KUR’AN MATEMATİĞİ / 48. Seminer - 19 ŞUBAT 2000

                                                             AİLE

                              ÜRETİM                EKONOMİSİ                  TOPLAYICILIK     KURU MEYVE

                              ARAÇLARINDA                                       

       ÖZ                  KOLLEKTİF         KOLLEKTİF                  

      TÜKETİM      MÜLKİYET          ÜRETİM                          AVCILIK                 DERİ

     EKONOMİSİ

                             ÜRETİM                  TAŞINIR

                             ARAÇLARINDA    MÜLKİYETİ                  ÇOBANLIK              YÜN

                             KİŞİSEL

                             MÜLKİYET           TAŞINMAZ                      ÇİFÇİLİK                   TAHIL 

                                                            MÜLKİYETİ

                                                              DOĞRUDAN                PAZAR                     GÜMÜŞ

                               MAL                      MÜBADELE                  EKONOMİSİ   

      DEĞİŞMELİ                                  

                               MÜBADELESİ     ARACI                           TÜCCAR                  ALTIN

      EKONOMİ                                     MÜBADELE                 EKONOMİSİ

                                                              FAİZLİ                             İŞÇİLİK                 KAĞIT

                                  EMEK                EKONOMİ                       EKONOMİSİ         PARA

                               MÜBADELESİ

                                                              KAR                                ORTAKLIK             KAYDİ

                                                              EKONOMİSİ                  EKONOMİSİ            PARA

MAL - SENET - PARA DOLAŞIMI

                                                                      TÜCCAR

                                                                       AMBAR

                                 İ                                                                                                M

                                 Ş                                                                                               A

                                 Y                                                                                               Ğ

                                 E                                    KASA                                                 A

                                 R                                                                                                Z

                                 İ                                                                                                 A

                                                                          HALK

PARA = FİYAT * MAL      (MAL +EMEK) DOLAŞIMI = -PARA DOLAŞIMI

PARA = KUR * SENET      SENET = FİAT * MAL

               (MAL+EMEK) DOLAŞIMI = -SENET DOLAŞIMI

                SENET DOLAŞIMI = -PARA DOLAŞIMI

DENGE FORMÜLÜ   F/Fo=( P/Po+a*S/So)/(a P/Po+S/So)  S=0   F/Fo =1/a  P=0   F/Fo= a

Merkez Bankası’nın tüm arz ve talebi karşılayan Altın Parası vardır.

Altın Para = Hazinedeki (altın+ Kd* Demir Parası +Kb*Buğday Parası+Kt*Toprak Parası+Kd*Döviz)

Fiyat formülünde para yerine onlara ayrılan Altın Para konursa altının Altın Senedi cinsinden değeri daima korunmuş olur. Vergi selem farkı olarak alınır.

ŞEMANIN ÖRNEKLİ AÇIKLAMASI

Savaşta mağlup olan taraf ülkesinden sürülüyor. Bir ülke onlara toprak veriyor ve oraya yerleşiyorlar. Mevsim ilkbahardır. Üç aylık nafakaları da vardır. Üç ay içinde topraklarını ekip kendilerine besin hazırlamak zorundadırlar. Halk temsilcilerini seçiyor. Yirmide birinin temsilciliğini kabul eden kimse “temsilci” oluyor. Bunlar burada “demokratik adil bir düzen” kurmak istiyorlar. Temsilciler kararlar alıyor:

1-                  2000 civarında çalışan vardır. 20 kişilik küçük işletmelerin kurulmasını istiyorlar ve adalarını elliye yakın işyerine, tarlaya bölüyorlar. Sıralama usûlü ile tarımdan anlayan elli kişiye “tarım işletmesi kurma ehliyeti” veriliyor.

2-                  Tüketicinin eline sipariş kuponu veriliyor. Herkese 1000’er adet “sipariş kuponu” veriliyor. Halk bunlarla mart ayında mağazalara ön ödeme yaparak yıllık ihtiyacı olan malları sipariş veriyor. Mağazalar da tüccara sipariş veriyor. Tüccar da işyerlerine sipariş veriyor. Böylece işyerleri yıl başında tüm siparişlerini almış oluyorlar.

