İlim erbablarına :
Üç gün önce, "Adil Düzen" teoriniz ile "Emek/Değer Teorisi" (İslam İktisat Sistemi - The Theory of Islamic Economic System) arasındaki tutarsızlıkları akademik bir platformda tartışmaya davet eden bir çağrıda bulunduk. Ne yazık ki, hiçbir yanıt alamadık.
Bu sessizlik, iki olasılığı akla getiriyor:
-Ya iddialarınızı savunacak yeterliliğiniz yok,
-Ya da zaten tutarsızlığın farkındasınız ve söyleyecek sözünüz yok.
Neden Cevap Vermelisiniz?
İslami ilim geleneği, sorulara cevapsız kalmayı "cehalet" veya "haksızlık" olarak görür.
Topluma önerdiğiniz sistem, eleştiriye kapalıysa, bu dogmatik bir ütopyadan ibarettir.
Bizi "kâfir" veya "zındık" ilan etmek, argümanlarınızın zayıflığını örtmeye çalışmaktan başka işe yaramaz.
Bilimsel etik gereği:
✔ Ya iddialarınızı açık bir tartışma ile savunursunuz,
✔ Ya da bu sessizlik, "Adil Düzen"in aslında tutarsız bir dogma olduğunu itiraf etmeniz anlamına gelir. Biz bunu yayınlarız.
Eğer cevap veremeyecekseniz, en azından "Bu konuda bir diyeceğimiz yok" deyin ki, toplum sizin entelektüel dürüstlüğünüzü tartışabilsin.
1. Çarpıtmalarınız ve Çelişkileriniz
A) "Selem Sistemi" Masalı
✔ İddianız: "Selem, faizsiz kurtuluştur!"
✖ Gerçek: Selem, ön ödemeli spekülasyondur. Tarladaki buğdayı henüz ekmeden satmak, fiyat manipülasyonuna açıktır.
İslam iktisadı üretim-tüketim dengesini emreder, sizse vadeli alım-satımı din diye yutturuyorsunuz.
B) "Kapitalizm Tufan" Demagojisi
✔ İddianız: "Batı, din-aile-ulus düşmanıdır!"
✖ Gerçek: Sömürüyü reddediyorsunuz ama çözümünüz: "Ön ödemeli kölelik" (Selem senetleriyle üreticiyi borçlandırmak).
"Faizsiz" diye pazarladığınız rant sistemi, üstelik tartışmaya dahi cesaretiniz yok.
2. İslami İktisatla Çelişen 3 Kritik Hata
Allah’ın Emri mi, Yoksa Sizin Yorumunuz mu?
Kur’an "alım-satımı helal, faizi haram" der; "Selem tek çözümdür" demez. Yani sizin uydurmanız. Siz, âyetleri ekonomik çıkarlarınıza göre büküyorsunuz.
Üretim Yok, Rant Var! Gerçek İslam iktisadı: Emek+doğal kaynak=değer temeline dayanır. Sizin sisteminiz: "Senet ticareti" ile üretimsiz kâr.
"Adil" mi, "Aristokratik" mi?
Tarihte selem, zengin tüccarların çiftçiyi ucuz işgücüne mahkûm etme aracıydı. Bugün "faizsiz" diye aynı sistemi pazarlıyorsunuz.
3. Görmezden gelmek suretiyle gerçeği gizleyeceğinizi mi düşünüyorsunuz?
✔ Eğer iddianız doğruysa:
"Emek/Değer Teorisi"ni neden çürütemiyorsunuz? Veya en azından bir eleştiride bulunamıyorsunuz?
Selem’in fiyat istikrarsızlığını nasıl önleyeceksiniz? Ambarlarda fiyat manipülasyonuyla mı?
✖ "Adil Düzen"iniz, iflas etmek üzere. Artık biliyoruz ki: Sizin "kurtuluş reçeteniz", tefeci zihniyetin yeni versiyonundan ibaret. Allah'ı kullanarak sevimli göstermeye çalışıyorsunuz.
