Erbakan Hocamızı bu yıl farklı bir şekilde anıyoruz; detaylar önceki 9-10-11’inci ve özellikle 14’üncü yazılarda… Evet, kaldığımız yerden devam ediyoruz…
“Bu çalışmada selem sisteminin sağlıklı olup olmadığı SWOT analizi yöntemiyle ele alınacaktır. Selem ile ilgili tüm veriler SWOT (Strengths- Weakness Opportunity- Threats) analizi yöntemi ile değerlendirilecektir. Bu yöntem, bir sorunun çözümü amacıyla, bir sistemin, kurumun veya durumun güçlü yanlarını belirleyerek bunları en uygun fırsatlarla eşleştiren, zayıf ve tehdit edici yönleri azaltmayı hedefleyen sistematik stratejik bir planlama, bu yönüyle de bir karar verme aracı kabul edilir.
Tablo 4. (Tabloyu buraya koyamıyoruz ama tablodaki metinleri paylaşalım.)
Güçlü ve Zayıf Yönler
G1. Üretici malını peşin olarak önceden satmış olur. G2. Sipariş veren malı ucuza almış olur. G3. Mallarda standardizasyona gidilir. G4. Merkezi depolama ve ambalajlama sistemleri geliştirilir. Bu tür maliyetleri düşer. G5. Mallar özellikleriyle senede bağlanır. G6. Mal senetleri hamiline düzenlenir. G7. Devir, temlik ve pazarlama kolaylaşır. G8. Malın depoya teslimine kadar mal senedi ticareti gelişir: Mal senetleri borsası çalışır. G9. Ticaret hız kazanır ve tüccar sayısı artar. G10. Mevsimlik, yıllık sipariş sistemleri kurulur, ekonomideki belirsizlikler ortadan kalkar.
Z1. Çok az ihtimalle mal teslim edilmeyebilir. Z2. Mal geç teslim edilebilir. Z3. Hamiline mal senedi kaybolabilir. Z4. Sistemin yeni olması ve uygulamanın bilinmemesi gelişmeleri geciktirebilir. Z5. Beklenmedik veya olağan dışı bir durum ortaya çıkabilir. Z6. Mevzuat, uygulama ve yargılama sürecinin uzunluğuna bağlı sorunlar oluşabilir.
Zayıf Yönleri İyileştirici Unsurlar: Z1, Z2, Z4, Z6 · Dayanışma ortaklıklarının kefaleti, · Sözleşmelerin geliştirilmesi, · Standardizasyonun gelişmesi, · Ambar sisteminin kurulması, · Yeminli bilirkişilerin malları kontrolü, kontrolün teminatlı olması, · İhtilaflarda arabulucu ve tahkim sistemlerinin kabul edilmesi.
Yasal düzenlemeler: -Borçlar Kanunu’nun akitler kısmına selem akdinin eklenmesi. -Türk Ticaret Kanunu’nun kıymetli evrak arasında yer alan ve içeriğinde daha çok nakitleri esas alan bono senetleri arasına selem mal senetlerinin eklenmesi, mal senetlerine likidite kazandırma bakımından Merkez Bankası ile ilgili yasaya hükümler konulması.
Tablo 5. (Tabloyu buraya koyamıyoruz ama tablodaki metinleri paylaşalım.)
Fırsatlar ve Tehditler
F1. Serbest piyasa ortamı oluşur. F2. Tüccarlar arası iş hızı artar. F3. Defalarca mal nakli masrafının önüne geçilir. F4. Malların devir ve temliki kolaylaşır. F5. Standart mal üretimi ihtilafları azaltır. F6. Üretim mevsimlik ve yıllık planlı hale gelir. F7. Ödemeler peşin ve üretim öncesi gerçekleşir. F8. Enflasyon sorunu biter.
T1. Sermayen gücünü kaybedeceği endişesi ile çeşitli tuzak ve algılarla karşı koyar. T2. Tüketicilerin borç sarmalı içinde olması peşin alışverişleri zorlayabilir. T3. Senet sahtekârlığı veya kaybı oluşabilir. T4. Küresel sermaye faiz gelirini kaybetme endişesi yaşar. Bu endişeye dayalı hukuk ve insanlık dışı yollara başvurabilir. T5. Kurulu düzende gelirleri faizle olanlar değişiklik ve yeniliklere karşı çıkabilir.
Görülüyor ki tarihi kökleri olan selem akdi güçlü yönler olan G1-G!0 olarak sayılan nedenlerle günümüz şartlarında geliştirilmesi gereken bir akit türü olarak karşımızda durur.
Sistemin Z1-Z6 arasındaki zayıf yönler için mevzuatta değişiklikler yapılmalıdır.
Zayıf yönler giderildiğinde Selem sisteminin sağladığı faydalar olan F1-F8 arasındaki fırsatlar çok önemlidir ve enflasyondan arındırılmış, tasarrufu öne çıkaran ve planlanmış bir ekonomi ile mal senetlerine dayalı yeni bir ekonomik düzen kurulabilir.”
(Kaldığımız ‘swot analizi’ bölümü ve ‘SONUÇ’ bölümü ile devam edeceğiz…)