İSTİHDAM İÇİN YAPILACAK İŞLER (3)

SİSTEMİN İŞLEMESİ: Semt marketlerinde fiyatları malı getirtip satılmasını isteyenler tespit ederler. Satıldıkça satanlar semt senetlerini almış olurlar. Sabahleyin malı getirip koyanların elinde semt senedi yoktur. Dolayısıyla marketten mal alma imkânı yoktur. Demek ki bu sistem çalışamaz. Bunun için satılmak üzere mal koyanlara Kooperatif semt senedini kredi olarak verir. Böylece halk kredi olarak aldığı semt senetleri ile başkalarının mallarını satın alır. Mallar satılmış olur. Krediler kapatılır. Her malın “değiştirme fiyatı”ndan başka bir de “kredileşme fiyatı” vardır. O kadar malı markete koyan onu teminat göstererek “semt senedi”ni kredi olarak alır. Böylece her malın “değiştirme fiyatı” yanında “kredileşme fiyatı” da arz-talep kanunlarını çalıştırır. Bunu kooperatif belirler. Stoklar arttıkça kredileşme fiyatlarını düşürür, stoklar azaldıkça kredileşme fiyatlarını yükseltir. Kooperatif değiştirme fiyatlarına müdahale etmez. Mikroda kişilerin alış-verişlerine karışmaz ama kredileşme fiyatlarına stoklara göre müdahale eder. Makroda üretimi ve tüketimi dengeler. İnsanlık ve ülke fiyatlarına müdahale etmeksizin semt üretimini düzenlemiş olur.

DIŞARIDA ÇALIŞANLAR: Halk semtte ürettikleri malları semte satabilmektedir. Dışarıda çalışıp para kazananların paraları semt içinde geçerli olmuyor. O halde bunlar semt marketlerinden nasıl alış veriş yapacakladır? Bunlar da aldıkları maaşlarını semt tüccarlarından semt senedini alarak semt marketinden alışveriş yapabilecekledir. Semt senedinin tüccarlardaki fiyatlarını serbest pazarlık usulü ile tespit ederler yahut bir semt kasası kurarlar. Orada senetler stoklarla tespit edilen fiyatlarla alınıp satılır.

DİĞER İŞLETMELER: Piyasada büyük veya orta işletmeler vardır. Bunların da işletme senetleri ile devreye girmeleri her zaman mümkündür. Bir ayakkabı fabrikası, bir hastane, bir okul, bir mağaza her zaman işletme senedi ile devreye girebilir. İşletmede bütün girdiler “işletme senedi” ile ödenir, çıktılar da işletme senedi ile satılır. Yani her işletmede bir de “işletme marketi” vardır. Halk işletme senedi ile bu markete mal satar. O maketten istediği malı satın alabilir. İşletme ile alışverişi o senetle yapar.  Örnek olarak,  bir okul öğrencilerden işleme senedi alır. Öğretmenlere işletme senedini verir. Öğrenci velileri işletme senedini işletme maketine bir şey satarak elde ederler. Öğretmenler de işletme senedi ile marketten mal alırlar. Okulun işletmesi için bir sermayeye ihtiyaç kalmaz. Fabrika da, hastane de, mağaza da böyle çalışabilir. İşletmenin tüccarları vardır. Bütün malları onlar alıp satarlar. İşletmenin pazar sorunu çözülmüş olur. Müşteriler isterlerse tüccarlara senetlerini para ile satabilirler yahut işletme içinde bir borsa kurulur. Borsa senetleri para ile alıp satar.

MAKRODA PİYASA: Bizim semt ve işletme tüccarlarının iş yapabilmesi için makroda para ile oluşmuş piyasanın olması gerekir. Bugün bunu da sermaye ve devlet sağlıyor. Biz onlara zarar vermiyoruz. Çünkü bugün piyasada para ile mal alınıp satılmaktadır. Semt ve işletme senetleri çıkartılınca mallar semt sentleri ile alınıp satılacak. Para ile ise senetler alınıp satılacak. Malın fiyatı yerine senedin fiyatı yer alacaktır. Bugün para fiyatları ile mala eşittir. O zaman para fiyatları ile senede eşit olacak, senet fiyatları ile mala eşit olacaktır. Paranın fonksiyonu değişmeyecektir. Para ile fiyat ya da fiyat krizleri olmayacaktır. Bizim baştan ortaya attığımız ve önerdiğimiz şekilde sermaye ile halk arasında uzlaşma sağlanacaktır. Senetler halkın para ise sermayenin veya devletin olacaktır.

MAKRO SORUNLAR: İstihdam sorununu tam olarak çözebilmemiz için “emek” üzerinde biraz daha durmamız gerekmektedir. Yeryüzü imkânları sınırlıdır. Yeryüzüne gelen güneş enerjisi de sınırlıdır. Sınırlı olan bu imkânları bizim azami verimle değerlendirmemiz gerekir. Boşa akıp giden sular olmamalıdır. Ağaç yaprakları dökülüp çürümemelidir. Su elektrik olmalı, yaprak yem olmalı, emeğimiz de bu imkânlardan en çok yararlanacak şekilde değerlendirilmelidir.

(Devamı Var: Gelecek yazıda “Emeğin Bölüşülmesi” ve “Kooperatifler” ile “Kooperatiflerin Finansı” konuları üzerinde duracağız…)