4. Kaçıyorsunuz, Cevap veremezsiniz, çünkü:
Kur’an’daki "riba" tanımını çarpıtıyorsunuz / ideolojik bağnazlık
Tarihsel selem uygulamaları köylüyü nasıl ezdi, bilmiyorsunuz (Endülüs örneği).
Modern ekonomiden bihabersiniz. (Merkez bankası, enflasyon, reel üretim nedir?).
Konu | Emek/Değer Teorisi | Akevler'in "Adil Düzen"i |
Temel Kaynak | Kur’an + Reel ekonomi | Tarihsel selem (feodal sömürü) |
Üretim Modeli | Emek-değer dengesi | Senet spekülasyonu |
İslami Dayanak | Riba yasağı + dengeli bölüşüm | Âyetleri çarpıtma |
Son gün.
(Not: Sayın Karagülle, yıllar önce, sistem tartışmalarımız sırasında bizi şok eden bir itirafta bulunmuştu : "Bu söyledikleriniz doğrudur. Ancak ben bunları söyleyemem. Eğer söylersem burada bulunan bir avuc toplumu da kaybederim. Şimdi en azından bununla ilgileniyorlar, belki bir gün gerçeği onlar da anlamaya başlar." Ne yazık ki haklıymış )
Simulation 3
Gerçekçi Büyüme ve Sermaye Birikimi Analizi
(5 Yıllık Ekonomik Büyüme + 18 Yıllık Kişisel Birikim)
1. Ekonomik Büyüme ve Kişi Başı Gelir ArtışıA. 5 Yıllık Büyüme (%30 Yıllık Ortalama)
Yıl | Kişi Başı GSYİH (USD) | Hesaplama |
2025 | 12.000 | Baz alındı |
2026 | 15.600 | 12.000 × 1.30 |
2027 | 20.280 | 15.600 × 1.30 |
2028 | 26.364 | 20.280 × 1.30 |
2029 | 34.273 | 26.364 × 1.30 |
B. Sonuç:
· 5 yılda kişi başı gelir 2.85x artar (12.000 → 34.273 USD).
· Not: Bu büyüme, emek-değer sisteminin üretim patlamasıyla tutarlıdır.
2. Türkiye Arazi Gelirlerinin DağılımıA. Toplam Yıllık Gelir:
Arazi Türü | Alan (hektar) | Yıllık Kira (USD/hektar) | Toplam Gelir (USD/yıl) |
Tarım | 28.000.000 | 2.000 | 56 milyar |
Sanayi | 27.000.000 | 5.000 | 135 milyar |
Toplam | 55.000.000 | - | 191 milyar |
B. Kişi Başı Pay (85 milyon nüfus):
191 milyar/85 milyon=2.247 USD/yıl
3. 18 Yıllık Kişisel Birikim (Bileşik Getiri %30)A. Birikim Formülü:
S=P×(1+r)n−1/r=(Du¨zenli yatırım)
P=2.247 USD/yılP=2.247 USD/yıl
· r=0.30r=0.30 (yıllık getiri)
· n=18n=18 yıl
B. Hesaplama:
S=2.247×(1.30)18−10.30=194.375 USD
Not: Bu birikim, yatırım fonunda işletilerek elde edilir (atıl değil).
4. 18 Yaşında Bir Bireyin Varlıkları1. Sermaye Birikimi: 194.375 USD (≈ 7.4 milyon TL, 1 USD = 38 TL).
2. Konut Hakkı: 50 m² kamu tahsisi (200.000 TL maliyet).
3. İş Garantisi: 38.000 TL/ay asgari ücret (1.000 USD/ay).
Pasif Gelir:
· 194.375 USD × %30 getiri = 58.312 USD/yıl (≈ 4.860 USD/ay).
