"İslamda Para" kitabından (Karagülle)

Veresiye satış bölümü

Taç hadis kitabından alıntı.

"Satarak borç vermek helal değildir"

"Bir satışta iki şart koşulmaz"

"Zararı içermeyen yerde kar da yoktur."

"Yanında bulunmayan şey satılamaz."

"Kasabadakiler köylülere ait malları satmasınlar"

"Meyve yenecek hale gelmedikçe satılamaz"

"Hurma sararıp kızarmadıkça satılamaz"

"Üzüm kararmadıkça satılamaz"

"Hayvan hayvan ile veresiye satılamaz"

"Darda olanın malı satın alınamaz"

"Değişik cinsteki mallar birbiri ile istediğiniz gibi değiştirin ama peşin olsun"

"Veresiye olarak gümüşün altın ile değiştirmesi yoktur."

"Peşin değiştirmeler serbest, veresiye yok."

"Rehin verilerek borçla mal alınabilir."

"Meyveler borç verilebiliz."

"Borç veren, daha fazla birşey eklemesin"

Eski tip üretim:

Kişiler tarım, hayvancılık ve ticaret yapardı. Üretilen ürünü pazara bizzat getirip, onu gümüş ya da altın para ile satıp, ihtiyacını satın alarak giderdi. Ya da takas ederdi. Para olarak belirlenen dinar ve dirhem  esasen birer mal idi.

Yukarıdaki tüm hadisleri bu şartlar altında düşünerek mana vermek fonksiyonlarını anlamamıza faydalı olacaktır.

Alışveriş peşin olacak, takas edilecek mal ya da paralar fiili olarak pazarda hazır olacak.

Bir satış tek sözleşmeden oluşacak. Peşin ise şu değerle, sonra getirir verirsen şu değerle diye iki şartlı olmayacak.

Risk iki taraflı olarak paylaşılacak. Riski yüklenen taraf kazancı ya da zararı yüklenmiş olacak.

Satılacak mamül kendi öz standardına gelmiş olacak.

Aynı cins malların veresiye satışı yoktur.

Farklı cins mallar istendiği ölçü ile değiştirilebilir.

Rehin ile borçlanarak mal satın alınabilir.

Yukarıdaki tüm döngü reel Pazar döngüsü ile ilgili olarak söylenir. Kural olarak takas meşrudur, alım satım meşrudur. Malların belirli standartları olacak, o standart mallar birbiri ile aynen misli misli ile takas edilecek.

Üretim pazarlama zinciri arasında iletişim anlık değildir. Bu andaki pazarın kurulması ve arz talebin çıkması öngörülür. Bu nedenle de veresiye satışı yasaklar.

Tekeli önlemek için köylünün kendi üretimini kendisinin pazara götürüp pazarlamasını yasar. Böylece arzedenler çoklu olacak ve pazardaki arz eğrisi o andaki reel arzı yansıtacaktır.

Bu ekonomik modelin depolama sorunu vardır. Malların fiziki sirkülasyonu ön plandadır. Halbuki bugünki modelde mal sirkülasyonu asgaridir. Ticari sirkülasyon fazladır, kağıt ve senet sirkülasyonu ön plandadır.

Arz talep eğrisini fiziki pazardan sanal pazara taşıyarak, herkes evlerinde arzedici ve talep edici olarak fiyatları belirleme imkanına kavuşmuştur.

Bugün planlama, potansiyel üretim belirleme ve nufüs artışı ile talebin potansiyeli okunabilmektedir. Bunun için ise kağıt ekonomisine, senet ekonomisine ihtiyaç vardır.

Talep eğrisini nufüsün ihtiyaç potansiyeline kadar, arz eğrisini ise nüfusun arz potansiyeline kadar esneterek bir fiyat eğrisi elde edebiliriz. Bu eğri potansiyele doğru yaklaştıkça oluşan fiyat çok sağlamdır. Kişilerin bir yıllık ortalama ihtiyaçları kadar selem hakkı doğduğunda, bunun pazarlığı için firmalarla doğrudan temasa geçtikçe, o ürünler plana göre üretilip istenen zamanlarda süpermarketlere geldikçe ve ödemeler elektronik ortamda yapıldıkça hukuki olarak bunun alt yapısı sağlam bir şekilde kurulmuşsa,

1. Kredili olarak satışlar mümkündür. Zaten satış demek artık sıcak satış değil, garantili satışlardır. Kişi selem miktarına göre siparişini verir, selem sözleşmesindeki şartlar ile kendisine ulaştırılır, ulaştığında kişi borçlanmış olur. Eğer bankada ödeme gücü varsa adına açılan kredisi kapatılır. Eğer ödeme gücü yoksa kendisine devlet tarafında karzı hasen olarak verilmiş olur. Çalışırsa öder, çalışamazsa emekli aylığı ya da işsizlik aylığından mahsup edilmiş olur. Burada kredilerin her kişiye özel yaptığı iş, derece, mesleki katsayısı ve kefil olan kurumun durumuna göre bir limiti vardır. Tüm arz talep kanunları bu kredi limitleri içinde çalışır,

2. Kredi limitlerini belirlerken ihtiyaç ve imkanlara göre bir planlama yapılır. En sonunda devletin tekeffül ettiği miktar zekat fonundaki meblağdan fazla değildir, bu da karşılığı olan bir kredidir. Çünkü devlet işsizliğe, sigortaya ve emeklilere ayırdığı meblağlar kendi imkanları ile sınırlıdır.  Küçük sayıdan büyük sayıyı çıkaramazsınız. Kredi limitleri toplam tasarrufları aşamaz. Aşmasını istiyorsanız, sisteminizi ve şartlarınızı değiştirmelisiniz. Asgari geçim tasarruflarını tekeffül eden bir sistem olmalıdır.

3. Alım gücü olmayan kişiye verilen tüketim hakkı karşılıklı ise, enflasyona neden olmaz. Kredili tüketim hakkı varsa, veresiye satış da vardır, ama kefalet altındadır. Pazarda rehin karşılığı borçlanmaya denk bir etki yapar.   

4. Devlet selemli kredi anlaşmasındaki limitleri imkanlarına göre artırdıkça, gelecek yılın zekatları daha da artacaktır. Zekatları verecek kimse bulunmayınca, zenginlikler vakıflara şarzedilecek ve zamanla yaşam standartları artırılmış olarak, karşılıksız hale gelecektir. Üretimi artırıcı etki, paylaşımı adil hale getirici sistem ve uygulamalarla ideal Pazar ekonomisini kuracaktır.