İçindekiler
SUNUŞ :……..…………………………..................... ……. ……….XV
ÖNSÖZ ………………………………………………………………XIX
GÎRİŞ ………………………………………………………............1
I. MODEL ÜZERİNE DÜŞÜNCELER ………………………………...3
II. SOSYAL DENGE MODELİ'NİN VARSAYIMLARI ……………….9
A.VARSAYIM KAVRAMI ……………………………………………….9
B-MODEL KURMADA VARSAYIMIN GEREKLİLİĞİ……………….10
C.MODELİN VARSAYIMLARI …………………………………………11
1-PARÇA VARSAYIMI…………………………………….......................11
2-DENGE VARSAYIMI……………………………………………………13
3-BASİTLİK VARSAYIMI (BASİTTEN
4-MÜREKKEBE GİDİŞ VARSAYIMI)…………………………………..15
5-)DOĞAL-SOSYAL OLAY BENZERLİĞİ VARSAYIMI……………..16
6-BELİRSİZLİK VARSAYIMI……………………………………………19
7-GAYE VE İRADE VARSAYIMI………………………………………21
8-HAKKIN ÜSTÜNLÜĞÜ VARSAYIMI……………………………….25
birinci bölüm
İNSANDAN DEVLETE DEVLETİN TEORİK TEMELLERİ
GİRİŞ……………………………………………………………………….31
I.BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE İNSAN……………………. ……….32
A.İNSANI DİĞER CANLILARDAN AYIRAN ÖZELLİKLER………………………………………………… …………..32
B.BİYOLOJİK YAPI VE DEVLET……………………………………….38
1-HÜCRE FARKLILAŞMASI……………………………………………38
2-DOKU VE ORGAN OLUŞUMU……………………………………….39
3-DEĞERLENDİRME……………………………………………………41
II. İNSANIN PSİKOLOJİK YAPISI VE DEVLET………………………42
A.RUHSAL ÖZELLİKLER………………………………………………....42
B.RUHSAL YAPI VE DEVLET…………………………………………….42
C.YETENEKLER VE KRİTERLERİ……………………………………….43
1-İNSANIN HİS YETENEĞİ [İYİ-KÖTÜ KRİTERİ]……………………45
2-DÜŞÜNCE YETENEĞİ [DOĞRU-YANLIŞ KRİTERİ]……………….46
3-İRADE YETENEĞİ [FAYDA-ZARAR KRİTERİ]…………………….46
4-ÜNSİYET YETENEĞİ [ADALET-ZULÜM KRİTERİ]………………..48
D.DEĞERLENDİRME……………………………………………………….49
III. İNSANIN SOSYAL YÖNÜ VE DEVLET………………………………50
A.DEVLETİ OLUŞTURAN SOSYOLOJİK ÖZELLİKLER ………………50
B.SOSYAL YAPI: GRUPLAŞMA VE SOSYAL
KURUMLAR…………………………………………………………………..53
1-KURUMLAŞMA OLGUSU……………………………………………….53
2-SOSYAL KURUMLAR…………………………………………………..54
a) BİR SOSYAL KURUM OLARAK DİN………………………………56
aa) KAVRAM……………………………………………………………….56
ab)DİNİN TOPLUM İÇİNDEKİ YERİ……………………………………57
ac) LAİKLİK VE DİNLER………………………………………………60
aca)KAVRAM………………………………………………………………..60
acb)BAZI DİNLERE LAİKLİK AÇISINDAN BAKIŞ ………. …. 60
I)YAHUDİLİK……………………………………………………………….61
II)HIRİSTİYANLIK………………………………………………………….62
III)İSLÂMİYET ……………………………………………… ……………63
•Önyargılar…………………………………………………… ………….63
•İçtihat yöntemi………………………………………………. ………….65
•İslâmiyet ve Laiklik………………………………………… ………….67
•Değerlendirme……………………………………………… …………77
IV.ATEİZM…………………………………………………………… 79
v. DİĞERDİNLER………………………………………………………… 79
