Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1188
Ankebut Suresi Tefsiri 63. Ayet
22.10.2022
409 Okunma, 0 Yorum

ANKEBÛT SÛRESİ - 58. Hafta

 

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ (63)

Eğer onlara “kim gökten bir su indirdi de onunla ölümünden sonrasında yere hayat verdi?” diye sorarsan “kesinlikle (O) Allah’tır” diyecekler. “Değer Allah’a aittir” de. Oysa onların çoğunluğu akletmezler. (63)

 

وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا لَيَقُولُنَّ اللَّهُ

Eğer onlara “kim gökten bir su indirdi de onunla ölümünden sonrasında yere hayat verdi?” diye sorarsan “kesinlikle (O) Allah’tır” diyecekler.

وَ: Vâv-u isti’nâfiyedir.

لَ: Lâmu-l muvattaa’dır. Yemin cümlesi ile şart cümlesi bir arada gelip ortak bir cevap cümlesinde birleşebilir. Burada yemin cümlesi önce gelir. Bunu takiben bir lâm gelir. Yeminin cevap lâmı gibi olan bu lâma lâmu-l muvattaa (اللام الموطئة للقسم) denir. Bunu takiben şart cümlesi gelir. Şart cümlesini takiben de cevap cümlesi gelir. Bu cevap cümlesi aslında hem yeminin hem de şartın cevap cümlesidir. Ancak yemin cümlesi önce geldiği için bu cevap cümlesi gramersel olarak yeminin cevap cümlesi olarak davranır. Bu nedenle bu cevap cümlesi için cevap lâmını alıp almama kuralları yeminin cevap cümlesi kurallarıdır.

Yemin ve şartın ortak geldiği durumlarda şart cümlesi her zaman إِنْ şart edatı ile gelir. Her zaman şart cümlesi mazi ya da لَمْ ile muzaridir ki bu da mazi anlamlıdır. Burada da şart cümlesi tıpkı parantez cümlesi olan şart cümlesi gibi davranır.

Genellikle yemin cümlesi hazf edilir ve sadece lâmu-l muvattaa gelir. Çok nadiren hazf edilmez. Çünkü lâmu-l muvatta ve arkasından gelen إِنْ şart edatı ve yeminin cevap cümlesi olarak davranan cevap cümlesi başta hazf edilmiş olan yemin cümlesine delalet etmektedir.

Cevap cümlesi

Yemin
cümlesi

Cevap cümlesi

Şart cümlesi

Lâmul muvattaa
Cevap lâmı

 

Cevap lâmı

 

Fiil

Şart edatı

...

لَ

...

فَعَلَ /لَمْ يَفْعَلْ

إِنْ

لَ

 

Bu ayette de buna uygun olarak:

Cevap cümlesi

Yemin
cümlesi

Cevap cümlesi

Şart cümlesi

Lâmul muvattaa
Cevap lâmı

 

Te’kîd lâmı

 

Fiil

Şart edatı

...

لَيَقُولُنَّ

...

سَأَلْتَ

إِنْ

لَ

 

Yeminin cevap cümlesi kurallarına uygun olarak cevap cümlesi cevap lâmı hükmünde olan te’kîd lâmı ile başlamıştır. Yemin cümlesi hazf edilmiştir.

إِنْ: “-se” demektir. Şart edatıdır. Bu edatı takiben şart cümlesi ve sonrasında cevap cümlesi gelir.

سَأَلْتَ: “Sordun” demektir. سءل kökünden ikinci şahıs tekil eril mazi fiildir.

هُمْ: “Onlar” demektir. Mensub muttasıl zamirdir.

لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ: “Onlara sorarsan” demektir.

مَنْ: “Kim” demektir. Âkil varlıklar için kullanılan soru ismidir.

نَزَّلَ: “İndirdi” demektir. Üçüncü şahıs eril tekil mazi malum fiildir. Fâili müstetir هُوَ dir. مَنْ (kim)e racidir.

مِنَ: “-den” demektir. Harf-i cerdir.

