KUR’AN İŞLETMELERİ(25); 165. SEMİNER                Üsküdar, İstanbul, 21 Haziran 2002 Cuma

A D İ L   D Ü Z E N E   G Ö R E

İNSANLIK  ANAYASASI

- 10 -

III       YERYÜZÜ

A- MECLİSLER  

Meclisler ilmî dayanışmalardan oluşur.

Madde 10- a) Ocak meclisi ocağın bütün nöbetli kadın ve erkeklerinden oluşur. Ocak başkanları başkanlık eder. Bucak meclisleri bütün nöbetli kadın ve erkeklerden oluşur ve bucak başkanları başkanlık eder. İl meclisleri il yüksek danışmanlarından oluşur. İl başkanları başkanlık eder. Ülke meclisleri ülke üstün danışmanlardan oluşur ve ülke başkanları başkanlık eder. İnsanlık meclisi  ülke ilmî dayanışma sorumlularının atadıkları ilmî temsilcilerden oluşur ve insanlık başkanı başkanlık eder. Meclisler haftada bir gün öğle vakitleri toplanır ve ikindi vaktinde dağılırlar.Ocak meclisleri aynı zamanda ocak şûralarıdır. Günde beş defa toplanırlar.     

Meclislerde konuşma hakkı ilmî, dinî, meslekî ve siyasî dayanışma sorumlularına aittir. Güçleri nisbetinde söz sahibidirler. Üyeler ancak bunların onlara kendi sıra haklarını vermeleri ile konuşabilirler. Oylamaya bütün üyeler katılır. Meclis kararları başkanların yayınlamasıyla yürürlüğe girer. Başkanın katılmadığı karar meclis kararı olmaz. Meclis kararları aleyhine hakemlere gidilebilir. Üyelerden herhangi birisi meclis kararına karşı hakemlere gidebilir. Karşı hakemini kuruluş başkanları seçer. Hakem kararlarına karşı da hakemlere gidilebilir. Karşı hakemini baş hakem seçer. Bunun için herhangi bir sınırlama yoktur.

Başkanlar kuruluşların başkanlarıdır.

Madde 10- b) Kuruluşların başkanları aynı zamanda meclis ve şûraların da başkanlarıdır. Başkanlar 63 yaşlarında fahrî başkan olurlar. Protokolda kıdem sırasına göre yer alırlar. Başkanlar gibi kuruluşun bütün faaliyetlerinden bilgi alabilirler. Alınan kararların iptali için hakemlere gidebilirler. Kuruluş ve yaşayan bütün başkanları beraberlik (kollektif, mu favada) ortaklıklarıyla birbirlerine ortaktırlar. Beraberlik ortaklıklarında bütün mal varlıklar karz-ı hasen olarak ortaklığa konmuştur. İşletmesi ve gelirlerin bölüşülmesi sözleşmeye göre yapılır. Ortakların bütün yakınları ortaklığın yakınlarıdır. Yakınlar ortaklıktan alacaklı ve ortaklığa borçlu olurlar. Yakınlık hak ve yükümlülükleri böyle yerine getirilir. Ortaklığın erkek yakınları ayrı grup teşkil ederek babanın yükümlülüklerini yüklenirler, kadınlar ayrı grup teşkil ederek annenin yükümlülüğünü yüklenirler. Kişinin oraklıktan ayrılması veya muhtaç yakınlısı kalmadığı zaman ortak olarak koyduğu malları geri alır. Ortaklığa yeni ortak ittifakla alınabilir. Ortaklığın tasfiyesi son ortağın tasfiyesi ile olur. Kuruluşlarda kuruluşun tasfiyesi hâlinde yapılır. Kuruluşta ortaklık malları mirasçılara değil yeni başkanlara kalır. Ortaklığı başkan yönetir. Üyelerin yararlanma şekilleri kuruluş sözleşmesinde belirlenir. Meclisler değiştirebilir. 

III ARZ

A- ŞARİLER MELEİ  

Şariler melei ilmî müşavirlerden oluşur. 

