Çankaya Köşkü’nün önemli yetkileri var. Bunlardan biri de denetleme yetkisi. Çankaya Köşkü, ‘kamu kurulu’ niteliğindeki meslek kuruluşlarında önemli eksiklikler tesbit etmiş. Bazı meslek kuruluşlarının kamusal ve parasal güç peşinde koştuğunu belirleyen Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu (DDK), örgüt içi demokrasi eksikliği bulunduğu, katılım kanallarının tıkalı olduğu ve şeffaflığın bulunmadığını tesbit etmiş. Geçen sene başlatılan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında, teşkilat, mâli yapılar, denetim faaliyetleri ve yönetim organlarının seçimine dair inceleme yeni tamamladı. Çankaya Köşkü; aralarında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Barolar Birliği (TBB), Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK), Türkiye Mimarlar ve Mühendisler Odalar Birliği (TMMOB), Türkiye Bankalar Birliği (TBB), Türk Tabipler Birliği (TTB) gibi 18 farklı meslek grubu ile 5 bine yakın meslek kuruluşu ve üst kuruluşu ayrıntılı biçimde incelemiş. Ekleriyle birlikte ortaya 2 bin sayfalık bir rapor çıkmış. Raporda, kamu niteliğindeki meslek kuruluşlarının işleyişine ilişkin önemli tesbitler var. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu (DDK), kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile ilgili sorunların idare içinde yapılandırılmış ve devlet teşkilatının bir parçası olmalarından kaynaklandığını savunmuş. Çankaya, söz konusu kuruluşlarda amaca uygun olmayan faaliyetlerin yaygınlaştığını ortaya koymuş. Bu durumun tekelci yapıyı pekiştirdiğine dikkat çekilirken; “Sorunlar, idare teşkilatı içindeki yerlerinin ‘kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu’ şeklinde mahiyeti belirsiz ve muğlak bir şekilde tanımlanması ve kamu kurumu veya kuruluşu olmadıkları halde, bunlara kamu tüzel kişiliği tanınmasından doğmaktadır. Bu kuruluşların üyelerinin birey veya topluluk olarak sivil topluma dahil olması, meslek kuruluşlarını ve bunların organlarını sivil toplum kuruluşu olarak kabul etmeye yetmemektedir.” görüşü dile getirilmiş.
***
Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu (DDK), meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşların birçoğunda eşitlik, katılımcılık, çoğulculuk, hizmet odaklı yönetim, hesap verebilirlik, şeffaflık gibi gelişmiş demokrasi uygulamalarının hayata geçirilmediğine dikkat çekmiş. Denetleme Kurulu, söz konusu kuruluşların ‘merkeziyetçi ve katı yönetim anlayışları’nı da eleştirmiş. İncelenen kuruluşlarda örgüt içi demokrasinin sağlanamadığı, katılım kanallarının tıkandığı, şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim tarzının da geliştirilemediği tesbit edilmiş.
***
Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu’nun (DDK) çözüm önerileri şöyle:
- ‘Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu’ statüsü yeniden irdelenmeli. Bu doğrultuda Anayasa’nın 135. maddesi yeniden düzenlenmeli.
- Örgüt faaliyetlerine aktif katılımın sağlanması ve demokratik bir yapının tesisi amacıyla organların teşkili ve üyelikle ilgili kurallar yeniden ele alınmalı.
- Birliklerin, odalar üzerindeki idari vesayet yetkisi sınırlandırılmalı.
- Siyasi görevlere seçilen yönetim organlarında görev alanların, meslek kuruluşlarındaki görevleri kendiliğinden sona ermeli.
- Meslek kuruluşlarında, doğrudan üyelerin katıldığı seçimler dört yılda bir aynı tarihte yapılsın. Postayla veya internet üzerinden oy verme imkânı getirilmeli.
- Meslek kuruluşlarının mevzuata uygun olmayan harcamaları ile ilgili olarak şahsi mali sorumluluk uygulaması getirilerek özel yaptırımlar uygulanmalı.
DDK’nun meslek kuruluşları ile ilgili çözüm önerileri böyle.
Bizim çözüm önerilerimiz ise gelecek yazıda…