B. ŞURALAR

Madde-11a) Şuralar dayanışma sorumlularından oluşur      

Meclis üyelerinden olan dayanışma sorumluları, ilmi, ahlaki, mesleki ve siyasi şuraları oluştururlar.(4-115 Ayetinde resulün hüdasının dışında müminlerin sebilinden bahsetmektedir. الْمُؤْمِنِينَ burada kurallı çoğuldur. O yüzden tüzel kişiliktir. Bir bucaktaki bütün mükelleflerin katıldığı topluluktur. Yani Cuma namazı kılan topluluktur. “Ey iman edenler” hitabı bu topluluğadır. Bu meclis şuradan farklıdır. Şura müşavere edilen topluluktur. Yapan da başkandır.) Şura üyeleri meclis üyeleri ile istişare ederler, meclis üyeleri danışmanları olduğu kimselerle istişare ederler.(3-159’da “Onlarla işte müşaveret et” demektedir. İş marife olduğu için ilgililerin hepsiyle karşılıklı görüşmesi, müfaale babı olduğu için doğrudan görüşmesi gerekmektedir. İş ile ilgili kişiler az iken hepsiyle görüşebilir, çok ise doğrudan görüşemez temsilcileri yani elçileriyle görüşür.18-28 Ayetinde “Sabah akşam seninle dua edenlerle beraber nefsine sabret” diyor. “İki gözünü onlardan ayırma” diyor. Burada gözünü değil de iki gözünü demesi mecazi anlam vermeye engeldir. Burada başkanın yakınında bulunan küçük topluluktan bahsedilmektedir. 58-7 Ayetine göre necvalarda üç kişi olursa dördüncü Allah’tır, beş kişi olunca altıncısı Allah’tır. “Az veya çoğunda Allah onlarla beraberdir” demektedir. Bu nedenle istişarenin kâmil sayısı ondur.) Başkan şuralara ayrı ayrı saatlerde başkanlık eder.(43-84 Ayetinde “O yerde bir ilahtır, gökte bir ilahtır” demektedir. Yani Allah iki durum için ayrı ilahtır. Buna kıyasen başkan da kendine bağlı toplulukların ayrı ayrı başkanıdır. Her biriyle ayrı toplantı yapabilir.) Şuraların çalışmaları alenidir.(4-114 Ayetine göre necva yapılamaz.) Meclis üyelerinden herhangi biri şura kararlarının iptalini isteyebilir.(Hukuk Düzeninin Tanımı Kuralı 20b gereği ayrıca halkı temsil eden yalnız şura üyeleri değil, aynı zamanda meclis üyeleridir.) Ahlaki şura sabah saatlerinde,(17-78 Ayetinde “Fecrin Kuranı” demektedir. Fecrin zikri veya fecrin salatı dememektedir. Yani fecr okuması demektedir. Sanatsal yön ön plandadır. Ahlakla ilgilidir. Ayette fecrin Kuranı iki kere tekrar edilmektedir. Bu da namazdaki kıraatin dışında olduğunu gösterir. Bu da meşverettir.) siyasi şura öğle saatlerinde,(62-9,10,11 Ayetlerinde Cuma toplantısı için Cuma öğlen vakti gösterilmiştir. Diğer günler de ona kıyas edilerek öğle vakti yapılır.) ilmi şura ikindi saatlerinde (9-122 Ayetinde fıkıhla uğraşan bir taifeden bahsetmektedir.  İhtiyari mesai saati ikindiden sonra olduğu için ilmi şuranın saati de ikindi vaktidir.) mesleki şura yatsı saatlerinde(78-10,11 Ayetinde geceyi örtünme yani dinlenme, gündüzü de çalışma kıldık deniyor. Gündüz çalışıldığı için mesleki istişarenin vakti yatsı namazından öncedir. Bu toplantıda ertesi günün işleri görüşülür. İlmi şuranın ikindi vakti olması, diğer vakitlerin nassla tespit edilmesi ve geriye bu vaktin kalması ile sabittir.) toplanıp görüşmeler yapar. Ahlaki şura güneş doğmadan önce, siyasi şura ikindiden önce, ilmi şura akşamdan önce ve mesleki şura yatsıda dağılır.

