CİN SÛRESİ - 6. Hafta

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

وَأَنَّهُمْ ظَنُّوا كَمَا ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا (7)

Ve kesinlikle onların Allah’ın asla hiç kimseyi baas etmeyeceğini zannetmeniz gibi zannetmeleri … (7)

وَ: “Ve” demektir. Atıf harfidir. Önceki ayetteki أَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًا mastarına أَنَّهُمْ ظَنُّوا كَمَا ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا mastarını atfetmektedir.

أَنَّ: “Kesinlikle -mek, -mak” demektir. Huruf-u müşebbehe bi-l fiildendir. أَنَّ harfi إِنَّ gibi te’kîd bildirir. Farkı أَنَّ nin mastar olmasıdır.

هُمْ: “Onlar” demektir. Üçüncü şahıs eril çoğul mensub muttasıl zamirdir.

ظَنُّوا: “Zannettiler” demektir. ظنن kökünden birinci bâbdan üçüncü çoğul şahıs mazi malum fiildir. Birisi, bir iş, bir şey hakkında sağlam olmayan, ihtimali olarak aklen bir hükme varmak manasındadır.

Bir bilginin doğruluğu veya yanlışlığı ile ilgili zan’ı da içeren Kuran’da dört kök vardır: حسب, شك, ظن, يقن. Bir bilgiye sahipsiniz ve bu bilginin doğruluğu-yanlışlığı ile sizin bu konudaki görüşünüzün durumu bu dört kökle ifade edilebilir:

كَ: “Gibi” demektir. Harf-i cerdir.

مَا: “-me, -ma” demektir. Harf-i mevsuldür. Mastar harfidir. Sıla cümlesi ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا dır.

ظَنَنْتُمْ: “Zannettiniz” demektir. ظنن kökünden birinci bâbdan ikinci çoğul şahıs mazi malum fiildir.

أَنْ: “Kesinlikle -mek, -mak” demektir. Huruf-u müşebbehe bi-l fiildendir. Muhaffef Enne’dir. Harf-i mevsul olan أَنْ değildir. أَنَّ nin daha az te’kîdli halidir.

1. İsim cümlesi ise
2. Camid fiille (لَيْسَ, عَسَى gibi) başlayan cümle ise
3. Harfle (cinsini nefyeden Lâ gibi) başlayan mensuh isim cümlesi ise
4. سَ , سَوْفَ , قَدْ , لَنْ , لَمْ gibi harflerle başlayan fiil cümlesi ise
5. لَا olumsuzluk edatı ile başlayan merfu muzari fiil cümlesi ise

Muhaffef Enne’nin ismi mahzuf şan zamiri, muhaffef Enne’den sonra gelen cümlede muhaffef Enne’nin haberi olur.

Burada da أَنْ den sonra لَنْ harfliyle başlayan fiil cümlesi geldiği için muhaffef Ennedir.

لَنْ: “Asla …mayacak” demektir. Olumsuzluk edatıdır. Gelecek zamanda te’kîdli bir şekilde mutlak olumsuzluk ifade eder. Kendisinden sonra gelen muzari fiili nasb eder.

يَبْعَثَ: “Baas eder” demektir. بعث kökünden üçüncü bâbdan üçüncü şahıs eril tekil mensub muzari malum fiildir. لَنْ ile nasb olmuştur. Sakin durumdaki birini bir etkinlik için, bir iş için hareketli hale geçirmek manasındadır.

Burada görevli olmayan haldeki nebilerin görevli olarak gönderildikleri ifade edilmektedir.

Bu ayette karga görevli olarak gönderilmiştir.

Bu ayette Musa görevli gönderilmiştir.

İsrailoğulları nebilerinden kendileri için bir melik baas etmesini istiyorlar. Nebileri de Allah’ın Talut’u melik olarak baas ettiğini söylüyor. Talut melik olarak görevlendiriliyor.

Bu ayette hakem görevlendirmesi de baas ile ifade edilmiştir.

Bu ayette her ümmet için bir resulün görevlendirildiği ifade edilmiştir.

Baas kelimesinin “görevli gönderme, görevlendirme” anlamı bu ayetlerde görülmektedir. Türkçede de milletvekiline eskiden mebus denmesinin sebebi budur.

Baas yevminde ise insanlar öldükleri yer ve zamandan dirilirler. Öldükleri yerde ve zamanda kalanlar oradan hareketli hale geçirilmektedirler. Hesap verecekleri yere götürülürler.

Bu ayette 100 yıl ölü kalan kimse baas edilmektedir. 100 yıl hareketsiz kalmakta ve sonra baas edilmektedir. Bu ayette baas ölümden sonraki dirilmeyi takip eden dönemi ifade etmektedir. Aslında hareketsiz halde kalan birisinin hareketli hale getirilmesidir. Bu nedenle ölümden sonraki dirilme baastır.