السَّمَاءِ: “Gök” demektir. سمو kökünden gelmiştir. Birinci bâbdan سُمُوٌّ mastarı bütün seviyelerin üstüne çıkmak, en üst seviyeye yükselmek manasındadır. Bu mastar manasından bütün seviyelerin üstüne çıkan manasında سَمَاءٌ her şeyin en üstü olarak “gök” anlamında camid isimdir. İsm-i cem-i cinstir. Yani hem cinsi ifade eder hem de topluluğu ifade eder. Yani gök cinsi veya gök topluluğu demektir. Cins ifade ettiği zaman eril, cem ifade ettiği zaman dişildir. İsm-i cemi cinsler sonuna ة alarak müfredleşirler. Yani tekili سَمَاوَةٌ veya سَمَاءَةٌ dür. İsm-i cemi cins bu şekilde ة alarak müfredleştikten sonra çoğulu سَمَوَاتٌ dür. Ancak Kuran’da سَمَاوَةٌ veya سَمَاءَةٌ şeklinde kullanımı yoktur. Kuran tekil olarak da yine سَمَاء yı kullanmaktadır.

مِنَ السَّمَاءِ: “Gökten” demektir.

مَاءً: “Su” demektir. موه kökünden isimdir.

مِنَ السَّمَاءِ مَاءً: “Gökten bir su” demektir.

نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً: “Gökten bir su indirdi” demektir.

فَ: Atıf harfidir. Tertip ve takip anlamı vardır. نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً cümlesini أَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا cümlesine atfetmektedir.

أَحْيَا: “Hayat verdi, yaşattı” demektir. Dördüncü bâbdan حَيَّ - يَحْيَى şeklinde “yaşamak” manasındadır. Lazım fiildir. Dördüncü bâb if’âl bâbına (أَحْيَا - يُحْيِي) tadiye etkisi ile gelir. Hayat vermek, yaşatmak anlamına gelir.

بِ: “ile” demektir. Harf-i cerdir.

هِ: “O” demektir. Mecrur muttasıl zamirdir. مَاءً e (suya) racidir.

بِهِ: “Onunla” demektir. “Suyla” demektir.

الْأَرْضَ: “Yer” demektir. ءرض kökünden gelmiştir. Dördüncü bâbdan أَرَضٌ mastarı bir mekânın bereketli, verimli olması, hayrının çok olması ve yerleşme ve ikamet için uygun olması manasındadır. Bu mastar manasından yerleşme için uygun olan manasında أَرْضٌ “yer” anlamındadır. “Yeryüzü” manasına da gelir. Yerleşme için uygun olan her yer arzdır. Ay’a yerleşirsiniz, orası arz olur. Mars’a yerleşirsiniz, orası arz olur. Uzay istasyonuna yerleşirsiniz, orası arz olur. Arzı yerküre olarak sınırlandırmak yanlıştır. Yerküre içindeki herhangi bir alan da arzdır. Türkçeye geçen arsa ve arazi kelimeleri, İngilizcedeki earth kelimesi buradan gelmektedir.

مِنْ: “-den” demektir. Harf-i cerdir.

بَعْدِ: “Sonra” demektir. Zarftır. İzafe edildiği kelimeden öncesindeki zamanı ifade eder.

مَوْتِ: “Ölüm” demektir. موت kökünden birinci bâbdan mastardır. Etimolojik olarak م su demektir. Denizin büyüklüğünden belirsizlik ifade eder. Bu nedenle soru edatları bu harfle başlar. Türkçede de -mi, -mı, -mü, -mu soru ekleri de “m” ile başlamaktadır. Zamandaki belirsizlikten dolayı mastarlarda da bu harf kullanılır (مَا mastarı, mimli mastarlar). ت üst üste konmuş iki çubuktur. İşareti, izi ifade eder. مت “belirsizlik işareti” demektir. Ortaya gelen و çadırın kancası demektir. Bağlantıyı, bağlanmayı ifade eder. Belirsizliği işaret eden duruma bağlanmadır. Bu haliyle “ölüm” demektir. Ölüm hareketsizliktir. Canlılığın sona ermesinin işareti hareketsizliktir. Latincede “mors”, “mort” ölüm demektir. İngilizcedeki “mortal” (ölümcül) kelimesi Latinceden gelmiştir. İngilizcedeki “mute” (sessizlik) kelimesi de ölüm kelimesinden gelmiştir. Ölü varlıklar ses çıkarmazlar. Satrançtaki “şah mat” ifadesi de “şah öldü” demektir.

