26.06.2011
Borsa ile ilgili bir haberi, Millî Gazete’den (10.01.2011) Borsa dosyama arşivlemişim; haberin başlığı şöyle: İMKB Başkanı, Borsa’nın kumara benzetilmesinden dertli…
“Borsa” için halk “KUMAR” diyor/muş…
Borsa’da yani hisse senedi piyasasında görülen manipülasyonlar ve gerek ulusal, gerekse uluslararası gelişmelere bağlı olarak yaşanan dalgalanmalar dolayısıyla oluşan “kumar” algısı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) yönetimini rahatsız ediyor/muş...
Haberin devamında 2010 yılında 22 şirketin halka arz edildiği, 2011 yılında da 30 şirketi halka arz etmenin hedeflendiği anlatılıyor. İMKB Başkanı, “Ben büyük şirketlere ilaveten çok sayıda küçük ve orta ölçekli şirketlerin halka arz için geleceğini umuyorum. Kanımca 2011 yılında halka arzda 30’a yaklaşacağız.” öngörüsünde bulunuyor...
Demek ki büyük oyuncular yetmemiş, sırada orta ve küçük ölçekli oyuncular da var!..
İMKB Başkanı’na iki soru soruyorum:
1- Borsa’daki son manipülasyon, operasyon ve tutuklamalara istinaden yazdığım iki yazıya ve bundan sonra yazacaklarıma ne diyor?.. (Bugün/dün 12 kişi tutuklandı!)
2- Madem halkın “Borsa” için “KUMAR” demesine itirazı var; “Gerek döviz ve gerekse hisse senedi üzerinden yapılan spekülasyonlar, dünyayı büyük bir kumarhaneye çevirmiştir.” diyen Nobel ödüllü iktisatçı Maurice Allais’in bu değerlendirmesine ne diyor?
Aşağıda, Borsa’nın ne olduğunu bir fıkra ile anlatarak anlamaya çalışalım.
***
BORSA NEDİR?
Köylü Ahmet Ağa eşeğini satmaya karar vermiş... Kıymeti taş çatlasa 500 lira etmeyen eşek için pazarlık payı da ekleyerek 1000 lira fiyat koymuş... Komşu köyden acilen eşeğe ihtiyacı olan Mehmet Ağa 1000 lira ödeyip eşeği pazarlıksız satın almış… Köylü Ahmet Ağa eşeğini satmış ama akşam da gözüne bir türlü uyku girmemiş... Gece boyunca düşünüp, durmuş; “Mehmet Ağa 500 liralık eşeğe niye 1000 lira verdi ?!.” İçi rahat etmeyince ertesi gün eşeğini geri almaya karar vermiş... Pazara gitmiş Mehmet Ağa’yı bulmaya ama, bir de ne görsün, eşek 2000 liradan satışa çıkarılmış... İyice sıkıntı basmış ve kesin karar vermiş, geri alacak eşeğini... Ahmet Ağa 2000 lirayı pazarlıksız ödeyip eşeğini geri almış!!! Aynı olay bu defa Mehmet Ağa’nın başına gelmiş, o da uyuyamamış. “Allah Allah... Ahmet Ağa ne diye 1000 liraya sattığı eşeği 2000 liraya geri aldı?!. Var bu işin içinde bir iş...” diye gece boyunca düşünüp durmuş... Mehmet Ağa ertesi gün eşeği geri almaya karar vermiş ve Ahmet Ağa ile anlaşıp 4000 lira vererek geri almış eşeği...
Bu alışveriş her gün fiyat arta arta devam etmiş...
Birkaç gün sonra pazara bir başka köyden Hüseyin Ağa gelmiş...
Hüseyin Ağa pazardaki kalabalığın arasına dalınca bir de ne görsün; “AL, AL, AL… SAT, SAT, SAT…” bağrışmaları arasında bir yaşlı eşek ve 10.000 TL satış fiyatı!!! Yanındakine sormuş; “Hemşerim, nedir bu iş?!. Bu yaşlı eşek 10 bin lira eder mi yahu?!.”
Adam hemen yanıtlamış: “Valla, grafikler ortada, bu eşeğin fiyatı bir haftada 500 liradan başladı, 10 bin liraya geldi... Şöyle bir teknik analizine bakarsan görürsün... Eşeğin fiyatı 10 bin liradaki direncini bi kırarsa, 15 bine, hattâ 20 bine kadar yolu var…”
***
Fıkhi bir soruyla bitirelim: Borsa’da senet alıp satmak haram mıdır?
Cevap: Türk lirası ile sadece gerçek mallar alınıp satılır. Bu meşrudur. Türk lirası ile borç alıp vermek meşru değildir. TL hemen bankaya yatırılmalıdır. Faizsiz alınmalıdır. Enflasyonun üstünde olan faiz borçlulara tasadduk edilmelidir. Buna göre döviz alıp satmak meşru değildir, döviz günübirlik alınıp kullanılabilir. Borsa’daki senetler reel mallara kota edilmişse alınıp satılır, helal olur; paraya bağlanmışsa, para ile ödemeler yapma olduğu için helal değildir, zaruret de yoktur...