Madde 10- a) (Aşiret melei aşiretin kadın-erkek mü’minlerinden oluşur.) (Aşiretin meleine aşiretin imamı siyadet eder.) (Kabile melei mümin kadın ve erkeklerinden oluşur.) (Kabile imamları siyadet eder.) (Şa’bın melei şa’b mebus, müşavir ve fakihlerinden oluşur.) (Şa’b imamı riyaset eder.) (Kavmin melei kavmin mebus, ruseha ve müşavirlerinden oluşur.) (Kavmin imamı siyadet eder.) (Nâsın melei kavmin ilmî velilerince mebus ilmî haleflerinden oluşur.) (Nâsın imamı siyadet eder.) (Mele’ her Cuma neharın vasatında Cuma salâtını ikame edip asal vakti intişar ederler.) (Aşiretin melei aşiretin şûrasıdır da.) (Yevmde beş kere salât ikame ederler.)

(Mele’de tekellüm ilmî, amelî, takva ve emir vulâtına aittir.) (İktidarları nisbetinde tekellüm edebilrler.) (Şariler velilerinin nevbetlerini onlara itâ etmesiyle hitabete muktedir olurlar.) (İ’timara bütün şariler beyanda bulunurlar.) (Melein azami imamın beyanı ile meriyün bih olur.) (İmamın muhalif olduğu bir beyan azm etmiş olmaz.) (Melein azminin ifsad veya ibtali için hükkâma gidilebilir.) (Şarilerden herhangi biri gidebilir.) (Hasım hakemi imam ba’seder.) (Hükkâmın hükümlerine karşı da hükkâma gidilebilir.) (Hasım hakemi hakemlerin hakemi ba’seder.) (Bunlara karşı da gidilebilir.)..

Melein imamları ümmetin imamlarıdır.

Madde 10- b) (Ümmetlerin imamları aynı zamanda melein ve şûranın da imamlarıdır.) (İmamlar 63 sinlerine bâliğ olunca usve imam olur.) (Safda makamı evleviyeti iledir.) (Usve imamlar fiilen imam olanlar gibi mülkün umurundan haber alırlar.) (Şûra veya mele’de veya emre yetkili olanlarca veya velilerce azmedilenlerin iptali veya ifsadı için hükkâma gidebilirler.) (Ümmetlerin hayatta olan faal ve usve imamları ifada şirketi ile şeriktirler.) (İfada şirketlerinde herkesin emvali şirkete karz-ı hasen ile ita kılınmıştır.) (İbtiğası ve inkısamı kitbi ile olur.) (Şeriklerin karibleri şirketin karibidirler.) (Karibler şirketlikten leh ve aleyhde haklara mâlik olurlar.) (Erham ahkâmı böylece ifa olunur.) (İfada şirketinin rical akrebi ayrı, nisvan kurbası şirket oluşturmuş olur.) (Ümmehatın hukukunu nisvan, abâın hukukunu rical tahammül etmiş olur.) (Kişi şirketten huruç etmek isterse veya fakir karibi kalmayınca şerik olarak ikraz ettiği emvalini ahzederek ayrılır.) (Cedid şerik şürekânın cemian rızası ile şerik olur.) Şirketin mevti âhir şerikin talebi veya mevti ile olur.) (Ümmette de imamın emvali vârislerine değil yeni imama intikal eder.) (Şirketi kayyumu tedvir eder.) (Şeriklerin hukuku kitabi ile tesbit olunur.) ((Ümmet ifada şirketinin ahkâmını mele’ tebdil edebilir.)

B- ŞÛRALAR

Şûralar dayanışma sorumlularından oluşur.  