acc) DİNLER ARASI DİYALOG…………………………………………... 80
ad) DİNİN SOSYAL FONKSİYONU ………….. ……………….80
b) BİLİM……………………………………………………………………….81
ab)SOSYAL BİR KURUM OLARAK BİLİM…………………………….81
bb)BİLİMİN SOSYAL FONKSİYONLARI……………………………….83
c)İKTİSAT…………………………………………………………………….85
ca)KAVRAM…………………………………………………………………85
cb) SOSYAL BİR KURUM OLARAK İKTİSAT………………………….86
d)SOSYAL BİR KURUM OLARAK İDARE…………………87
e) DEĞERLENDİRME……………………………………………………….90
IV.İNSANIN SİYASÎ YAPISI VE DEVLET…………………………………91
A.DEVLETİN OLUŞUMU VE GELİŞİMİ…………………………………..91
B.SİYASAL YAPI VE KUVVETLER AYRILIĞI……………………………95
V.DEĞERLENDİRME …………………………………………………..98
ikinci bölüm
DEVLETİN UNSURLARI VE
KUVVETLER AYRILIĞINA YÖNELİK YAKLAŞIMLAR
GİRİŞ……………………………………………………………………..101
I.KAVRAM……………………………………………………………….102
II.YÖNTEM……………………………………………………………..104
BİRİNCİ AYIRIM: DEVLETİN UNSURLARI………………………..107
GİRİŞ…………………………………………………………………….107
I. MADDÎ KURUCU UNSURLAR……………………………………...107
A. İNSAN UNSURU-ULUS………………………………………………107
1-NİCELİK SORUNU……………………………………………………108
2-NİTELİK SORUNU……………………………………………………109
3-ULUSALCILIK………………………………………………………...110
a)KAVRAM………………………………………………………………110
b)ULUSA DAYANMAYAN DEVLET…………………………………112
c)MARKSİZMDE ULUSAL SORUN…………………………………….112
4)ULUSA İLİŞKİN GÖRÜŞLER…………………………………………115
a) ULUSA MANEVİ KİŞİLİK TANIYAN GÖRÜŞ……………………116
b-ULUSU DEVLETİN BİR ORGANI-UZVU KABUL EDEN GÖRÜŞ……………………………………………………………. 117
c-SOSYAL ÇEVRE GÖRÜŞÜ ------ …………………………… 118
d-DEĞERLENDİRME…………………………………………… 119
B. TOPRAK UNSURU-ÜLKE…………………………...........................120
1-KAVRAM………………………………….......... ……………. 120
2-ÜLKE İLE TOPRAK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN NİTELİĞİ HAKKINDA GÖRÜŞLER…………………………………….. ……………………121
a)SUJE UNSUR GÖRÜŞÜ…………………………………… ……….122
b)SINIR UNSUR GÖRÜŞÜ………………………………….. ………..122
c)ÜSTÜN AYNÎ HAK GÖRÜŞÜ……………………………. ………..123
II. MANEVÎ BİRLEŞTİRİCİ UNSURLAR……………………………124
A.EGEMENLİK UNSURU…………………………………………………125
1-KAVRAM………………………………………………………... ..125
2-EGEMENLİĞİN KAYNAĞI SORUNU………………………… ..126
a)TEOKRATİK GÖRÜŞLER………………………………………….......127
aa)DOĞA ÜSTÜ İLAHÎ GÖRÜŞ………………………….. ………….129
ab)PROVİDANSİYEL İLAHÎ GÖRÜŞ……………………. ………….129
b)DEMOKRATİK GÖRÜŞLER………………………………. ………….130
ba )ULUSAL EGEMENLİK GÖRÜŞÜ…………………… ………….131
bb )HALK EGEMENLİĞİ…………………………………. ………….133
bc) İSLÂMİYET VE EGEMENLİK………………………… ………….133
B.KİŞİLİK UNSURU…………………………………………………………137
1-KAVRAM………………………………………………………... ….137
