Özer Ataç
Risk ve Güven/lik - 2
29.04.2025
1282 Okunma, 0 Yorum

Başlık bir zincirin bitişik halkaları gibi görünüyor;  öyle değil!  Risk,   güvenliği sürdürmek ya da güvenliği artırmak için güvenliğin önünde aşılması gereken  etaptır.

 -“İnsanı bu etaba soyunduran sebep nedir?” sorusu kaçınılmazdır. Cevabı ise  risk ve güvenlik halkalarının oluşturduğu insanın konfor ve haz tutkusudur.   

İnceleyelim:

 

Söz konusu  tutku, benliğin elde edip  beslendiği  yaşam  konfordur. Bu tutkunun etkisi, medeniyetlerin oluşturduğu tüm kurumları  özünü işgal ediyor. Konfor   her şeyin var oluş sebebini, toplumsal ve bireysel  umudu,  vizyon ve hedefleri belirliyor.  Çok mu kişisel oldu; hayır,  dahası var.  Konfor,  bütün tutsaklık ve   gösteriş zincirlerinin bağını da oluşturuyor. Gelişmişlik, medeniyet konfor düzeyi ile ölçülüyor.

 

Hani pek meşhur bir deyiş var: “kimler, kimlerle beraber oluyor!?! ”  Güvenlik ve risk gibi gelişmiş devletlerin en büyük harcama kalemini oluşturan  kritik etmenlerin kaynağı konfor   olması, güvenlik, risk faktörüyle  ayrılmazlık taşıması ve  devam etmesi  için  toplumların ürettiği  tüm değerlerin feda edilmesi,.. sizce akıl alır bir şey mi?!  Hiç mantıklı   görülmüyor; fakat  insanlık bu tercihinden  kurtulamıyor.

 

Benliğin inşası programı Bütünselliğin karşıtı olduğundan,  yabancılaşma medeni insanın “kaderi” oldu. Yabancılaşma,  dini ifade ile insanın ürettiği değerlere , insanı üreten nimetlere nankörlüğüdür. Bağlamı güçlendirirsek, evrensel  tanımlama gündemini  meşgul eden  Spinoza düşüncesini  yeni fizik bakışıyla  güncelleyen   “bağlantısallık” görüşü;   güven, risk, güvenlik, konfor kompartımanlarının neden aynı hatta dizildiğini  açıklayacaktır.   (1)

 

Kısaca her şeyin,  her şeyle atom altı düzeyden  kararlı biçimlere erişmiş şuurlu varlık olan insana  kadar bağlantılı olduğu;   bu bağın,  sürekli kesiksiz iletişimde olduğu;   birimsel(tekil) varlıkların  görece bağımsız eylem ve etkisinin Bütünselliğin içinde     entropi ile  tolere edildiği  teoriye değinmeliyim.  Bu hususta  önemli bir nakli de ekliyorum:

 

Claude Shannon;  Boole cebiri çalışmış Amerikalı bilim insanı.  1938,  ABD ,IMT verdiği “Bilgi Kuramı” isimli master tezinde yaptığı belirleme,  hala bilim dünyasında “en çok atıf yapılan master tezi unvanını” koruyor.  Belirlemesinin özü şu cümle:  “Eğer, her şey tahmin edilebilirse, hiç bilgi yoktur. Eğer, işin içinde raslantısallık  varsa,  o zaman her şey hakkında bilgiye ihtiyacımız var.” (2)

 

İlginç değil mi;  her önüne gelen,  bilinen kulvarda  yaptığı  tekrarlara   “bilimsel”  etiketi yapıştırıyor. Her önüne gelen akademisyen,  öğrendiği  bilinenleri  koruyarak, bilginin artacağını savunuyor.  Oysa, “tahmin edilemeyen bilgi ve bilimin alanıdır”, diyor Shannon.  Bu yüzden  yönetici ve sermaye sahiplerinin konfor tutkusu,  güvenliği ve riski  tüm verilere rağmen  belirsizleştiriyor. Sözünü ettiğim “hata payı” sanılmasın.  Ölçümle,  hata payı öngörülebilir. Öngörülmeyenden,  değişimin karakterinden söz ediyorum. Olgular ve deneyler bağlamında kurulan bütün teorilerin, kurma, işletme, kullanma  evresinin birkaç adım sonrasında  boşa çıkmasından bahsediyorum.  

 

 

Kısaca C. Shannon  “bağlantısallığın” özü olan iletişimi açıklamak için entropiyi kullanmış. (3) Demek ki Bütünsel sistem içinde,  birimsel iradelerin görece “bağımsız” karar verme eğilimleri;  yani entropi oluşturacak yönelişler,  diğer birimlerin   karşıt  rekabetiyle   Bütünsel  entropiyi dengeliyor.   Başka şekilde anlatımla , tıbta kanser hücrelerinin kontrol edilemeyen istilası  entropi;  onu durduracak bağışıklık ise beden bütünselliğinin   zinde ve kesiksiz iletişimidir. Hiyerarşik olmayan iletişim, bütünselliğin anahtarıdır.  

