***

AHZÂB SÛRESİ TEFSİRİ - 17

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

َِياأَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَلَا تُطِعْ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا(1) وَاتَّبِعْ مَا يُوحَى إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا(2) وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا(3) مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَيْنِ فِي جَوْفِهِ وَمَا جَعَلَ أَزْوَاجَكُمْ اللَّائِي تُظَاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهَاتِكُمْ وَمَا جَعَلَ أَدْعِيَاءَكُمْ أَبْنَاءَكُمْ ذَلِكُمْ قَوْلُكُمْ بِأَفْوَاهِكُمْ وَاللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ وَهُوَ يَهْدِي السَّبِيلَ(4) ادْعُوهُمْ لِآبَائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ فَإِنْ لَمْ تَعْلَمُوا آبَاءَهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ وَمَوَالِيكُمْ وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُمْ بِهِ وَلَكِنْ مَا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا(5) النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَى أَوْلِيَائِكُمْ مَعْرُوفًا كَانَ ذَلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا(6) وَإِذْ أَخَذْنَا مِنَ النَّبِيِّينَ مِيثَاقَهُمْ وَمِنْكَ وَمِنْ نُوحٍ وَإِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى بْنِ مَرْيَمَ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا(7) لِيَسْأَلَ الصَّادِقِينَ عَنْ صِدْقِهِمْ وَأَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا أَلِيمًا(8) يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا (9) إِذْ جَاءُوكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَإِذْ زَاغَتِ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا (10) هُنَالِكَ ابْتُلِيَ الْمُؤْمِنُونَ وَزُلْزِلُوا زِلْزَالًا شَدِيدًا (11) وَإِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ إِلَّا غُرُورًا (12) وَإِذْ قَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ يَاأَهْلَ يَثْرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْجِعُوا وَيَسْتَأْذِنُ فَرِيقٌ مِنْهُمْ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَةٍ إِنْ يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارًا(13) وَلَوْ دُخِلَتْ عَلَيْهِمْ مِنْ أَقْطَارِهَا ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ لَآتَوْهَا وَمَا تَلَبَّثُوا بِهَا إِلَّا يَسِيرًا(14) وَلَقَدْ كَانُوا عَاهَدُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ لَا يُوَلُّونَ الْأَدْبَارَ وَكَانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْئُولًا(15) قُلْ لَنْ يَنْفَعَكُمْ الْفِرَارُ إِنْ فَرَرْتُمْ مِنْ الْمَوْتِ أَوْ الْقَتْلِ وَإِذًا لَا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِيلًا(16) قُلْ مَنْ ذَا الَّذِي يَعْصِمُكُمْ مِنْ اللَّهِ إِنْ أَرَادَ بِكُمْ سُوءًا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ رَحْمَةً وَلَا يَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا(17) قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِينَ مِنْكُمْ وَالْقَائِلِينَ لِإِخْوَانِهِمْ هَلُمَّ إِلَيْنَا وَلَا يَأْتُونَ الْبَأْسَ إِلَّا قَلِيلًا(18) أَشِحَّةً عَلَيْكُمْ فَإِذَا جَاءَ الْخَوْفُ رَأَيْتَهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذِي يُغْشَى عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَإِذَا ذَهَبَ الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدَادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ أُولَئِكَ لَمْ يُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا(19) يَحْسَبُونَ الْأَحْزَابَ لَمْ يَذْهَبُوا وَإِنْ يَأْتِ الْأَحْزَابُ يَوَدُّوا لَوْ أَنَّهُمْ بَادُونَ فِي الْأَعْرَابِ يَسْأَلُونَ عَنْ أَنْبَائِكُمْ وَلَوْ كَانُوا فِيكُمْ مَا قَاتَلُوا إِلَّا قَلِيلًا(20) لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا(21) وَلَمَّا رَأَى الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِيمَانًا وَتَسْلِيمًا(22) مِنْ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا(23) لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ إِنْ شَاءَ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا(24) وَرَدَّ اللَّهُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنَالُوا خَيْرًا وَكَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتَالَ وَكَانَ اللَّهُ قَوِيًّا عَزِيزًا(25) وَأَنْزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ صَيَاصِيهِمْ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمْ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِيقًا(26) وَأَوْرَثَكُمْ أَرْضَهُمْ وَدِيَارَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ وَأَرْضًا لَمْ تَطَئُوهَا وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا(27) يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَأُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا(28) وَإِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالدَّارَ الْآخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَاتِ مِنْكُنَّ أَجْرًا عَظِيمًا(29) يَانِسَاءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَيْنِ وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا(30) وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا(31) يَانِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنْ النِّسَاءِ إِنْ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا(32) وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمْ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا(33) وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَى فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا(34) إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ  وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا(35) وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمْ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا(36) وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا(37) مَا كَانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمَا فَرَضَ اللَّهُ لَهُ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَقْدُورًا(38) الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا(39) مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا(40) يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا(41) وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا(42) هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنْ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا(43) تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا(44) يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا(45) وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِيرًا(46) وَبَشِّرْ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنْ اللَّهِ فَضْلًا كَبِيرًا(47) وَلَا تُطِعْ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ وَدَعْ أَذَاهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا(48) يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَكَحْتُمْ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمْ عَلَيْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا(49) يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَيْكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّاتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَالَاتِكَ اللَّاتِي هَاجَرْنَ مَعَكَ وَامْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرَادَ النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنكِحَهَا خَالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ قَدْ عَلِمْنَا مَا فَرَضْنَا عَلَيْهِمْ فِي أَزْوَاجِهِمْ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ لِكَيْلَا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا(50) تُرْجِي مَنْ تَشَاءُ مِنْهُنَّ وَتُؤْوِي إِلَيْكَ مَنْ تَشَاءُ وَمَنْ ابْتَغَيْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكَ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ تَقَرَّ أَعْيُنُهُنَّ وَلَا يَحْزَنَّ وَيَرْضَوْنَ بِمَا آتَيْتَهُنَّ كُلُّهُنَّ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَلِيمًا(51) لَا يَحِلُّ لَكَ النِّسَاءُ مِنْ بَعْدُ وَلَا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْوَاجٍ وَلَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ رَقِيبًا(52) يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَى طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ وَلَكِنْ إِذَا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِ مِنْكُمْ وَاللَّهُ لَا يَسْتَحْيِ مِنْ الْحَقِّ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ وَمَا كَانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمًا(53) إِنْ تُبْدُوا شَيْئًا أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا(54) لَا جُنَاحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبَائِهِنَّ وَلَا أَبْنَائِهِنَّ وَلَا إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ أَخَوَاتِهِنَّ وَلَا نِسَائِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ وَاتَّقِينَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا(55) إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا(56) إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمْ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا(57)

وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا(58) يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا(59) لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلَّا قَلِيلًا(60) مَلْعُونِينَ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِيلًا(61) سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا(62)

وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ

(Va elLaÜIyNa YuEUvNa)

“Eziyet eden kimseler.”

Yukarıda, Allah ve resulüne eziyet eden kimselerden bahsetmişti. Kurallı erkek cümle getirmişti. Grup oluşturup iftira ve dedikodu kampanyasını yürüten kimselerden söz etmişti.

Burada da mü’minlerle mü’minelerden bahsetmektedir. Eziyet edenler topluluk olduğu gibi eziyet edilenler de bir kurumdur. Yukarıda bahsedilen kurum yargı kurumu idi; hakemler ve soruşturmacılar, bir de başkan.

Burada anlatılan ise dayanışma ortaklıklarıdır. Kadın ve erkeğin katıldığı dayanışma ortaklığı veya erkeklerin dayanışma ortaklıkları ile kadınların dayanışma ortaklıklarıdır.

“Eziyet etmek” demek, o müesseseleri yıpratmak demektir. Kamu içinde kurumları yıpratmak demek, kamuyu yıpratmak demektir. Topluluğu zayıf düşürmek ve topluluğu dağıtmak demektir.

Mü’min ve mü’mineler görevlerini ifa ederken halktan saygı görmelidirler. Halk onlara güvenmeli, onlardan şüphelenmemelidir. Bunu sağlamanın tek yolu vardır; tarafsız, bağımsız, etkin ve saygın yargı, hakemlerden oluşan yargı. Dokunulmazlıkların olmamasıdır. Görevliler aleyhine herkes dava açarsa görevliler görev yapamazlar. Ama dava açılmazsa o zaman da görevliler saygınlıklarını kaybetmiş olurlar. Bu sebepledir ki görevliler aleyhine ve meclis üyeleri aleyhine yalnız dayanışma sorumluları dava açabilirler. Onların da açabilecekleri dava sayısı sınırlıdır. Bir görevli hakkında kuşku duyan kimse bunu çevredeki insanlara anlatamaz. Aleyhinde dedikodu yapamaz. Söylentilerle kurumları yıpratamaz. Kendi dayanışma sorumlularına gider ve onların dava açmalarını ister. Eğer sorumlularını ikna edemezse sorumlusunu değiştirir. Ona dava açtırır. Dava açacak sorumluyu da bulamazsa, o zaman o bucağı terk eder. Kendisinin mağduriyeti varsa hakemlere başvurarak mağduriyetinin giderilmesini ister. Bunun dışında, doğru veya yanlış olsa bile, mü’minlerin dayanışması ve mü’minelerin dayanışması aleyhinde konuşmalar yapamaz.

الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ

(eLMuEMıNıYNa Va eLMuEMıNaTi)

“Mü’minlere ve mü’minelere eziyet eden kimseler.”

Mü’min erkekler topluluğu ile mü’min kadınlar topluluğuna eziyet edenler. Onları kötüleyenler, onları yıpratanlar anlamındadır.

Biz burada bu mânâyı verirken şimdi aklımıza geldiği için vermiyoruz. Genel kuralımız vardır. Erkek kurallı çoğullar tüzel kişilikleri olan toplulukları gözetirler. Tüzel kişi olmak demek, ticaret siciline kaydolmak demek değildir. Çok olmak da değildir.

Tüzel kişiliği olanlar:

-En az 5 kişi olmalıdır.

-Bir başkanları olmalıdır.

-Toplandıkları bir yer olmalıdır.

-Muhalefet edeni cezalandıracak mekanizmaları olmalıdır.

Bu dört özelliği taşıyanlara “topluluk” veya “aşiret” denmektedir.

“Mü’min topluluk” dendiği zaman anladığımız, güven sağlayın topluluk demek olur. Onlar da askerlerdir, ordudur.

O halde nöbetlileri yıpratmak burada yasaklanmış bulunmaktadır.

Kadınları ayrı zikretmiş olması; mü’min kadınlar askere gitmemektedirler ama askere giden erkeklerin evdeki işlerini nöbetleşe görmektedirler. Dolayısıyla onlar da bir topluluk oluşturmaktadırlar. Onlara da eziyet edilmemektedir. Onların kurumu da yıpratılmamalıdır.

Demek ki, burada zikredilenler nöbetli erkekler ile nöbetli kadınlardır.

Nöbetli kadınlar yalnız aşiretlerinde nöbet tutarlar. Nöbetli erkekler ise hem aşiretlerinde gece nöbetleri tutarlar, hem de bucaklarında koruma, illerinde güvenlik, ülkelerinde savunma nöbetleri tutarlar.