Şuralarda sorumlular temsil ettikleri ortaklar sayısınca söze ve oya sahiptirler.(Temsil Kuralı 41b gereği sorumlular olmasaydı temsil edilenler konuşsaydı eşit hakka sahip olacaklarından bunların temsilcileri de o hakların toplamı olan hakka sahiptirler. Vekil asıl gibidir, 4-80 ayetinde “Resul’e itaat eden Allah’a itaat eder” demektedir.) Sıra ile söz verilir.(26-155 Ayetinde dişi devenin ve halkın su içme günleri ayrılmıştır. Burada sürenin paylaşımı vardır. 54-28 Ayetinde suyun aralarında bir paylaşmayla olduğu söylenmektedir. Burada da miktarın paylaşımı vardır.) Gelmeyenlerin söz ve oy hakları yoktur.(54-28’de sudan pay alanların orada hazır bulunan kimseler olduğunu söylemektedir.) Şuraların ittifakla aldığı kararlar ittifakla değiştirilebilir.(2-106 Ayetinde “Bir ayeti nesh eder veya unutturursak daha hayırlısını veya mislini getiririz” demektedir. Buna kıyasen ittifakla alınan kararlar da ittifakla değiştirilir.) Bu kararlara karşı meclis üyelerinin hakemlere gitme yetkileri vardır. Kararlar iptal edilebilir. Davanın ikame tarihinden itibaren geçersiz olur. İstişari kararlar aleyhine ancak dayanışma ortakları hakemlere gidebilir, karar hakem kararları tarihinden itibaren geçersiz olur. Mağdur olanlar her zaman hakem kararları ile mağduriyetlerini giderebilirler.(Hukuk Düzeninin Tanımı Kuralı 20b ve Temsil Kuralı 41b)

Madde-11b) Görev ve hizmetler şuralarca bölüşülmüştür.

Basın, araştırma ve planlama hizmetleri ile demirbaş kayıtları ilmi şuraların; yayın, tebliğ, sağlık hizmetleri ile evrak kayıtları ahlaki şuraların; ulaştırma, ambar, bakım hizmetleri ile envanter muhasebesi mesleki şuraların; haberleşme, kasa ve güvenlik hizmetleri ile zimmet muhasebesi kayıtları siyasi şuranın görevleri arasındadır.(Şuralar Kuralı 42) Bakanlarını (Vezirlerini(20-29)) ve hizmetlileri (Kayyumlar(4-5 ayetine göre bütün genel hizmetler kıyamdır.)) atarlar, sözleşmelerini (ahd(2-27) ve akid(5-1)) ve bütçelerini (azm(3-159))(Karar Verme Kuralı 36b)  yaparlar, denetleyip hakemlere götürüp görevden aldırabilir veya kararlarını iptal ettirebilirler.(4-1 Ayetinde Allah’ın denetçi olduğunu söylemektedir. Bu nedenle halifesi olan topluluk da denetçidir.) Atamaları sıralama usulü(Karar Verme Kuralı 36b) ile yaparlar, bütçeleri bölüşme usulü(Bölüşme Kuralı 16a) ile yaparlar, kararları kolektif karar alma usulleri ile alırlar.(Karar Verme Kuralı 36a) Denetleme şura üyelerinden her birinin ayrı ayrı bilgi alarak re’ysen hakemlere gidebilmesi şekliyle yapılır.(13-37 Ayetinde “Bir kimse için Allah’a karşı ne bir veli ne de bir vikaye edici vardır” demektedir. Demek ki vikaye velayetten farklıdır. İşte bu vikaye görevini ayrı bir müessese değil, velayet görevini yapan dayanışma sorumluları olan şura üyeleri yapar. Bugünkü savcının yerindedir.) Şura üyelerinin denetlemede sınırlı bir şekilde hakemlere gitme yetkileri vardır. Bir üye yılda on kereden fazla bakan veya görevliler aleyhine hakemlere gidemez.(Çoklukta Denge Kuralı 31b)

Tescil (Noter) hizmeti adaylarını ilmi şura üyeleri gösterirler, mesleki şura üyeleri sıralayarak seçerler. Bütçelerini ilmi şura üyeleri yapar, mesleki şura üyeleri sıraya koyar. Bakan ve görevliler aleyhine davayı her iki şuranın üyeleri ayrı ayrı açabilirler.

Tespit (Kontrol) hizmeti üyeliklerine adayları ahlaki şura üyeleri gösterirler, mesleki şura üyeleri sıralama usulü ile seçerler. Bütçelerini ahlaki şuralar yapar, mesleki şuralar öncelik sırasına koyarlar. Denetimi mesleki ve ahlaki şura üyelerinden her biri ayrı ayrı yaparlar.

Tahkik (Soruşturma) hizmeti üyeliklerine adayları ahlaki şura üyeleri gösterirler, siyasi şura üyeleri sıralarlar. Bütçelerini ahlaki şura yapar ve siyasi şura öncelik sırasına koyar. Denetimi ahlaki ve siyasi şura üyelerinden her biri ayrı ayrı yapar.

Tahkimde (Yargılamada) hakemliklere adayları ilmi şura üyeleri gösterirler. Siyasi şura üyeleri sıralayıp seçerler. Bütçeleri ilmi şura tarafından yapılır, siyasi şura tarafından önceliğe göre sıralanır. Denetim ilmi ve mesleki şura üyeleri tarafından ayrı ayrı yapılır.(Şuralar Kuralı 42b)