هَا: “O” demektir. Mecrur muttasıl zamirdir. Müennestir (dişildir). الْأَرْضَ ya racidir.

مَوْتِهَا: “Onun ölümü” demektir. Yerin ölümüdür. Yerin ölümü ne demektir? Arz yerleşme için uygun olan yer demektir. Arz uzaydaki üs bile olabilir. Arzın ölümü demek, arzda hareketin olmaması demektir. Arzda hayvan veya bitki yaşıyorsa arz hareket eder ve hayat sahibi olur.

بَعْدِ مَوْتِهَا: “Onun ölümünden sonra” demektir.

مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا: “Onun ölümünden sonrasında” demektir. Buradaki مِنْ onun ölümünden sonrasını muayyen (belirli) hale getirir. Eğer bu مِنْ olmasaydı بَعْدَ مَوْتِهَا şeklinde gelerek müphem (belirsiz) olacaktı. Bu مِنْ nedeniyle ondan sonrasındaki zaman belirlidir.

أَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا: “Onunla ölümünden sonrasında yere hayat verdi” demektir.

نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا: “Gökten bir su indirdi de onunla ölümünden sonrasında yere hayat verdi” demektir.

Kuran’da bu cümle ve buna benzer cümleler dört defa geçmektedir.

بَعْدَ مَوْتِهَا

الْأَرْضَ

أَحْيَا بِهِ

فَ

مِنْ مَاءٍ

مِنَ السَّمَاءِ

أَنْزَلَ اللَّهُ

Bakara 164

بَعْدَ مَوْتِهَا

الْأَرْضَ

أَحْيَا بِهِ

فَ

مَاءً

مِنَ السَّمَاءِ

اللَّهُ أَنْزَلَ

Nahl 65

مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا

الْأَرْضَ

أَحْيَا بِهِ

فَ

مَاءً

مِنَ السَّمَاءِ

نَزَّلَ

Ankebut 63

بَعْدَ مَوْتِهَا

الْأَرْضَ

يُحْيِي بِهِ

فَ

مَاءً

مِنَ السَّمَاءِ

يُنَزِّلُ

Rum 24

Bakara 164’te ve Nahl 165’te أَنْزَلَ (if’âl bâbı) geldiği için indirme bir kerede olmuştur. Ankebut 63’te (نَزَّلَ) ve Rum 24’te (يُنَزِّلُ) indirme çok sayıda olmuştur. Bakara, Nahl ve Ankebut’ta indirme ve hayat verme mazi fiille gelmiş, Rum’da ise muzari fiille gelmiştir. Bakara’da su indirdi değil, sudan (مِنْ مَاءٍ) indirdi denmiştir. Bakara Nahl ve Rum’da بَعْدَ مَوْتِهَا şeklinde “ölümünden sonra” olarak müphem, Ankebut’ta ise مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا şeklinde “ölümünden sonrasında” olarak muayyen zarf kullanılmıştır.

Hepsinde su (مَاءً) nekre gelmiştir. Oysa cins isimdir ve harf-i tarifle marife gelerek cins bildirmesi beklenir. Eğer cins anlatılıyorsa مَاءً kelimesine terminolojik anlam veremiz gerekir. Eğer cins anlatılmıyorsa bu kelime “bir su”, “herhangi bir su” veya “bir tür su” anlamına gelmektedir. Su nekre gelirken sema (السَّمَاءِ) ve arz (الْأَرْضَ) marife gelmektedir.