Demek ki, sözü bugünkü hayata getirecek olursak; ordunun yıpratılmaması, ordunun üzülmemesi gerekir. Bu memleketi canları pahasına koruma görevini yüklenmiş bu kurum içinde birkaç yanlış veya bizim hoşumuza gitmeyen olay oldu diye orduya cephe almak, devlete cephe almaktır, millete cephe almaktır. Hele bu cephenin bir örgüt tarafından, bir parti tarafından veya bir sendika tarafından veya bir ırk tarafından alınması çok tehlikelidir ve korkunç şekilde uçuruma yuvarlanmamızdır. Devletin hiçbir kurumu yıpratılmamalıdır. Suç orada çalışanlarda değil de, düzenin bozukluğunda aranmalıdır. Oradaki görevlilerin saygınlığını yok etme değil, oradaki olayların “adil/adaletli” bir şekilde giderilmesi üzerinde durulmalıdır.

بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا

(Bi ĞaYRi Mav iKTaSaBUv)

“İktisab etmedikleri bir şeyler için onları üzen, yıpratan.”

Burada bir kimsenin yapmadığını yapmış gibi göstermekten bahsedilmektedir. Men edilen budur. Bir şeyi yapmışsa, bunu böyle yaptı demekten de üzülmüş ve yıpranmış olurlar ama bu da yapılmadığı zaman denge oluşmaz.

O halde, muhalefetin görevi iktidarın yaptıklarını ortaya koymaktır. Devlet içinde yapılanları halkın öğrenmesi kadar doğal bir şey olamaz. Ancak yapmadıklarını da yapmış göstermek şeklinde yapılırsa, bu sefer halk doğrulara da inanmaz. Böylece ortalık büsbütün karışır. O halde söylenenlerin yapılmış olup olmadığını denetleyen bir mekanizmanın getirilmesi gerekir. Burada hukukun genel kuralları devreye girer. Beraatı zimmet asıldır. ‘Ben bunu yapmadım’ dediği zaman, bizim buna inanmamız gerekir. Muhaliflerin ısrar etmeleri yanlıştır. ‘Erdoğan gizli anlaşma yaptı’ diyenler bunu ispat etmekle yükümlüdürler.

“İktisab” yine çoğul sigasıyla getirilmiştir. Yalnız erkek çoğulu yapılmıştır ama kadınları da içerir. Yukarıda kadınları ayrı erkekleri ayrı zikretmiştir. Çünkü kadınların dayanışması ayrı, erkeklerin dayanışması ayrıdır. Ama kesb kesbdir, kadın olsun erkek olsun kesb edilenin farkı yoktur.

فَقَدِ احْتَمَلُوا

(FaQaD iXTaMaLUv)

“İhtimal etmiştir.”

“Ellezine”den sonra “Fa”lı cümle gelirse “ellezine”nin şart mânâsını taşıdığı mânâsı çıkar. Burada kastedilen topluluk değil de kişiler ayrı ayrı kastedilseydi, “Ellezîne”nin yerine “men” gelirdi.  Kastedilen bir kişi değildir. Kastedilen topluluktur, muhalefettir.

Burada iktidar ve muhalefetin de hukukunu ortaya koymaktadır.

“İhtimal etmek” yüklenmek demektir. Bühtanı işlemişlerdir demiyor da, bühtanı yüklemişlerdir deniyor. Gerçek olup ispat edilememişse o da bühtandır. Yani toplulukta bu tür suç işlenmişse ve ispat edemiyorsan, söylemeyeceksin. Bir kimsenin zina ettiğini görsen, dört şahidin yoksa onu beyan edemezsin. Beyan edip ispat edemezsen suçlu olursun ve cezalanırsın. İşte iman etmiş olan kimselere yapmadıkları bir şeyi isnat eder de onları yıpratırsanız bühtanı ve ismi tahammül etmiş olursun.

Peki, nasıl ispatlanacaktır?

Soruşturmacılar ispat edecektir. Eğer sen bir yanlış hareketi gördüysen, dayanışma sorumlusuna gidiyorsun. O soruşturmacıları görevlendiriyor ve onlara tahsisat ayırıyor. Onlar yani soruşturmacılar soruşturma yaparlar.

Soruşturma nasıl yapılır?

1. Soruşturmacı sanık ve görgü tanıklarına, bilirkişilere gider, şifahi sorular sorar, bunu kayıt cihazlarına alır. Buna “sözlü soruşturma” denir.
2. Eğer soruşturmacının kanaati gelmişse, yazılı olarak kendilerine sorar. Onlar da yazılı olarak cevap verirler. Buna “yazılı soruşturma” denir.
3. Cevap veren olmaz ama verilmesini de uygun bulursa, bucak başkanına başvurur ve “duruşmalı soruşturma”yı isteyebilir. Başkan kabul ederse duruşma salonuna gelir ve orada soruşturmacı sorar, o da cevap verir. Vermezse zorlanamaz.
4. Çok zaruri ise hakemlerin kararı ile “karakol soruşturması” yapılır. Karakol soruşturmasında tanık veya sanığa eziyet yapılabilir. Zorla söyletilir. Yapılan eziyet kamu tarafından tazmin edilir. Söyledikleri doğru veya yanlış olsa da, eziyet tazmin edilir. Bir kişi başka bir kişiye o eziyeti yapmış olsa ne ceza verilecekse ona da o tazminat ödenir.

Soruşturmacılar soruşturmayı ayrı ayrı yaparlar. Dosyalar gizlidir. Sonunda dosya hakemlere verilir. Hakemler dosyayı inceler ve yeterli görürlerse tanıklığını kabul ettiklerini bildirirler. Buna “tezkiye” denir. Kabul etmezlerse onun tanıklığı geçersiz olur. Hukuk davalarında iki, ceza davalarında dört tezkiye edilmiş yani hakemlerce kabul edilmiş şahit bulunursa duruşma yapılır ve duruşmada soruşturmacılar sadece hükme götürecek cümleyi söylerler. Duruşmada konu tartışılmaz.

Hakemler de bunların iddia ettikleri fiilin işlendiğine karar verir.

İşte, böylece görevlilerin, askerlerin bu fiili işlemiş oldukları sabit olmuş olur. Ondan sonra buna dayanılarak gerekli haklar istenebilir. Yahut beyanda bulunulabilir.

بُهْتَانًا

(BuHTANan)

“Bühtanı.”

“Mehd” beşik demektir. “Behd” çocuklaşmış, çocuğa dönmüş mânâsında kullanılmış. “Beheten” şaşırtmak, aklını karıştırmak anlamlarında kullanılmaktadır.

“Bühtan” ise üstünü kapatarak başka türlü göstermek anlamındadır.

Kılıç yarası demektir. Suçlama, kara çalma anlamını da kazanmıştır.

“Beht” “mehd” kelimesine akrabadır. Beht etmek, susmak ve konuşamamak demektir, cevap vermemek demektir. İspat edilmeyen şeyleri söylemek bühtandır. Yani söylenen söz söylenmemiş hükmündedir. Ona dayanarak bir şey yapılamaz demektir.

Bühtanı tahammül etmişledir.

Gerçek olsa bile, madem ispatlanamıyor, söylenmemelidir.

Askerlerin yaptıkları iddia zamanında açıklanamaz, ancak sabit olursa ispatlanabilir. İspat edilmemiş ihbarlar geçerli değildir. Bunları açıklayan basın suçludur, savcı suçludur.

İşte burada bühtan kelimesinin anlamı iyi kavranmalıdır. Kim olursa olsun, ispat edilmediği takdirde o açıklanmamalıdır. Açıklayan kim olursa olsun; ben ondan duydum, bundan duydum diyerek kendisini kurtaramaz. Duysa bile, kendisi söylemeyecektir.

وَإِثْمًا مُبِينًا(58)

(Va EiÇMan MuBıyNan)  

“Mübin ismi.”

“İsm” suç anlamındadır. Suç işlemiş olur. İspat edemeyen cezalanır. Cezalanması için suçun işlenmediğini ispat etme zorunluluğu yoktur.

Mânâsı şudur: Bir kimse önce ispat etmelidir. Sonra beyan etmelidir. Beyan eden kimse ispata davet edilir. İspat edemezse mahkum olur.

Şöyle ifade edilir: Önce soruşturmacılar soruşturmayı yapmış olmalıdırlar. Dört şahit istenir. Kur’an’da; sonra dört şahit göstermezlerse diyor. “Sümme/sonra” kelimesini getiriyor. O halde ispat için zaman verilmelidir.

Bu zaman ne kadar olacaktır? Yani iftira edene ne kadar izin verilecektir? Şahitleri buluncaya kadar mı, yoksa şahitler soruşturmayı bitirinceye kadar mı izin verilecektir?

“Sümme” kelimesi mücmeldir. O ilin hukuku bu müddeti belirleyebilir. Hakemlerin zaman verme yetkileri olabilir. Burada “mübin” kelimesi kullanıldığından dolayı iftira ettiği andan itibaren iftira sabit olmuştur.

Böyle iftira edene ne ceza verilecektir?

Zina iftira edene seksen sopa veriliyor. Zinanın beşte dördüdür. O halde kıyas yoluyla iftira edilen fiilin faili o fiili işlemiş olsaydı cezası ne olacaksa, onun beşte dördünü vereceğiz.

Bazen isnad edilen fiilin cezası olmayabilir. O takdirde yapılacak iş, üzme olayı zina ile kıyas yapılır. Zina seviyesinde ise 80, daha azsa 40, daha azsa 20, daha azsa 10, daha azsa 5 sopa vurulur. Ondan az ceza verilemez.

Verilecek ispat mühleti için de başkan yetkili olabilir. Kazai icra görevi başkana aittir. Ne zaman uygulayacağına o karar verir. Ne var ki kişinin sopaya mahkum olması için yine soruşturmacılar soruşturacak ve dört şahitle söylediğinin ispat edilmesi gerekir. Yahut mahkemede iftirasını beyan etmesi gerekir. Karar verildikten sonra ispat edeceğini beyan ettiği zaman, başkan bir müddet verir ve o müddet içinde ispat ederse cezadan kurtulmuş olur. Başkan çok az mühlet vermişse, başkanın bu kararına da hakemler nezdinde itiraz edilebilir.

Görülüyor ki, İslâm düzeninde temel dayanak hakemlerdir. Kur’an dahil bütün deliller hakemlere yardımcıdır. Bu sebepledir ki İslâmiyet’te hakemleri bağlayan bir kanun yoktur. İcmalar bağlamaktadır.

***

يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ

(YAv EayYuHav elNaBiyYu)

“Ey nebi!”

Burada başkana hitap etmektedir. Yani doğrudan eşlere hitap etmemektedir. Halbuki yukarıda “Ey nebinin eşleri” diye doğrudan onlara hitap etmişti. Bunu başkan aracılığı ile emretmesinin hikmeti, başkanın bu hususta yetkili olduğuna işarettir.

Bir aşiret içinde veya bir kabile içinde yaşayanlar o aşiretin ve o kabilenin koyduğu hükümlere riayet edeceklerdir. Uymayanları başkan aşiretten veya kabileden uzaklaştırır, sürer. Bu yetkinin verildiğini ifade etmesi için “Ey nebi, söyle” hitabıyla başlamıştır.

قُلْ لِأَزْوَاجِكَ

(QuL LiEaZVaCıKa)

“Zevcelerine söyle.”

Kadınların davranışlarından ve hareketlerinden kocalar ve veliler sorumludurlar.

