Dema şirîkatîyê tê
Wê hemîkes bergîdana keda xwe hilde û bixwaze ji vê paşde veger êdi nabe.
Merivahî ji dema bazarê ku ev dem hemî kesan bixwe hilberin dikirin ji sexsê xwe ji mala xwe re
Êdî derbasê demek nû dibin ev dema nû bêguman
Dema ku mal bi mal digorîne ye.
Tiştê kû hilberîna wê dike ew difiroşe .
Ew bixwe jî Tiştê kû kesên din hilberîna wê kirine dikire û dixo an bikar tîne.
Îca di dema sanayîyê de ku şoreşa sanayîyê dibe
Mal bi mal gorandin nabe.
KED DİDE û êdi keda xwe difiroşe. Ew bi xwe firingî naçîne. Genim najo li kargehek dixebite ked dide keda xwe difiroşe û pere distîne bi wî perî diçe nan distîne firingî distîne.
Di vê demêda şoreşeek kolektif bu hemî dinya bun xelkê gûndek û bi zibare hilberin hate kirin.
Di dîrokê da paşde çun tine. Fitêzê dîrokê paşde çunê tine.
Yanî Merivahî êdi carek din venagere li dîroka ku mal bi mal digorandin.
Wê ji dema karkerî yê Merivahî derbasê şirîkatîyê bibe.
Di dema karkerî yê da karker li fabrika dixebitin bergîdana xebata xwe pere distînin.
Bi ew perê ku distînin pêdivîyê xwe dikirin.
Ev sistema karkerî yê bi vî rengî karker dibin kole û Xwedanê fabrika jî êdi dibin xwedî yê wan karkeran.
Êdî ew Xwedanê fabrika dibin ku bê raqib dimînin. Êdi ew bêjin bi ya wan gere bibe.
Ev yeka hanê ku li hemberê wan kesek namîne ew dibin weka qirala. Pîyase dikeve destê wan
Îca li welatê din kesên din hene weka wan karsaza
Vêca dixwazin li cîhanê kesî weka wan tine be û ew Pîyase têxin destê xwe ev jî dibe sebaba şerên li cîhanê.
Her weha dibe sebeba enflasyona kambax... Dibe ku gelek kes bêkăr bimînin.
Îro roj mijarek herî giring eve.
Wê ev hilberîna weka neha kolektif bi zibare wê bidome
Lê bergîdana keda wan wê ne perê be mal bi xwe.
Ez bêjim kesek hat bi min re xebitî li gorya zîrekbun çalakbun
Perwerdebuna wî an wê
Çend sal di ev kăr de xebitî ye
Pêra li hev dikim dibêjim seeta keda te hewçende.
Êdî ew çend seet hatibe xebitî be li wê goryê amurek ji wê xebatê bergîdana keda wî an wê didimê.
Bi ev xebata zibare ya kolektif wê hilberîn bê kirin. Lê belê wê li bazarê pîyase serbest be.
Seba li bergîdana keda xwe mal standîye karker wê malê di destê xwe da bi kêfe xwe bide bifiroşe
Bi çiqas bixwaze wê bi hewçend bifiroşe.
Bazara ku jêrê tekel dibêjin bi tirkî di pîyaseyek weha çênabe.
Bê hemper
Zeki Altuboğa: Wê hilberîn bi zibare be lê ne bi sistema karkerîyê be
Bi ya şirîkatîyê be.
Senedê Mal :
Bi senedê mal gel wê bi barkirin û birin û hanîna mal wê xelas bibin.
Di şuna mal de wê sened bigire.
Malê hilberîna wê tê kirin wê têkevin embarê şirîka
Dema kesek malê xwe hanî danî ev embarê şirîka wê senedê malê xwe hilde here
Yanî Para karkeran, para xweyê sermîyan (para ham madde)
para xweyê kargehê û para Dewletê
Bi senedê mal para didin wan.
Kengê bixwaze kare were malê para xwe hilde.
Gel wê ev sened bifiroşe û perê wî yî naqît wê çêbibe.
Bazırgan ev sened distîne û kare li sukê li bazarê bifiroşe
Êdî şuna mal li sukê seyran bike û bigere wê sened li sukê bigere.
Di dawîya vê çerxa aborîyê
Mal ji cî yê hilberînê wê here cî yê bi karhanînê
Cî yê tüketimê here ser sifrê
Wê sistema şirîkatîyê ya nû weha be.
Standartkirin
Şoreşa sanayiiya mezin çêkir.
Piştî sanayii mezin sanayii birêxistin derket holê.
Demên berê ji boy ku seyyarêkê çêbikin hemî gere li heman fabrîqê bihata çêkirin.
Di roja me ya neha li vê demê fabrîqe êdi bune cî yê perçeyan komkirinê
Perçeyek Seyyarê li Çinê çêdibe yek li Emerîka ya din li Malezya...
Di dawî de tên hemî li hev dikevin û seyare dikeve rê li hemî cîhanê belav dibe.
Ev sistem jî nîşan dide ku wê dema şirîkatîyê were û hatîye jî.
Êdî dema sanayiiya desta jî nîne dema sanayii ya mala tê dema sanayii ya mala ye
Xelkê gûnd her yekê di axurê Ajalên xwe de karin amurên sanayiiyê çêkin... Û ev li fabrîqê li hev din.
Bi xêr hatî dema nû dema şirîkatîyê.
Wê dişuna maxezeyên mezin û fabrîqê mezin de
Sanayiiya biçuk û cî yê suka pazarê çêdibe.
