CEMAAT

İnsan tek başına müslüman olur ve ibadetlere başlar. Bir müslümanın ilk yapacağı iş kendisine aşiret (ocak) oluşturmaktır. Bu ocağı oluşturmak kolay değildir. Ocaksız İslamiyet yaşanmaz.

İslamiyetin ferdi olarak yaşanabilmesi için en az on kişilik bir ocağın oluşturulması gerekir. İslamiyetin cemaat olarak yaşanması için de en az 3.000 kişilik bir bucağın oluşturulması gerekir. Bu oluşturulamamışsa İslamiyet yoktur, sadece ehli kitap vardır.

İslam şeriatının hüküm ferma olması için devlet veya il oluşturmaya gerek yoktur. Fert olarak bir ocak ve cemaat olarak da bir bucak oluşturmak yeterlidir.

Maddeten bunları sağlamak son derece kolaydır, ancak buna inanmış insan bulmak son derece zordur. Çünkü müslümanlar kendilerini mü'min sanıyorlar.*

Ocak içinde güneş doğmadan başlaması gereken sabah mesaisine iki saat kala sabahın ilk ezanı okunur. Herkes kalkar. Abdest alır, vitrini kılar. Sabah kahvaltısını yapar, sünnetini isterse evinde kılar, isterse mescide kılar, vakit darsa kılmaz.

Sabah mesaisinin başlama saatinden önce iki rekat farz namaz cemaatle kılınır. Ocak varsa sabah namaz evde kılınmaz. Bu, kadın ve erkeğe farzdır. Kur'an'da Meryem'e "ruku edenlerle beraber ruku et" diye emredilmektedir.

Sonra erkekler ve isteyen kadınlar resmi mesaiye giderler. Aynı işyerinde çalışanlar beraber giderler. Komşu ocaklara eklenirler.

Sabah mesaisi bittiğinde ezan okunur, hepisi iş yerlerindeki mescitte toplanırlar. Abdest alınır, iş elbiseleri değiştirilir, dört rekat öğle namazı cemaatla kılınır, evlere dönülür.

İsteyen kadınlar sabah mesailerini evlerine yakın işyerlerinde yapar, isteyenler ev işlerini yapar. Yaşlı kadın ve erkekler, on yaşından küçük çocukları yanlarına alarak beraberce mescitte veya parklarda eğitim yaparlar, çocukları eğlendirirler. Öğle vakti mescitte toplanır, öğle namazlarını kılarlar.

Öğle tatili üç saattir. Öğle yemeğini yer ve uyurlar. İkindi vakti ezan okunur, herkes mescitte toplanır ve ikindi namazlarını kılarlar. Erkeklerden isteyen bu vakitlerini ilme ayır, isteyen serbest iş yapar. Kadınlar serbest işlerine devam edebilirler, ilmi çalışmalara katılabilirler.

Akşam namazında ocak mescidinde herkes toplanır, namazını kılar, evlerine giderler.

Akşam yemeği yendikten sonra, ocak mescitlerine gelirler ve gece sohbetini yaparlar. Bu  üç saat sürer. Kadınlar geç gelebilirler. Sonunda yatsı kılınır ve herkes yatamaya gider.

Ocakta namazlara kadınlar ve çocuklar katılır. Yatalak hastalar mescide bakan revirde yatarlar. Oradan cemaate uyarlar. Yakınları mescide gelip onlara hizmet eder. Nöbetçi kadınlar, hastaların nöbetlerini tutar.

Ocakta kadınlar temizlik, çocuk ve hastalara bakım nöbetleri tutarlar, erkekler ise bekçilik nöbetlerini tutarlar.

Her ocakta erkekler bir başkan, kadınlar da ayrı bir başkan seçer. Biri başkan, diğeri yardımcısıdır.

Kadın ocak başkanı olabilir ve beş vakit namazı erkeklere kıldırır. Kadınlar solda veya arkada, erkekler sağda ve önde dururlar. Kadın başkan kadınların sağında önde durur. Erkek başkan erkeklerin solunda önde durur. İmam kadın öne geçmez, bulunduğu yerden kıldırır.