Başka âyetlerde eğer kadının nüşuzundan korkarsan diyor, yani erkekler kadınlara sahip çıkmalıdırlar. Kadınlar kendilerine sahip çıkan erkeklerin olmasını isterler, böylece kendilerini güvende hissederler.

Burada aşiret reisine görev verilmiştir. Aşiret içindeki hanımların davranışları ve hareketleri takip edilecektir. Bu sebeple “Kul/söyle” kelimesi ile tebliğ edilmiştir.

Nikahlılar duhul yoksa zevc sayılmazlar.

“Ezvac” “zevc”in cemidir, çoğuludur.

“Zevc” eş anlamındadır, hem kadın hem erkek için söylenir, “zevce” diye söylenmez.  

وَبَنَاتِكَ

(Va BaNAvTiKa)

“Ve kızlarına söyle.”

Eşlerine ve kızlarına emretme yetkisine sahip olmaktadır.

Burada başkan bu emirleri tebliğ ederken koca olarak değil, baba olarak değil, aşiret ve kabile başkanı olarak söylemektedir. Böylece 15 yaşını dolduran kız ve erkekler artık anne babanın velayetinden çıkarlar, kendileri onlar seviyesine ulaşırlar.

Peki, bundan sonra çocuklarla kim meşgul olacaktır?

İşte bu âyet bunu ortaya koymaktadır. Ocak başkanı meşgul olacaktır. Bucak başkanı meşgul olacaktır. Bu durumda hemen aklımıza şu soru gelir:

-Hangi konularda ocak, hangi konularda bucak başkanı yetkili olacaktır?

Bu husus içtihat konusudur. Başka âyetlerin bu soruların cevaplarını verecek şekilde okunması gerekmektedir. Mâli desteklerde sorumlu olan bucak başkanıdır. Bedenî destek ise ocak başkanı tarafından yapılacaktır.

Şimdi, bu ilkeyi kabul ettikten sonra şu sorun ile karşılaşırız:

Bucak içinde giyilecek kıyafet hususunda kurallar koyma yetkisi bucak yönetimine aittir. Ancak bu kurallar merkez ocaklarla semt merkez ocaklarında geçerlidir. Taşra ocaklarının kıyafeti farklı olur. O ocak yönetimi tarafından konur. Bucak yönetimi taşra bucakların içindeki kıyafetlere karışmaz. Bu hususun dayandığı delil içtihat ve icma sistemidir. Her kişi kendi içtihadıyla amel ettiği gibi her ocak da kendi kararları ile yönetilir. Merkezin kişilerin veya ocakların kendi iç işlerine karışma yetkisi yoktur.

وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ

(Va NiSAEi eLMuEMiNIyNa)

“Ve mü’minlerin nisasına emret.”

Yukarıda “eşlerine ve kızlarına söyle” diyor, burada sadece “mü’minlerin eşlerine söyle” demektedir. Mü’minlerin kızlarına söyle denmemektedir. Mü’minlerin kızları, mefhumu muhalefetle yorumlarsak, örtünme durumunda değildirler. Ama kıyas yoluyla yaparsak, mü’minlerin kızları da, başkanın kızları da örtünmek durumundadırlar.

Burada hikmetlere gitmek durumundayız.

İllet tanınmalarının esas olduğu aşağıdaki âyetlerde belirlenmiştir. Başkanın hanımları dışarıya çıktıkları zaman dış elbiselerini giymekle yükümlüdürler. Bu suretle başkanın eşleri oldukları bilinmelidir. Çünkü başkanların hanımları ona göre saygı görürler.

Bu dış elbisenin başka mânâları da olacaktır. Evli olup olmadığı bu elbise ile belirlenecektir. Bu sebeple mü’minlerin hanımları da dış elbiselerini giyeceklerdir. Polisin sokakta polis elbisesi ile dolaşması gibi; mü’minlerin eşleri de sokakta resmi kıyafetle dolaşacaklardır demektir. Bu kıyafet aynı zamanda mü’minlerin eşleri olduklarını da belirtmiş olmaktadır. Burada mü’minlerin resmi kıyafet giymeleri gerekir. Kadınların da giymeleri gerekir. Kocaları mü’min olmayan kadınlarda mü’min olabilir ve o zaman resmi kıyafeti giyer.

Burada yine önemli bir husus vardır. Yukarıda “ey nebinin nisaları” dendiği halde, bu âyette “nebinin ezvacı” denmiştir, “mü’minlerin ezvacı” denmemiştir, “mü’minât” da denmemiştir; “mü’minlerin nisası” denmiştir. Mü’minlerin velisi olduğu kadınlar anlamındadır. Buradan öğreniyoruz ki, mü’min olan kadınlar kendilerine bir siyasi veli seçerler. O seçtiği veli eğer müslim ise onlar da müslim olurlar, mü’min ise mümin olurlar. Mü’min eşi olup velisi mü’min olmayan mü’mine değildir. Eşi müslim ama velisi mü’minse, o zaman bu kadınlar mü’minedirler. Bunlar ayrı topluluk oluşturmaz, sadece velilerinin mü’min olup olmamasına göre kendileri mü’mine veya müslime olurlar. “Mü’minlerin nisası” deyince böyle ifade edilmiştir. Bu şekilde yorumladığınızda mü’min kızlar da bu kapsama girer.

Başkanın kızı olduğu halde mü’min olmak istemeyen o bucakta barınamaz. Mü’mine olamayan kadınlar da başkanın eşi olamazlar veya kalamazlar.

Fıkhın ne kadar önemli sorunları ortaya çıkmaktadır. Kur’an bunları teker teker çözmektedir. Buradan anlaşılan; dış elbise giyme yükümlülüğü mü’min kadınlara farzdır.

يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ

(YuDNIyNa GaLaYHinNa MiN CeLABiBiHinNa)  

“Üzerlerine cilbablarını idnan etsinler.”

“Celb” kelimesi “celeb”den gelir; toparlanmış, birleştirilmiş anlamındadır. Köylere gelen hayvan alıcıları değişik kimselerden aldıkları hayvanları toplayıp bir sürü yaparlar. Bu sürünün adı celebdir. Bu işi yapanlara da celeb denir.

“Cilbab” dış giysinin adıdır. Mekke ve Medinelilerin giydiği değildir. Arapçada tek tip giysiyi ifade etmez.

Kadınlar tanındıkları yerlere gittikleri zaman onu omuzlarına atarlar. Böylece kendilerinin evli olup olmadıklarını, İslâm nikâhı ile evlenmeyi isteyip istemediklerini, mü’mine olup olmadıklarını belirtirler. Kıyas yoluyla mü’minler de böyle yapmalıdırlar.

Yani; burada emredilen mü’min kadınların ve kıyasla mü’min erkeklerin üniformalarla gezmeleridir. Bu suretle halk onları tanır ve onlara o şekilde muamele eder.

“Celabîb” “cilbab”ın cemidir, çoğuludur.

Burada, “kendi cilbablarını idnan etsinler” demek suretiyle, kendilerinin durumunu gösteren cilbabı giysinler demek olur. Bu da ocak ve bucağını gösteren cilbab demektir. Resmi elbise ile başka bucaklara, başka illere ve başka ülkelere gidilebilir ama o cilbab kişin ülkesini, ilini ve bucağını da göstermelidir.

ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ

(ÜAvLiKa EaDNAv EaN YuGRaFNa)  

“Bilinmeleri için bu edna olanıdır.”

“Zâlike” burada müptedadır, “Ednâ” haberidir. Yani, bu tanınma şartı için ednası olmalıdır mânâsındadır; yani, cilbab öyle olmalıdır ki tanınmak için ednası olmalıdır.

Omuzlardaki apolet gibi işaretler taşınmalıdır. Ülkesini, ilini ve bucağını göstermelidir. Ayrıca medeni hâlini ve evlilik şeklini de belirtmelidir. İslâm nikahı ile mi, muta nikahı ile mi evli olduğunu yahut bunlardan hangisini istediğini göstermelidir. İslâm nikâhını kabul ettiğini belirleyen bir kadına sokakta söz atılamaz, ona kur yapılamaz. Yapılırsa, bu ona saldırı kabul edilerek cezalandırılır. Muta nikâhını kabul eden kadın ise kendisine söz atanları veya kur yapanları suçlayamaz.

Burada dış elbise giymenin hikmeti anlatılmaktadır. Tanınmaları için buna gerek vardır. Mü’minler tanınmalıdır. Giydikleri elbiseleri ile hangi bucaktan oldukları tanınmalıdır. Mü’min olduklarının tanınmaları gerekir. Kadınların da  mü’min olup olmadıklarının yanında; evli olup olmadıkları, evliliği İslâm nikâhı ile isteyip istemediklerini bilmeleri gerekir.

Örtünme ile ilgili âyetleri de okursak, orada “mü’minlere söyle” ve “kadınlara söyle” denmektedir. Buradan anlaşılıyor ki, örtünme ile ilgili hükümler bucaklara ve ocaklara göre değişmektedir. Her bucağın Cuma imamı örtünme ile ilgili hükümleri düzenleyecektir. Bunun yanında her ocak başkanı da kendi ocağı içindeki kıyafet kurallarını koyacaktır. Bunu meclisler ve şuralar koyacaktır. Başkanlar uygulanıp uygulanmadığına bakacaklardır.

Orada da bu âyette de “nisaya söyle” dememektedir, sadece mü’minlere söyle demektedir. Emredilen resmi elbisedir.

Diğerlerinin kıyafetlerine yönetim karışmaz mı?

Bu hususta karar alma yetkisi o bucağın yönetimine aittir.

Gerçek olan şudur ki, müslimlerin giysileri ile mü’minlerin giysileri farklıdır. Her bucağın kendi tesettürü vardır. Her ocağın kendi tesettürü vardır. Merkezden müdahale edilemez. Merkezler merkez bucaklarında söz sahibidirler. İl ve ilçe merkez bucakları il merkez bucağının yasalarına tabidir. Ülke ve bölge merkez bucakları ülke merkez bucağının yasalarına tâbidir.

فَلاَ يُؤْذَيْنَ

(Fa LAv YuEÜaYNa)

“Eziyete uğramasınlar.”

Tanınsınlar da eziyete uğramasınlar.

“En Yu’refne”yi “En La Yu’refne” şeklinde de mânâlandırabiliriz. O şekilde yorumladığımızda çarşaf ve peçe emredilmiş olur. “En” böyle zıt mânâlar da taşır. Ancak Hazreti Peygamber zamanında çarşaf ve peçeyi kimse takmamıştır. Bu âyeti öyle anlamak fiilî icmaya aykırıdır. Tanınacaklar ve eziyete uğramayacaklardır. Bir polisin, bir subayın tanınması ve saygı görmesinde olduğu gibi resmi kıyafetle dolaşacaklardır. Ayrıca hanımlar da evli olduklarını veya İslâm nikâhı ile nikahlanmak istediklerini ilân etmektedir.

Burada İslâm nikâhı ile evlenmenin ne mânâ taşıdığını bilmemiz gerekir. Kur’an’da belirlenen hükümlerle evlenenler İslâm nikâhı ile evlenirler. İslâm nikâhı ile evlenmeyenlerin nikâhları geçerlidir. Bunu “Tebbet Yedâ”daki “Vemraetuhu” âyeti ile bilmekteyiz.

Demek ki mü’min olmayanların da nikâhları geçerlidir. Yani Kur’an nikâhı ile nikâhlanmayanları da biz nikâhlı sayıyoruz.