2-KİŞİLİĞE İLİŞKİN GÖRÜŞLER……………………………….. …..137
a) HUKUKÎ KİŞİLİK GÖRÜŞÜ……………………………….. ………138
b)GERÇEK KİŞİLİK GÖRÜŞÜ……………………………….. ……….139
c)FARAZÎ KİŞİLİK GÖRÜŞÜ…………………………………. ..139
d)KOLLEKTİF MÜLKİYET GÖRÜŞÜ……………………….. ..140
e)REALİST GÖRÜŞ……………………………………………. ………..140
f)İSLAMİYET VE KİŞİLİK…………………………………… ………..141
g-DEĞERLENDİRME………………………………………… ………..142
İKİNCİ AYIRIM: KUVVETLER AYRILIĞI………………………..143
GİRİŞ………………………………………………….. ……………..143
I. KAVRAM……………………………………………………… ………..143
II. SORUNLAR…………………………………………………… .145
A.TERMİNOLOJİ SORUNU………………………………… ………..145
B.DİĞER SORUNLAR……………………………………… ………..146
III-TARİHÇE……………………………………………………. ………..148
IV-KUVVETLERİN AYRILMASI……………………………. ………..151
A. GENEL OLARAK…………………………………………...................151
B. KUVVETLER AYRILIĞI VE PARLAMENTARİZM ....................152
üçüncü bölüm
SOSYAL DENGE MODELİNDE DEVLETİNUNSURLARI VE
KUVVETLER DENGESİ………………………….. …………………155
GİRİŞ ....... -........ -... -......................... -............. ---- ……………………….157
I. SOSYAL DENGE MODELİ'NDE DEVLETİN KİŞİLİĞİ ………….160
A.KİŞİLİĞİN DOĞAL TEMELİ…………………………… ………….160
B.DEVLET KİŞİLİĞİNİN ESASI………………………….. ………….161
C.DEVLETİN ALT YÖNETİM BİRİMLERİ VE KİŞİLİK…. ………….164
1-YERİNDEN YÖNETİM-MERKEZÎ YÖNETİM DENGESİ…… …..164
2-SAYISAL SİSTEM…………………………………………………. …..165
3-TEŞKİLATLANMANIN HUKUKÎ ESASI……………………… …..165
4-TEŞKİLATLANMA MODELİ…………………………………… ……166
II.SOSYAL DENGE MODELİNDE DEVLETİN
UNSURLARI…………………………………………………….. ……………168
A. KURUCU UNSURLAR……………………………………… …………….169
1)ULUS………………………………………………………………………….169
a-KAVRAM……………………………………………… …………………….169
b-ULUSUN UNSURLARI………………………………. …………………….170
ba)DİL…………………………………………………………… …………….170
bb) ÖRF………………………………………………………. …………….171
bc) TEKNİK……………………………………………………. …………….172
bd)SANAT………………………………………………………. …………….172
c)TANIM…………………………………………………. ……………………..173
2)ÜLKE………………………………………………………………………..173
a-KAVRAM………………………………………………. ……………173
b-ÜLKENİN UNSURLARI……………………………… ……………174
ba) İMAR (TANIMA-PLANLAMA)………………………….. ……………174
bb) GÜVENLİK…………………………………………………… …….175
bc) ÇALIŞMA…………………………………………………….. …….175
bd)YAŞAMA……………………………………………………………………176
c) TANIM………………………………………………………………. ……..177
B. BİRLEŞTİRİCİ UNSURLAR…………………………………………………177
1) EGEMENLİK UNSURU……………………………………………………….177
a)KAVRAM …………………………………..... ……………………..177
aa)ÇOK KUVVET GÖRÜŞÜ…………………………………. ……………..178
ab) TEK KUVVET GÖRÜŞÜ………………………………… ……………..178
ac) DEĞERLENDİRME………………………………………………………….179
b-EGEMENLİĞİN UNSURLARI………………………………….. ……….181