3-                  Ne var ki sipariş alanın çalışacak ortağı bulmuş olması gerekir. Bunun için de çalışan halka mal kuponları kredi olarak veriliyor. Çalışan hangi malın senedini istiyorsa kasa ona o senedi kredi olarak verir. Pazarlık işveren ile çalışan ortak arasında olacak, sonra işveren ile tüccar arasında, sonra tüccar ile mağaza arasında, sonra da mağaza ile tüketici halk arasında olacaktır Serbest piyasa tamamen korunacaktır. Alınan siparişler ise üretim planlamasını müdahalesiz yapacaktır.

4-                  Çalışan ortak işverene sattığı “selem senedi”nin karşılığında aldığı “sipariş kuponları”nı bankaya götürerek kredisini kapatacaktır. Mal senedi borçlu olacaktır.

5-                  Sene içinde çalışarak emeğine karşılık aldığı mal senetlerini bankaya götürerek de o kredisini kapatacaktır.

6-                  Elinde baştan aldığı mal senetlerini ise yıl içinde günü gelince mağazaya gidecek ve kuponu verip mal alacaktır. Böylece devre kapanmış olacaktır.

BU YOLLA AŞAĞIDAKİ OLAYLAR CEREYAN EDER:

)                Herkes yıl başında yıl içinde ihtiyacı olan malları serbest pazarlık usûlü ile temin etmiş olur.

)                 Makroda üretim ve tüketim planlaması kollektif olarak yapılmış olup tam dengeli bir üretim ve tüketim yapılmış olur.

)                Herkes işini bulmuş ve işsiz kimse kalmamış olur. Bunun için “yatırım kredisi”nin de verilmesi gerekir.

)           Piyasa tam şeffaf hâle gelip fiyatlar tam dengede oluşur.

)             Fiyatlar yılbaşı fiyatları olacağı için enflasyon diye bir şey söz konusu olmaz.

)              Kredisiz üretim serbest olduğu için serbest rekabeti kısıtlayan bir faaliyet de yapılmamış olur.

Bugünkü ekonomide sadece mal ve para devri söz konusu olup hareket Para=Mal*Fiyat olup para bir tarafa akarken mal da aksi istikamette akar. “Adil Düzen”de Para - Senet ve Senet - Para çevrimleri vardır.

KAYDİ PARA

Kur’an’da “tedayün ayeti”nde paranın nasıl çıkarılacağı ve hükümleri, Kur’an’ın en uzun âyeti ile anlatılmıştır.

İnsanlar “para” olarak toplayıcılık döneminde “kuru yemiş”i, avcılık döneminde “deri”yi, çobanlık döneminde “yün”ü, tarım döneminde “tahıl”ı, pazar döneminde “gümüş”ü, tüccar döneminde “altın”ı ve işçilik döneminde “kağıt para”yı değiştirme ve biriktirme amaçları ile kullanmışlardır.

Halk ekonomisi olan “ortaklık dönemi”nde “kaydi para”yı kullanacaklardır.

Ekonomide mal halden işyerine, tüccara, mağazalara ve halka akarken; aksi yönde para halktan mağazalara, tüccara, işyerine ve mağazalara akar. İlk dönemlerde bu merkezi bir pompalama olmadan vardır. Vergi, zekat zamanla kısmen bu pompalamayı yaptı. Sanayi döneminde bankalar ekonominin kalbi oldu. Liberalistler mağazalara, sosyalistler işyerlerine, kapitalistler tüccarlara kredi verdiler.

Halk ekonomisinde ve adil düzende bu kredi halka verilecektir. Ancak bu krediyi doğrudan kullanamayacak ve ekonomi devresi içinde kullanacaktır.

Halka iki çeşit kredi verilecektir: Biri “tüketici kredisi” diğeri “üretici kredisi” olacaktır.