Baas edilenler aynı bedenlerinde dirilirler ve aynı bedenle kaldıkları yerden devam ederler. Adeta bir gecelik bir uykudan uyanırlar. Geçen süre milyon yıl bile olsa onlara bir gece gibi gelir.

Bu ayetlerde Yunus Peygamberin balığın karnında baas gününe kadar kalması demek o zamanda ölüp baas gününde ruhun balığın karnında olduğu o zamandaki bedenine bağlanması demektir. Balığın karnında ölseydi öldüğü zamandaki bedeni arz içinde olacaktı ve o arzdan çağrılmış olacaktı. Suyun içinde dirilecek ve baas edilecekti. Aksi halde balığın baas gününe kadar yaşaması ve Yunus Peygamberin de orada çürümeden, bozulmadan kalması gereklidir. Arz içinde öldüğümüz zamanki bedenimizin kaldığı yer ve zamana Kuran’da مَرْقَد demektedir. مَرْقَد ism-i zaman ve mekândır. رقد kökündendir. Durgunluğu, hareketsizliği ifade eder. مَرْقَد donuk kalınan yer veya zaman anlamındadır.

Bu ayette ölmenin gerçekleştiği kuantum uzayı içindeki arz uzayındaki merkaddan baas edilme anlatılmaktadır. Bu nedenle bir insan ister yanarak ölsün ister cesedi yakılsın ister mezarda çürüsün ister suda sabunlaşsın isterse yer üstünde toz olsun, arz yani gerçekleşen uzay içinde ölmeden hemen önceki merkadından baas edileceği için herkes hangi yaşta öldüyse o bedenle baas edilecektir. Bedensel değişimler bundan sonra olacaktır. Mezarda yapılacağı iddia edilen sorgular, kabir azabı gibi olaylar gerçek değildir. Mezar başında Allah’ın dininde yeri olmayan ruhban sınıfının ölüyü sorguya hazırlamak için yaptıkları telkinler dayanaktan yoksundur. Mezara gömülmeyen, cesedi yanarak kül haline getirilenler öne sürüldüğü anda zaten kabir azabı da mezar içindeki münker nekir sorgusu masalı da anında çürümektedir.

Bütün insanlar ölecek ve zamansızlık içine girecekler. Zaman ilerlerken insanlar zamansızlık içinde kalacaklar. Bu dönemde hiçbir şey hissetmeyecekler, hiçbir şey duymayacaklar, hiçbir azap da çekmeyeceklerdir. Baas yevmi gelecek, öldükleri zamandaki yer olan merkadda dirilip sorgulanacakları yere götürüleceklerdir.

لَنْ يَبْعَثَ: “Asla baas etmeyecek” demektir.

اللَّهُ: “Allah” demektir. Alemlerin rabbinin özel ismidir.

أَحَدًا: “Bir, birisi” demektir. وحد kökünden gelmiştir. İkinci bâbdan حِدَةٌ mastarı “bir olmak” manasındadır. Bu mastar manasından أَحَدٌ “bir” anlamında isimdir. Ancak isim tamlamasında kullanıldığı zaman “bir” manasında iken tamlama olmadan kullanıldığında “birisi” anlamındadır. Yanında kimse olmayan, yalnız başına olan kimse anlamındadır. Erildir. Dişil karşılığı إِحْدَى dır.

İbdal olmuş, vâv harfi hemzeye dönüşmüştür.

لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا: “Allah asla hiç kimseyi baas etmeyecek” demektir.

أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا: “Allah’ın asla hiç kimseyi baas etmeyecek olması” demektir.

ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا: “Allah’ın asla hiç kimseyi baas etmeyeceğini zannettiniz” demektir.

مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا: “Allah’ın asla hiç kimseyi baas etmeyeceğini zannetmeniz” demektir.

كَمَا ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا: “Allah’ın asla hiç kimseyi baas etmeyeceğini zannetmeniz gibi” demektir.

ظَنُّوا كَمَا ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا: “Allah’ın asla hiç kimseyi baas etmeyeceğini zannetmeniz gibi zannettiler” demektir.

أَنَّهُمْ ظَنُّوا كَمَا ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا: “Kesinlikle onların Allah’ın asla hiç kimseyi baas etmeyeceğini zannetmeniz gibi zannetmeleri” demektir.

Surenin ilk ayetinden beri söyleyen نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ (cinden bir nefer) nin kime söyledikleri bu ayette anlaşılmaktadır. ظَنَنْتُمْ (zannettiniz) demektedirler. Konuştukları başka cinlerdir. Görevli gelmişler, kuran dinlemişler ve elde ettikleri bilgileri diğer cinlere söylemektedirler ve bu söylemeleri de vahyedilmiştir.