Madde 11- a) Meclis üyelerinden olan dayanışma sorumluları ilmî, dinî meslekî ve siyasî şûraları oluştururlar. Şûra üyeleri meclis üyeleri ile istişare ederler, meclis üyeleri danışmanları olduğu kimselerle istişare ederler. Şûralara ayrı ayrı saatlerde başkan başkanlık eder. Şûraların çalışmaları alenîdir. Meclis üyelerinden herhangi biri şûra kararlarının iptalini isteyebilir. Dinî şûra sabah saatlerinde, siyasî şûra öğle saatlerinde, ilmî şûra ikindi saatlerinde, meslekî şûra yatsı saatlerinde toplanıp görüşmeler yapar. Dinî şûra Güneş doğmadan önce, siyasî şûra ikindiden önce, ilmî şûra akşamdan önce ve meslekî şûra yatsıdan önce dağılır.

Şûralarda sorumlular ortakları sayısınca söze ve oya sahiptirler. Sıra ile söz verilir. Gelmeyenlerin söz ve oy hakları yoktur. Şûraların ittifakla aldığı kararlar ittifakla değiştirilebilir. Bu kararlara karşı meclis üyelerinin hakemlere gitme yetkileri vardır. Kararlar iptal edilebilir. Davanın ikame tarihinden itibaren geçersiz olur. İstişarî kararlar aleyhine ancak dayanışma ortakları hakemlere gidebilir. Karar hakem kararları tarihinden itibaren geçersiz olur. Mağdur olanlar her zaman hakem kararları ile mağduriyetlerini giderebilirler.

Görev ve hizmetler şûralarca bölüşülmüştür.

Madde 11- b) Basın, araştırma ve plânlama hizmetleri ile demirbaş kayıtları ilmî şûraların; yayın, tebliğ, sağlık hizmetleri ile evrak kayıtları dinî şûraların; ulaştırma, ambar, bakım hizmetleri ile envanter muhasebesi meslekî şûraların ve haberleşme, kasa ve güvenlik hizmetleri ile zimmet muhasebesi kayıtları siyasî şûraların görevleri arasındadır. Bakanlarını ve hizmetlileri atarlar, sözleşmelerini ve bütçelerini yaparlar, denetleyip hakemlere götürüp görevden aldırabilir veya kararlarını iptal ettirebilirler. Atamaları sıralama usûlü ile yaparlar, bütçeleri bölüşme usûlü ile yaparlar, kararları kollektif karar alma usulleri ile alırlar. Denetlemeyi ise şûra üyelerinden her biri ayrı ayrı bilgi alarak re’sen hakemlere gidebilme şeklinde yapılır. Şûra üyelerinin denetlemede sınırlı bir şekilde hakemlere gitme yetkileri vardır. Bir üye yılda ondan fazla bakan veya görevliler aleyhine hakemlere gidemez.

Tescil hizmeti üyeliklerine adaylarını ilmî şûra üyeleri gösterirler, meslekî şûra üyeleri sıralayarak seçerler. Bütçelerini ilmî şûra üyeleri yaparlar, meslekî şûra üyeleri sıraya koyarlar. Bakan ve görevliler aleyhine davayı her iki şûra üyeleri ayrı ayrı yapabilirler.

Tesbit hizmeti üyeliklerine adayları dinî şûra üyeleri gösterirler, meslekî şûra üyeleri sıralama usûlü ile seçerler. Bütçelerini dinî şûralar yapar, meslekî şûralar öncelik sırasına koyarlar. Denetimi meslekî ve dinî şûra üyelerinden her biri ayrı ayrı yaparlar.

Tahkik hizmeti üyeliklerine adayları dinî şûra üyeleri gösterirler, siyasî şûra üyeleri sıralarlar. Bütçelerini dinî şûra yapar ve siyasî şûra öncelik sırasına koyar. Denetimi dinî ve siyasî şûra üyelerinden her biri ayrı ayrı yaparlar.

Hakemliklere adayları ilmî şûra üyeleri gösterirler, siyasî şûra üyeleri sıralayıp seçerler. Bütçeleri ilmî şûra tarafından yapılır, siyasî şûra tarafından önceliğe göre sıralanır. Denetim ilmî ve meslekî şûra üyeleri tarafından ayrı ayrı yapılır.

B- ŞÛRALAR

Şuralar velilerden oluşur.   