“Tüketici Kredisi” yıl başında bütün tüketicilere yıl içindeki ödeme güçleri nisbetinde verilecektir. Bunlar peşin ödeme yaparak mağazalara yıl başında sipariş verecekler, onlar da ön ödeme yaparak tüccarlara sipariş vereceklerdir. Tüccarla işyerlerine sipariş verecek ve işyerleri ham maddeyi yıl başında sipariş vererek temin etmiş olacaktır. İşçilerle de yıl başında anlaşma yaparak ücretlerini peşin ödeyecek ve kredilerini yıl başında kapatacaklardır.

İkinci kredi ise “Çalışma Kredisi”dir. Çalışma kredisini çalışanlar iki şekilde kullanacaklardır. Ya bir üretim işyeri ile anlaşacak ve karşılığında üründen pay alacaklar ve paylarını diledikleri yere diledikleri fiyatla satarak ücretlerini almış olacaklar veya bir inşaat işinde resmi ücretle çalışacaklar ücretlerini nakit olarak alacak ve yapı borçlandırılmış olacaktır. Yapı da maliyet fiyatıyla halka satılacaktır.

Bir işyerinin krediye dayalı üretim yapabilmesi için işçilerle anlaşmış olması ve halktan sipariş alması gerekecektir. Böylece ekonomiye halk hakim olacaktır. Bir inşaatçının hazırlanmış planlara göre kredili iş yapabilmesi için resmi ücretle çalışan işçiler bulması gerekecektir.

Tüccarlar almış oldukları siparişlerin bir kısmını yerli üretimle karşılayacaklardır. Bir kısmını da yerli üretimle elde ettikleri malları dış piyasalara satarak karşılığında ithal edecekleri mallarla karşılayacaklardır.

Halka verilen tüketim ve çalışma kredileri aynı zamanda mağazalara, tüccarlara, işyerlerine ve inşaatçılara da verilmiş olacaktır. Bunların kredi alabilmeleri için serbest rekabet içinde sipariş alabilmeleri ve işçi bulabilmeleri gerekmektedir. Halk da krediyi doğrudan doğruya almamakta ancak verdiği sipariş karşılığı ödenmek suretiyle veya inşaatta çalışmak şartıyla ücretlerini alacaklardır.

İnşaat resmi fiyatla, üretim yılbaşındaki siparişlerle karşılandığı için enflasyon söz konusu olmayacaktır. Para - Mal eşitliği sağlanacaktır.

Herkes yıllık ihtiyaçlarını yıl başında sipariş vermekte olduğundan tüketim malları arasında denge olacaktır. Resmi ücretle inşaat kredisi verilmekle, üretimle tüketim arasında denge sağlanacaktır. Tüccar ithal edebilmek için ihracat yapmak zorunda kalacağından da dış ticaret dengelenecektir. Her şey otomatikman dengelendiği mikroda müdahaleye gerek kalmadığı için de ekonomiye “denge ekonomisi” veya “adil düzen ekonomisi” denmektedir.

Üretim kollektiftir. Herkes üretime ne katkıda bulunursa onun karşılığı işletmeden pay senedi olarak alacaktır. Bu katkı emek, ham madde, tesis ve riziko olabilir. Pay senedini kasaya götürüp nakde çevirecek ve onunla harcayacağı malları alacaktır. Pay senetleri serbest arz ve talep kanunları ile fiyatlandırılacaktır. İşletmede ürünlere pay senetleri verilecektir. Kollektif olarak bu sistemin çalışabilmesi için “genel hizmet”e ihtiyaç vardır. Bu hizmetler; evrak ve demirbaş kayıtları ile zimmet ve envanter muhasebeleri; bilgisizlik, beceriksizlik, ihmal veya kasden iras edilmiş zararları karşılayacak bir dayanışma sistemi; basın, yayın, ulaştırma ve haberleşme hizmetleri; plan, sağlık, bakım ve güvenlik sorunları; arşiv, kasa, ambar ve uyarı hizmetleri; tescil, tesbit, tahkik ve tahkim hizmetlerinin görülmesi şeklindedir.