c-TANIM…………………………………………………………….. ……….183
2) MÜLKİYET……………………………………………………………………184
a-KAVRAM…………………………………………………………. ………184
b-MÜLKİYETİN UNSURLARI……………………………………… ……….184
c-TANIM…………………………………………………………….. ………185
C.DEVLETİN TANIMI………………………………………………………….. 186
III.SOSYAL DENGE MODELİ'NDE KUVVETLER DENGESİ…. ……… 188
A.GENEL OLARAK…………………………………………….. ………………188
B.SOSYAL DENGE MODELİ'NDE
KUVVETLER DENGESİ…………………………………….. ……………….190
1-DÖRTLÜ AYIRIM GEREĞİ……………………………………….. ……….190
2-KUVVETLER DENGESİ…………………………………………… ……….191
a-KAVRAM……………………………………………………….. ……….191
b-KUVVETLER VE FONKSİYONLARI…………………………… ………..192
ba) DENETLEME YETKİ VE GÖREVİ…………………………………………192
baa) KAVRAM........................................................................... ……………….192
bab) DENETLEMEYİ BELİRLEYİCİ UNSURLAR……………… ……..193
I. DENETLEME VE SANAT……………………………… ……………….193
II. YAŞAMA-SAĞLIĞIN DENETİMİ…………………… ……………….193
III. EKSPERLİK-MALLARIN DENETİMİ………………. ……………….193
ıv. SORUŞTURMA-OLAYLARIN DENETİMİ……. …………………….194
bb) YASAMA YETKİ VE GÖREVİ……………………………………………..195
bba) KAVRAM……………………………………………….. ………………195
bbb)YASAMAYI BELİRLEYİCİ UNSURLAR……………… ……………….198
I. İLİM DİLİ-HUKUK DİLİ……………………………………………….. 198
II. YASALAR-HUKUK SİSTEMİ………………………………………… 199
III.İMAR-PLANLAMA VE YASAMA………………………………….. 199
IV.İLMÎ İÇTİHATLAR-YASAMA YORUMU………………………. 199
bc)YÜRÜTME GÖREV VE YETKİSİ……………………….. ……………200
bca) KAVRAM…………………………………………. ……………………201
bcb) YÜRÜTMEYİ BELİRLEYİCİ UNSURLAR ………………………202
I. HİZMETLER VE TEKNİK……………………. …………………………..202
II. ÇALIŞMA-HİZMET ÜRETME………………. ………………………….202
III. STANDARTLARA UYGUN ÜRETİM……… ………………………….203
IV. STANDARTLARIN DENETİMİ…………….. ………………………….204
bd) YARGI (=KAZÂ) GÖREVİ………………………………………………205
bda) KAVRAM………………………………………… ……………………..206
bdb) YARGIYI BELİRLEYİCİ UNSURLAR ………………………………207
I. İDARE-YARGI VE HUKUK………………….. ………………………….207
II. GÜVENLİK……………………………………. ………………………….208
III.SORUŞTURMA……………………………………… ……………………208
IV.İLMÎ KAZÂÎ İÇTİHATLAR……………………… ……………………..210
3) KUVVETLER DENGESİNİN İŞLEYİŞİ………………………………….211
a-İŞLEYİŞ İLKELERİ………………………………………………. …….211
b-DENETLEMENİN İŞLEYİŞİ…………………………………….. …….212
c-YASAMANIN İŞLEYİŞİ………………………………………… …….214
d-YÜRÜTMENİN İŞLEYİŞİ……………………………………….. …….215
e-YARGININ İŞLEYİŞİ…………………………………………… …….217
4)KUVVETLER DENGESİ VE LÂİKLİK………………………………….219
SONUÇ………………………………………………………… ……………221
KAYNAKÇA………………………………………………….. …………….223
DİZİN…………………………………………………………. …………….233