Böylece beş vakit namaz, kadın ve erkeğe cemaatle kılmak ve günlük hayatlarını buna göre ayarlamak farzdır. Ancak cemaat mümkün değilse kendi başına bunları yapar. Böyle bir cemaatı oluşturmak için çalışır.

Bucak hayatı ayrıca cuma namazında anlatılacaktır.

--------------------------------------------------------------------------------

*Akevler bu maksatla kurulmuş ama hedefe ulaşamamıştır. Burada esefle belirteyim ki, yapamadığım hükümleri yazmak zorunda kalacağım.(Süleyman Karagülle-yıl2000)(YIL 2012 MAALESEF HALA ULAŞAMADI -ali bülent)

SORU:1- Cemaatle namaz kılmak farz mıdır?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Cemaatle namaz kılınıyorsa o memleket müslüman memleketidir. Kılınmıyorsa dar-ı harbdir.

Karagülle- Bir topluluğun toplanma yerleri ve başkanları varsa o topluluk kişiliğe sahiptir, muhatap alınır. Toplanma yerleri ve başkanları yoksa kişiler ayrı ayrı muhatap alınır, topluluk alınmaz.

Cemaat olmak için en az 30 kişi olmak gerekir. Kadın olsun, erkek olsun, çocuk olsun herkesin mescide gelmesi farzdır. Hastalar mescidin revirinde istirahat eder. Namaz vakti mescitlerinin kapısı açılır. Bebekler annelerinin yanında olur, çocuk ağlarsa anne namazını durdurur, susturunca devam eder, tamamlar.

SORU:2- En az kaç kişi cemaat olur?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Beş vakit namazda en az iki kişi cemaat olur.

Karagülle- Beş vakit namazda en az iki kişi cemaat olur. Namaz cemaat içindir.

SORU:3- Cemaatle namazda tek kişi ne tarafta durur?

Numan, Malik, Şafii ve Karagülle- Sağ tarafta durur, sünnettir.

Ahmet- Sağ tarafta durur, farzdır; solda durur ise namaz fasit olur.

SORU:4- Namazı cemaatla kılmak farz mıdır?

Numan- Farz-ı kifayedir. (Kimi-Sünnettir.)

Malik- Sünnettir.

Şafii- Farz-ı kifayedir. (Kimi- Sünnetir.) (Kimi- Farz-ı ayndır)

Ahmet- Farz-ı ayndır, ancak şart değildir. Kendi başına kılan günahkar olur, ama namazı geçerlidir.

Karagülle- Namazı cemaatla kılmak farz-ı ayndır, ancak şart değildir. Kendi başına kılan günahkar olur ama namazı geçerlidir.

Bir ocakda beş vakit namazdan en az sabah ve akşam cemaatle kılınmıyorsa o ocak İslam cemaatinden sayılmaz.

SORU:5- Kadınların evlerinde cemaat olmaları mekruh mudur?

Numan ve Malik- Mekruhtur.

Şafii ve Ahmet- Mekruh değildir, mescide gelmeleri daha iyidir.

Karagülle- Beş vakit namaz için kadın ve erkek arasında fark yoktur. Hepsine farz-ı ayndır. Cemaate katılmak namazın sıhhati için şart değildir. Kur'an'da Hz. Meryem'e "rüku edenlerle rüku et" diye emredilmiştir. Bizden öncekilerin şeriatı bize de şeriattır.

SORU:6- İmama cemaat olduğuna niyet etmeli midir?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Niyet gerekir.

Karagülle- İmama cemaat olduğuna niyet etmelidir. Cemaatin safına girip imamın tekbirinden sonra tekbir almak, niyeti de içerir.

SORU:7- İmam, imam olduğuna niyet etmeli midir?

Numan- Cemaatinde kadın yoksa niyet etmelidir. Cuma, bayram ve arefe namazlarında imam olduğuna niyet etmelidir.

Malik ve Şafii- Müstehaptır, cumada niyet etmesi gerekir.

Ahmet- Niyet etmesi şarttır.