Bu arada sizleri yakından ilgilendiren “kaydi para”yı biraz açıklayalım:

Herkesin hesap makinesine benzer bir bilgisayar makinesi olacaktır. Bunlar birbirine fiş priz yoluyla bağlanacaktır. Sağında erkek verici fiş, solunda alıcı dişi fiş olacaktır. Ahmet Hasan’a bir şey verecekse, Ahmet’in erkek fişi Hasan’ın dişi fişine geçecektir. İcap yapan alıcı veya satıcı kendi makinesine vereceğini veya alacağını yazacaktır. Karşı tarafta diğer makineye aynı rakamı yazarsa, vericiden o miktar düşecek, alıcının hesabına o miktar otomatik olarak eklenecektir.

Makinenin telefon makinesine bağlanması için de telefonda erkek ve dişi fiş olacaktır. Karşılıklı olarak telefona bağlandıklarında uzaktan da bu alışverişi gerçekleştireceklerdir. Ayrıca telefon üzerinde üçüncü fiş olacak, o fişe sokulduğunda merkez bilgisayara daha önce merkezi kayda geçmeyen işlemler otomatik olarak geçecektir. Hafta sonunda bu işlem yapılmamışsa ertesi hafta o makine çalışmayacaktır. Böylece yevmiye defteri de otomatik olarak tutulacaktır.

Burada yalnız nakit olarak bir makine yerine diğer borç ve alacaklar da bu yolla muhasebeye intikal edecektir. Mesela, evlenme muamelesinde bugün olduğu gibi uzun muamelelere ihtiyaç kalmayacak, kadın ile erkek makinelerini birleştirip evlilik tuşlarına basacaklar, sonra telefonla merkeze bağlanacak ve bu evliliğin sahih olup olmadığını kontrol ettireceklerdir. Bilgisayar tarayacak, eğer evlenmelerine bir mani yoksa “tamam” işareti gelecektir. Evlilik tamamlanacaktır. İkisinin kartına “filanla evli” kaydı girecektir. Birisi öldüğü zaman varislerden bir telefonla miras talep ettiğinde miras taksimi yapılmış olacak ve mirastaki paylar varislerin hesabına otomatik olarak geçecektir. Seçimlerde, telefona bağlanıp istediğiniz kodu yazınca ona oy vermiş olacak ve bir daha vermeyeceksiniz. Alışverişte, bir şeyi almanız için mağaza mağaza dolaşmayacak, telefonla kuracağınız irtibatla istediğiniz malı parayı ödeyerek satın alacaksınız. Mal sizin adresinize gelecektir. Test imtihanlarında televizyonda sorular çıkacak, harflere basarak cevap vereceksiniz. Aniden sonuçlar karşınıza çıkacaktır. İşte o düzende muhasebeye geçmeyen hiçbir şey olmayacaktır. Geleceğin muhasipleri bu programları yapan “maliye mühendisleri” olacaklardır.

Bu düzene ulaşmak için herhangi bir şeyi beklememiz gerekmiyor. Çok basit olarak bu cihazları üretmek ve “Akevler İstanbul Tüketim Kooperatifi”ne üyeler bulmanız yeterli olacaktır.

49. Seminer / 26 SUBAT 2000

AKEVLER İSTANBUL TÜKETİM KOOPERATİFİ

UYGULAMA YÖNETMELİĞİ

B E Ş İ N C İ    B Ö L Ü M

KOOPERATİFİN HESAPLARI VE DEFTERLERİ

HESAPLAR:

Muhasebe Usulü

Madde 59- Kooperatif muhasebesi, genel kabul görmüş muhasebe prensip ve usullerine uygun olarak tutulur ve mali durum tabloları buna uygun şekilde hazırlanır.

KOOPERATİF MUHASEBE USULÜ:

Muhasebenin Amacı:

Muhasebede amaç ikidir: Biri, devletin işletmedeki payının sıhhatle tesbit edilmesinden sonra vergi ve sigortayı hesaplayıp ödeyebilmektir. Buna “resmi muhasebe” diyoruz. Diğeri ise işletmedeki girdi ve çıktıları, bunlara düşen payları sağlıklı bir şekilde takip edip işletmeyi yönetmektir Buna “iç muhasebe” diyoruz. Ülkemizde enflasyon da vergilendirildiği için işletmeler vergiden kaçabilmek için iç muhasebeyi tutmamaktadırlar. Bunun sonucunda işletmelerin büyümesi birer bakkal veya çiftlik seviyesinde kalmasını intaç etmiştir.