Dikkat edilmesi gereken “suyu indirdi” demenin yalnızca “yağmur yağdırdı” anlamına gelmeyeceğidir. İf’âl bâbıyla gelişlerde bir kere indirme olduğu için yeryüzüne veya uzaydaki bütün arzlara suyun ilk defa inişi anlatılmış olmaktadır.

Su 4.5 milyar yıl önce dünya oluştuktan yüz milyonlarca yıl sonra yabancı bir madde olarak, donmuş parçalar halinde dünyaya uzaydan gelmiştir. Bu nedenle su (مَاءً) nekredir. Akışkan olmayan sudur. Buz veya başka bir formdaki sudur. أَنْزَلَ ile ifade edilen bir kerelik iniş bu iniştir.

500 Milyon yıl önce atmosfer dengelenmiş ve su artık buharlaşıp uzaya kaçmamaya başlamış ve binlerce yıl yağmur olarak yağmıştır. نَزَّلَ ile ifade edilen çok sayıda iniş de bu iniştir. İşte bu zamana kadar arz ölüdür. Allah arza bundan sonra hayat vermiştir. مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا şeklinde مِنْ harf-i cerinin kullanılması da bu sebepledir. Zamanı muayyen (belirli) yapmaktadır. 500 Milyon yıl öncesinde bu olayın gerçekleştiğini tespit edebileceğimizi gösteriyor. بَعْدَ مَوْتِهَا ile gelen inişlerde ise zamanı tam olarak doğru tespit edemeyeceğimizi göstermektedir. أَنْزَلَ ile gelen ayetler bu şekildedir. Buz kütleleri ile inişin zamanını tam olarak tespit edemeyeceğimizi göstermektedir. يُنَزِّلُ ile gelen Rum suresindeki ayette ise bu inişler geçmişte, günümüzde ve gelecekte olacağından zamanı müphemdir, bu nedenle o da بَعْدَ مَوْتِهَا ile مِنْ kullanılmadan gelmiştir. Suyun indirilip yere hayat vermenin sadece bir yerde olup bittiğini değil, pek çok yerde halen devam ettiğini göstermektedir.

Bu ayetlerdeki arz sadece bizim üzerimizde yaşadığımız yeryüzü değildir. Evrende hayat olan her arz için durum böyledir.

مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا: “Kim gökten bir su indirdi de onunla ölümünden sonrasında yere hayat verdi?” demektir.

لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا: “Eğer onlara ‘kim gökten bir su indirdi de onunla ölümünden sonrasında yere hayat verdi?’ diye sorarsan” demektir.

لَيَقُولُنَّ: “Kesinlikle söyleyecekler” anlamındadır. Bu fiilin fâili en sondaki lâmın üstünde olan zamme harfinin temsil ettiği cem vâvıdır (لَيَقُولُنَّ). Te’kîd lâmı ve nûnu ile gelen muzari fiillerin fâili üçüncü şahıs eril çoğul olursa şeddeli nûn harfinden önce bir zamme (u) gelir. Bu zamme و hükmünde ve “onlar” manasındadır. Eğer fâil tekil olsaydı yani “kesinlikle söyleyecek” anlamında olsaydı لَيَقُولَنَّ şeklinde gelecekti. Sadece bir hareke değişimiyle fiilin fâili değişmektedir. Buradaki “onlar” anlamındaki و zamiri سَأَلْتَهُمْ deki onlarla (هُمْ) aynı şahsa racidir.

اللَّهُ: قول yani söyleme köküyle gelen fiillerden sonra söylenen mutlaka bir cümledir. Burada ise sadece tek kelime gelmiştir. Bu durumda cümlede hazf edilmiş bir öğe vardır. Bu da هُوَ (o) dir. Yani cümle aslında هُوَ اللَّهُ (O Allah’tır) şeklindedir.

لَيَقُولُنَّ اللَّهُ: “Kesinlikle (O) Allah’tır diyecekler” demektir.

لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا لَيَقُولُنَّ اللَّهُ: “Eğer onlara ‘kim gökten bir su indirdi de onunla ölümünden sonrasında yere hayat verdi?’ diye sorarsan ‘kesinlikle (O) Allah’tır’ diyecekler” demektir.

 

قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ

“Değer Allah’a aittir” de.

قُلِ: “De” demektir. قول kökünden ikinci tekil şahıs emir fiildir. Aslı قُلْ dur. Ancak kendisinden sonra cümle eğer onunla başlamıyorsa hareke taşımama özelliğinde olan hemze-i vasl (الْحَمْدُ) geldiği için bu hemze-i vaslın okunması için kesre ile harekelenip قُلِ şekline dönüşmüştür.

الْحَمْدُ: “Değer” demektir. حمد kökünden mastar da olur (değer vermek) isim de (değer) olur. Kuran’da الْحَمْدُ şeklindeki harf-i tarifle geçişlerin hepsi Allah için gelmektedir. بِحَمْدِ şeklindeki geçişlerin hepsi rab/رَبّ ile beraber izafet şeklinde gelmektedir. حَمِيد şeklinde sıfat-ı müşebbehe olarak yalnızca Allah için kullanılır. الْحَمْدُ istiğrak içindir yani “bütün hamdlar” anlamındadır.

Makam için mahmud/مَحْمُود (değer verilen) denmekte, Peygamberimizin adı Muhammed/مُحَمَّدٌ olarak “kendisine çokça değer verilen” anlamındadır. Allah’ta ise değer verilme sıfat şeklindedir. Bu nedenle حَمِيد şeklinde sıfat-ı müşebbehe olarak yalnızca Allah için kullanılır.

لِ: “İçin” demektir. Harf-i cerdir.

اللَّهِ: “Allah” demektir. Alemlerin rabbinin özel ismidir.

لِلَّهِ: “Allah içindir” demektir. Buradaki لِ harf-i ceri temlik veya ta’lil için olabilir. Eğer الْحَمْدُ mastar ise (değer vermek) o zaman لِ ta’lîl için olur. “Değer vermek Allah içindir” anlamına gelir. Eğer الْحَمْدُ isim ise (değer) o zaman لِ temlik için olur. “Bütün değerler Allah’ın mülkündedir” anlamına gelir. “Değerlerin yönetimi Allah’a aittir” demektir.

الْحَمْدُ لِلَّهِ: “Değer Allah’a aittir” demektir.

قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ: “‘Değer Allah’a aittir’ de” demektir. Neyin değerli neyin değersiz olduğu Allah’a göredir. Allah’ın değer verdikleri değerli, Allah’ın değer vermedikleri değerli değildir. İnsanlar için Dolar çok değerli olabilir ama Allah için değerli değildir.

 

بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ

Oysa onların çoğunluğu akletmezler.

بَلْ: “Oysa” demektir. İdrab edatıdır. Bu edat atıf harfi ve idrab edatı olarak kullanılır.

  1. Atıf harfi ve idrâb edatı olan بَلْ: Bu edattan sonra gelen “müfred” ise atıf harfi ve idrâb edatıdır. Kur’an’da atıf harfi ve idrâb edatı olarak geçişi yoktur.
  2. İdrâb ve ibtida edatı olan بَلْ: Bu edattan sonra gelen “cümle” ise atıf harfi değildir. Yeni bir cümleyi başlatmaktadır. İdrâb ve ibtida edatıdır. İdrâb ve ibtida edatı olduğunda iki şekilde gelir:
    1. İptâli idrâb (الْإِضَرَابُ الْاِبْطَالِيُّ): Öncesindeki cümledeki manayı iptal eder ve arkasından gelen cümledeki mana ile doğrusunu getirir. “Bilakis, aksine” anlamlarına gelir.
    2. İntikâli idrâb (الْإِضَرَابُ الْاِنْتِقَالِيُّ): Öncesindeki cümlenin manasını iptal etmez. Bir haberden başka bir habere, bir konudan başka bir konuya intikal (geçiş) vardır. Sonraki cümleyi, önceki cümleye ilave eder. “Bununla beraber, buna ilaveten, bunun üzerine, buna rağmen, aynı zamanda, zaten, halbuki, oysa, oysaki” anlamlarına gelir.