Karagülle- Mescit dışında kılınan namazlarda imamın imamlığa niyet etmesi ve cemaatin de ona uyması gerekir. Böyle bir niyet yoksa ona uyanların namazı nafile olur.

İmam mescidde mihrabda ise vaktin farz namazını kılmaktadır, cemaat ona uyar. Mihrabın dışında ise cemaat ancak nafile namaz için ona uyar. İmamdan başka bir kimse farz namazını kılarken mihrabın biraz arkasında durur ve farz kıldığını göstermiş olur, cemaat de buna uyar. Bu yerlerde sünnet namazı kılınmaz. Bu yerlerde durmak imamlığa niyet etmek demektir. Bayram ve cumalar için de mihrabda olmak yeterlidir.

SORU:8- Farzı kılarken cemaat kamet getirse, namazı bozup cemaate uymak gerekir mi?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Namazı bozup cemaate uymak gerekmez.

Karagülle- Beş vakit namazda, namaza başlamadan evvel kendisinin ezan okuyup mihrapta durması ve gelen cemaatin de ona uyması gerekir. Böyle yapmamışsa namazını bozar, cemaate uyar, sonra bu namazı kaza eder. Başladığı için kendisine nafile olarak farz olur.

SORU:9- Tek başına başladığı bir namazda oluşmuş veya oluşacak cemaate uyabilir mi?

Numan- Uyamaz.

Malik- Uyabilir. (Uyamaz.)

Şafii- Uyabilir. (Uyamaz.)

Ahmet- Uyabilir. (Uyamaz.)

Karagülle- Tek başına başladığı bir namazda oluşmuş veya oluşacak cemaate uyamaz. Namazı bozar, cemaate uyar sonra o namazı kaza eder.

SORU:10- Cemaate sonradan katılan kimsenin birinci rekatı nerden başlar?

Numan- Kıraat bakımından katıldığı rekatdan, teşehhüt bakımından imamın rekatlarından rekatlerini sayar.

Malik- Cemaate katıldığı rekatten başlar. (İmamınki ile başlar.)

Şafii- İmamınki ile başlar. Son rekatlarda kunutu tekrar eder.

Ahmet- Katıldığı rekatten başlar. (İmamınki ile başlar.)

Karagülle- Cemaate sonradan katılan kimsenin birinci rekatı kıraat bakımından katıldığı rekattan; teşehhüt bakımından imamın rekatlarından rekatlerini sayar. Bir rekate yetişse kendi başına kıldığı birinci rekattan sonra oturur, üçüncüde oturmaz. Kıraatı ise kendi başına kıldığı birinci rekatta yapar. Sonraki rekatları okumaz.

SORU:11- Cemaatle namaz kılınan yerde bir daha cemaat yapılabilir mi?

Numan, Malik ve Şafii- Cemaatle namaz kılınan yer mescid ise ikinci cemaatın yapılması mekruhtur.

Ahmet- İkinci cemaatin yapılması mekruh değildir.

Karagülle- Mescidde namazı imam veya naibi kıldırmışsa cemaatten sonra bir daha cemaat yapılması caiz değildir. Namazı ifsad etmez. “Mescid-i dırar”a kıyasen ikinci imamın ortaya çıkmaması gerekir.

SORU:12- Tek başına namaz kıldıktan sonra cemaat oluşsa tekrar cemaatle namaz kılmak gerekir mi?

Numan- Öğle ve yatsı namazlarında katılabilir. İkincisi nafiledir.

Malik- Akşam namazından başkalarına katılır. İkincisi nafiledir.

Şafii, Ahmet ve Karagülle- Tek namaz kıldıktan sonra cemaat oluşsa cemaate katılır. İkincisi nafiledir.

SORU:13- Cemaatle namaz kıldıktan sonra yeniden cemaatle kılınsa katılabilir mi?

Numan- Öğle ve yatsı namazında katılabilir.

Malik- Akşam namazından başkasına katılabilir.

Şafii- Tekrar cemaate katılabilir. (Katılmaz.)