Kooperatifimiz işletmelere vergi kaçırmadan meşru yollar bulunacağını göstermeyi ilk hedef olarak görmektedir. Ortaklık ancak iç muhasebenin eksiksiz tutulması ile oluşur. Bir işletme ancak iç muhasebe ile yönetilir. Resmi muhasebe ile tam mutabakat halinde olan bir iç muhasebeye ihtiyaç vardır. Resmi muhasebede yer alan bütün kayıtlar iç muhasebede yer alır. Resmi muhasebede ise kanunen gerekli olan hususlar yer alır. İç muhasebe birer muavin defter mahiyetinde olup resmi muhasebe ile tam mutabakat halinde olmalıdır. Enflasyonun vergilendirilmesi ile doğan yıkıcı etkileri ortadan kaldırmak için kooperatifimiz kanuni yollar tesbit etmiştir. Onlara uyulduğu takdirde iç muhasebenin tutulmasında her hangi bir zorluk ortaya çıkmaz. Bunlar şunlardır:

)             Ayni İştirakler: Ana Sözleşmemizin 7/2 maddesine göre ortaklar ayni sermaye koyup ayni sermayeyi çekerlerse kendilerini enflasyonun baskısından kurtarmış olurlar.

)              Ayni Bölüşme: Ucuza alıp pahalı satıp kâr ederek kârı nakit olarak bölüşme yerine, ucuza alıp ayın olarak bölüşme suretiyle enflasyondan korunma imkanı vardır. Ana Sözleşmenin 6. maddedeki amaç kısmı gaye olarak bunu benimsemiş bulunmaktadır.

)             Ön Ödemeli Sipariş: Sipariş verilirken ön ödeme yapılır, mal sonradan teslim alınırsa enflasyon etki etmez. Çünkü kâr - zarar daha anlaşma esnasında belirlenmiş olur.

)        Ayni Mübadele: Ayni mübadelede de değiştirilen mallar olacağı ve hesaplar peşin ödeme ile yapılacağı için enflasyon etki etmez hâle gelir.

Kooperatifimiz bunları gerçekleştirecek işletmeler kurmaktadır.

Demek ki işletmenin çalışma şeklini uygun seçmekle enflasyonun kötü etkisi ortadan kalkar, vergi kaçırmaya gerek kalmaz ve sağlıklı iç ve resmi muhasebe tutulabilir. Kooperatifler yarı resmi kuruluşlardır. Devletle halk arasında aracılık yaparlar. Bunun için kooperatif yöneticileri resmi grevliler gibi sorumludurlar. Kooperatiflerin çalışmadaki temel gayesi; halk ile devlet arasında çıkar paralelliği sağlayarak devletin halkı ezmesini engellemek, halkın da kamu payını ödemekten kaçınmalarını önlemektir. Devlet halk içindir, halk da devlet içindir. Bu bilinç her kooperatifçinin gözden asla uzak tutmayacağı bir ilkedir.

Resmi muhasebenin kural ve usulleri bellidir. Muhasebe o usulle tutulacaktır. Bu sözleşmede ayrıca açıklama ihtiyacı duyulmamaktadır. Sadece resmi muhasebe ile özel muhasebe arasında paralelliğin nasıl sağlanacağı belirtilecektir. İç muhasebede bütün kayıtlar yer alacaktır ve resmi olmayan muhasipler tarafından tutulacaktır. Bunların belge ve kayıtları resmi muhasipler tarafından ele alınıp kendilerince uygun görülenler resmi kayıtlara geçirilecektir. İç muhasebenin kayıtlarında hangi kayıtların resmi kayıtlara geçtiği de belirlenmiş olacaktır. Resmi muhasipler bu yönüyle iç muhasiplerin denetleyicisi olacaklardır.