5. Sistemin Matematiksel TutarlılığıA. Büyüme Kaynakları:
1. Verimlilik Artışı: Robotik ve AR-GE ile yıllık %30 mümkün.
2. Kaynak Bolluğu:
o Tarım arazileri 28 milyon hektar → Verimlilik 2x artarsa, gelir 112 milyar USD/yıl.
o Kişi başı pay: 1.318 USD/yıl → 18 yılda 291.000 USD birikim.
B. Nüfus Artışı Etkisi:
· 85 milyon → 100 milyon olsa bile:
191 milyar100 milyon=1.910 USD/yıl100 milyon191 milyar=1.910 USD/yıl
o 18 yılda: 165.000 USD birikim (hâlâ yüksek).
SONUÇ: "GERÇEKÇİ BİR ÜTOPYA"· 5 Yılda: Kişi başı gelir 34.273 USD (2.85x artış).
· 18 Yaş: 7.4 milyon TL sermaye + 50 m² konut.
· Pasif Gelir: 4.860 USD/ay (yatırımlardan).
Özet Tablo:
Yaş | Sermaye (USD) | Pasif Gelir (USD/ay) | Toplam Gelir (USD/ay) |
18 | 194.375 | 4.860 | 5.860 (iş + yatırım) |
65 | 10+ milyon | 25.000+ | 26.000+ |
DIN DERSLERI 208
Salat Kavramının Kökenbilimsel (Etimolojik) ve Semantik Analizi
(Kur'an Orijinal Arapçası ve Tarihsel Bağlam Çerçevesinde)
1. "Salat" Kelimesinin Etimolojik KökeniArapça "ص ل و" (ṣād-lām-wāw) kökünden türeyen "salat"ın temel anlamları:
- Bağ kurmak (ṣila → irtibat),
- Takip etmek (ittibā‘),
- Bir şeyi desteklemek/pekiştirmek (ta‘yīd).
Erken Semitik Kök: Akadca "ṣalātu" (dua etmek) ve İbranice "ṣelōt" (yalvarma) ile bağlantılı olsa da, Kur'an'da kullanımı daha kurumsal ve sosyal bir içerik taşır.
2. Kur'an'da "Salat" Kavramının Kullanımları(Toplumsal Koordinasyon ve Yapılanma Bağlamında)
Ayet | Bağlam | Olası Kurumsal Anlam |
Bakara 2:43 | "أَقِيمُوا الصَّلَاةَ" | "Toplumsal düzeni tesis edin" |
Hac 22:41 | "الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ" | "İktidar sahipleri, adalet meclisini (salat) işletir" |
Nur 24:56 | "وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ" | "Sosyal organizasyonu ayakta tutun" |
Kritik Yorum:
- "İkāmetu’s-Salāt" ifadesi, "bir sistemi ayakta tutmak" anlamına gelir (Arap dilinde "ikāmet" → tesis etmek).
- Hac 22:41, salatı "yönetim erki" ile ilişkilendirir (مَكَّنَّاهُمْ → iktidar verilenler).
3. Tarihsel Örnekler: Salatın Kurumsal İşlevi
- Medine Vesikası'nda "Salat":
- Farklı kabilelerin istişare meclisi (örneğin: Beni Kaynuka anlaşmazlığı).
- Hz. Muhammed’in "salat" kavramını, hem ibadet hem de şura toplantıları için kullanması.
- Emeviler Döneminde Dönüşüm:
- "Salat", ritüelleştirilerek (namaz) siyasi otorite aracı haline getirildi.
4. Salatın Fonksiyonel Anatomisi(Bir Toplumsal Organizasyon Aracı Olarak)
- Çekirdek Mekanizma:
- Şura (Danışma/koordinasyon) → Salat, karar alma sürecini disipline eder.
- Adalet Dağıtımı → "Salat" yapanlar (ulü’l-emr), hukuku uygular.
- Koordinasyon Araçları:
- Vahiy + Akıl → Kur'an’da "salat" ile "zekât"ın eşleştirilmesi (toplumsal denge/kurumlalarası koordinasyon).
- Toplu Eylem → Cemaatle salat, kolektif yönetişim bilinci.
