi üretmekte serbest bırakıyorsunuz, hiç bir pazar araştırmasına dayanmayan, tüketilebilirliği olmayan bir malı üretmek demek peşinen batmayı kabul etmek demektir.

Bütün ihtiyaçlarını mahalle bakkalından karşılayan kaç kişi vardır? Insanlar her şeyi bulabilecekleri büyük alışveriş merkezlerinde ihtiyaçlarını gidermeyi tercih ediyorlar. Bunun pek çok sebebi vardır, mahalle bakkalının pahalı olduğu için değil, ihtiyaçların kolaylıkla ve değişik alternatifleri ile birlikte karşılanabiliyor olması en büyük etkendir. Devasa alışveriş merkezlerinin doğuş sebebi de tüketicinin bu eğilimidir. Tekelci sermayenin, istediğini ürettiğini ve halkın da bunları tercih etmek zorunda kaldığını söylüyorsunuz. Bu hiç Doğru değildir. Bir malın üretilebilmesi için tüketici eğilimlerinin belirlenmesi gerekir. Yani tüketicinin neye ihtiyacı olduğu ve bunu nasıl gidermek istediğinin ölçülmesi gerekir. Üretim öncesi bunu yapmazsanız, ürettiğiniz malı da satamazsınız. Kim olursa olsun. Bundan sonra bir malın üretilmesi halinde ihtiyaçlara ne ölçüde cevap vereceği bilinmelidir. O mala ihtiyaç duyacak olan halk kitlelerinin nasıl bir reflex göstereceği ve ne kadar bir fiyatla satın alabileceği de bilinmelidir. Bundan sonra malı üretirsiniz ama bu da yetmez. Siz malı ürettiniz diye kimse o malı almaz. Ne kadar iyi olursa olsun. Ürettiğiniz malı anlatmalısınız. Sermayeyi sermaye yapan şey, veya tekelcileri büyüten şey, karşılarında bir sermaye veya gücün olmamasıdır. Kapitalizme karşı çıkıyorsunuz, sosyalizme de karşı çıkıyorsunuz. Ama bunun karşısına koyabileceğiniz argümanlarınız yok. Kapitalist dünya düzeni içerisinde ihtiyacınız olan şey yine sermayedir. Kredi sistemi, sermayenin karşısında durabilecek bir şey değildir. Kolaylıkla elimine edilebilir ve ortadan kaldırılabilir. Çünkü ortada yönetilmesi gereken bir sermaye yoktur dolayısıyla piyasa oyuncuları için bir değer ifade etmez. Problem sermayenin var oluşu değil, onun nasıl kullanıldığıdır. Ama sizin elinizde bir sermaye yok ki onu kullanıp alternative bir ekonomi geliştirebilesiniz. Oysa kur’an bunu biliyordu ve bunun için “ZEKAT” demişti. Siz kalktınız zekatı vergi saydınız ve yok ettiniz. Çalışma hakkı vardır, ancak bütün sözleşmelerde olduğu gibi, iş akdi yapıldıktan sonra çalışanın o akitle Kabul edilmiş olan şartlara uyması da zorunludur. Niçin kölelik yapsın? Herkes ürettiği fayda kadar gelir elde edemiyor olabilir. Burada bir dengesizlik olabilir. Ancak bu da yerleşik system içerisinde ortaya çıkan bir aksaklıktır. Siz kendi uygulamalarınızda bunu düzeltirsiniz ve insanlar size tercih ederler. Bunu düzeltebilmek için girişimciye ve sermaayeye ihtiyaç vardır. Sermaye ve girişimci olmadığı zaman hiç bir şeyi düzeltmek mümkün olmaz. Siz tekelciliği reddederken, onların yerine “Aracılar”I devreye alıyorsunuz. Oysa asıl tekeli oluşturanlar aracılardır. Sahip oldukları kaynaklar sebebiyle veya ellerinde bulunan malları satabilmek için piyasada haksız rekabete sebep olanlar aracılardır. Bu her zaman böyle olmuştur. Piyasayı aracıların eline bırakmak yerine niçin iyi bir Pazar araştırması ve AR-GE çalışması yapmıyorsunuz? Böylece halk ile doğrudan temas halinde olur ve onların taleplerine göre üretim yapmış olursunuz. İhtiyaçları belirler ve üretiminizi buna göre yaparsınız. Aracıya tüccar demek problem çözmeye yetmez. Bütün mesele gelip sermayeye dayanır. Insan davranışlarını gözardı ederek bir yapı kurulamaz. Özellikle stoka dayalı üretimlerde bu kaçınılmaz olur. Stokların tüketilmesi için acımasız bir rekabet oluşur ve nihayetinde rekabet ortadan kalkar. Bunu engelleyemezsiniz, zaten engellemiyorsunuz. Bunun iki sonucu vardır, birinci sonucu rekabetin ortadan kalkmasıdır, ikinci sonucu ise, sahip olunan sermayenin veya kredilerin batması anlamına gelir. Çünkü uzun vadede zarar eden bir maldan dolayı herkes zarar görür. Tekeli önlemek için “Faiz”e sarılıyorsunuz. “Kur’an faizi yasaklamıyor” diyen sizsiniz. Bize gore de böyledir. Kur’an Riba’yı yasaklar faizi değil. Faizi tercih etmemek mümkün olabilir ama, güçlü sermaye hareketleri içerisinde