Ahmet- Tekrar cemaate katılabilir.

Evzai- Sabah ve akşam namazları dışında katılabilir. İkisi de farz namaz olur.

Hasan- Sabah ve ikindiden başkasına katılabilir.

Karagülle- Cemaatle namaz kıldıktan sonra yeniden cemaatle kılınsa aynı yerde kılınıyorsa katılamaz. Başka yerde kılınıyorsa öğle, akşam ve yatsı namazlarında katılabilir ve o namaz nafile olur.

SORU:14- Yeni bir kişinin gelmekte olduğunu hisseden imamın rükuu veya cülusu geçiktirmesi caiz midir?

Numan ve Malik- Mekruhtur.

Şafii- Müstehaptır. (Mekruhtur.)

Ahmet- Müstehaptır.

Karagülle- Yeni bir kişinin gelmekte olduğunu hisseden imamın rükuu veya cülusu geçiktirmesi küçük cemaatlerde müstehap, büyük cemaatlerde mekruhtur.

SORU:15- Namazda abdesti bozulan imam halef bırakır mı?

Numan, Malik ve Ahmet- Halef bırakır.

Şafii- Halef bırakır. (Bırakmaz.)

Karagülle- Namazda abdesti bozulan imam halef bırakır. Arkasında duran kendiliğinden imama halef olur.

SORU:16- İmam namazı bitirdikten sonra yetişemeyenlerin kalan rekatları bir halefin imamlığında tamamlamaları caiz midir?

Numan, Malik, Ahmet ve Şafii- Cuma namazında caiz değildir.

Rafii- Diğer vakitlerde de caiz değildir.

Nevevi- Diğer vakitlerde caizdir. Şafii'nin görüşü budur. Bununla amel edilmesi gerekir.

Karagülle- İmam namazı bitirdikten sonra yetişemeyenlerin kalan rekatleri bir halefin imamlığında tamamlamaları cuma namazında caiz değildir. Beş vakit namazda sonradan gelenler safa soldan eklenir ve sağdan yeni safa başlarlar. Önce gelenlerin sonra gelenlere imamlık etmesi müstehaptır, karışık durmak caiz değildir.

SORU:17- Cemaatten biri özürsüz ayrılıp kendi başına devam etse namazı bozulur mu?

Numan ve Malik- Bozulur.

Şafii ve Ahmet- Bozulmaz.

Karagülle- Cemaatten biri özürsüz ayrılıp kendi başına devam etse, imamın namazının fasit değil, batıl olduğuna hükmetse (Allah'tan başkasına ibadet etmekte olduğunu hissetse) cemaati terk eder, başka yere giderek namazını tamamlar. Bunun dışında imamın namazı fasit olsa da cemaatin namazı fasit olmayacağından ayrılamaz, aynı yerde her ne olursa olsun devam edemez.

SORU:18- Saflar arasında ırmak veya nehir olsa cemaate katılmak caiz midir?

Numan- Caiz değildir.

Malik ve Şafii- Caizdir.

Karagülle- Saflar arasında ırmak veya nehir olsa cemaate katılmak caiz değildir. Sadece bayram ve cuma namazlarında arada kalan yol iptal edilirse caiz olur.

SORU:19- Cemaat mescitte namaz kılarkan evden cemaat olmak caiz midir?

Numan- Saflar görünmezse yol ve nehir yoksa caizdir.

Malik, Şafii ve Ahmet- Saflar görünmüyorsa caiz değildir.

Karagülle- Mescitler dışında kopuk saflarda cemaat caiz değildir. Ancak durulması mümkün değilse o zaman caizdir.

SORU:20- Farz namaz kılana nafile namaz kılan uyabilir mi?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Uyabilir.

Karagülle- Farz namaz kılana nafile namaz kılan uyabilir. Bu nedenle cuma namazına kadınlar katılabilir. Öğle namazı yerine geçer.

SORU:21- Nafile namaz kılana farz namaz kılan uyabilir mi?

Numan, Malik ve Ahmet- Uyamaz.

Şafii- Uyabilir.