Resmi muhasebe sadece nakit harekatını izler ve zimmet muhasebesidir. Oysa iç muhasebede nakit dışında mal, emek, kira, nakit harekatını takip ettiği gibi senet hesapları da tutulur. Resmi muhasebe sadece gerçek ve tüzel kişilerin hesabını tuttuğu halde; iç muhasebede kişiler, ortaklıklar, işletmeler, yerler ve demirbaşların ayrı hesaplarını tutar. Zimmet muhasebesinde sadece kişilerin borç ve alacakları görülür. Değer artışları takip edilir. Bir kimsenin bir arabası olsa ve sene içinde iki misli değer kazansa, o zimmet muhasebesinde kâr olarak geçer. Buna mukabil bir kimsenin yıl sonunda iki arabası olsa ama değerleri yarıya düştüğü için artmasa, muhasebede kâr gözükmez. Oysa envanter muhasebesinde bir araba iki araba olmuştur. Vasıflar aynıdır. O halde kâr edilmiştir. Kooperatif zimmet muhasebesine göre değil envanter muhasebesine göre artık değerleri dağıtır. Düşen paylar nakde çevrilir. Kâr etmişlerse onun vergisi ödenir. Resmi muhasebede her kişinin ayrı ayrı muhasebesi tutulur. Oysa kooperatifte kişilerin ayrı ayrı hesapları vardır, ancak muhasebeleri ortaktır. Dolayısıyla iç muhasebe yalnız hacim olarak büyük değildir. Aynı zamanda daha komplikedir. Bu tür muhasebe Türkiye’de tutulmadığı için bu sözleşmede bu hususta geniş açıklamalar yer alacaktır. Önce kişilerin muhasebesini ele alalım. Çünkü hesapları da kişiler tutacaktır. Diğer hesapların temsilcileri de kişiler olacaktır.

Kişilere aşağıdaki belgeler verilir. Bu belgeler ihtiyaca göre üretilip genişletilir.

ORTAKLIK BELGESİ

Kooperatif aşağıda şekli verilen belgeyi kooperatife ortak olanlara verir. Ortak kooperatifin diğer ortaklarına veya ortaklıklara verdiği veya aldığı her şeyi buna yazar ve karşı tarafa imza ettirir. Her şeyde bu ortaklar arasında yazılı olan belge geçerli olup başkaca resmi bir kayda gerek kalmayacaktır.  Bu belgede  özel belgesi olanlar yazılmaz  Bunlar şunlardır

            ÖDEME    BELGESİ

            Peişin nakıt olarak verilip alınanlar veya borçlanılanlar buralara yazılmaz. Bu Tl, Dolar, olabildiği gibi cari hesqab altın gram üzerinde tutulur.  Yaklaşık olarakl 10 dolar 1 gr altın kabuledilir.  Kontrol içinm kullanılır. Hafta sonunda  Muhasbeye ver,

             ÇALIŞMA BELGESİ

              Kişi harcadığı saatleri bu belge üzerinde yazar. Haftalık ve tarih bellidir. O hafta içinde verilmesi gerekir.   Hafta sonunda icmalı muhasbeye verilri. Kişilerin çalışma derec elri mesleki derecelrine göre yapılır.

             SİPARİŞ    BELGESİ

              Kişi Koopert,ifden aldığı sipariş kredisini ortaklık belgesine yazar. Siparişlerini ise siparş belgesinde işler.  Malalrını teslim alınca sipariş belgesinde alınmış olur. Günü geldiğinde sipariş alınmayan mallar malın cinsine göre mevduat veya  lukata hükmündedir. Lukata olanları o gün satılarak değerlend,irlir. Kişi  taleb ettiğinde verilir. Taleb tarihinden itibaren altı ay içinde ödeme yapılır.

           TAŞIMA      BELGESİ

           Araabsı olanlar arabalarını ortaklığa kullandırılar. Başka bir şekilde kararlaştırma olmamışsa yakıt parası kadar amortisman bedeli verilir.  Kooperatif yönetim kurulu ile özel tarife konabilir. Km ile hesablanır. Arabanın beklemesi halinde bekleyen kişinin saatleri değerlemdirlir.