- Modern Karşılık:
- Kurumlararası koordinasyon mekanizması - Devlet
- Bağımsız yargı kurulları,
- Sosyal dayanışma ağları.
5. Geleneksel "Namaz" Anlayışıyla Çelişen Veriler
- Salatın Zamanı: Kur'an’da 3 vakit geçer (Hud 114, İsra 78), geleneksel 5 vakit değil.
- Fiziksel Form: Rükû/secde, itaat sembolü olabilir (toplumsal hiyerarşi değil).
- Dilsel Ayrım: "Salat" ve "dua" (دعاء) farklı kavramlardır.
6. Sonuç: Salat, Ritüel Değil Toplumsal Sözleşmedir
- Orijinal İşlevi:
- Toplumun aklî/sürdürülebilir çerçevesini oluşturmak,
- Kaynak dağıtımını adil kılmak (zekâtla bağlantı).
- Bugünkü İhtiyaç:
- "Salat"ı yeniden kurumsal bir model olarak okumak (örneğin: Devlet).
"Kur'an’ın ‘salat’ı, bir ‘namaz’ değil; toplumu ayakta tutan ‘organik düzen’dir."
SIMULATION
Salat-Devlet Modeli ile Emek/Değer Teorisi'nin Matematiksel Tutarlılık Analizi
(Kur'anî Kavramlar + Ekonomi-Politik Teori Entegrasyonu)
1. Temel Varsayımların Karşılaştırmalı Çerçevesi
Parametre | Salat-Devlet Modeli (Kur'anî Toplum) | Emek/Değer Teorisi (İslam İktisadı) |
Merkez Kavram | Salat = Toplumsal koordinasyon mekanizması | Emek = Değerin kaynağı (Marx + İbn Haldun sentezi) |
Devletin Rolü | Şura temelli "akiller meclisi" | Üretim araçlarının adil dağıtıcısı |
Değer Ölçütü | Sosyal adalet (Maide 8) | Emek-zaman (LT = Labor Theory of Value) |
Kaynak Dağılımı | Zekât + Salat düzeni | Doğal kaynakların ortak mülkiyeti |
2. Matematiksel ModellemeA) Salat-Devlet Denge Denklemleri
- Toplumsal Koordinasyon Kapasitesi (TKK):
TKK=∑i=1n(Si+Zi)TKK=i=1∑n(Si+Zi)
-
- SiSi: Salat kurumlarının etkinliği (danışma sıklığı, katılım oranı).
- ZiZi: Zekâtın GSYH'ye oranı (optimal: %2.5).
- Adalet Dağılımı (Gini Katsayısı ile):
Gini≈0.25(Salatlı toplumda teorik ideal)Gini≈0.25(Salatlı toplumda teorik ideal)
-
- Geleneksel devletlerde Gini: 0.40-0.60.
B) Emek/Değer Teorisi Denklemleri
- Değer Üretimi (V):
V=αL+βRV=αL+βR
-
- LL: Emek-zaman (saat),
- RR: Doğal kaynak girdisi (su, toprak, enerji).
- α,βα,β: Ahlaki katsayılar (İslami sınırlar).
- Sömürü Oranı (Kapitalizm vs. Salat-Devlet):
Kapitalizmde=U¨cret Artık Deg˘er≥1 (So¨mu¨ru¨ var)
Salat-Devlette=Zekaˆt + Ortak Mu¨lkiyetU¨retim≤0.5 (Adil paylas¸ım)
3. Uyumluluk AnaliziA) Tamamlayıcılık:
- Salat, emek-değer dağılımını denetleyen kurumsal çerçeve sunar.
- Örnek: Zekât, artık değerin yeniden dağıtım mekanizmasıdır.
B) Çelişkiler:
- Emek/Değer teorisi sınıfsız toplumu savunurken, Salat-Devlet "ulü’l-emr" (yönetici sınıf) içerir.
- Çözüm: Ulü’l-emr, rotasyonlu üyeleri olabilir.