Şimdi, Kur’an nikâhı, İslâm nikâhı nedir, onu anlatalım.

Kur’an nikâhında bir kadın birisiyle nikâh görüşmesinde iken, başka bir erkekle evlenme görüşmeleri yapamaz. Bir erkekle görüşmeyi bitirdikten sonra başkası ile görüşebilir. Hattâ boşanmış olsalar, kocaları ölmüş olsa bile; iddet içinde başka erkeklerle evlilik görüşmeleri yapamazlar. Bir erkekle nikahlı iken, evleviyetle evli iken, kadın başkası ile evlilik görüşmeleri yapamaz. Bu yasak mü’min kadınlar içindir. Bunlar başlarını örtmek zorundadırlar. Mü’min erkekleri de bu hüküm bağlar. Şöyle ki, kızkardeşlerden birisi ile evli iken diğer kızkardeşle evlilik görüşmeleri yapamaz. İddet dolmadan baldızına talip olamaz.

Bu husus müslim kadınlar için böyle değildir. Onlar bir erkekle evliyken bile başka erkekle evlilik görüşmelerini yapabilir. Boşanıp kendisi ile evlenecekleri hususunda anlaşmalar yapabilir. İşte muta nikahı budur. Muta nikahı ile nikahlananların başkaları ile evlenme görüşmeleri yapmaları için iddet beklemeleri gerekmez. Onlar için bu günah olmaz, suç da olmaz.

Mü’min kadınlara söz atmak, ‘ne güzelsin’ demek, ‘seninle evlenmek istiyorum’ demek suçtur, ırzına taaddidir. Kadının kendisi veya yakınlısı onu savunma hakkına sahiptir. Nefsi müdafaa sadedinde bir cinayet işlense kısas lazım gelmez. Ama başını örtmeyen, İslâm nikâhı ile evli olduğunu veya öyle evlenmek istediğini ilâm eden bir kadın, kendisine söz atan talip olana cevap verme yetkisine sahiptir. Ama savunma sadedinde ona bedeni mukabelede bulunamaz, rahatsız edildiği şeklinde şikayette bulunamaz. Onun kocası veya yakınları bu şekilde giyinmeyen bir kadını savunma hakkına sahip değildir.

İşte buradaki “tanınsınlar, eziyete uğramasınlar”ın mânâsı budur. İslâm nikâhı ile muta nikâhı arasındaki en büyük fark budur.

1. İslâm nikâhında mihir şartı vardır. Mihirden bahsetmeseler bile, hattâ mihrin istenmeyeceğinden bahsetseler bile mihir tahakkuk eder. Ayrılma ve ölüm hallerinde mihir ödenmemişse ödenir. Muta nikahında mihir yoktur, ücret vardır.
2. İslâm nikâhında ücret yoktur, nafaka vardır. Mutada ücret pazarlıkla tesbit edilir. Koca kadınlar arasında ücreti eşit tutmak zorunda değildir. Kendisi de daha refah içinde yaşayabilir. Oysa İslâm nikâhında ücret yoktur, yerine nafaka vardır. Kocanın kendi yediğini yedirmesi, kendi giydiğini giydirmesi gerekir. Bu artar veya eksilir.
3. İslâm nikâhında miras vardır. Eşler birbirine vâris olurlar. Muta nikâhında ise birbirlerine vâris olmazlar.

Bunların dışında iki nikâh arasında şu hususlarda fark yoktur.

1. Akrabalık hususunda herhangi bir fark yoktur. İslâm nikâhı ile muta nikâhı aynıdır. Baldızla evlenilemez.
2. İddet bekleme hususunda aralarında bir fark yoktur. İster boşanma ister ölüm sebebiyle ayrılmalarda muta nikâhı ile İslâm nikâhı arasında fark yoktur.
3. Gecelerin taksiminde de aralarında fark yoktur. Bedeni bakımdan aynı hükümlere tâbidirler.
4. Nesebin sübutunda de eşitlik vardır. Yani bir kimsenin çocuklarına karşı olan yükümlülükte onların mirasında herhangi bir fark yoktur.
5. Zina ve ceza hükümleri de eşitlik içindedir. İftira cezasında da eşitlik vardır.

Demek ki dış elbiseleri giyme kadınların bu hususta tanınmaları içindir. Aşiret içinde herkes birbirini bildiği için cilbab giymesine gerek yoktur. Hattâ semti içinde de cilbab giymeye gerek yoktur.

“Edna etme” yaklaştırma anlamındadır. Burada giyinme denmesi ile elbise olması gerekmez. Resmi işaretleri taşıma şartı ile bu başörtüsü veya eşarp şeklinde de olabilir. O halde bu hususta başörtüleri örtmeyip yakada bu mesajı içeren eşarp takmaları yeterli olur. Örtünme yani ziyneti göstermeme hususundaki örtünme ise başka âyette anlatılmıştır. O âyetin yorumuna başvurmak gerekir

وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا(59)

(Va KAvNa elLAHu GaFUvRan RAXIyMan)

“Allah gafur ve rahim bulunmaktadır.”

Bugün memur dokunulmazlığı vardır. Aksi sabit oluncaya kadar memurun söylediklerinin doğru kabul edilmesi vardır. Memurlara maaş verilmektedir.

İşte burada da mü’minler için topluluk içinde özel hükümler konmaktadır. Mü’min kadın ve mü’min erkekler kamu görevi gören polis ve jandarma yetkilerine ve sorumluluğuna sahiptirler. Bir yerde bir cinayet olursa ve faili bulunmazsa, bunu mü’min erkekler öderler. Kadın veya erkek silah taşır ve gerektiğinde müdahale ederler. Müdahale etmezlerse sorumlu olurlar, diyeti onların âkileleri öder. Diyet yalnız erkekler tarafından ödenir. Ama müdahale etme yetkisi ve görevi erkekler gibi kadınlarda da vardır.

Mü’minlerin görevleri sırasında yaptıkları hareketler, aksi sabit oluncaya kadar görevlinin dediğini doğru kabul etme ilkesi, Allah’ın yani topluluğun gafur olmasından ileri gelmektedir. Bunun böyle kabul edilmesi doğal değildir ama görevi doğru yapabilmesi için bu kuralın kabul edilmesi ve bundan dolayı görevlilerin mahkum edilmemesidir.

Rahim olma da mü’minlerin bütçeden pay almasıdır. Yahut bunları kısastan kurtaran beyanları diyetten kurtarmaz. Bir polisin bir adamı silahı ile öldürdüğünü farz edelim. Kendisine saldırdığını veya başkasına saldırdığını, bunun için yaraladığını ama kastın aşılarak öldüğünü beyan ediyor. Bu beyanı kabul edilir. Ama polisin âkilesi onun diyetini öder.

Gafur olması kısasın olmamasına, rahim olması da diyetin ödenmesi zorunluluğuna işaret eder. İslâmiyet’te maaşlı polis teşkilatı yoktur. Bütün nöbetliler polistir. Onların görev, yetki ve sorumluluklarına tâbidirler.

***

لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ

(LaEiN LaM YaNTaHi)

“Nihayete erdirmezlerse.”

Bir topluluk içinde topluluk aleyhine faaliyet gösteren kimseler vardır. Bunlar münafıklardır. Ayrılık istemektedirler. Nifak iki kapılılık demektir.

Türkiye’de yaşayıp başka devletin lehine, Türkiye aleyhine faaliyet gösterenler münafıktır. İkili oynamaktadırlar. Türkiye’de olup İsrail, Yunanistan, Ermenistan, Arabistan, İran devletleri lehine ve Türkiye aleyhinde faaliyet gösterenler münafıktır. Herkes kendi yaşadığı devletin lehine işler yapmalıdır. Başka devletlerle veya illerle veya bucaklarla iyi geçinmek, onlar için iyilik istemek meşrudur. Ama bu Türkiye aleyhinde olmamalıdır. Türkiye Batılılarla bir olup İranlılarla savaşa girişirse ben ne yaparım? Ya İran’la savaşırım yahut Türkiye’yi terk ederim. Bunun dışında hareket edenler münafıktır.

Kalblerinde hastalık olanları ise ayrılıkçılar olarak belirtiyoruz. Ayrılıp başka devlete katılmak isteyenler kalblerinde hastalık olanlardır. Bunların bu faaliyetlerine izin verilir ama böyle olan kimselerin ülke yönetiminde yetkileri yoktur. Bunlara itaat edilmeyeceği bundan önceki bir âyette geçmişti. Burada bunlara üçüncü kimseler ilave edilmekte, medinede ircaf edenler zikredilmektedir. Acaba bunlar kimlerdir? “Recf” kelimesinde anlatılanlar aslında kendileri ayrımcı değiller, başka ülkelerle de ilgileri yoktur. Ama belli belirsiz çıkar sebebiyle ülke aleyhine neşriyat yapanlar demektir.

İşte bunlar bu hareketlerinden vazgeçmezlerse deniyor. Yani devlet belli bir zamana kadar bunların bu hareketlerinden vazgeçeceklerini ümit eder ve bekler.

Bugün bir PKK kuruluşu vardır. Bugünkü Türkiye’de Türkiye aleyhinde, başka devletler lehinde oluşmuş kuruluşlar vardır. PKK ile otel odalarında iktidarları devirenler arasındaki fark, birinin güçlü olmasıdır. Otel odalarında toplanıp seçilmiş iktidarları deviren ile dağda eşkıyalık yapıp iktidarları deviremeyen arasındaki fark, devirememekten ibarettir.

Böyle yapanlara karşı Adil Düzen devleti ne yapar?

“Adil Düzen” geldikten sonra bunlara dokunmaz. Daha evvel işledikleri suçları asla sorgulamaz. Soruşturma devam eder ama ceza verilmez. Bu tür fiilleri düzenin bozukluğundan yaptıkları kabul edilir. Beklenir. Ama sonra dışarıdan aldığı talimatla otel odalarında iktidarı devirmeye kalkışırlarsa, işte o zaman neler yapılacağını bu âyet bize bildirmektedir. “Nihayet vermezlerse” tâbiri ile nihayet verdikleri takdirde eski yaptıklarından dolayı muahaza edilmeyecekleri de burada bildirilmiştir. Türkiye devleti içinde yaşadıkları halde müstevlilerin siyasi emelleri ile menfaatlerini tevhit edenler; işte onlara ne yapılacağı bu âyette belirtilecektir. Türkiye devletini beğenmeyenlerin Türkiye devletini düzeltmeye çalışmaları haklarıdır. Ama hiç kimse, ‘ben devletin yöneticilerini beğenmiyorum’ diye devleti yıkamaz, iktidarları indirmeye kalkışamaz.

الْمُنَافِقُونَ

(eLMuNaFıQUvNa)

“Münafıklar.”

“Münafıklar” burada erkek çoğul olarak getirilmiştir. Bunların kim olduklarını biliyoruz ama ne yaptıklarını bilmiyoruz. Bunlar münafıklardır. Gizli toplantılar yapıp devletimiz aleyhinde planlar kuranlar münafıklardır. Devletin en üst kademelerinde görev aldıkları halde, millî iradeye karşı tertiplerde bulunanlar münafıklardır. Kamu alanları diye uydurup ne olduğunu kendilerinin dahi bilmediklerii kavramlarla milleti ezenler münafıklardır. Çünkü söyledikleri ile yaptıklarından bekledikleri başka başka şeylerdir.

وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ

(Va elLaZIyNe FIy QuLUvBiHiM MaRaWun)  

“Kalplerinde maraz olanlar.”