Burada intikali idrab vardır. Önceki cümlenin manasını iptal etmemektedir.

أَكْثَرُ: “Daha çok” anlamındadır. كثر kökünden beşinci babdan gelmiştir. Çoğalmak manasındaki fiilden “daha çok” manasına gelmiş ism-i tafdildir. İsim tamlamasında muzaf olarak gelirse çoğunluk anlamına gelir.

هُمْ: “Onlar” demektir.

أَكْثَرُهُمْ: “Onların çoğunluğu” demektir.

لَا: “Değil” demektir. Olumsuzluk edatıdır.

يَعْقِلُونَ: “Aklederler” demektir. Akletmek bağlantılar kurarak belirli bir metodolojiyle sonuca varmak, karar almak demektir. Bilimsel metodolojiyi ifade eder. Cehaletin zıddıdır. Cehalet bilmemek değil akletmemektir, ilmi yöntemleri kullanmadan sonuca varmaktır.

لَا يَعْقِلُونَ: “Akletmezler” demektir.

أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ: “Onların çoğunluğu akletmezler” demektir.

بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ: “Oysa onların çoğunluğu akletmezler” demektir. Ayette لَا يَعْقِلُ أَكْثَرُهُمْ (Onların çoğunluğu akletmez) şeklinde fiil cümlesi gelmemiş, أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ (Onların çoğunluğu, onlar akletmezler) şeklinde isim cümlesi gelmiştir. Bunun sebebi te’kîddir. بَلْ getirilerek öncesine bağlanmış, hamd Allah’a aittir, oysa kesinlikle onlar akledemezler denmektedir.

وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهَا لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ

Bu ayette iki kere هُمْ ve iki kere و (onlar) zamiri geçmektedir. Bu zamirler kimlere racidir? Onlar kimdir? İki ayet öncesinde de böyle bir durum vardı. Algı operasyonuna gelenleri ifade etmekteydi. Burada ise onların çoğu akletmezler demektedir. Akletme bu surede 35. ve 43. ayetlerde geçmektedir. 43. ayete kadar örnekler verilmiştir. 43. ayette de bu örneklerin insanlara verildiği ama bu örnekleri yalnızca alimlerin akledeceği söylenmektedir.

وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَمَا يَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ

Ve o örnekler, insanlar için onları örnek veririz ve onları yalnızca alimler akleder.

Bu örnekler hangi örneklerdir?

  • Nuh’un kavmi
  • İbrahim’in kavmi
  • Lût’un kavmi
  • Şuayb’ın kavmi (Medyen’de)
  • Hûd’un kavmi (Âd)
  • Salih’in kavmi (Semûd)
  • Karun, Firavun ve Haman