 

Bu değini ile  konuya dönelim. Bireysel çıkarcı konfor tutkusu,  tüm medeniyetlerin  birikimini güvenlik ve risk sarmalında heder eder.  Bu değerleri harcayıp tüketmek  hiçbir şeyi halletmez. Çünkü dengesizlik, sömürü, zulüm, yalanla istismar,…entropiyi  kurulu  “güvenli, riski hesaplanmış”  düzen üstünde Demokles’in kılıcı gibi sallanır.   

 

Su uyur, zulümler için entropi   uyumaz.  Haksızlık-hak,   zulüm –vebal  karşıtlığı,   entropinin doğuracağı kaos ile  sistem yenilenir,  dengeyi bulur.    Buna yıkımlar ve hesaplaşmalar tarihi  de diyebiliriz. (4)   

 

 

 

 

Açıklamalar:

 

(1)Prof.Dr. Türker Kılıç; “Yeni Bilim: Bağlantısallık-Yeni Kültür:Yaşamdaşlık” Ayrıntı Yayınları.

 

(2)Claude Elwood Shannon; (30 Nisan 1916-24 Şubat 2001)Amerikalı matematikçi, elektrik mühendisi, kriptograf. Bilgi Kuramı’nın babası olarak ta biliniyor. Çalıştığı Boole cebiri, değişkenlerin değerinin doğru ve yanlış olabildiği cebir altkoludur.

 

(3) Entropi: Termo dinamik terim.Fizikte sistemin mekanik işe çevrilemeyecek termal enerjisini temsil eder.Çoğunlukla sistemde rastgelelik ve düzensizliği(kaos) tanımlar.

 

 

(4)Vebal: Arapça Wbl kökünden gelen,wabal, “ağır yük, bela, sorumluluk” sözcüğünden alıntıdır. Arapça wabala “yük yüklendi” fiilinin çekim ekindendir. Ayrıca bu fiil Akadça wabalu “ getirme, taşıma” sözcüğü ile eş kökenlidir.(S.Nişanyan).

Her eylemin eylemi işleyene dönüşü olacaktır; ‘vebal’ sözcüğü  bu dönüşün,  risk taşıdığını  belirtir. Bu yüzden “güven” yalnız evrenlerin sahibine olmalı; O’nun güvenliğinde kalmalıdır: “ Fe in tevellev fe kul hasbiyallah, la ilahe illa hu, aleyhi tevekkeltu ve hüve Rabbul arşil azim./ Eğer yüz çevirirlerse, söyle söyle: ‘  ben Allah’a güvendim/O,  bana yeter; evrensel düzenin, yüce iradenin sahibidir.(Tevbe suresi /9:129)

 

 

 

 