Buradaki “Ellezîne” ile bunlar tarif edilmiştir. Bunların hem kim oldukları hem de ne yaptıkları belli olan kimselerdir. Aleni ayırımcılardır. Münafıklar ise aleni ayırımcılar değildir. Başka gerekçe göstererek başka hedefleri olan kimselerdir.

On beş yaşından küçük olanların Kur’an okumaları çocukların zihnî melekelerini bozuyormuş, bu sebeple bunların Kur’an kursuna gitmeleri yasaklanacakmış. Bizim çocukların zihnî melekelerinin bozulacağından sana ne; her türlü hakarete müstahak olan ABD otel odasında karar alan ey münafık! Kaldı ki, sen bunu nerden biliyorsun? Hangi ilmî araştırma bu konuyu kabul etmiş de bu sonuca varmış? Hayır, onun maksadı başkadır. Türkiye devletinin İslâmî iktidarını devirmek. O da yeterli değil. Türkiye devletini yıkmak.

İşte bunlar münafıktır.

Ama DTP’lilerin gayesi ayırımcılıktır, bölünmedir. Bunlar Türkiye devletine karşı kalplerinde hastalık olanlardır. Yani kendileri bellidir. Ne istedikleri de bellidir.

Bunlar eğer Türkiye’den göçüp gitseler, bir devlete sığınsalar, oradan kendi haklarını talep etseler; o zaman buradaki mal varlıklarının karşılığını bizim vermemiz gerekir.

Bunlar öyle yapmıyorlar. Devletimizi parçalayıp zayıflatmak istiyorlar. Türkiye’yi yıkıp başka devletlerin yemi yapmaya çalışıyorlar.

وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ

(Va el MuRCiFUvNa FIy eLMaDIyNaTi)   

“Medine’de ircaf edenler.”

“Recfe” sarsıntı demektir. Bir dişin kökünden oynamasından dolayı sallanmasına “recfe” denir. Bir ağaç rüzgardan dolayı köklerinden oynarsa buna da “recfe” denir.

“İrcaf etmek” demek, bir topluluğun köklerini kurutup onu sarsmak anlamındadır.

“Medinede bunu yaparlar” deniyor.

Bunlar büyük kentlerde yerleşmiş kimselerdir. Dışa bağımlı bir basındır.

1950’den bu yana Türkiye’deki basın yabancı sermayenin bağımlısıdır. Türkiye’nin merkezinde yerleşmiş, bilhassa İstanbul’da yerleşmişlerdir. Ülkenin köküne kibrit suyu ekmektedirler. Galip Erdem anlatmıştı, ona da Muzaffer Özdağ anlatmış, şimdi ikisi de merhum; Allah rahmet etsin: 1950’lerde basının yaptığı fesadı çok iyi biliyorduk. Bunlardan nasıl kurtuluruz diye düşünürken, aklımıza bir çözüm geldi. Bunları bir gemide toplayalım ve Akdeniz’in açıklarında bombalayıp gemiyi batıralım!

Oysa burada suçlu olan yazarlar ve gazeteciler değildi.

Kimin ekmeğini yiyorlarsa onun türküsünü çağırmaktadırlar.

Bu durum bugün de aynen böyledir.

“Adil Düzen” geldiği zaman basın organlarını ancak basın yayın kooperatifleri işletecektir. Yazarlara ve sunuculara devlet maaş verecek, onlar istedikleri basın organında yazacaklar; istediklerini yazacaklardır. Hakemlerden oluşan yargı denetiminde olacaklardır. Bundan sonra Türkiye aleyhine kışkırtıcı ve yalan haberler yayarlarsa, o zaman yine yargıyı karşılarında bulacaklar ve onlara acınmayacaktır.

28 Şubat dönemindeki bir Müslim Gündüz olayını düşünün, genel olarak 28 Şubat’ı düşünün… Danıştay olayını düşünün; bunların suçluları hâlâ aranıyor!.. Bunların suçluları o günkü medyadır... Türkiye’de basının yaygara koparmadığı hangi olay olmuştur?..

Kur’an burada, “Adil Düzen” geldiği zaman bunların bu tür hareketlerden vazgeçmelerini istemektedir.

لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ

(La NuĞRiYanNaKa BiHiM)  

“Seni onlara ığra ederiz.”

“Ğara etmek” demek, takip etmek demektir, kovalamak demektir. Aslında yapışmak demektir. Yapışırız. Yani onlar takip edilir, her hareketleri gözetlenir. Bunun için bunlar hakkında karar alınması gerekmektedir. Mahkeme karar almalıdır. Bu şekilde hareket ettikleri hususunda soruşturma açılacaktır. Böyle yaptıkları hakemlerin kararı ile sabit olduktan sonra onları takip etmemiz gerekir.

İşte bu âyet PKK’yla, otel odalarıyla, dışa bağımlı basınla nasıl mücadele edileceğini anlatmaktadır. Önce soruşturmacılar görevlendirilmeli, bunların ülkemiz aleyhinde örgütlenerek faaliyet gösterdikleri tesbit edilmelidir. Yönetim tarafından bunların etkisiz hâle getirilmelerine izin verilecektir. Mahkeme karar verecektir. Soruşturmacıların şehadeti ile bunlar isim isim belirtilecektir. Bunlar takip edilecektir.

Mesela, telefonları dinlenecektir. Bunun gizli olması gerekmez. Nasıl kişiler göz hapsine alınıyorsa, kişi her gün gidip karakolda ‘ben buradayım’ diyorsa, bu bir cezanın infazı ise, burada da işte bu yapılmaktadır. Mahkeme kararı ile kişiler ığraya mahkum ediliyor. Mahkeme kararı ile ığra edildiğine “nuğriyanna”daki “na” harfi delâlet eder.

ثُمَّ

(ÇumMa)  

“Sonra”

Geceleri eve gelip gündüzleri dağlarda eşkıyalık yapan kimseler hakemler tarafından ığraya mahkum edilir. Artık sürekli olarak takip edilmektedir. Bedenine bir yayıcı konur. Nerde olduğu uzaktan takip edilebilir. Bir yazar ığraya mahkum oldu mu onun yazıları takip edilir ve dosyalanır. Sonra yeniden hakemlerin huzuruna çıkarılır. Hakemler onun suç işlemeye devam ettiğini tesbit ederlerse onun bucakta, işte ve ülkede yaşamasına izin verilmez. Ülkeyi terk etmesine, ili terk etmesine veya bucağı terk etmesine karar verilir. İşte buradaki “Sümme” bu ikinci kararı belirtmektedir.

لاَ يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا

(LAv YuCAViRUvNaKa FIyHAv)

“Sonra sana orada mücavir olmazlar.”

İşte burada “Medine” kelimesi getirilmiştir. Başkanların kişileri kendi bucaklarından sürme yetkileri vardır. Bunun için mahkeme kararı gerekmez. Bucağında fesat çıkaran kimseler bucaktan sürülür. İlden sürülmemiş olur, ancak ilçesinden sürülmüş olur. Çünkü aynı hakemlerde muhakeme edilmektedir. O hakemlerin yetkisi ancak kendi ilçelerindedir. Ancak eğer bu kişi mahkeme kararı ile sürülecekse o zaman bölge dışına sürülecektir. Merkezi yönetim olmadığı için kişinin başka bölgede aynı fesadı sürdüreceği iddia edilemez. Orada da aynı fesada devam edilirse oradan da hakemler kararı ile sürülür. Böylece eğer bütün medinelerden ve bölgelerden sürülmüşse artık onun Türkiye’de barınması sözkonusu değildir.

إِلاَّ قَلِيلاً(60)

(EilLAv QaLIyLan)  

“Ancak biraz daha komşuluk ederler.”

Buradaki istisna mahkeme kararından veya bucak için bucak başkanının kararından sonra kişiye bölgeyi veya ilçeyi terk edip gidebilmesi için bir müddet verilir. Başka yerde “hattâ me’meneye baliğ oluncaya kadar” denmektedir.

Demek ki böyle hareket edenler “Adil Düzen” geldikten sonra affedilirler. Cezalandırılmazlar. Ama bu tür olaylara devam ederlerse mahkeme kararı ile bölgelerinden sürülürler. O illerin içine de giremezler. Buna mahkeme karar verir.

Hakemlerden oluşan mahkeme sürülmelerine karar verdiği zaman gidebilmesi için belli bir müddet tanır. Mekke müşriklerine dört ay müddet tanınmıştır. Ondan sonra artık onların oralarda yaşama hakları yoktur.

***

مَلْعُونِينَ

(MaLGUvNIyNa)

“Lanet edilerek.”

Biraz kalacaklar ama artık “mel’un” olarak kalacaklar, dışlanmış olarak kalacaklar. Onunla borç ve alacak dışında, satış ve alış dışında bir ilişkide bulunulmayacaktır.

Geçmişte cezaların en büyüğü dışlanmak idi. Topluluktan dışarı atılırdı. Bu onun ölümü demekti. Bugün öyle değildir. Dışarıya giden yaşayacak yer bulabilir.  Mel’unların yaşadığı siteler kurulur, kişiler oraya giderler, orada askeri düzen vardır. İsterse başka yere gider. Yani dışlama müessesesi hâlâ devam etmekte ama hafiflemiş şekilde devam etmektedir.

“Lanet” kelimesini iyi kavrayabilmemiz için geçmişte kabile hayatında dışlamanın ne olduğunu öğrenmemiz gerekmektedir. Nasıl damardan çıkan kan hücreleri hemen ölürlerse, dışlanan kimseler de böyledir.

Buradan ne öğreniyoruz?

Kur’an’da belirtilen ceza dışında ceza verilemez. Kişi bucağını, hele bölgesini terk ettikten sonra, ondan diyetten ve tazminattan başka bir şey istenmez.

أَيْنَمَا ثُقِفُوا

(EeYNaMa ÇuQiFu)

“Nerde yakalanırsa.”

Kaçak veya savaşçı nerede yakalanırsa, nerede hakim olunursa orada öldürülür. Savaşçı veya kaçak yakalandığı yerde öldürüldüğü takdirde teslim olmadığı için kanı hederdir. Savaşta karşı cepheden olmak yeterlidir. Mahkeme kararına gerek yoktur. Yurt içinde savaş dışında ise kişi aleyhine alınmış karar olmalıdır. Bunu “Eğreyna” kelimesinden öğreniyoruz. İf’al babı ve Allah kendisine izafe etmiştir.

İşte kanı hederdir hükmü verilen kimse bulunduğu yerde öldürülebilir. Teslim alınır ve başka yere nakledilirse artık muhakemesiz öldürülemez. Savaşta başkanın kararı ile öldürülür. Eğer hakemlere gidilmemişse diyeti ödenir. Muhakeme edilmişse o zaman sonradan diyeti istenemez. Çatışma esnasında öldürülenin ise muhakemesine gerek yoktur. Sivil yönetimde daha önce onun hakkında karar alınmış olması gerekir.

أُخِذُوا

(EuPiÜU)

“Ahz olunurlar.”

Yakalanırlar ve katlolunurlar. Yani savaşta yakalama yoktur. Teslim olmadığı için bulunduğu yerde öldürülür. Ama teslim olmuşsa silahı alınır. Kolları açılır. Kaçarsa vurulur. Kaçmazsa esir alınmıştır, öldürülmez. Ama böyle sürgüne mahkum olan ise yakalanır. Sonra başka yerde de öldürülebilir. Çünkü ona yasak konmuştur.