Karagülle- Nafile namaz kılana farz namaz kılan uyamaz. Bu nedenle cuma namazına kadın imam olamaz. Beş vakitte ise kadınlara cemaatle namaz kılmaları farz olduğundan imam olabilirler.

SORU:22- Bir farz kılan başka bir farzı kıldırana uyabilir mi?

Numan, Malik ve Ahmet- Uyamaz.

Şafii- Uyabilir.

Karagülle- Bir farzı kılan başka bir farzı kıldırana uyamaz. Sadece cemlerde iktida eder ve ikisi bir namaz gibi hareket eder. Kıraat bakımından kendi kıldığı rekatları sayar, okuma bakımından imamın kıldığı rekatları esas alır.

SORU:23- Cuma namazında  çocuğa uymak caiz midir?

Numan, Malik ve Ahmet- Caiz değildir.

Şafii- Caizdir. (Caiz değildir.)

Karagülle- Cuma namazında çocuğa uymak caiz değildir. Cuma namazı imamsız eda edilmez. Hilafsız çocuğun imameti caiz değildir.

SORU:24- Beş vakit namazda çocuğun imamlığı caiz midir?

Numan, Malik ve Ahmet- Caiz değildir.   

Şafii- Caizdir. (Baliğin evladır.)

Karagülle- Beş vakit namazda çocuğun imamlığı caiz değildir, ancak sahihtir. Tek başına kılmış gibi olurlar.

SORU:25- Nafilede çocuğa uyulabilir mi?

Numan- Uyulabilir. Baliğe uyulması evladır. (Uyulmaz.)

Malik- Uyulabilir. Baliğe uyulması evladır. (Uyulmaz.)

Şafii- Uyulabilir. Baliğe uyulması evladır. (Uyulmaz.)

Ahmet- Uyulabilir. Baliğe uyulması evladır. (Uyulmaz.)

Karagülle- Uyulabilir. Baliğe uyulması evladır. (Uyulmaz.)

SORU:26- Kölenin imamlığı caiz midir?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Cuma namazı dışında caizdir. Mekruh değildir.

İbni Sirin- Mekruhtur.

Karagülle- Cuma namazı dışında kölenin imamlığı caizdir, mekruh değildir. Çünkü beş vakit namaz köleye farzdır.

SORU:27- Körün imam olması caiz midir?

Numan- Caizdir, mekruh değildir. Görenin imameti evladır.  

Malik ve Ahmet- Caizdir, mekruh değildir.

Şafii- Caizdir, mekruh değildir. Görenin imameti ile aynıdır. Şirazi ve Cemaat- Görenin evladır.

Karagülle- Beş vakit namazda, körün imameti sahihtir. Cuma imametinde mekruhtur. İl ve devlet imameti caiz değildir, iktidarda ise itaat edilir.

SORU:28- Babası bilinmeyenin imameti  caiz midir?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- Caizdir, mekruhtur.

Karagülle- Babası bilinmeyenin imameti caizdir, mekruh değildir. Kimse kimsenin yükünü taşımaz.

SORU:29- Fasıkın imameti caiz midir?

Numan ve Şafii- Kerahetle sahihtir.

Malik- Fıskta müteevvil ise vakti içinde iade edilir, değilse her halde iade edilir. Sahih değildir.

Ahmet- Sahih değildir. (Fasıkın imameti caizdir.)

Karagülle- Geçici imam, ilk ezan okuyup namaza koyulandır. Devamlı imam ise ittifakla seçilir.

Meclis oluşturulur. Cemaat on kişiden azsa, ilk üçü bir imamda birleşti mi diğerleri ona uyar. İki grup olmuşlarsa, başkanlar anlaşırlarsa bir cemaat, anlaşamazlarsa ayrı ayrı cemaat olurlar. Cemaat on kişiden fazla ise ilk on kişilik cemaati kuran  başkan olur. Diğerleri cemaatten ayrılır.

Ocak başkanları seçiminde kadın erkek sıralama yaparlar. Erkeklerden ilk sırayı alan erkeklerin başı, kadınlarda ilk sırayı alan da kadınların başı olur. Hangisi birinci ise o ocak başkanı, diğeri de yardımcısı olur.

