Sömürdüm, hala sömürüyorum; ben kapitalizm!-7
Önceki yazımda, Burhan Bozgeyik arkadaşımızın “Gıda politikası” başlıklı yazısı vesilesiyle genel olarak GIDA ve özel olarak da özellikle SAĞLIKLI GIDA konusu üzerinde durmuş; “Gıda politikası, bir devletin en önemli meselesidir” de demiştik…
Her gün bizim uyarılarımıza benzer uyarılar yapan var mı diye medyayı taradığımı zaman zaman yazıyor, az da olsa önemli bir şey görürsem sizlerle de paylaşıyorum…
Bugün (26 Ocak), benim gibi İzmir İ. İ. B. Fakültesi mezunu olan, eski milletvekili ve halen önemli bürokratik görevlerde bulunmaya devam eden, Yeni Şafak yazarı Doç. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nun “Gıda enflasyonu ve tarım kredi kooperatiflerinin katkısı” başlıklı yazısı dikkatimi çekti… TEŞHİS olarak “gıda ve enflasyon” konusu üzerinde durması, TEDAVİ ya da çare ve çözüm olarak da KOOPERATİF kurumunu hatırlaması bizce önemli…
Yazı şöyle başlıyor: “2020 yılında en çok enflasyon, faİz ve kurun birbirlerine olan etkisi tartışıldı. Özellikle enflasyon artışının sebebinin kur, kurun artış sebebinin de faizlerin düşmesi olarak yorumlanması bu konudaki tartışmaları daha da alevlendirdi. 2020 yılı enflasyonu %14,06 olurken bu enflasyon oranının içindeki gıda fiyatlarının artışı %21,8 civarında gerçekleşti.” İlk paragraf şu cümleyle sona eriyor: “Bakıldığında aylık bazda fiyatı en çok artan 20 ürünün 13’ü GIDA ürününden oluşmaktadır.”
Siyasiler ve hemen hemen herkes hep “sonuçlar” üzerinde duruyor, “sebepler/ nedenler” üzerinde neredeyse duran hiç yok! Yazarın şu sebebi hatırlayıp hatırlatması iyi: “Kovit-19 salgını sebebiyle ülkelerin kapanması ve gıda harcamaları dışında tüm harcamaların neredeyse durma noktasına gelmesi, küresel gıda fiyatlarının da artmasına neden oldu.”
Hem yazar hem de herkes şunu bilsin; böyle giderse durum daha da kötü olacak…
Böyle olacağını her vesileyle her zaman yazdık; bir kere daha yazmış olalım…
Yazar, pandemi sebebiyle gıdaya olan talep ve küresel gıda fiyatlarının son 6 yılın en yüksek seviyelerine yükseldiğini hatırlattıktan sonra diyor ki; “Türkiye’deki GIDA fiyatları ise, küresel gıda fiyatlarının %10 daha fazla üzerinde artış gösterdi. Bu artış oranıyla gelişmekte olan ülkeler arasında Arjantin’in ardından ikinci sıraya yerleşirken, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkeleri arasında lider konumuna yükseldi.”
TCMB’nin FAİZ toplantıları sonrası hep GIDA enflasyonundaki yükselişe dikkat çekti hatırlattıktan sonra, soruyor: “Niye dünyada gıda enflasyonunda en önlerdeyiz?”
Cevap şöyle: “Bu soruların cevabını dünyada ve Avrupa’da tarım kooperatiflerinin yapısına baktığımızda görüyoruz. Avrupa’da tarım kooperatiflerinin tarımsal işlem ve satışta pazar payı %60’tır. Dünya’da ise kooperatifler, küçük üreticilerin korunması, küçük katkılarla büyük organizasyonlar kurulması ve regülasyon gibi önemli görevler üstlenmektedir.”
Bizi Türkiye ile ilgili değerlendirme ve cevap ilgilendirmeli; o cevaba bakalım: “Türkiye’de ise Tarım Kredi Kooperatifi (TKK); geniş kurumsal yapısına karşın, büyük oranda Hazine kaynağını çiftçilere kredi olarak dağıtma işi dışında esaslı bir görev üstlenmemiştir. Tarım politikaları konusunda çözüm geliştirememiştir. Hâlbuki üreticinin ölçek, eğitim, verimlilik, dağıtım kanalı, fiyat ve pazar gibi önemli sorunları var.”
Önerdiği TEDAVİ yani çare ve çözüm şöyle: “Bu sorunların giderilmesi için de 2000 kooperatif, 16 bölge kooperatİfİ, merkez birliği ve 13 iştiraki ile büyük bir organizasyon olan Tarım Kredİ Kooperatİflerİ devreye sokulmalıdır. Öncelikli olarak yapılması gereken; TKK, kooperatİfler üzerinden çiftçilerin tarımsal girdi maliyetlerini düşürerek üretimin artırılmasını sağlamalıdır. Ayrıca, tarımsal üretimin tüketici ile buluşması için etkin bir tedarik zinciri kurarak, ürün arzı ile pazar talebi arasındaki dengeyi sağlamalıdır. Bunun için ürün çeşitliği ve miktarı politikaları belirlenmelidir. Ülkedeki organizasyon ağı sayesinde TKK, piyasadaki çeşitli ekonomik aktörlerin ekonomik sistemde fazlaca yer ve söz sahibi olmalarını engelleyerek denge sağlayıcı bir mekanizma kurmalıdır…”
Bugünlük bu kadar!
Kaldığımız yerden devam edeceğiz…