02.04.2010

SEN istediğin kadar “Partilerde lider sultası var” de...

Sen istediğin kadar “Milletvekilleri parmak kaldırma makinesi gibi” de...

Sen istediğin kadar “Siyasi partilerde özgürlük yok, aykırı laf edenin kellesi gider” de...

Sen istediğin kadar “parti içi demokrasi yokluğu” üzerine retorik attır.

* * *

Bunların hiçbiri ama hiçbiri TÜSİAD'ın yeniden yayınlamaya başladığı “Görüş” adlı derginin kapağındaki o resim çalışması kadar etkili olamazdı.

Ne mi vardı o resimde?

Meclis Genel Kurulu'ndaki sıralarda oturan 337 Tayyip Erdoğan, 97 Deniz Baykal, 69 Devlet Bahçeli vardı...

Yani...

“Her biri liderlerinin kopyası olmak zorunda kalmış vekiller” olayı...

Hiçbir abartı yok. Durum bu derece vahimdir.

* * *

Askeri vesayeti ortadan kaldırmak önemli...

Çetelerle mücadele etmek önemli...

Dokunulamaz olan generallere dokunmak önemli...

Askerin kendi görev alanına dönmesini sağlamak önemli...

Ama en az bunlar kadar önemli olan meselelerden biri de “parti içi demokrasi” meselesidir.

“Askeri vesayet” bitsin... “Sivil vesayet” gelmesin...

Ama “lider vesayeti” de son bulsun.

Sevgili demokrat kalemler...

Hazır Türkiye demokratikleşiyorken şu çarpıklığa da bir el atsanız hiç fena olmaz diyorum.

Yazının tamamı için tıklayınız.

Yorum:

Bahsedilen derginin kapağı

Yönetici ve Lider

İnsan sosyal varlıktır ve topluluk içinde görevler alır. Bu görevlerin organize bir şekilde gerçekleştirilmesi için işleri düzenleyen ve yöneten birisine ihtiyaç duyulur. Bu kimseye yönetici adı verilir. Yönetici her yerde karşınıza çıkar. Çalıştığınız işyerinde yöneticiniz vardır. Belki de siz yöneticisinizdir. Yöneticilerin de yöneticisi vardır.

Yöneticisi olmadan hiçbir topluluk organize olamaz. Devletin tepesinde Cumhurbaşkanı vardır. Belediyenin başkanı vardır. İlin valisi, ilçenin kaymakamı vardır.

Bir de liderler vardır. Bütün yöneticiler lider değildir ama bütün liderler yöneticidir.

Liderlerin en temel özelliği kendini izleyenleri etkileme güçlerinin olmasıdır. Önemli olan bu gücün kaynağının ne olduğudur. Statüsü ve yasal yetkileri ile güç sahibi olabilir. Bu gücü ödüllendirme veya cezalandırma şeklinde kullanabilir. Liderliği sadece bu güçlere dayanan liderler daha çok kişisel menfaatlere dayalı baskılarla etkili olurlar ve yasal statüyü kaybettikleri an liderlikleri biter.

Lideri iyi ve kalıcı lider yapan ise onu izleyenleri etkileme gücünün bireysel özellikleri olmasıdır. Lider bilgisi, becerileri, tecrübesi, zekası, kendine güveni ile ve karizması ile kendini izleyenleri etkileme gücüne sahiptir. Karizma liderin kişiliğinin onu izleyenlere ilham vermesi, ümitlendirmesi ve duygularını dile getirmesidir.

İyi liderin özellikleri

İyi lider belirli bir amacı hedefler ve bu amaca ulaşmak için onu izleyenleri heyecanlandırır, onlara şevk verir. İkna kabiliyeti vardır. Kendini izleyenlerin davranışlarını yönlendirir. Güdüleyici etki yapar. Sosyal özellikleri bütünleyicidir.

İyi lider karar almadan önce ekibine danışır. Kolay karar almaz. Karar aldığı zaman kararından dönmez. Onların fikirlerine değer verir. Ama onların yönlendirmesi altında davranmaz. Kararı kendisi, veri ve bilgiye dayanarak alır.

Ekibi ile arasında arkadaşlık ilişkisi ve saygı vardır. Ezici değildir. Yumuşak davranır. Duygusal ve kibardır. Ekibinden uzak değildir. Onların içinde, onlar gibi yaşar, onlardan farklı ve lüks koşullarda yaşamaz. Hatalarından dolayı onları affetmesini bilir. Onların iyi olmasını ister.