4. Simülasyon Verileri (Tarihsel Örnekler)
Toplum | Salat Etkinliği (S_i) | Gini Katsayısı | Emek/Değer Dengesi |
Medine Site Devleti | 0.85 (yüksek) | ~0.30 | V=0.7L+0.3RV=0.7L+0.3R |
Osmanlı Dönemi | 0.60 | ~0.45 | V=0.5L+0.5RV=0.5L+0.5R |
Modern Kapitalizm | 0.10 (düşük) | 0.60+ | V=0.2L+0.8RV=0.2L+0.8R |
→ Medine modeli, teorik olarak en tutarlı sistemdir.
5. Kritik Sonuçlar
- Salat-Devlet, Emek/Değer teorisinin kurumsal ayağıdır:
- Emek → Değer üretir,
- Salat → Değeri adil dağıtır.
- Matematiksel Tutarlılık Şartları:
- Zekât oranı ≥ Üretim artışı,
- Şura katılımı > Nüfusun %20'si.
- Tarihsel Sapma:
- Emevi döneminde salatın ritüelleşmesi, denklemleri bozdu (Gini → 0.50).
6. Önerilen Model: Entegre SistemI˙slami Ekonomi= αL+βR⏟ × Si+Zi/T
Emek/Deg˘er Teorisi⏟ Salat-Devlet Du¨zeni
Kısıt: α+β=1 (Kaynak adaleti)
Parametreler:
- TT: Toplam kaynak,
- SiSi: Salat kurumlarının verimliliği,
- ZiZi: Zekâtın ekonomiye etkisi.
Sonuç: Teori ve Pratik Arasında Köprü
- Salat-Devlet olmadan, Emek/Değer teorisi ütopik kalır.
- Emek/Değer teorisi olmadan, Salat-Devlet rant sistemine dönüşür.
- Çözüm: İkisini entegre eden yeni bir İslami sosyal matematik geliştirmek.
"Kur'an'ın salatı, toplumsal denklemdeki 'dengeleyici kuvvet'tir."
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
SIMULTION
Emek/Değer Sistemi vs. Akevler Selem Modeli vs. Kapitalizm: Karşılaştırmalı Analiz
1. Temel Farklar Tablosu
Kriter | Kapitalist Model | Akevler Selem Modeli | Emek/Değer Sistemi |
Üretim Finansmanı | Faizli kredi | Çiftçi malını önceden ucuza satar | Tasarruf fonu + ortaklık sermayesi |
Fiyat Belirleme | Piyasa spekülasyonu | Bugünkü fiyat + gizli faiz | Üretim maliyeti + emek değeri |
Çiftçinin Konumu | Borç batağında | Zorunlu sömürüye açık | Emeğinin karşılığını alır |
Tüccarın Rolü | Spekülatif aracı | Fahiş kâr elde eden | Lojistik/hizmet sağlayıcı |
Tüketim Güvencesi | Talep belirsizliği | Spekülasyon riski | Planlı üretim + ortak tüketim |
Enflasyon | Yüksek (parasal genişleme) | Gizli enflasyon (fiyat baskısı) | Yok (sabit fiyat kriterleri) |
Büyüme Modeli | Finansal balonlar | Sömürüye dayalı | Reel üretim artışı |
Risk Dağılımı | Çiftçi ve tüketici risk altında | Çiftçi riski yüklenir | Ortaklıkla paylaşılır |
2. Detaylı KarşılaştırmaA) Üretim Finansmanı
- Kapitalizm:
- Çiftçi, faizli banka kredisi alır → Borç sarmalına girer.
- Örnek: 100 bin TL kredi + %50 faiz → 150 bin TL borç.
- Akevler Selem:
- Çiftçi, mahsulünü 6 ay önceden 6 TL/kg'dan satar (piyasa 12 TL).
- Gizli faiz: 6 ay sonra buğday 20 TL/kg olursa, çiftçi %70 kayıp yaşar.