وَقُتِّلُوا تَقْتِيلاً(61)

(Va QutTiLUv TaQTiLan)

“Taktilen katlediniz.”

Burada “Ve” harfi getirilmiştir. O halde hemen öldürülebildiği gibi sonra da öldürülebilir. Başka yere de götürülebilir. Sonra bunlar değişik zamanlarda ve değişik yerlerde öldürülebilir.

Burada şu soru sorulabilir.

Böyle mahkum olan kimse affedilebilir mi affedilmez mi?

Affedilmez ama kaçarsa, arkadan vuramazsak, kaçmış olur, ülke dışında takip etmeyiz.

***

سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ

(SunNata elLAHi Fİy elLaZiYNa PaLAV MiN QaBLu)

“Daha öncekilerdeki Allah’ın sünneti olarak böyle yapın.”

Yukarıda eskiden kabilelerde dışlama vardı demiştik. Burada ona işaret etmektedir. Savaşın kuralları vardır. Bunlar hukuk kuralları ile düzenlenemez. Kur’an şeriat getirmiştir. Barış zamanında herkes Kur’an’ın kurallarına uyar. Ama savaşın kuraları böyledir. Kur’an’ın orada koyduğu kurallar tavsiye mahiyetindedir. Savaşta teslim olan esirleri muhakemesiz öldürme yoktur. Oysa lanetlenmiş kimselerin gitmeleri veya geri gelmeleri hâlinde teslim olanlar da öldürülür. Savaşın kuralıdır. İlâhi kuraldır.

وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلاً(62)

(Va LaN TaCiDa Li SünNati elLAHı TeBDiyLan)

“Allah’ın sünnetinde tebdil bulamazsın.”

Burada sünnetullah tekrar edilmiştir. “Leha” veya “Li Sünnetihi” olabilirdi. Birinci sünnet sosyal sünnettir, insanın fıtratı ile uyguladığıdır. İkinci sünnet ise doğanın kanunlarıdır. Bu sebeple tekrar etmiştir. Biz doğa kanunlarından yararlanır ve iş yaparız. Doğa kanunlarını değiştirmezsiniz. Ve burada vavı beyaniyye veya vavı haliyye olur.

***

AHZÂB SÛRESİ TEFSİRİ - 18

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

َِياأَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَلَا تُطِعْ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا(1) وَاتَّبِعْ مَا يُوحَى إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا(2) وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا(3) مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَيْنِ فِي جَوْفِهِ وَمَا جَعَلَ أَزْوَاجَكُمْ اللَّائِي تُظَاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهَاتِكُمْ وَمَا جَعَلَ أَدْعِيَاءَكُمْ أَبْنَاءَكُمْ ذَلِكُمْ قَوْلُكُمْ بِأَفْوَاهِكُمْ وَاللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ وَهُوَ يَهْدِي السَّبِيلَ(4) ادْعُوهُمْ لِآبَائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ فَإِنْ لَمْ تَعْلَمُوا آبَاءَهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ وَمَوَالِيكُمْ وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُمْ بِهِ وَلَكِنْ مَا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا(5) النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَى أَوْلِيَائِكُمْ مَعْرُوفًا كَانَ ذَلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا(6) وَإِذْ أَخَذْنَا مِنَ النَّبِيِّينَ مِيثَاقَهُمْ وَمِنْكَ وَمِنْ نُوحٍ وَإِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى بْنِ مَرْيَمَ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا(7) لِيَسْأَلَ الصَّادِقِينَ عَنْ صِدْقِهِمْ وَأَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا أَلِيمًا(8) يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا (9) إِذْ جَاءُوكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَإِذْ زَاغَتِ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا (10) هُنَالِكَ ابْتُلِيَ الْمُؤْمِنُونَ وَزُلْزِلُوا زِلْزَالًا شَدِيدًا (11) وَإِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ إِلَّا غُرُورًا (12) وَإِذْ قَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ يَاأَهْلَ يَثْرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْجِعُوا وَيَسْتَأْذِنُ فَرِيقٌ مِنْهُمْ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَةٍ إِنْ يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارًا(13) وَلَوْ دُخِلَتْ عَلَيْهِمْ مِنْ أَقْطَارِهَا ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ لَآتَوْهَا وَمَا تَلَبَّثُوا بِهَا إِلَّا يَسِيرًا(14) وَلَقَدْ كَانُوا عَاهَدُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ لَا يُوَلُّونَ الْأَدْبَارَ وَكَانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْئُولًا(15) قُلْ لَنْ يَنْفَعَكُمْ الْفِرَارُ إِنْ فَرَرْتُمْ مِنْ الْمَوْتِ أَوْ الْقَتْلِ وَإِذًا لَا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِيلًا(16) قُلْ مَنْ ذَا الَّذِي يَعْصِمُكُمْ مِنْ اللَّهِ إِنْ أَرَادَ بِكُمْ سُوءًا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ رَحْمَةً وَلَا يَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا(17) قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِينَ مِنْكُمْ وَالْقَائِلِينَ لِإِخْوَانِهِمْ هَلُمَّ إِلَيْنَا وَلَا يَأْتُونَ الْبَأْسَ إِلَّا قَلِيلًا(18) أَشِحَّةً عَلَيْكُمْ فَإِذَا جَاءَ الْخَوْفُ رَأَيْتَهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذِي يُغْشَى عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَإِذَا ذَهَبَ الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدَادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ أُولَئِكَ لَمْ يُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا(19) يَحْسَبُونَ الْأَحْزَابَ لَمْ يَذْهَبُوا وَإِنْ يَأْتِ الْأَحْزَابُ يَوَدُّوا لَوْ أَنَّهُمْ بَادُونَ فِي الْأَعْرَابِ يَسْأَلُونَ عَنْ أَنْبَائِكُمْ وَلَوْ كَانُوا فِيكُمْ مَا قَاتَلُوا إِلَّا قَلِيلًا(20) لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا(21) وَلَمَّا رَأَى الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِيمَانًا وَتَسْلِيمًا(22) مِنْ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا(23) لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ إِنْ شَاءَ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا(24) وَرَدَّ اللَّهُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنَالُوا خَيْرًا وَكَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتَالَ وَكَانَ اللَّهُ قَوِيًّا عَزِيزًا(25) وَأَنْزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ صَيَاصِيهِمْ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمْ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِيقًا(26) وَأَوْرَثَكُمْ أَرْضَهُمْ وَدِيَارَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ وَأَرْضًا لَمْ تَطَئُوهَا وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا(27) يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَأُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا(28) وَإِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالدَّارَ الْآخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَاتِ مِنْكُنَّ أَجْرًا عَظِيمًا(29) يَانِسَاءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَيْنِ وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا(30) وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا(31) يَانِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنْ النِّسَاءِ إِنْ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا(32) وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمْ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا(33) وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَى فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا(34) إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ  وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا(35) وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمْ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا(36) وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا(37) مَا كَانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمَا فَرَضَ اللَّهُ لَهُ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَقْدُورًا(38) الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا(39) مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا(40) يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا(41) وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا(42) هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنْ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا(43) تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا(44) يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا(45) وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِيرًا(46) وَبَشِّرْ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنْ اللَّهِ فَضْلًا كَبِيرًا(47) وَلَا تُطِعْ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ وَدَعْ أَذَاهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا(48) يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَكَحْتُمْ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمْ عَلَيْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا(49) يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَيْكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّاتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَالَاتِكَ اللَّاتِي هَاجَرْنَ مَعَكَ وَامْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرَادَ النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنكِحَهَا خَالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ قَدْ عَلِمْنَا مَا فَرَضْنَا عَلَيْهِمْ فِي أَزْوَاجِهِمْ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ لِكَيْلَا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا(50) تُرْجِي مَنْ تَشَاءُ مِنْهُنَّ وَتُؤْوِي إِلَيْكَ مَنْ تَشَاءُ وَمَنْ ابْتَغَيْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكَ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ تَقَرَّ أَعْيُنُهُنَّ وَلَا يَحْزَنَّ وَيَرْضَوْنَ بِمَا آتَيْتَهُنَّ كُلُّهُنَّ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَلِيمًا(51) لَا يَحِلُّ لَكَ النِّسَاءُ مِنْ بَعْدُ وَلَا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْوَاجٍ وَلَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ رَقِيبًا(52) يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَى طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ وَلَكِنْ إِذَا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِ مِنْكُمْ وَاللَّهُ لَا يَسْتَحْيِ مِنْ الْحَقِّ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ وَمَا كَانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمًا(53) إِنْ تُبْدُوا شَيْئًا أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا(54) لَا جُنَاحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبَائِهِنَّ وَلَا أَبْنَائِهِنَّ وَلَا إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ أَخَوَاتِهِنَّ وَلَا نِسَائِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ وَاتَّقِينَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا(55) إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا(56) إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمْ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا(57) وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا(58) يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا(59) لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلَّا قَلِيلًا(60) مَلْعُونِينَ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِيلًا(61) سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا(62)

يَسْأَلُكَ النَّاسُ عَنْ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا(63) إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِيرًا(64) خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا(65) يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَالَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَ(66) وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَ(67) رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنْ الْعَذَابِ وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا(68)

يَسْأَلُكَ النَّاسُ

(YaSEaLuKa elNAvSu)  

“Nâs senden sual ediyor.”

Kur’an’ın nebi ve resullere verdiği görevin temeli tebşir ve inzardır.

Çağımızın tebşiri “Adil Düzen”dir, çağımızın inzarı ise yaklaşmakta olan felakettir.

“Adil Düzen” benimsenmediği takdirde insanlığı bekleyen “sosyal âfet”tir, “sosyal tufan”dır. Doğada evrim vardır. Doğu’da hukukta ve yönetimde evrim olur, yeni düzen kurulur. Yeni sosyal düzen insanlara ekonomide ve teknikte hamle yaptırır, ekonomik dünyada hamle yapılır. Bu sefer eski hukuk düzeni sorunlara cevap veremez. Yeni hukuk düzeni ortaya çıkar. Böylece uygarlaşma devam eder gider.

Kur’an insanlığa müsbet ilimde tümevarımı öğretmiş; önce Doğu’da yeni sosyal düzen oluşmuştur. Sonra bu sosyal düzen Batı’da yeni bir ekonomik sistem doğurmuştur.

Bugünkü durum budur.

İnsanlık “tarım dönemi”nden “sanayi dönemi”ne geçmiştir. Sanatı ve dönemin hukuku insanlığa yetmiyor. Günümüz/çağımız hukuk düzeni bakımından ilkel durumdadır.

Biz “Adil Düzen”de insanlığa sanayi dönemi fıkhını ve hukukunu anlatıyoruz.

İnsanlığa şunu söylüyoruz: İnsanlık yeni hukuk düzenine kavuşacaktır. Bu “Adil Düzen”dir. Kabul edenler yaşayacak, kabul etmeyenler helâk olacaktır.

Bu sözlerimizi duyan insanlar biraz korkmaya, biraz ümitlenmeye başladılar. ‘Beklenen şeyler olmadı, “Adil Düzen” gelmedi!’ Bunu kabul etmeyen halk da bizden sormaya başladı.

İşte bu âyet bu durumu tasvir etmektedir.