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ

Allah’tan olan bir rahmetten dolayı onlara yumuşak davrandın. Ve eğer kaba ve katı kalpli olsaydın çevrenden dağılıp giderlerdi. Öyleyse onları affet ve onlar için mağfiret iste ve onlara bütün işlerde danış ve ardından kararını verdiğinde Allah’a dayan. Kesinlikle Allah dayananları sever. (Ali İmran 159)

Ekibini çok iyi tanır ve çok iyi koordine eder. Ekibinin kişiliklerine ve yeteneklerine uygun görevlendirme yapar. Görevleri ve işleri doğru bir şekilde örgütler ve planlar. Yetkiyi ne zaman ve kime devredeceğini çok iyi bilir.

Adildir. Sabırlıdır ve sakindir. Tutarlıdır. Planlamalar yapar ve bu planlara uyar. Yaratıcıdır. Ayrıntılarla ilgilenir. Pratiktir.

Hangi koşulda nasıl davranacağını çok iyi bilir.

Gerçek lider değişime hazırdır. Saplantıları yoktur. Yeniliklere açıktır. Her görüşe değer verir ve uygulamadaki hataları görerek düzeltir. Eleştiriye açıktır.

Zorlayıcı ve zorba değildir. Baskı yapmaz.

لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُسَيْطِرٍ

Onlar üzerine zorlayıcı değilsin. (Gaşiye 22)

Gütmez, güdüler.

يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا

Ey iman edenler “Bizi güt” demeyin, “Bize bak” diyin ve dinleyin. (Bakara 104)

Ekibi onun yanında rahattır, onunla rahat konuşur. Onlara psikolojik destek sağlar, empati duyar. Sıkıntıları onu da sıkıntıya sokar. Mutlulukları onu da mutlu eder.

لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ

İçinizden size, sıkıntıya uğramanız kendisine ağır gelen, size düşkün, müminlere şefkatli ve merhametli bir resul gelmiştir. (Tevbe 128)

İyi lider ekibinin önünü açar. Kıskanmaz. Her tür bilgi ve becerisini çevresindekilerle paylaşır ve onların bilgi ve becerilerinin gelişmesi için çabalar. Katı kuralcı değildir, inisiyatif sahibidir.

Hz. Muhammed ve gHzgünümüz liderleri

Yukarıda bahsettiğim iyi liderin özelliklerini günümüz literatüründen derledim. Yapılan yüzlerce çalışmalar, işletme eğitimleri için yapılan yayınlar... 20. yüzyıla gelinince liderliğin ne kadar önemli olduğunun farkına varan dünya, iyi bir lider nasıl olmalıdır diye kafa yormaya başlayınca yukarıdaki özellikler ortaya çıkmış. Oysaki 7. Yüzyılda, 1400 yıl önce indirilmiş olan Kuran’ın tarifine ve ilk uygulamasını yapan Hz. Muhammed’e bakmak yeterlidir. Hz. Muhammed liderlik özellikleri ile de tam bir örnektir. Sahabe ile olan dostluğu, onların fikrine değer vermesi, onlara danışması, kararından dönmemesi, onlardan farklı yaşamaması, eleştiriye açık olması gibi. Tabi bunlar kendiliğinden olmamıştır. Allah’ın indirdiği kitaba uygun davranması sonucunda meydana gelmiştir. Hz. Muhammed’in liderlik yönünü örnek almayan siyasi liderler başarılı olamayacaklardır.

Pek çok lider geldi ve geçti. Bunlardan iz bırakanları bir düşünün. Beğenin veya beğenmeyin, aklınıza lider olarak gelen isimler Mustafa Kemal, İsmet İnönü, Adnan Menderes, Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Turgut Özal, Necmettin Erbakan, Tayyip Erdoğan olacaktır. Çünkü bu isimlerin bireysel liderlik özellikleri vardır. Yukarıda açıkladığım liderlik vasıflarını kısmen de olsa taşıyan liderlerdir. Ancak bu isimlerde Hz. Muhammed’in liderlik özelliklerine sahip olmadıkları veya onu tam olarak örnek almadıkları için kısmen başarılı olmuşlardır, tam başarılı olamamışlardır ve olamayacaklardır. Bunlar dışındaki geçmişte ve günümüzde pek çok siyasi lidere bakın. İz bırakmamışlardır, bırakmayacaklardır. Çünkü onları lider yapan bireysel liderlik özellikleri değil statülerinden kaynaklanan geçici liderlik güçleridir.