Bu ayetteki “onlar” hamdın yani değerin, değer vermenin Allah’a ait olduğunu akletmeyenlerdir, ayetin başındaki وَ ile bu örnekleri akletmeyenlere bağlanmaktadır. Yere hayat verenin Allah olduğunu bilmektedirler ama bir şeyin değerinin Allah’a göre olduğunu, Allah’ın bu kavimlerin örneklerini bize niçin verdiğini akletmemektedirler. Bunlar masal değildir. Bunların hepsi bizim için örneklerdir. Onları akletmemiz gerekir. Örnek almamız ve yapıp yapmayacağımız özellikle de yapmayacağımız şeyleri bu örneklerden görüp belirlemeliyiz. Bu kavimler Allah’ın istemediği amelleri yapmışlardır. Bu örnekleri akletmeyenlerin çoğunluğu Allah’ın değer verdiklerini de akletmemektedirler. Paranın peşinde koşmaktadırlar, para kazanarak kurtulacaklarını sanmaktadırlar. Vesenlerin peşinde koşmakta, kurtuluşu vesenlerde ve vesenlerin liderlerinde aramaktadırlar. Kuran’ın büyük bir kısmını görmezden gelmekte, kendi akıllarıyla Allah’ın değerli kıldıklarından daha iyisini bulacaklarını sanmaktadırlar. Oysa akletmemektedirler. Akledememekte değillerdir, aslında isterlerse akledebilirler ama akletmemektedirler. Akledemiyorlar denseydi ayet لَا يَسْتَطِيعُونَ أَنْ يَعْقِلُوا şeklinde olurdu. İnsanlara Kuran’dan ayetleri izah edin ve Kuran’dan çözümlerden bahsedin, hemen sizden uzaklaşacaklardır. Sizin ütopik fikirleriniz olduğunu söyleyeceklerdir. Kuran’ın ayetlerini, Kuran’da anlatılanları akletmek istemeyeceklerdir. Hatta bazıları ayetleri getirince 1-0 öne geçeceğinizden dolayı ayetleri delil olarak getirmenizi istemeyeceklerdir. Beş vakit namazı kılmakta, hacca gitmekte ama Kuran’ı akletmek istememektedirler. Hamdın Allah’a ait olduğunu da akletmemektedirler. Hayatları o kadar Kuran’sızdır ki Kuran onlar için son derece rahatsız edicidir. Kuran asla hayata sokulmamalıdır. Allah’ın değerli kıldığı Kuran onlar için değersizdir, çok parası olanlar, çok adamı olanlar, çoğunluk peşindeki vesenler değerlidir.

“Onlardan çok kimse akletmez” (كَثِيرٌ مِنْهُمْ لَا يَعْقِلُونَ) denmemiş, “Onların çoğunluğu akletmez” (أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ) denmiştir. Onlardan çok kimse deseydi sayıları az olamazdı. Sayılarının çok olması gerekirdi ki onlardan da çok kimse olsun. Onların çoğunluğu dediği zaman 10 kişi olsalar en az 6’sı, 5 kişi olsalar en az 3’ü, 100 kişi olsalar en az 51’i, 100000 kişi olsalar en az 50001’i bu tanıma girmiş olur. Buna göre akletmemek için çok kimse olmaya gerek yoktur. Topluluklarında çoğunluk akletmemektedir. Bu durumda akledenler ne durumdadır? İnsanlar çoğunluğa uydukları için akledenlerin değil akletmeyenlerin sözü geçmektedir. Akletmeyenlerin kuralları geçerli kurallar haline gelmektedir. Akledenler aklediyorlardır ama çoğunluk sistemi içinde etkileri olmamaktadır. Çoğunluk demokrasisinin sonucu budur. Akletmeyenlere uymayı gerektirir ve sonuçlar gün gibi ortadadır ve herkes açıkça görmektedir.

Bir önceki ayette Allah’ın rızkı açıp ölçülendirmesinden bahsedilmiş ve iki önceki ayetle bu ayet arasına parantez olarak getirilmiştir. Algı operasyonuna getirilenler de Allah’ın değerli kıldıklarının değerini akletmeyenler de rızık konusunda yanlış yoldadırlar. Rızkın kaynağını vesenlerde, çok mal sahibi, çok adamı olmada sanmaktadırlar. Değerli olanlar bunlar değildir. Allah bunları değersiz kılmaktadır. Hamd Allah’a aittir. Allah neye değer veriyorsa o değerlidir.

 

 

Yalova, Teşvikiye

22 Ekim 2022

M. Lütfi Hocaoğlu

 