S.S. AKEVLER İSTANBUL TÜKETİM KOOPERATİFİ

...................... KODLU  ........................................................ ‘nın   ORTAKLIK BELGESİ

   BORÇ                                                         01/01/2000                                            ALACAK

Orrtakalr ödeme belgesi ile bir şey alıp verirlerse , kooperatif muhasbesine geçer  ve belgelenmiş olur. Karşı tarafın emanet limiti içinde olmak şartı ile koopertifin kefaleti ile verilmiş olur.  Karşı taraf yükümlüğünü yerine getirmezse kooperatif dayanışma ortaklığı içinde yerine getirir. Koopertifde yalnız borç ve alacak hesapları tutulmayacak aynıo zamanda hacim hesapları da yapılacakdır. Hacim hesabı mıkdarın zamnanla çarpımı ile hesablanır.  Ortak bu hacim hesapları ile kredi alma hakkına sahibolur, ve bu hacim hesapları iştirak ettiği ortaklıklarda tenzilata veya artı değere sahibolur. Her ortağa bir Ödme Belgesi verilir. Ödme Belgesi ortağın ortak olduğunu belgeler. Ortak ödmeleri yalnız ödme belgesi ile yapabilir.

Ödme Belgesinin  sol başta belge numarası var. Belge sahibi belege dolduğunda belgesini muhsebe verir bir sonra numaralı belgeyi alır. Ve bu belgeye ondan önceki blegeyi alanın imzasını alır. Kooperatif muhasibleri ortağı ziyaret ederek işlem görmemiş ödemelrin bir suretini alabilir ve karşısına işaret koyar. Böylece kooperatif hesabları güncelelştirebilir.

Sahifenin başına Belge sahibinin kendi kodu ve adı soyadı yazılacaktır

Verdiklerini sağda aldıklarını solda yazacakdır. Bu belgede yalnız nakıt alış verişler yazıılacaktıfr. Mal  ve diğer alışverişler başka belgelerde yazıalcaktır.

 .  Cinsin altına TL, Dolar veya Mark yazılacak bunların birimleri de gösterilecekdir. Cari işlem ise altın gram olarak hespalnacakdır. Merkez bankasının satış kuru esas alınacaktır.

Bakıyeler de Altın gram olarak işelenecekdir. Bakıyesi müsbet yanı olan alacaklı olan kimseye ödeme yapıldığınıda karşılığını koopertifin her hangi bir ortağından alabilir veya bankadan  kendisne  verilecek çekle çekebilir. Çeki, muhasbeden  alınacaktır.

 Ortaklar kooperitf hesbına ödeme yaptıklarını açıkça yazmak şartı ,ile bu belge dışında da alışverişelr yapabilirler. Sonra belge muhasibi tarafından doldurulur ve ve numara ve tarihi belirlenmiş olur

Her ahngi bir şekilde alcaklı hale gelmiş mise sağda alacağını yazcak ve alana imza eza ettirecekdir. Her hangi bir şekilde borçlu gelmiş ise sold mıktarı yazcak alanı yazıp imza ettirecedkri.

 Tarih olarak dört rakam yazılacak ilk ik rakan günü son iki rakam ayı gösterecekdir. Yıl ,ise sahife başınmda yazılıldır.

 Kağııtönce dörde katlanacakdır. Sağ alacak sol borç sahifesi olacaktır.

 Beleg No:         S.S. AKEVLER İSTANBUL TÜKETİM KOOPERATİFİ:   Brlgeyi alan

...................... KODLU  .................................................................  ‘nin   ÖDEME BELGESİ

   BORÇ                                                                   01/01/2000                                         ALACAK

.S. AKEVLER İSTANBUL TÜKETİM KOOPERATİFİ

...................... KODLU  .................................................................  ‘nin   ÇALIŞMA  BELGESİ

   BORÇ                                                                   01/01/2000                                         ALACAK

.S. AKEVLER İSTANBUL TÜKETİM KOOPERATİFİ

...................... KODLU  ....................................................  ‘nin  .........HAFTA SİPARIŞ  BELGESİ

