‘Erbakan Olsa Yumruğunu Masaya Vururdu’-8
‘Erbakan; “İsrail-İran savaşı, asıl hedef Türkiye”-24’ ana başlıklı yani -Erbakan Hoca uyarmıştı: “İsrail İran'la savaşacak ama asıl hedef Türkiye'dir.”- içerikli tam 24 adet köşe yazımızdan sonra; ‘Bosna-Gazze Mukayesesi’ ve ‘Erbakan-Erdoğan Mukayesesi’ yani ‘Türkiye’nin bu konulardaki davranışları’ içerikli yazılarımızla devam edelim…
Temmuz ayındayız; “20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı” Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan sayesinde 51 yıl önce yapılabilmiş ve soykırım sona ermişti…
Erbakan Hocanın masaya nasıl yumruk vurduğunu önceki yazımızda yazdık…
Önceki yazılarla birlikte okunmasını tavsiye ederek kaldığımız yerden devam…
***
BOSNA-GAZZE; Karşılaştırmalı Değerlendİrme ve Sonuç
Tarihsel veriler 1990’lı yıllarda Türkiye’nin dönemin sınırlı imkânlarına rağmen Bosna-Hersek için siyasi, lojistik ve insani destek mekanizmalarını etkin şekilde kullandığını ortaya koymaktadır.
Bu desteğin ardında dönemin yöneticilerinin İslamcılık gibi bir ideolojik iddiayı sahiplenmeleri değil, ülkedeki güçlü İslami direnç noktaları ve Bosnalı Müslümanların maruz kaldığı soykırıma karşı tarihi ve vicdani bir sorumluluk duygusuyla hareket etmeleri etkili olmuştur.
Günümüzde ise İslamcılık referansını sıkça kullanan mevcut yönetimin Gazze’de benzer ölçekte bir insani felaket yaşanmasına rağmen Bosna’daki kadar etkili ve somut bir destek politikasını sürdüremediği anlaşılmaktadır.
Tersine, İsrail ile sürdürülen ticari ilişkiler, savunma sanayii etkileşimleri ve sınırlı insani yardım girişimleri bu çelişkiyi açıkça göstermektedir.
Bu durum ideolojik iddiaların somut eyleme dönüşmediğinde nasıl içi boş sloganlara dönüşebileceğini ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak…
Bosna örneği Türkiye tarihine onurlu bir kayıt olarak geçerken…
Gazze trajedisinin Türkiye’nin uluslararası vicdan sınavındaki eksikliklerini açıkça ifşa ettiği söylenebilir.
Tarih, bu çelişkiyi kaydetmekle kalmayacak…
Gelecek kuşaklara sorumluluk duygusunun yalnızca söylemle değil somut icraatlarla kanıtlanabileceğini de hatırlatacaktır.
Kaynakça
¹ Özdal, Habibe. “Türkiye'nin Bosna Politikası.” Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2003.
² Çetin, Hikmet. Bosna Günlükleri, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2000.
³ CIA Balkan Files, Declassified Reports, 1995.
⁴ United Nations Security Council Reports on Bosnia, 1994–1995.
⁵ Şahin, Mehmet. “Bosna’da Türk Güvenlik Unsurları Üzerine Bir İnceleme”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 2005.
⁶ Türk Kızılayı Arşivi, Bosna Raporları 1992–1995.
⁷ Türkiye Göç İdaresi Başkanlığı Verileri, Bosna Mültecileri Dosyası.
⁸ UN OCHA, “Gaza Conflict Casualty Report”, 2025.
⁹ İsrail İstatistik Ofisi Dış Ticaret Verileri, 2023.
¹⁰ TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, 2023–2024.
¹¹ SIPRI Arms Transfer Database, Türkiye-İsrail Savunma Ticareti Raporu, 2024.
¹² AFAD ve Kızılay Resmî Açıklamaları, 2024–2025.
M. Mustafa Uzun
https://www.milligazete.com.tr/haber/25586379/turkiyenin-bosna-ve-gazze-politikalarinin-karsilastirmali-analizi-tarihsel-gercekler-ve-guncel-tutum-uzerine-elestirel-bir-degerlendirme