عَنْ السَّاعَةِ

(GaNı elSAvGaTi)

“Saatten sual ediyorlar.”

“Saat” “vusat” kelimesine akrabadır. “Suva’” bir putun adıdır.

“Saat” günün bir parçasına denmektedir.

Günün bir parçası olan saat ne kadardır?

“Saat” kelimesi Kur’an’da 48 defa geçmektedir. Buna göre bizim saatimizin yarısı saattir. Namaz vakitlerinin tesbiti için kabul ettiğimiz saatler ise 24 olmalıdır. Şöyle ki, sabah namazı vakti 1/12, Öğle vakti 1/8 ve akşam yatsı 1/6 gündür. Bunların ortak paydaları 24’tür. Kur’an’da geçen sayısı da 48’dir. O halde saati 30 dakika veya 60 dakika alabiliriz. Sümerlerden beri saat 60 dakikalık zaman için kullanılmaktadır. İnsanın nabzı yaklaşık 70 defa atmaktadır. Saatte 4200 defa atar. Buna göre günü 24 saat alırsak, nabza daha yakın almış oluruz. İnsanlığın ittifak ettiği sayıya uymamızda yarar vardır.

“Saat” demek, gündüzden kısa zaman demektir. Ansızın gelen kısa zamanda gelip geçen olaylardır. Kur’an’da azaptan ve saatten “أَوْ” ile bahsetmektedir. Yani saat azaptan başka bir şeydir. Saat inkılap vaktidir. İyiliği de kötülüğü de içermektedir. Mekke’nin fethi bir saat olmuştur. Mekkeliler için azap değil rahmet olmuştur. Bir gün gelecek, “Adil Düzen” iktidar olacaktır. Bunun tek şartı vardır.

Adil Düzen Çalışanlarının “Adil Düzen”i öğrenmeleridir.

“Adil Düzen Anayasası”nı yazdık; onu öğreneceksiniz.

Oradaki sorunları Kur’an’ın öğretileri ile çözeceksiniz.

Ancak Adil Düzen”in gelmesi için yeterli değildir.

Geçişin nasıl olacağını da öğrenmemiz gerekir. Çünkü hiçbir şey aniden değişemez. Bir geçiş zamanına ihtiyaç vardır. İşte “Adil Düzen Geçiş Anayasası”nı da hazırladığımız zaman “Adil Düzen”in şartları oluşmuş olur.

Şimdi insanlar iki şey soruyorlar:

-“Adil Düzen”i benimsemeyen bu insanlara ceza ne zaman gelecektir?

-“Adil Düzen” ne zaman gelecektir?

Kur’an burada bu soruya ve sorunlara verilecek cevabı bize öğretmektedir.

Bu geçiş döneminin ne kadar süreceği ve geçiş dönemi sonunda azap ile mi karşılaşacağız, yoksa azapsız geçiş mi yapacağız; bunu söylememiz mümkün değildir.

“Saat”in ayrıca başka mânâsı da vardır. O da kâinatı kapsayacak ve ölüme gidilecek saattir. İlâhi kitaplar hep şunu iddia etmişlerdir. Kâinat yoktu, sonradan var edildi. Fanidir, ölüme doğru gitmektedir. Bir gün gelecek büyük bir sarsıntı ile kâinatımız yıkılacaktır. Sonra başka bir kâinat var olacaktır. Filozoflar bu görüşe karşı çıkmışlardır. Onlar kâinatın başlangıcı olmadığını, sonu da olmayacağını iddia etmişlerdir. Son asırlarda varılan ilmî sonuçlar kâinatın sonradan yaratıldığını, 13.7 milyar yıl gibi bir ömrü olduğunu ilim kesin olarak ortaya koydu. Yine kesin olarak şunu ortaya koydu ki, kâinat ölüme gidiyor ve ölümlüdür. İşte kâinatın o ölüm zamanı saattir. İnsanlar o saati de sormaktadırlar.

Hazreti Muhammed aleyhisselâm vahiy almaya başlayınca insanlara Kur’an’ı sadece okudu. Kendisi kimse ile tartışmadı. Kur’an’dan kimler ne anlıyorsa onu anlıyorlardı.

İddia ettiği dört ana fikir vardı:

1. Kur’an Allah’ın sözüdür. Hz. Muhammed sadece onun elçisidir. Kendisi bir şey söylemiyordu.
2. Allah birdir, O’ndan başka ilâh yoktur. Tüm insanların ve kâinatın rabbi O’dur.
3. İnsanlar öldükten sonra tekrar dirileceklerdir. Kâinatın sonu olacaktır. Sonra birlikte kıyamet günü bir araya gelecekler, herkesin hesabı görülecek, iyiler cennete kötüler cehenneme gidecektir.
4. Kur’an’ın verdiği başka bir haber ve iddia ettiği başka savı da, Kur’an taraftarlarının galip gelecekleridir. Yeryüzüne Kur’an düzeni hakim olacaktır. Ara sıra küfür üstün gelir gibi olur. Böylece mü’minler uyanır, Kur’an’ı yeniden ele alır ve galip gelirler.

İşte Kur’an bu savlarını savunmayı Mekke’de 13 sene sürdürdü. Kötü şartlar sebebiyle mü’minler hicret etmek zorunda kaldılar. On sene içinde Kur’an düzeni Arabistan’a hakim oldu. 1400 senedir dünyaya yayıldı. Bundan iki üç asır öncesine kadar dünyanın süper gücü Müslümanlar olmuştur. Bir ara Moğollar üstün geldiler, Müslümanlar mağlup göründüler. Ama sonra Moğolların büyük imparatorluğu dörde ayrıldı ve bunun üçü İslâmiyet’i kabul etti. Son iki asırdır Müslümanlar mağlup durumdadırlar ama şimdi yeniden ve yeni baştan kendilerini ortaya koyabilmektedirler.

Yeryüzüne kapitalizm ve sosyalizm yayılmıştır. Bunlar ateist bir düzenin ve felsefenin peşindedirler. Bir ara 19’uncu asrın ortalarında dinsizlerin galip gelecekleri ve yeryüzünde tanrı inancının kalmayacağı sanıldı. Bugün ise dinsizler ümitlerini kesmiş durumdadırlar.

Henüz “Adil Düzen” gelmedi.

Henüz dinsizler mağlup olup devreden çekilmedi.

Ama artık gerek Müslümanlar gerekse kilise eski ümitsizlik içinde değildir.

Kendilerine güven gelmiş, zafere doğru gidildiğini görmektedirler.  

Yine de bütün insanlar soruyor:

-Saat ne zaman?!.

Ona inananlar, onu bekleyenler bir an evvel gelsin istiyorlar.

-‘Niçin gecikti?’ diyorlar.

İnanmayanlar ise alay edercesine;

-‘Ne zaman?’ diyorlar.

Bizim bu hususta bilgimiz yoktur. Biz her insanın öleceğini biliriz ama kaç yaşında öleceğini bilemeyiz. Evet, saat gelecektir. İnsanlık “Adil Düzen”e kavuşacaktır. Ama ne zaman kavuşacağını biz bilemeyiz.  

قُلْ

(QuL)

“Söyle!”

Buradaki muhatap kimdir?

Cuma namazını kıldıran başkandır.

Onun (başkanın) şûrası olan mü’minlerden her biridir.

Bizim yapacağımız tek şey vardır; o da onlara ‘bilmiyoruz’ demektir.

Geçmiş zamanımızı bir hatırlayalım.

Osmanlı İmparatorluğu yaşlanmış, fıkhî hükümleri terk etmiş, Batı’nın kanunlarını Türkiye’ye aktarmakla meşgul olmuştur. Batı’nın kurumlarını Türkiye’de oluşturmakta idi. Abdülhamit Batı’ya talebeler gönderiyor, Batı tipi oluşlar arıyordu. Bunun derde deva, sadra şifa olmayacağını söyleyenlere kulak veren yoktu. Sonunda altı asırlık imparatorluk yıkıldı. Millet İstiklâl Savaşı’nı kazandı.

Sonra ne oldu?

Cumhuriyet hükümetleri Batı’yı hepten adapte etmek istediler ve İslâmiyet’e karşı da cephe aldılar. Sonunda otuz sene sonra o yönetim de gitti ve DP zihniyeti geldi ama onlar da bütün uyarılara rağmen Batı tipi düzen ile Türkiye’yi yaşatacaklarını sanmışlardır.

Erbakan’ın karşı çıkmasına rağmen hâlâ Batı’nın bâtıl düzeni peşinde koşulmaktadır.

Bu 80-90 sene içinde neler olmuştur?

1. Türkiye’nin nüfusu artmış, ekonomide de gelişme olmuş, Türk ordusu daima  gücünü korumuştur.
2. On senede bir ihtilâl olmuş, istikrarlı bir yönetim kurulamamıştır.
3. Dış borçlar artmıştır; artmaya devam etmektedir.
4. Mahkemedeki davalar kırk yıllara ulaşmış, yargı etkinliğini ve saygınlığını koruyamaz hâle gelmiştir.

İşte, bugün biz AK Parti’ye diyoruz ki; bu gidişle yalnız sen değil, sana benzeyen iktidarlar sebebiyle devletimiz helâke doğru gitmektedir.

İşte bu saattir.

Türkiye;

-Ya “Adil Düzen”i kabul edecek, böylece birinci cumhuriyet yaşayacaktır.

-Ya da bu cumhuriyeti düşmanlar yıkacak, biz Adil Düzenciler ikinci cumhuriyeti kuracağız.

‘Bu ne zaman olacak?’ diye sorarsanız, işte onu biz bilemeyiz.

Çünkü;

إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ

(EinNaMAv GiLMuHAv GiNDa elLAHi)

“Onun ilmi sadece Allah’ın indindedir.”

Bir zamanlar ABD’nin yaptıklarını göz önüne alarak AK Parti’nin iki sene ömrü var demişizdir. Kur’an’dan istidlâl ederek değil de kafadan attım. ABD’nin uyguladığı metoda dayanarak onun galip geleceğini hesaplayarak söyledim. Ne kadar yanıldığım bellidir. AK Parti sekiz senedir iktidardadır. 6 sene geçti. Neden yanıldım? Çünkü ABD uyguladığı taktikte başarılı olamadı, mağlup oldu. AK Parti’ye Allah uzun ömür verdi.

İşte, bizim kendi kafamızdan bildiğimiz saatler işe yaramıyor. O halde biz sadece ne olacağını söyleriz. Ama ne zaman olacağını Allah bize bildirmemiştir.

Kur’an bize kendi nurunu tamamlayacağını söylemiştir. Öyleyse Kur’an’ın 1400 senedir eksik kalan uygulaması III. bin yılda kısmen tamamlanacaktır. Bunu biliyoruz. Ama ne kadarının tamamlanacağını ve ne zaman tamamlanacağını bilmiyoruz.

AK Parti’nin de elbet ömrü bitecektir. Ama ne zaman biteceğini bilemiyoruz.

AK Parti’den sonra gelecek iktidar AK Parti’den daha fazla Kur’an’a yakın olacaktır.

Mustafa Kemal devri Meşrutiyet’ten daha fazla İslâmiyet’e yakındır.

İsmet İnönü devri Mustafa Kemal devrinden daha fazla İslâmiyet’e yakındır.

Adnan Menderes devri de İsmet İnönü devrinden daha fazla İslâmiyet’e yakındır.