   BORÇ                                                                   01/01/2000                                         ALACAK

.S. AKEVLER İSTANBUL TÜKETİM KOOPERATİFİ

................................  nım     ...............  . PLAKA  NOLU   Arabanın    TAŞIMA  BELGESİ

   BORÇ                                                                   01/01/2000                                         ALACAK

SELEMİN İŞLEMESİ

SİPARİŞ   SİSTEMİ

                                                                                             3

                                                                      TÜCCAR

                                                                                                                     5

                                                                           AMBAR

                       4                       İ                                                                                              M

                                                Ş    Ş                                                                                        A

                                                                                                                                                                         2

                                               Y                                                                                               Ğ

                                               E                                                                                               A

                                               R                                                                                               Z

                                               İ                                                                                                A

                                                                          HALK

                                                                           KASA

                                                                                                          1 

                                                                    KOOPERATİF

50. Seminer / 04 Mart 2000

KOOPERATİF KASAya  AG kredisini açar.

     1                                       KB de     KASA       PAG         KOOP

                                              EB de      KOOP      VAG         KASA                    

KOOPERATİF mağazaya, tüccara, işyerine ve ambara sipariş alma kredisini açar.

       2,3,4,5            KB de             MAGZ          VSM             KOOP      

                                                     TUCR            VSM            KOOP

                                                     ISYR             VSM             KOOP

                                                     AMBR           VSM            KOOP

                                      SB  de    KOOP             PAG            MGZ

                                                     KOOP             PAG            TUCR

                                                     KOOP             PAG            ISYR

                                                     KOOP             PAG            AMBR

İşlem a) Halk mağazaya gider sipariş verir.

                                       SB de     MAGZ           VSM       ORTAK      

                                       EB         ORTAK          PAG        MAGZ       

          b) Mağaza Tüccara sipariş verir.

                                       SB de    TUCR             VSM        MAGZ

                                       EB         MAGZ            PAG        TUCR

          c) Tüccar İşyerine sipariş verir.  

                                      SB de    ISYR               VSM        TUCR                                 

                                      EB        TUCR              PAG          ISYR

          f) İşyeri malları üretir ve ambara teslim eder.

                                      SB      AMBAR            PSM          ISYERİ        

                                           (Tek madde mal hareketi var)

          g) Mağaza günü gelince malı çeker.

                                      SB de   MAGZ              PSM          AMBAR

                                               Tek Madde

           h) Mallar sipariş verene teslim edilir.

                                      SB         ORTK            PSM         MAGZ

                                               Tek madde

            ı) İşyeri işçileri çalıştırdı ve AG leri çekti.

                                                    ISYR             PAG          ISCI          

            j) Kredilerini kapattılar.

                    KB de                       KOOP         VSM           MAGZ      

                                                     KOOP         VSM           TUCR

                                                     KOOP         VSM            ISYR

                                                     KOOP         VSM           AMBR

                                      SB  de    MAGZ         PAG            KOOP

                                                     TUCR          PAG            KOOP

                                                     ISYR            PAG            KOOP

                                                     AMBR         PAG            KOOP

)                              İşçi Kasaya gitti, PAG yi verdi, Nakdi aldı.

                                      KB  de    KOOP          PAG           KASA

                                      EB  de     KASA         VAG           KOOP                    

ÖNEMLİ İHTARLAR:

)                 Sipariş ancak kooperatifin AG kredisi ile yapılır. Para verilerek sipariş yapılmaz.

)                   Mağaza halktan değişik malları alabilir, sipariş verirken sipariş aldığı mallardan fazlasını veremez.

)                 Tüccar ancak Mağazadan sipariş alabilir. Sipariş aldığı mallardan farklı malları sipariş verebilir.  Sadece tutarın içinde olması yeterli olur.

)             İşyeri sadece belli malları sipariş alabilir. Malların miktarı önemlidir. Tutar önemli değildir.

       Sistem normal ise yıl sonunda kimse kimseye ne gerçekten ne de kağıtta borçlu - alacaklı kalmamalıdır. Üretim ve tüketim yapılmış olmalıdır.