Madde 11- a) (Mele’den olan velileri ilmî, takva, amelî ve emrî şûraları oluştururlar.) (Veliler şarilerle istişare ederler.) (Şariler de müşaviri oldukları kimselerle istişare ederler ve tüm ümmet ile istişare etmiş olurlar.) (İmamlar şûralara değişik vakitlerde günde bir kere siyadet eder.) (Şûralarda necva nehyolunmuştur.) (Şarilerden herhangi biri şûranın azmettiklerine karşı hükkâma gidebilir.) (Takva şûrası fecir vaktinde, emir şûrası zuhur vaktinde, ilmî şûra asır vaktinde, amelî şûra mesa vaktinde cami olurlar. Takvâ şûrası tuludan, emir şûrası asırdan, ilmî şûra gurubdan ve amel şûrası mesadan kabl intişar eder.)

(Şûrada veliler evliyaları adedince kelama ve kavla mâliktirler.) (Nevbetle hitab ederler.) (Hazır olmayanların kelam ve kavil hakları yoktur.) (Azmedilenler şûraların ittifakı ile nesh olunur. Gelmeyenlerin de kavli var.) (Melei ehlinin şûra azimetlerine karşı hakemlere dava ikame hakkı var.) (Hükümden itibaren meri iptal olur.) (Arada kaza edilenden dolayı mağdur olanlar imama karşı dava açabilirler.)

Hilafet ve kıyam şûralarca tefcıız edilir.

Madde 11- b) (Suhuf, taharri ve takdir kıyamı ile mülk sicili ilmî şûraların;), (mizmar, tebliğ, şifa kıyamları ile kütüb sicilleri takvâ şûraların;) (haml, hazine, imaret kıyamları ile emval hisabları amel şûraların) (ve münabee, karz ve eman kıyamları ile deyn muhasebesi sicili emir şûrasının umurundandır.) (Vuzeraı ve kayyumları irsâl ederler.) (Şir’alarını teşri eder, sadakatının taksimatını yaparlar,) (Rakib olup hakemlere istida edebilirler ve ehliyetleri tenzil olunabilir,) (Vulatına tazmin ettirebilirler,)(Şar’ettikleri şıraları ile hükkâmın hükümlerini ibtal ettirebilirler.) (İrsal maan tedric ile olur.) (Sadakalar tekasum suretiyle taksim olunur.) (Şeriat ittifakla veya ma’şerî azimetle şer’ olunur.) (Murakabeyi velilerden her biri ferden yapar ve istida eder.) (Hakemler indinde dava ikame ma’dududdur.) (Bir veli bir sene içinde on adedden ziyade dava ikame edemez.)

(Kitabet kayyumların ilmî şuranın mezun ettiği kimseler arasından amel şûrasınca irsal olunur.) (Sadakatları ilmî şuralar taksim ederler.) (Amel şûrası tedricde bulunur.) (Vezir ve kayyumlar aleyhine dava ilmî ve amelî velilerce ikame edilebilir.)

(İstişhadın kıyamına takvâ şûrasının mezun kıldığı kimseler arasından amel şûrası tarafından irsal yapılır.) (Sadakatını takva şûrası taksim eder.) (Amel şûrası tedric ederek evleviyet verir.) (Murakabe takvâ ve amel şûralarınca ferden yapılır.)

(Şahadet kıyamı takva şûrasının mezun kıldığı kimseler beyninde emir şûrasınca irsali ile olur.)( Sadakatı takva şûrası taksim eder.). (Ve emir şûrası evleviyi işar eder.) (Murakabesi takva ve emir şûralarınca yapılır.)

(Hakemlik kıyamı ilmî şûranın mezun ettiği kimseler beyninde emir şûrasınca irsali ile olur.) (Sadakatını ilim şûrası taksim eder.) (Emir şûrası evleviyetini işar eder.) (Murakaba ilim ve emir velileri tarafından ferden yapılır.)

Yazan ve Anlatan: SÜLEYMANKARAGÜLLE

Yayına Hazırlık ve Yönetim: REŞAR EROL