Fasık olana rey verilmez. Ama cemaat vermiş ve başkan seçilmiş ise değerlendirme yapılır, hicret edilebilir; kalınırsa onun imameti kabul edilir. Toplulukta kalındığı sürece başkana uyulur, hatta sahte olsa bile. Başkansızlıktansa en kötü başkan iyidir.

SORU:30- Kadının imameti caiz midir?

Numan, Malik ve Şafii- Caiz değildir.

Ahmet- Caiz değildir, arkada durur.

Karagülle- Kadının cuma cemaatine imam olması caiz değildir. Beş vakit namazlarda caizdir. Kadınlar kadın imamın solunda, erkekler sağında durur ve kadınlarla erkekler arası bir kişi duracak kadar açık olur. Kadın imam öne geçmez.

İmrulkays müslüman olmuş ama imameti bırakmamıştır.

SORU:31- Kimin imameti evladır?

Numan, Malik ve Şafii- Fatiha’yı güzel okumayı bilmek şartı ile fıkhı daha çok bilen imam olur.

Ahmet- Namazın hükümlerini bilmek şartı ile Kur'an'ı daha iyi okuyan imam olur.

Karagülle- Namazın imamı cemaatin başkanıdır. Başkanlık biatla olur. Herkes kendine bir imam seçmekle mükelleftir.

Cemaatin yirmide birinin biatını alan müşavir olur. Biatları devretmek caizdir. Bir kimse beşte birden fazla kişinin müşaviri olamaz. Fazlalarını istediği kimselere devredebilir. Şirketlerde başkanlık sıra ile yapılır. Her müşavir,  kendisine biat edenlerin vekilidir. En çok cemaati olan, ilk başkanlığı yapar. Sıralar devredilebilir. Siyasi başkanlar ise ittifakla seçilir. Meclisi terkeden müşavirlik hakkını kaybeder. O, imama müşavir olamaz.  

Biat veya sıralama yapılırken önce başkanlık edeceği işi en iyi bilen, sonra genel fıkhı en iyi bilen, daha sonra da tecrübesi olan, yani yaşlı tercih edilir. İki kişi aralarında tercihi böyle yapar.

İnsanlar başlangıç, temel, ilk, orta, yüksek ve üstün ehliyetlilere ayrılır. Üstün ehliyetli başkanlık yapar. Aynı ehliyetliler arasında yaşlı, yaşları eşitse güçlü olan başkan olur.

SORU:32- Fatiha’yı yanlış okuyan imamın namazı sahih midir?

Numan- Sahih değildir, cemaatin de namazı fasit olur.

Malik ve Ahmet- Sahih değildir, cemaatinki sahihtir.

Şafii- Sahihtir, cemaatin de sahihtir. (Ümmi olmayanın da sahihtir.)

Karagülle- İmamın namazı batıl olursa, cemaatin de batıl olur. Allah'tan başkası için namaz kıldırsa namaz batıl olur.

Kıraatı yanlış yapanın namazı fasit olsa bile cemaatin namazı bozulmaz. İmamın namazı fasit olursa cemaatın olmaz. Manasını anlamak gerekir.  Kısa sureler ezberletilmeli, ama ezberletilen sure tam öğretilmeli ve manası da belirtilmelidir. Fatiha, İhlas, Felak ve Nas sureleri yeterlidir. Ama manasıyla öğretilmelidir.

SORU:33- Abdestsiz namaz kıldıran imama uyan cemaatın namazı fasit olur mu?

Numan- Fasittir.

Malik- Fasittir. Bilmeyerek kıldırmışsa cemaatınki fasit olmaz.

Şafii- Bilmeyerek kıldırmışsa cemaatin namazı fasit olmaz. Bilerek olursa fasit olur. Namazın içinde bozulur da devam ederse cuma namazında cemaatin de bozulur.

Ahmet- Bilmeyerek kıldırmışsa cemaatın namazı fasit olur.