أَنَّـهُمْ ظَنُّوا daki “onlar” zamirleri kime racidir? Allah’ın hiç kimseyi baas etmeyeceğini zanneden “onlar” kimlerdir? Önceki ayetteki cinlere sığınanlar mı, sığınılan cinler mi yoksa her iki topluluk birden midir? Burada her ikisi de anlaşılabilir ama hem sığınanlar hem de sığınılanlara raci olması akla en yatkın olanıdır.

Burada Allah’ın hiç kimseyi baas etmeyeceğini zannettikleri baas nasıl bir baastır. İnsanların yeniden diriltilmeyeceği mi yoksa Allah’ın görevli birini göndermeyeceği midir? İkisi de uygun görünmektedir.

Bu ayetlerle Cin suresinin bu ayetini bir arada düşünürsek adamların sığındığı cinlerin ve sığınan adamların Musa’dan sonra başka birinin baas edilmeyeceğini zannettikleri anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan pek çok insanın zannettiği öldükten sonraki baasın olmayacağını zannetmeleri de uygun gibi görünmektedir. Ancak bunu Kuran dinledikten sonra gelip diğer cinlere söylemeleri çok uygun görünmemektedir. Diğer cinlere birini Allah’ın baas etmeyeceğini zannetmelerini söylemeleri onların öldükten sonra dirileceklerine inanmamaları olması uygun değildir.

Bu ayetlerde baasa inanmayanların ifade şekli gösterilmiştir.

Eğer Cin suresinin bu ayetindeki zan öldükten sonraki dirilme baası olsaydı cümle أَنَّهُمْ ظَنُّوا كَمَا ظَنَنْتُمْ أَنَّمَا أَنْتُمْ بِمَبْعُوثِينَ (Kesinlikle onların sizin baas edilenler olmadığınızı zannetmeniz gibi zannetmeleri) şeklinde olacaktı.

Bu nedenle Cin suresinin bu ayetinde baas edilmeme görevlendirmemedir. Artık Allah’ın bir görevlendirme yapacağını zannetmemektedirler. Kuran’ı dinledikten sonra gelip bunu diğer cinlere söylediklerine göre onların kendileri de bunu zannetmiyorlardı. Buradaki ظَنَنْتُمْ (zannettiniz) daki “siz” (تُمْ) ifadesine söyleyen cinler dahil midir? Yani kuran dinledikten sonra gelip diğer cinlerle konuşanlar da bu “siz” ifadesine dahil midir? Arapçada tağlib vardır. Türkçede “biz + siz = biz” şeklinde ifade edilir. Kuran Arapçasında ise “biz + siz = siz” şeklinde ifade edilir. Bu nedenle burada kuran dinleyen cinlerin de Allah’ın yeni bir görevlendirme yapmayacak olduğunu zannettikleri anlaşılmaktadır.

Oysa Allah yedinci yüzyılda bir peygamber göndermiştir. Onlar da bu zanlarının yanlış zan olduğunu anlamışlardır. Bunu da diğer cinlere söylemektedirler.

Günümüzde de durum budur. İnsanlar artık yeni bir görevlendirme olacağını zannetmemektedirler. Nebiler tüzel kişiliğinden bir nebi gelmeyecektir. Muhammed Peygamber nebiler silsilesinin sonuncusudur. Ancak nebilik ve resullük bitmemiştir. Nebi haber verici demektir. Resul de elçi demektir. Nebilik Kuran’dan içtihatla olur. Resullük ise bunların elçiliği ile olur. İkisi aynı kişi olabilir.

Eğer resullük bitmiş olsaydı bu ayetler böyle gelmezdi. Resullük elçiliktir. Burada dikkat çeken helak edilmek istenen karyede olanlardır. Oranın şımarıkları vardır. Oranın hakimidirler. Onlara hiçbir şey olmaz. Her istedikleri uygulanır, her dedikleri yapılır. İstediklerini ezerler, istediklerinin rütbesini yükseltirler. İstedikleri kuralları koyarlar. Kimse onlara engel olamaz. İşte bunlar مُتْرَف kelimesi ile ifade edilirler. Onlar fısk ederler yani Allah’ın kurallarına uymazlar. Kendi kurallarını koyarlar. Bunun sonucunda da Allah orayı helak eder. Helak edilen şımarıklar değil karyedir. Azaba uğrayanlar ise bu karyenin şımarık yöneticileri ve bu karyede yaşayanlardır. Sadece görevlendirilen resul ve onunla beraber olanlar azaptan kurtarılır.

Allah her zaman birilerini görevlendirir. Bu ayet görevlendirmenin bitmeyeceğini bize ifade etmiştir. Görevlendirme olmayacak zannı yanlış bir zandır. Kuran dinleyen cinler ve konuştukları cinler ve cinlere sığınan adamlar ve onlara sığınılan cinler bu yanlış zandadır. Çağımızda da sonraki çağlarda da görevlendirmeler devam edecektir.

Teşvikiye, Yalova

27 Eylül 2025

M. Lütfi Hocaoğlu