Son Eklenen Seminerler
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1244
Lokman Suresi Tefsiri 10. Ayet
16.03.2024 67 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1243
Lokman Suresi Tefsiri 8-9. Ayetler
9.03.2024 54 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1242
Lokman Suresi Tefsiri 7. Ayet
24.02.2024 89 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1241
Lokman Suresi Tefsiri 6. Ayet
17.02.2024 57 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1240
Lokman Suresi Tefsiri 1-5. Ayetler
10.02.2024 102 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1239
Rum Suresi Tefsiri 60. Ayet
27.01.2024 122 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1238
Rum Suresi Tefsiri 59. Ayet
20.01.2024 119 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1237
Rum Suresi Tefsiri 58. Ayet
6.01.2024 159 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1236
Rum Suresi Tefsiri 57. Ayet
30.12.2023 168 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1235
Rum Suresi Tefsiri 56. Ayet
16.12.2023 219 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1234
Rum Suresi Tefsiri 55. Ayet
25.11.2023 202 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1233
Rum Suresi Tefsiri 54. Ayet
11.11.2023 231 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1232
Rum Suresi Tefsiri 53. Ayet
4.11.2023 189 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1231
Rum Suresi Tefsiri 51-52. Ayetler
21.10.2023 271 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1230
Rum Suresi Tefsiri 50. Ayet
14.10.2023 219 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1229
Rum Suresi Tefsiri 48-49. Ayetler
30.09.2023 223 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1228
Rum Suresi Tefsiri 47. Ayet
16.09.2023 248 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1227
Rum Suresi Tefsiri 46. Ayet
9.09.2023 293 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1226
Rum Suresi Tefsiri 44-45. Ayetler
2.09.2023 197 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1225
Rum Suresi Tefsiri 43. Ayet
19.08.2023 207 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1224
Rum Suresi Tefsiri 42. Ayet
12.08.2023 209 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1223
Rum Suresi Tefsiri 41. Ayet
5.08.2023 250 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1222
Rum Suresi Tefsiri 40. Ayet
29.07.2023 210 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1221
Rum Suresi Tefsiri 39. Ayet
22.07.2023 203 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1220
Rum Suresi Tefsiri 38. Ayet
15.07.2023 199 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1219
Rum Suresi Tefsiri 37. Ayet
17.06.2023 188 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1218
Rum Suresi Tefsiri 36. Ayet
3.06.2023 231 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1217
Rum Suresi Tefsiri 35. Ayet
27.05.2023 225 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1216
Rum Suresi Tefsiri 33-34. Ayetler
20.05.2023 261 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1215
Rum Suresi Tefsiri 31-32. Ayetler
13.05.2023 235 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1214
Rum Suresi Tefsiri 30. Ayet
6.05.2023 315 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1213
Rum Suresi Tefsiri 29. Ayet
29.04.2023 239 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1212
Rum Suresi Tefsiri 28. Ayet
15.04.2023 274 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1211
Rum Suresi Tefsiri 27. Ayet
8.04.2023 278 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1210
Rum Suresi Tefsiri 26. Ayet
1.04.2023 256 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1209
Rum Suresi Tefsiri 25. Ayet
25.03.2023 275 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1208
Rum Suresi Tefsiri 24. Ayet
18.03.2023 386 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1207
Rum Suresi Tefsiri 23. Ayet
11.03.2023 274 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1206
Rum Suresi Tefsiri 22. Ayet
4.03.2023 392 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1205
Rum Suresi Tefsiri 21. Ayet
25.02.2023 399 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1204
Rum Suresi Tefsiri 20. Ayet
18.02.2023 448 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1203
Rum Suresi Tefsiri 19. Ayet
11.02.2023 285 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1202
Rum Suresi Tefsiri 17-18. Ayetler
4.02.2023 430 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1201
Rum Suresi Tefsiri 14-16. Ayetler
28.01.2023 310 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1200
Rum Suresi Tefsiri 12-13. Ayetler
21.01.2023 294 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1199
Rum Suresi Tefsiri 11. Ayet
14.01.2023 302 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1198
Rum Suresi Tefsiri 10. Ayet
7.01.2023 345 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1197
Rum Suresi Tefsiri 9. Ayet
31.12.2022 675 Okunma
2 Yorum 01.01.2023 00:23
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1196
Rum Suresi Tefsiri 8. Ayet
17.12.2022 344 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Kuran Seminerleri II 1195
Rum Suresi Tefsiri 6-7. Ayetler
10.12.2022 442 Okunma