Harun’un Kız Kardeşi Miryem

Meryem Suresi 28. Ayette geçen “«Ey Harun’un kız kardeşi!” cümlesi merak konusu olmuştur. Hatta bazı şeytanlar (insan) bu cümleyi Kuran’daki bir çelişki gibi göstermeye çalışmaktadırlar. Oysa olay apaçıktır. Bunu size izah etmeye çalışacağım.

Meryem Suresi 27-28: Sonra Meryem onu (İsa’yı) yüklenerek kavmine getirdi. Onlar (hayretler içinde şöyle) dediler: «Ey Meryem! doğrusu sen görülmemiş bir şey yaptın.»[27] «Ey Harun’un kız kardeşi! Senin baban kötü bir adam değildi, annen de iffetsiz bir kadın değildi.»[28]

Konuyu iyice anlayabilmek için Yahudi tarihini iyi bilmek gerekir. Hz. Meryem, Meryem’in annesi olan İmran’ın karısı (Anna, Hanna?) ve Hz. Meryem’i eğiten kişi olan Zekeriya Yahudi’dir. Zekeriya aynı zamanda Hz. Yahya’nın babasıdır.

Meryem ismi yalnızca İsa’nın annesi olan Hz. Meryem’e özel değildir. Hz. Meryem haliyle milattan hemen önce (M.Ö 1. yüzyılda) doğmuştur. Oysa Yahudi tarihinde aynı ismi taşıyan, yaşamış çok önemli bir karakter daha vardır. Bu kadının adı da Meryem’dir(Tevrat’ta Miryem diye geçer). Miryem Hz. Musa ve Harun’un ablasıdır. Çok kutsal bir kadındır. Kutsal Tapınağa istediği gibi girip çıkabilir. Yahudiler Miryem’ peygamber gibi kabul ederler (M.Ö.1600).

Tevrat Mika 6

Seni Mısır’dan ben çıkardım,
Ben kurtardım seni kölelik diyarından.
Sana öncülük etsinler diye Musa’yı, Harun’u, Miryam’ı ben gönderdim.

Sonraki Yahudi inanışında ise kadın ikinci sınıf olarak görülür. Tapınakta görev alamazlar. Bu dönemde Hanna karnındaki çocuğun erkek olduğunu düşünerek, Allah rızası için tapınağa adamıştır. Fakat adanmış çocuk kız doğmuştur. Hem kız hem de adanmış?

Bu çocuğun ismi ne olabilir? Kime benzeyebilir ki? Tapınakta kabul görsün? Yahudi dininde veya geleneğinde böyle biri var mıdır? Varsa kimdir? Ancak böyle bir isimlendirme veya atıfla bir kız tapınağa adanabilir veya kabul edilebilir.

Aşağıdaki ayette açıkça anlaşılıyor ki: Hz. Meryem’in annesi adadığı çocuğun kız olduğunu görünce büyük bir şok geçirmiştir. Fakat hemen düşünüp onun Miryem gibi olabileceğini anlamış ve ona Meryem ismini vermiştir.

Ali İmran Suresi 35-36: İmran’ın karısı: «Ya Rabbi! Karnımda olanı, sadece sana hizmet etmek üzere adadım, benden kabul buyur, doğrusu işiten ve bilen ancak Sensin» demişti.[35] Onu doğurduğunda, Allah onun ne doğurduğunu bilirken «Ya Rabbi! Kız doğurdum. Erkek, kız gibi değildir, ben ona Meryem adını verdim, ben onu da soyunu da, kovulmuş şeytandan Sana sığındırırım» dedi.[36]

Bu ayetlerde şuna dikkat etmek gerekir. Meryem'in annesi onu kız doğurduktan sonra şaşırmış ve hemen ona "Meryem" ismini vermiştir. Neden? Oysa önceden onun kız olacağını tahmin bile etmemiştir. Ve önceden ona bir isim bile hazırlamamıştır. Onun kız olduğunu görünce hemen ona "Meryem" ismini vermiştir. Çünkü Meryem'in annesi onu Kutsal Tapınağa adamış bulunmaktadır. Fakat Tapınağa kabul olunması için erkek olması gereklidir. Onun erkek olmadığını anlayınca, tapınağa kabul edilebilecek bir kıza ithaf ederek ona Miryem- Meryem isimini vermiştir. Bu Meryem ise Harun'un kız kardeşi, peygamber gibi kabul edilen Miryem'dir. Miryem'in referans gösterilmesiyle Meryem'in Tapınağa kabulünü sağlayabilmiştir. Meryem böylece Miryem'in bir örneğidir.

Meryem Suresi: Allah: «Ey Zekeriya! Sana, Yahya isminde bir oğlanı müjdeliyoruz. Bu adı daha önce kimseye vermemiştik» buyurdu.[7]

Yukarıdaki ayette Hz. Yahya’nın isminin orijinalliği vurgulanırken Hz. Meryem için ise böyle bir vurgulama yoktur.

Peki, Hz. Meryem Hz. İsa’yı doğurup kucağında bebek İsa ile şehre geldiğinde neden İnsanlar: Sonra Meryem onu (İsa’yı) yüklenerek kavmine getirdi. Onlar (hayretler içinde şöyle) dediler: «Ey Meryem! doğrusu sen görülmemiş bir şey yaptın.» «Ey Harun’un kız kardeşi! Senin baban kötü bir adam değildi, annen de iffetsiz bir kadın değildi,» (Meryem, 27-28) demişlerdir. Buradaki Harun ile kimi kast etmişlerdir?

Burada da kast edilen Harun, Musa’nın ve Miryem’in kardeşi olan Harun peygamberdir. Yahudi inanışında haham (kohen, kahin) sınıfının Hz. Harun’un soyundan geldiği kabul edilir.

Daha da önemlisi Hz. Meryem’in ismi Hz. Harun’un ablası olan kutsal Miryem örnek, referans alınarak verilmiş ve bu bütün toplum tarafından bilinen bir şey olmuştur. Çünkü Yahudi toplumu için bir kız çocuğunun tapınak üyesi olması çok zor kabul edilecek bir olgudur.

Burada insanlar onun bu özelliğine rağmen ( Miryem'in referans gösterilmesi ile) çok kötü bir iş yaptığını yani ismine layık bir insan olmadığını yüzüne vurmaktalardır. Bu nedenle alay edercesine “Ey Hz. Harun’un kız kardeşi Miryem” demektelerdir. Çünkü güya Meryem isim annesi olan Harun'un kardeşi Miryem'e layık bir davranışta olmamış ve güya zina yapmıştır.

Doğrusunu Allah bilir.