Karagülle- Abdestsiz namaz kıldıran imama uyan cemaatin namazı fasit olmaz. Cemaat, imamın abdestsiz namaz kıldırdığını bilirse, o zaman fasit olur, sonradan öğrense fasit olmaz. Kendi içtihadına göre abdesti sahih olan imamın abdesti sahihtir.

SORU:34- Ayakta namaz kılan oturarak namaz kılana uyabilir mi?

Numan ve Şafii- Uyabilir.

Malik- Uyabilir. (Uyamaz.)

Ahmet- Uyabilir, cemaat de oturarak kılar.

Karagülle- Ayakta namaz kılan oturarak namaz kılana uyabilir. Namaz imam için değildir. Namaz Allah içindir. İmamın  namazı fasit olsa bile cemaatin namazı fasit olmaz.

SORU:35- İşaretle namaz kılan imama rüku ve secde yapan uyabilir mi?

Numan ve Malik- Uyamaz.

Şafii ve Ahmet- Uyabilir.

Karagülle- İşaretle namaz kılan imama rüku ve secde yapan uyabilir. Eğer zihni melekeleri ve konuşması tamsa bir beis yoktur. Birinin yanında durur ve cemaat hareketlerinde onu takip eder. Kıraatı kıldıranın yapması gerekir. Açık kıraatı açık yapmalıdır.

SORU:36- İmam namaza  ne zaman başlar?

Numan- Müezzin "Kad kametissalah" dedikten sonra imam tekbir alır ve  bekler, kamet bitince de kıraata başlar.

Malik, Şafii ve Ahmet- İmam kametin bitmesini bekler, safları düzeltir ve ondan sonra tekbir alır.

Karagülle- Müezzin kamete başladığı zaman halk, ilk tekbirler bittiğinde ayağa kalkar ve safı düzenler. Birinci safı imam düzenler. Arkadakiler safın arkasına, yanlarına bakarak hıza alır, saf yaparlar. "Kad kametissalah" derken müezzin susar. İmam istiaze eder ve "lisalati elzzuhr" "Allahü ekber" deyip bekler. (İnni veccehtü'yü okur.) Kamet bitince imam huşu halinde sessiz besmele çeker, başını kaldırır kunut hale geçer ve Kur'an'ı okumaya başlar.

SORU:37- Tek kişi imamın solunda dursa namaz bozulur mu?

Numan, Malik ve Şafii- Bozulmaz.

Ahmet- Bozulur.

İbni Müseyyeb- Tek kişi imamın solunda durur.

Nehai- Tek kişi de olsa imamın arkasında durur.

Karagülle- Tek kişi imamın solunda dursa namaz bozulmaz. Sağda iken imamın biraz önünde dursa namazı bozulmaz. Solda, hem de ilerde olursa namaz bozulur.

Sonradan gelen cemaat imamın sağını tecih eder. Çünkü devamlı sağ tercih edilmektedir. İmamın sağını kendi sağından üstün görür. İmamın öne geçmesi, hareketlerinin bilinmesi içindir. İki kişi ayrı ayrı dursa birlik ortadan kalkar.

SORU:38- İki kişi olursa nasıl dururlar?

Numan, Malik, Şafii ve Ahmet- İmamın arkasında saf yaparlar.

İbni Mesut- İki kişi olursa imam ortada durur.

Karagülle- İki kişi olunca imam ortada ve biraz önde durur.

SORU:39- Çocuklar namazda nerede durur?

Numan ve Ahmet- Çocuklar erkeklerin arkasında saf yaparlar.

Malik- Erkeklerin arasına dağıtılır, namaz öğretilir.

Şafii- Erkeklerin arkasında saf yaparlar. Çocuklar iki erkek arasında dururlar, böylece namaz kılmayı öğrenirler.

Karagülle- Kadınların hazır olduğu namazlarda erkek ve kız çocuklar erkeklerin arkasında, kadınların önlerinde namaz kılarlar. Böylece araya alınmış olurlar. Yalnız erkekler varsa o zaman çocuklar erkeklerin arasına dağıtılır.