Son Eklenen Makaleler
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-11
28.05.2025 332 Okunma
1 Yorum 28.05.2025 12:02
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-10
27.05.2025 519 Okunma
1 Yorum 27.05.2025 06:50
Özer Ataç
RİSK ve GÜVEN/lik 3
26.05.2025 1148 Okunma
Süleyman Baş
Güneş ne kadar sıcak demir ne zaman erir? Kuran biliyor
25.05.2025 90 Okunma
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-9
25.05.2025 558 Okunma
1 Yorum 25.05.2025 07:13
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-8
24.05.2025 563 Okunma
1 Yorum 24.05.2025 05:35
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-7
23.05.2025 589 Okunma
1 Yorum 23.05.2025 07:35
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-6
22.05.2025 575 Okunma
1 Yorum 22.05.2025 07:01
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-5
21.05.2025 613 Okunma
1 Yorum 21.05.2025 10:24
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-4
20.05.2025 664 Okunma
1 Yorum 20.05.2025 11:22
Süleyman Baş
Tıklayıcıda tıklandığı zaman…
19.05.2025 150 Okunma
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-3
18.05.2025 652 Okunma
1 Yorum 18.05.2025 08:30
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-2
17.05.2025 693 Okunma
1 Yorum 17.05.2025 09:25
Süleyman Baş
Allah gölgeyi nasıl uzatıyor?
15.05.2025 198 Okunma
Reşat Nuri Erol
Sistem arayışı; Süleyman Karagülle-Adil Düzen-1
15.05.2025 688 Okunma
1 Yorum 15.05.2025 09:01
Süleyman Baş
Titanic'in Batışı Eyfel'in Boyu: Kuran'la İlgisi Ne?
13.05.2025 153 Okunma
Reşat Nuri Erol
Akevler Kooperatİfİ / İsmail Hakkı Satoğlu-5
13.05.2025 633 Okunma
1 Yorum 13.05.2025 07:16
Süleyman Baş
Kuran Mescid-i Haram-Aksa arası mesafeyi nasıl biliyor?
12.05.2025 174 Okunma
Reşat Nuri Erol
Akevler Kooperatİfİ / İsmail Hakkı Satoğlu-4
12.05.2025 657 Okunma
1 Yorum 12.05.2025 08:43
Süleyman Baş
Kuran'da Kaçış Hızı Mucizesi
11.05.2025 223 Okunma
Reşat Nuri Erol
Akevler Kooperatİfİ / İsmail Hakkı Satoğlu-3
11.05.2025 667 Okunma
1 Yorum 11.05.2025 06:47
Reşat Nuri Erol
Akevler Kooperatif- / İsmail Hakkı Satoğlu-2
9.05.2025 663 Okunma
1 Yorum 09.05.2025 06:40
Reşat Nuri Erol
Akevler Kredi ve Yardımlaşma Kooperatifi / İsmail Hakkı
7.05.2025 670 Okunma
1 Yorum 07.05.2025 13:55
Reşat Nuri Erol
Akevler Kooperatifi’nin hafızası Nazif Satoğlu-3
6.05.2025 750 Okunma
1 Yorum 06.05.2025 07:58
Reşat Nuri Erol
Akevler Kooperatifi’nin hafızası Nazif Satoğlu-2
5.05.2025 817 Okunma
1 Yorum 05.05.2025 08:42
Reşat Nuri Erol
Akevler Kooperatifi hafızası Nazif Satoğlu… - 1
4.05.2025 668 Okunma
1 Yorum 04.05.2025 10:41
Reşat Nuri Erol
Prof. Dr. Ahmed Tahir Satoğlu ağabeyimiz…-8
3.05.2025 753 Okunma
1 Yorum 03.05.2025 10:21
Reşat Nuri Erol
Prof. Dr. Ahmed Tahir Satoğlu ağabeyimiz…-7
2.05.2025 865 Okunma
1 Yorum 02.05.2025 07:32
Reşat Nuri Erol
Prof. Dr. Ahmed Tahir Satoğlu ağabeyimiz…-6
30.04.2025 680 Okunma
1 Yorum 30.04.2025 09:32
Özer Ataç
Risk ve Güven/lik - 2
29.04.2025 1282 Okunma
Reşat Nuri Erol
Prof. Dr. Ahmed Tahir Satoğlu ağabeyimiz…-5
29.04.2025 678 Okunma
1 Yorum 29.04.2025 11:19
Reşat Nuri Erol
Prof. Dr. Ahmed Tahir Satoğlu ağabeyimiz…-4
28.04.2025 723 Okunma
1 Yorum 28.04.2025 09:34
Reşat Nuri Erol
Prof. Dr. Ahmed Tahir Satoğlu ağabeyimiz…-3
27.04.2025 744 Okunma
1 Yorum 27.04.2025 10:59
Reşat Nuri Erol
Prof. Dr. Ahmed Tahir Satoğlu ağabeyimiz…-2
26.04.2025 717 Okunma
1 Yorum 26.04.2025 09:53
Reşat Nuri Erol
Prof. Dr. Ahmed Tahir Satoğlu ağabeyimiz…-1
25.04.2025 764 Okunma
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-14
24.04.2025 645 Okunma
1 Yorum 24.04.2025 15:21
Ahmet Mermer ( Sosyolog )
Eğer İstanbul'a bir İBB Başkanı atanacaksa
24.04.2025 583 Okunma
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-13
23.04.2025 596 Okunma
1 Yorum 23.04.2025 10:04
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-12
22.04.2025 658 Okunma
1 Yorum 22.04.2025 11:29
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-11
20.04.2025 658 Okunma
1 Yorum 20.04.2025 06:53
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-10
19.04.2025 686 Okunma
1 Yorum 19.04.2025 10:05
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-9
18.04.2025 736 Okunma
1 Yorum 18.04.2025 07:39
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-8
17.04.2025 668 Okunma
1 Yorum 17.04.2025 07:19
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-7
16.04.2025 770 Okunma
1 Yorum 16.04.2025 11:10
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-6
15.04.2025 670 Okunma
3 Yorum 15.04.2025 07:20
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-5
14.04.2025 873 Okunma
1 Yorum 14.04.2025 07:47
Özer Ataç
Risk ve Güven/lik
13.04.2025 1494 Okunma
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-4
13.04.2025 687 Okunma
1 Yorum 13.04.2025 07:28
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-3
12.04.2025 715 Okunma
2 Yorum 12.04.2025 10:09
Reşat Nuri Erol
Gazze; ‘savaş mı, hicret mi’ veya ‘Gazze ve hicret’-2
11.04.2025 712 Okunma
1 Yorum 11.04.2025 10:18


© 2025 - Akevler