Ji boy bac nedin ev weha destpêkir wê bibe Perçeyek aborîya dema neha.
Wê hewçend ev sistem pêşde here ku bi seneda bê dewlet bê banqe çerxek aborîyê avabibe.
Aborîya gel li dijî aborîya fermî tekoşînek dide wê biser jî bikeve! .
Bi kuırt û kurmancî wê aborîya gel li dijî aborîya kapîtalizmê û sosyalîzmê biserkeve!
Çewa hun dizanin di sistema sosyalizmê da hemî aborî malê dewletê ye.
Di sistema kapîtalizmê da
jî malê wî welatî yê çend dewlemenda ye. Dewlet hemî karê xwe dide ew çend dewlemend
Aborîya wî welatî ji %98 yê ew çend dewlemendaye %2 hê yê hemî welatîya ye.
Aborîya gel li ser xizmeta gelemperî hatîye avakirin
Dema ku ji dewra aborîya zireetê derbasê aborîya sanayiyê bu mirovahî
Civak weka ku ji halê maddeyê hişk derbasê maddeyê avî bube.
Ji vê bonê kesên ku berê kirîvê kurê xatîya dîya xwe jî nazdikiirn û çun hatin hebu, êdi ew û kurê bavê jî heb nabînin sal derbas dibe.
Li her bajarek an welatek Perçeyek tê çêkirin lê ev kes wê çewa bihev ewlebin
Kes kesî jî naznake
Ev kesên ev hilberînê dikin
Temînatek garantîyek ewlebunek pêwiste.
Wê ev çewa bibe?
Ji bona vê yekê
Sistemek ku pişgrîya şirîka dike pêwiste.
Ku ji nezanînê ew mal xerab bube
Piştgirîya zanyarî
Ku jê nehatibe pênebube ew mal xerab bube
Piştgirîya pîşeyî
Ku ji îhmalîya ew kes mal xerab bube
Piştgirîya olî
Ku biqestî ew mal xera kiribe
Piştgirîya sîyasi
Bergîdana malê wan wê bide e.Heq ewê bidin
Kê dide?
. Piştgirîya zanyarî
. Piştgirîya pîşeyî
. Piştgirîya olî
. Piştgirîya siyasî
Ev cejna karkera ye.
Di roja me ya îro de
Salê rojek 1 Gulanê herin kolanek
Nan! av! Azadî!
Bêjin û 2 yê Gulanê dîsa herin sed caran ji kola zaftir bibin kole... Welle ev nehale.
Sendîqa karkeran hemî heyv wê ji meaşê karkerên rebben hilde û
Bikêrên pîvazek petîyay jî nayê di roja îro de.
Em ji roja îro çewa ye jê bigerin ji xwe hun hemî zanin bê çewaye rewşa îro
Emê çewa bin
Berpirsyarê van piştgirîya nasnameya endamî seba daye endamê xwe berpirsyar jî ewe ewin.
Ji vê bonê pêwiste ew baş perwerde bube.
Her weha berpirsyarê van piştgirîya van şirîkatîya di rêveberîya dewletê jî weka kesên berpirsyarê wezîfedarin. Li meclisa bajêr û navçeya jî wezîfedarin ev Piştgirîya hene.
Berpirsyarê ilmi li rêveberî qanunî de wezîfedare
Berpirsyarê pîşeyî li rêveberîya rêvebirinê wezîfedare
Berpirsyarê olî li rêveberîya kontrolê wezîfedare
Berpirsyarê siyasî jî li şuraya serokatîyê wezîfedare
Rengê kargehê wehane şirîkatî bivan tên avakirin.
Binax
Avahî
Malê bi halê xam
Pêdivîyên ku malên xam pê hene
Keda hilberîner
Keda hayjêhe
Xizmeta ofisa serokatî an avakeran
Û
Piştgirîya şirîkatîyan
Ji van karkerê hilberîner li gorya keda xwe, bergîdana xwe distînin.û li gorya malê xam ji wî malî para xwe dîstîne.
Yên din li gorya malê ku hilberîn hatîye kirin li ser peyama wan ku çewa li hev kirine para xwe ji malên hilberîn hatîye kirin hildidin.
Li ser mijarê ku dinavbera şirîka de derê li hev nekin midurê gelemperî çareser dikin
Ew jî bi rêya hakeman çareser dikin.
Ji herdu alîyan alîyêk ji xwe re hakemek wekil di hilbijêre. Alîyê din jî her weha hakemek wekil dihilbijêre. Herdu hakem serok hakem dihilbijêrin.
Ew jî biryar li ser çi bidin şirîk jî qebul dikin.
Dema kesek hilberîner malê xwe berî bide ambare û berpirsê kontrolkirinê li mal rênî, analizdakirin. Barkot etiket lêda û teslîmê ambarê dakirin. Malê wî li ser sistemê hate qeyitkirin. Li ser nimera nasname an pasaport reqam malê teslim kirîye hilda. Êdi serê wî rehete. Di berpirsyarîya wî namîne.
Em bêjin mal li embarê xera bu heqê mesref berpirsê gelemperî wê bide.
Ekîba lêpirs
dinêre rapor dide hakem hakem biryar dide. Heqê xwedîyê mal didinê
Piştî mal teslîmê ambarê tên kirin.
Barkêşvan
mal bar dikin dibin cî yê pê amel tê kirin cî yê bikarhanînê
Xeratê Civaknas Zeki Altuboğa