SORU:40- Kadınlar namazda nerede durur?

Numan- Kadınlar, kız ve erkek çocukların arkasında durur, namazlar fasit olmaz. (Kadın önde dursa, sağ ve soldakinin  ve arkasındakinin namazı fasit olur. Kadının namazı fasit olmaz.)

Malik, Şafii ve Ahmet- Kadınlar, kız ve erkek çocukların arkasında durur, namazlar fasit olmaz.

Karagülle- Kadınlar, kız ve erkek çocukların arkasında durur, namazlar fasit olmaz. Ancak aralarında bir kişilik boşluk bırakılması gerekir. Beş vakit namazlarda kadınlar imamın solunda, erkekler imamın sağında cemaat olur ve aralarında bir kişilik boş yer bırakılır.

Kadınların başı ise kadınların sağında yer alır. Kadınların tecrit edilip, perde arkasında namaz kılmaları ise bidattır ve haramdır. Bu cemaatten kopmalarına neden olur.

SORU:41- Cemaatin arkasında tek durmak caiz midir?

Numan, Malik ve Şafii- Tek durmak sahihtir, fakat, mekruhtur.

Ahmet- Tek durmak caiz değildir. İmam rüku etmeden eklenmemişse namazı bozulur.

Nehai- Safın arkasında tek duranın namazı geçersizdir.

Karagülle- Cemaatin arkasında tek durmak caiz değildir. Safta yer varken ayrı durmak namazı bozar. Safta yer yoksa safın en sağında durulur, mekruh değildir.

SORU:42- Cemaat imamdan ileride durursa namaz bozulur mu?

Numan, Malik ve Ahmet- Bozulur.

Şafii- Bozulur. (Bozulmaz.)

Karagülle- İmamın solundaki imamdan öne geçerse namazı bozulur. Sağındaki öne geçerse bozulmaz.

SORU:43- İmamın veya cemaatin yüksekte olması mekruh mudur?

Numan, Malik ve Ahmet- Zaruret dışında mekruhtur.

Şafii- Zaruret dışında müstehabdır.

Karagülle- İmamın yüksekte olması mekruhtur. İlk saf aynı hızada olmalıdır. Sonraki safların yukarıda olması merkruh değildir. Zaruret olmadıkça alt katlarda kerahet vardır.

SORU:44- İmamla cemaat arasında veya saflar arasında uzaklık varsa namaz sahih olur mu?

Numan- İmamın namazı takip edilebiliyorsa, aralarında yol, duvar veya nehir yoksa caizdir.

Malik- Cuma namazı dışında, imamın tekbirlerini duyabiliyorsa evden cemaat olur. Cumada olmaz.

Şafii- Mescitte safların bitişik olması gerekmez. Mescit dışında saflar arası uzaklık 300 arşını geçmemeli ve sesler duyulabilmelidir.

Ata- İmamın namaz kılması takip edilebiliyorsa duvar olsun olmasın, imamı görsün, görmesin namaz sahihtir.

Nehai ve Basri- İmamın namaz kılması takip edilebiliyorsa duvar olsun olmasın, imamı görsün görmesin namaz sahihtir.

Karagülle- Mescitte grup halinde öbekler oluşturmak mekruh değildir. Her ocağa yer ayrılır. Cuma günü orada dururlar, oradan imama uyarlar. Aralarında gelmeyenlerin yerleri boş kalabilir. Çocukları ve kadınları da yerlerini alır. Ayakkaplarını önlerine koyarlar. Mescit dışında yer varken uzak durmaları namazı iptal eder.

Hoparlör varsa ayrıca müezzinlerin tekrarına gerek yoktur. İmamı gören görülmeli ve görenler teselsül etmelidir. Cemaat tekbirleri, kıyamı onları takip ederek yapar.

İmam yürürse, aralarında ırmak ve yol gibi engel olmadan imamı takip edecek serbestlik olmalıdır. Açılıp kapanan camlı kapının mahzuru yoktur.

İmamın sesi duyulmuyorsa cemaatten biri imamı takiben tekbirleri ve hareketleri tekrar eder.