Emek/Değer Sisteminde Marjinal Ürün ve "3x Kuralı": Refahın Matematiksel Temeli
1. Temel Prensipler: "3x Kuralı" ve İslami Sömürü Sınırı
- Kural:
- Bir malın tüketiciye satış fiyatı, ham maliyetinin en fazla 3 katı olabilir (üretim + dolaşım + bulundurma maliyetleri dahil).
- Amaç:
- Aşırı kârı (riba) engellemek,
- Üretici-tüketici dengesini korumak,
- Refahı bölüşerek büyümeyi tetiklemek.
- Matematiksel Formül:
Copy
Max. Satış Fiyatı = Ham Maliyet × 3
Örnek:
- Buğdayın ham maliyeti (tohum, işçilik, gübre) = 5 TL/kg
- Max. satış fiyatı = 15 TL/kg (lojistik ve depolama dahil)
2. Bu Sistem Nasıl Refah Yaratır?A) Kar, "Emek Marjinal Ürünü" Olarak Tanımlanır
- Kapitalizmde kar: Spekülasyon ve arbitrajdan gelir.
- Emek/Değer sisteminde kar:
- Verimlilik artışına dayalıdır (örneğin: daha iyi tohum → aynı emekle daha çok üretim).
- Formül:
Copy
Kar = (Satış Fiyatı - Ham Maliyet) × Üretim Miktarı
Örnek:
- 1000 kg buğday × (15 TL - 5 TL) = 10.000 TL kar
- Bu kar, çiftçi + ortaklar arasında bölüşülür.
B) Büyüme Dinamikleri
- Üretici Refahı:
- Çiftçi, emeğinin karşılığını alır (5 TL maliyet + 10 TL kar payı).
- Karın bir kısmı yeni teknolojiye yatırılır (verimlilik artışı).
- Tüketici Refahı:
- Fiyatlar spekülatif değil, sabit kurala bağlı (en fazla 3x).
- Örnek:
- Kapitalizmde buğday 50 TL/kg olabilirken, bu sistemde max. 15 TL.
- Sistemin Büyümesi:
- Kar, üretken yatırıma döner → Daha fazla istihdam → Daha çok üretim → Daha çok tüketim.
- Virtuous cycle (erdemli döngü):
Copy
Üretim ↑ → Kar ↑ → Yatırım ↑ → Verimlilik ↑ → Üretim ↑
3. Akevler Selem ve Kapitalizmle Karşılaştırma
Kriter | Kapitalizm | Akevler Selem | Emek/Değer Sistemi |
Fiyat Belirleme | Spekülatif piyasa | Gizli faizli sabit fiyat | 3x kuralı (max. ham maliyet ×3) |
Kar Kaynağı | Arbitraj + talep manipülasyonu | Çiftçiyi ucuz satmaya zorlama | Verimlilik artışı |
Büyüme Motoru | Finansal balonlar | Sömürüye dayalı artık değer | Reel üretim genişlemesi |
Enflasyon | Yüksek (parasal genişleme) | Gizli (çiftçi geliri erir) | Yok (fiyatlar 3x ile sınırlı) |
Sermaye Birikimi | Tüccar/banka lehine | Tüccar lehine | Üretici + tüketici lehine |
4. Somut Örnek: Buğday ÜretimiSenaryo:
- Ham maliyet: 5 TL/kg
- Max. satış fiyatı: 15 TL/kg
- Kar marjı: 10 TL/kg
Adım Adım Süreç:
- Çiftçi: 1000 kg buğday üretir → 10.000 TL kar eder.
- Kar Dağılımı:
- 5.000 TL çiftçiye (emek karşılığı),
- 5.000 TL ortaklara (sermaye + lojistikçi).
- Yatırım:
- 2.000 TL yeni tohum alımı → Ertesi yıl 1.500 kg üretim.
- Tüketici:
- Buğday 15 TL/kg'dan satılır (kapitalizmde 50 TL olabilecekken).