paranızı, yani sermayenizi koruyabilmenin başka bir yolu da yoktur. Kaldı ki, faizi reddederken, üretimden elde edilen faydanın nasıl bölüşüleceği hususuna açıklık getirmiyorsunuz. Standart uygulamalardaki faiz bu değil midir? Yani adına “faiz” denmiş olması, bunun aslında sağlanan faydadan alınan pay olduğu gerçeğini nasıl değiştirebilir? Aracı karını, veya komisyonu maldan almakla neyi değiştirebilirsiniz. Bir kere bir mal el değiştirdikçe fiyatı artar. Bunu ister mala ekleyin, ister fiyata. Mala eklediğiniz zaman malın maliyeti artar ve neticede fiyatı artırır. Üretim bedava olmayacağına gore, “kar” denilen şeyi nereye koyarsanız koyun fiyatı artıran bir unsurdur. Bu ister aracı komisyonları olsun, ister başka bir şey olsun. Zaten asıl mesele, aracılıktır. Aracılığı yönetemediğiniz zaman, ne yaparsanız yapın, sonuçlarını değiştiremezsiniz. Ya aracılığı ortadan kaldıracaksınız ki bu hemen hemen mümkün değildir, ya da onları yöneteceksiniz. Kaldı ki, kar haddi sınırlamasına karşı çıkan sizdiniz. Aracı komisyonlarını mala ilave etmekle onların kazançlarını da önceden belirlemiş olmuyor musunuz? Bu şekilde serbest piyasa koşullarını nasıl oluşturduğunuzu düşünüyorsunuz? Depolama maliyetlerini ortadan kaldırmak ve bu sebeple ortaya çıkan maliyet artışlarını elimine edebilmek için Vakıf sistemi öneriyorsunuz. Vakıflar depolama ve nakliye hizmetlerini “Bedava” mı yapacaklar? Onların maliyetleri olmayacak mı? Bu maliyeti kim karşılayacak? Vakıflara para gökten gelmeyeceğine gore, ya doğrudan halk karşılayacak veya devlet karşılayacak demektir. Her iki durumda da bir maliyet sözkonusudur ve bu maliyeti o mala yansıtmak zorundasınız. Siz A şirketinin yaptığı bir faaliyeti alıp Vakıf dediğiniz bir kuruma verdiğinizde, sizin ifadenizle tekelin yönünü değiştirmekten başka bir şey yapmış olmazsınız. Kaldı ki bunun tehlikeli sonuçları da vardır. Vakıflar profesyonel değillerdir, sermaye kaybetmek veya zarar etme korkusu yoktur. Dolayısıyla ortaya çıkması kuvvetle muhtemel zararları karşılayacak olan da halktır. Yani, halkın bir malı 10 birim fiyata doğrudan satın alması ile, 8 birim fiyata satın alıp 2-3 birimi de zararı kapatmak için veya vakıf faaliyetlerini finanse etmek için ödemesi arasında nasıl bir fark var? Vakıfların finansmanını devlet karşılıyor olsa bile neticede bu halkın cebinden çıkan paradır. Hiç bir şey bedava değil. Mevcut dünya koşullarında küçük işletmelerin yaşama şansı yoktur. Çünkü küçük işletmelerin yerini “elektronik ticaret” almaktadır. Artık herkes oturduğu yerden alışveriş yapmayı tercih ediyor. Dünya genelinde küçük işletmelerden eksilen alışveriş miktarı kadar internet üzerinden yapılan satışların arttığı gözlenmiştir. Yani mahalle bakkalı kapanırken onun oluşturduğu hareket kadar miktar internet satışlarına eklenmektedir. Internet üzerinden yapılan satışların hacmi 250 milyar doları aşmıştır. Yani ne yaparsanız yapın, elinizde yönetebileceğiniz bir sermayeniz yoksa, hiç bir şeyi değiştiremezsiniz. Kooperatif mantığı ile global sermayenin karşısına çıkmanız mümkün değil. Bunu sosyalistler denedi ve başaramadı. Çin görünüşte hala bunu sürdürüyor olsa bile, pratikte tamamen capitalisttir. Küçük işletmeler halen vardır ama yakın gelecekte onlar da ortadan kalkacaktır. Bunların varlıklarını sürdürüyor olmalarının sebebi ise, o küçük işletmeleri yöneten büyük işletmelerin varlığıdır. Eğer küçük işletmeleri muhafaza etmek istiyorsanız, onları da güçlü bir sermayenin şemsiyesi altına almanız gerekir. Kaldı ki, sizin ortaya koyduğunuz projeler görünüşte farklı uygulanıyor olsa bile, mevcut ekonomik düzen içerisindeki argümanları kullanarak sonuçlar üretiyorsunuz. Bir malı ister kooperatif aracılığı ile üretin ister başka bir şekilde. Neticede o malı satabiliyor olmanız gerekir.Ürettiğiniz bir malı satabilmek için yapmanız gerekenleri yapmaz iseniz o malı satamazsınız. 100 hanelik işletmelerinizde sebze üretip tüketebilirsiniz, ama teknoloji gerektiren ürünleri üretmek ve bunları tüketime sunabilmek için geniş kitlelere hitap edebiliyor olmanız gerekir. Vesselam.