Ahmet Cevdet Paşa

Mecelle: Madde 1

اَلْفِقْهُ : عِلْمٌ بِالْمَسَائِلِ الشَّرْعِيَّةِ الْعَمَلِيَّةِ الْمُكْتَسَبَةِ مِنْ اَدِلَّتِهَا التَّفْصِيلِيَّةِ

Fıkıh: şeriatın müktesep ameli meselelerini, tafsili delillerinden bilmektir.

Ebu Hanife: el-fıkhu marifetün nefsi ma leha vema aleyha

Fıkıh, kişinin leh ve aleyhinde olan şeyleri bilmesidir.

Karagülle: el fıkhı marifetün nefsi ma leha vema aleyha amelen.

Fıkıh, kişinin leh ve aleyhinde olan şeyleri ameli olarak bilmesidir.

Hukuk ise en az iki taraflıdır. Sözleşmelerle başlar, kendi leh ve aleyhinizdeki bilgilerinizi ameli işlemlere geçirirsiniz. İşte bundan sonrası hukukun konusudur.

Ahmet Cevdet Paşayı, mecelle komisyonu kurarak fıkhın kaynaklarından sözleşme toplama çabasının sebebi işte bu tariften dolayıdır. Batılı tüccarlar çıkan sorunlarda osmanlı fıkhına göre yargılanıyor ama hangi olaya hangi fıkhın uygulanacagı ile ilgili belirsizlik nedeni ile sorun yaşıyorlardı. Tanzimat fermanı ile hukukta bir takım tercümeler yapılmış, batıdan ticaret kanunu böylece tercüme edilmişti. Yabancılar ile çıkan ticari anlaşmazlıklarda bu kanun kullanılırdı. Ahmet Cevdet Paşa ve ekibi bunu reddederek, bu kanunların fıkhın kendi kaynakları arasından oluşturulmasını önermiş ve önerisi karşı ekiplerin onayı ile kabul edilmişti.     

Böylece fıkıh salt bilgi kapsama alanından ilmin kapsama alanına girmiştir. Böylece yabancılar ile çıkan ticari sorunlarda artık tarafların kabul etmiş olduğu ortak sözleşmelere refere edilmiştir. İki toplum arasındaki bir sözleşme haline gelmiştir.