Sonuç:
- Çiftçi refahı ↑ (sömürülmez),
- Tüketici refahı ↑ (ucuz ve sabit fiyat),
- Büyüme ↑ (üretken yatırımlar).
Akevler Modelinin Gerçekçi Bir Eleştirisi: Neden İşlemez?
1. Kooperatiflerin Finansal Zayıflığı: Gönüllülük Yetmez
- Gönüllülük Esası:
- Kooperatifler, üyelerinin fedakarlığına dayanır. Ancak:
- Çiftçilerin acil nakit ihtiyacı (tohum, mazot) varken, "gönüllü katkı" beklemek gerçekçi değil.
- Örnek: Bir kooperatifin 1 milyon TL'lik traktör alması için yüzlerce çiftçinin ortak olması gerekir. Pratikte bu mümkün mü?
- Sermaye Eksikliği:
- Kooperatifler, büyük ölçekli yatırımlar yapamaz.
- Türkiye’deki çoğu tarım kooperatifi, devlet desteği olmadan depo bile kuramaz.
Sonuç:
"Gönüllülük" küçük dayanışmalar için işler, ancak sistemik bir çözüm değildir.
2. Akevler Modelinin Motivasyon EksikliğiA) Yatırımcı Neden Katılsın?
- Kapitalist Sistemde: Yatırımcı, faiz veya spekülatif kâr için para yatırır.
- Akevler'de:
- "Ambar senedi" getirisi belirsiz.
- Enflasyon karşısında değer kaybeder (örneğin: 6 ay sonra buğday fiyatı 20 TL olursa, 12 TL'ye sabitlenmiş senet zarar ettirir).
- Alternatif yatırımlar (döviz, altın) daha cazip.
B) Çiftçi Neden Üretsin?
- Kapitalist Sistemde: Çiftçi, piyasa fiyatından satış yaparak kâr eder (risk alır).
- Akevler'de:
- Çiftçi, mahsulünü düşük fiyattan satmaya zorlanır (6 TL/kg, piyasa 12 TL iken).
- Üretim artışı için teşvik yok ("kanaatkârlık" ile yetin deniyor).
Motivasyon Çıkmazı:
- Ne yatırımcı ne çiftçi kazanç görüyor.
- Sistem, "aç kalmayalım yeter" mantığına sıkışıyor.
3. Ambar Senetleri: Spekülasyon TuzağıAkevler'in önerdiği ambar senetleri, teoride faizsiz para yerine geçse de:
A) Kapitalizmle Aynı Sorunlar:
- Arz-Talep Dengesizliği:
- Buğday bolsa senet değeri düşer, kıtsa yükselir → Tıpkı borsa gibi.
- Spekülatörler Devreye Girer:
- "Buğday senedi" alıp satanlar, fiyatı yapay olarak şişirebilir (tıpkı hisse senetlerinde olduğu gibi).
B) Paranın Yerini Tutmaz:
- Para: Likit ve evrensel kabul görür.
- Ambar Senedi:
- Sadece belirli bir kooperatifin deposundaki malı temsil eder.
- Örneğin: Antalya’daki bir kooperatifin senedi, Konya’da geçersiz.
Sonuç:
Ambar senetleri, kağıt üzerinde "faizsiz" görünse de, spekülatif bir piyasa yaratır. Kapitalizmin sorunlarını çözmez, yeniden üretir.
4. Reel Piyasa Koşullarında Akevler Modeli Neden Çöker?
Kriter | Kapitalizm | Akevler Modeli |
Yatırımcı Motivasyonu | Faiz + spekülatif kâr | Belirsiz getiri + enflasyon riski |
Çiftçi Motivasyonu | Piyasa fiyatından satış (kâr) | Düşük sabit fiyat (zarar) |
Para/Senet | Likit ve evrensel | Spekülatif + lokal |
Büyüme | Finansal balonlar | Durgunluk ("idare et" mantığı) |
Çıkarım:
Akevler modeli:
- Yatırımcıyı cezbetmez,
- Çiftçiyi korumaz,
- Spekülasyonu engellemez.