Demirel Menderes’ten, Özal Demirel’den, Erdoğan Özal’dan daha fazla İslâmiyet’e yakındır. Ecevit’in fetret devrini ve Millî Görüş’ün kısa devirlerini saymıyorum.

Görülüyor ki, Türkiye devamlı olarak İslâmiyet’e yaklaşmıştır. Bundan sonra gelecek iktidar da AK Parti’den daha fazla İslâmiyet’e yakın olacaktır. AK Partililer şahsî hayatlarındaki İslâmlık bakımından en ileri derecededirler. Bunların eksiği “İslâm dini” değildir, “İslâm düzeni”dir; bu da “Adil Düzen”dir. Bundan sonra gelecek iktidar “Adil Düzen”e yaklaşmaya başlayacaktır. Bunu biliyoruz. Tarih ve Kur’an bu hususu teyit ediyor.

Ama AK Parti’nin sonu ne zamandır? Nasıl bir sonuçla karşılaşacağız? Onun yerine kim gelecektir? Onların “Adil Düzen”e yakınlığı ne olacaktır?

Bu hususta bilgimiz yoktur.

Saadet Partisi’nin en yakın olduğu iddia edilir.

Ben de derim ki; bugünkü bu şartlar altında Saadet Partisi “Adil Düzen”den AK Parti’den daha uzaktır. AK Parti’nin “Adil Düzen”i benimsemesi ne kadar beklenir bir şey ise Saadet Partisi’nden o kadar da bekleyemeyiz.

Allah AK Parti’nin ömrünü bildirmediği gibi yerine kimin geçeceğini de bildirmemektedir. Geçenlerde yazdığım AK Parti’nin 5-10 yıl daha ömrü var tahminimde de; durum böyle giderse demek istedim. Ama Allah isterse daha yakın olabilir, daha uzak da olabilir.

وَمَا يُدْرِيكَ

(Va MAv YuDRıKa)

“Sana idra edilmedi.”

“Mâ” mâ-i nafiye ise saatin ilmi Allah’ın indindedir. Sana idra ettirilmedi, ulaştırılmadı demektir. Yani insanlara bunun ilmi verilmedi. İnsanlar bunu vahiy ile bilemedikleri gibi müsbet ilimlerle de bilemezler demektir.

Önce kâinatın sonunu getirecek saat olarak ele alalım. Kâinatın yaratılışı hakkında ilmimiz vardır. Ömrünü hesaplıyoruz. Kâinatın sonu hakkında bir ilmimiz yoktur. Önce yeryüzünün ömrü bir meteorun çarpması ile sona erebilir. Sonra hareketlerdeki bir dengesizlik yeryüzünde hayatı imkansız hâle getirir. Yahut güneşin soğuması yeryüzünün hayatını sona erdirir. Sürtünme sebebiyle güneşe yaklaşan yer birden ateşe düşebilir. Galaksi sistemi sürtünme sebebiyle yakınlaşmaktadır. Birden dengesini kaybederek birlikte merkeze düşebilirler. Kâinat büyümektedir. Bir gün durabilir, küçülmeye başlar, yeniden büzülebilir. Bunların hiçbirisi hisabi değildir. Dolayısıyla ne zaman kıyamet olacağı hususu bize bildirilmemiştir.

Sosyal olaylarda da benzer hususlarla karşılaşırız. Sosyal kanunlar vardır. Su kendi mecrasında aktığı gibi tarih de kendi mecrasında akar. Ama nasıl suyu bentle başka tarafa akıtabilirsek, yani insanların  müdahalesi ile doğal akışına set çekiyorsak, Allah da zaman zaman müdahale edip doğal akışını başka istikamete çevirmektedir. O hususta bizim bilgimiz yoktur.

لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا(63)

(LaGalLa elSAGaTa TaKUvNu QaRIyBan)

“Belki de saat yakında olacaktır.”

Kâinat yaratılalı 13.7 milyar yıl geçmiştir. Bundan sonraki ömrü hakkında bilgimiz eksiktir. İnsan ömrüne benzer. İnsanın nominal ömrü 100 yıldır ama insanların çoğu o yaşlara varamıyor. Çok azı da geçiyor. Kâinatın nominal ömrünü bilebilsek bile bu eceli müsemmadır. Eceli kaza ise bizim bilginin dışındadır. Belki müsemma ömrünü kâinat doldurur, geçer, fazla da yaşayabilir. Çok erken de sona gelebilir.

Biz yine kendi saatimize dönelim. AK Parti’nin yıkılması ve “Adil Düzen”in gelmesi zamanını biz bilemeyiz. Belki de yakındır. Doğal bir kanundur. Erken olması daha fazla muhtemeldir. Onun için daha yakın olabilir.

Bu sûre Medine’de nâzil olmuştur. Türkiye’nin “Adil Düzen”e kavuşacağı zaman çok yakın olabilir. “Adil Düzen” bilinmeden “Adil Düzen” Türkiye’ye gelmez. Ama Türk milleti bir gün “Adil Düzen”i öğrenmeye başlayabilir. Aslında çok basit ve kolaydır. Örnek olarak hakemlik sistemini düşünelim. Birden nasıl olacak da hakimlikten hakemliğe gidilecektir?  

Basit bir kanun sayesinde hakimlikten hakemliğe geçilebilir.

Madde 1- Hakimler soruşturma yapmazlar. Soruşturmayı savcılar polise ve jandarmaya dayanarak yaparlar.  Savcılar bilirkişiyi atarlar. Sanık da bir bilirkişi atar. İki bilirkişi bir baş bilirkişi atar. Olay bunların raporu ile tesbit edilmiş olur. Özel hukukta bilirkişileri davalı ve davacılar seçer. Baş bilirkişiyi bilirkişiler seçer. Bunların raporu olayı tesbit eder.

Madde 2- Hakemler karar vermezler. Kamu davalarında hakemin birini savcı, diğerini sanık seçer. Baş hakemi hakemler seçerler. Hukuk davalarında hakemleri taraflar seçerler. Baş hakemi hakemler seçerler. Soruşturmacı bilirkişilerin raporlarına dayanarak olayın hukuki hükümlerini hakemler tesbit ederler.

Madde 3- Hakemlerin soruşturmayı yeterli görmeyip reddetme yetkileri vardır. Kendileri soruşturma yapamazlar. Davacı başka bilirkişilerden yeni rapor alabilir.

Madde 4- Hakimler bilirkişilerin raporlarına ve hakemlerin kararlarına bakarak onaylar veya reddederler. Taraflar hakimlerin kararlarını temyiz edebilirler. Yargıtay dosyayı onaylar veya reddedebilir. Reddederse hakemler değişirler. Yeni hakemler eski soruşturmayı kabul edebilir veya reddedebilirler.

Bunlar geçiş dönemi hükümleridir. Sonra hakemler teşkilatı oluşturulur, soruşturma teşkilatı oluşturulur. Bilirkişi teşkilatı oluşturulur. Savunma teşkilatı kurulur. Bunlar adım adım kurularak “Adil Düzen”e geçilmiş olur.

Yani düzeni benimsemiş olma demek, “Adil Düzen”in hemen uygulanacağı anlamında değildir. Belli bir program yapılır ve o programa göre “Adil Düzen”e geçilmiş olur. Esas mesele iktidarın “Adil Düzen”i benimsemiş olması ve ilmî heyet tarafından üretilen çözümlerin adım adım uygulanmasıdır.

Osmanlılardan beri Türkiye Batı’nın isteklerini yaparak devleti yönetmektedir...

“Adil Düzen”e göre yönetmek demek, birilerinin heveslerine göre değil de müsbet ilmin verilerine göre yönetmek demektir. Yani yönetimin ilmin emrine girmesi demektir. Bu ilim devletin baskısı ile üretilmiş ilim değildir. Bağımsız ilmî müesseselerin ürettiği ve bağımsız hakemlerin kararlarına uyma demektir.

O halde “Adil Düzen” çok yakında gelebilir. Biz siyasi partilere bakıyoruz. Bu seçimi de AK Parti büyük bir ekseriyetle kazanacaktır, anayasa ekseriyeti ile kazanacaktır. Bundan sonraki seçimi de ekseriyetle kazanacaktır. Demek ki görünüşe bakılırsa AK Parti daha beş-on sene iktidardadır ve “Adil Düzen” gelmiyor demektir. Hiç belli olmaz; Allah beklemediğimiz bir olayla bizi karşı karşıya bırakır ve “Adil Düzen” çok daha erken iktidar olabilir.

***

إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِينَ

(EinNa elLAHa LaGaNa eLKAFiRiYNa)

“Allah kâfirleri lânetlemiştir.”

Mü’minler hakem kararlarını kabul ederler. Bedenleriyle askere gelir ve üstlerine tâbi olurlar. Müslimler ise hakem kararlarını kabul ederler. Bedenleriyle askerlik yapmazlar ama onun yerine bedel verirler.

Kâfirler kimlerdir?

Hakem kararlarını kabul ederler ama ne askere gelirler, ne de bedel verirler. Bunlar dışlanmışlardır. Devlet yönetimiyle bir ilişkileri yoktur. Bunlar genel hizmetlerden de yararlanamazlar. Bu dünyadaki hükümleri budur.

Hakem kararlarını kabul ettikleri için bizim topraklarımızda genel güvenlikten yararlanırlar. Biz onlara dokunmayız. Dokunanları da cezalandırırız. Ama bunlar genel hizmetlerden yararlanamazlar, onlara kredi verilmez. Onların sağlıklarına bakılmaz. Yirmi beş genel hizmetten yararlanamazlar. Burada Allah’ın lânet etmesinin mânâsı budur.

Kelamcılar bu küfrü farklı şekilde anlamışlardır. Şuna inanan kâfir olur, şuna inanmayan kâfir olur demişlerdir. Küfrü imanın karşıtı olarak yorumlamışlardır.

“Küfür” Arapçada bir şeyi kapatmak, üstünü örtmek, gizlemek, göstermemek demektir. Bile bile aksini iddia etmek küfürdür. Âhirette sorulacak olan küfür de işte bu küfürdür. Bir ineğe tapan eğer samimiyse, başka bir şey de bilmiyorsa, o cehenneme gitmeyecektir. Ama Kur’an’ın Allah kitabı olduğunu bildiği halde onu inkâr ederse o kâfirdir. Biz de İncil’i veya Tevrat’ı inkâr etsek biz de kâfir oluruz.

Siyasi partiler; kendi partileri ne yaparsa doğrudur, karşı parti ne yaparsa yapsın yanlıştır anlayışındadır. Bu küfürdür. Başkanlar aleyhinde bulunmamak, onları yıpratmamak gerekir; ama diğer taraftan hakkı ve sabrı tavsiye etmemiz gerekir. Bize göre hak ne ise ona göre hareket edeceğiz. İnsanlar arasında hakem olduğumuzda adaletle hükmetmeliyiz.

Âhirette kimin kâfir kimin müslim olacağını biz bilemeyiz. Biz bu dünyadaki hükümleri ortaya koyuyoruz. Askerlik yapmayan, bedel de ödemeyen, ama hakem kararlarını kabul eden kâfirdir. Hakem kararlarını da kabul etmeyen müşriktir.

وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِيرًا(64)

(Va EaGadDa LaHuM SAGIRan)

“Onlara sairi i’dad etmiştir.”

Âhirette onlar için sair vardır.

“Sair” sıcak terletici demektir.

“İ’dad etmiştir, hazırlamıştır” ifadesi âhiret için getirilmektedir. Yani bu dünyada onlar dışlanmışlardır. Âhirette de sair içinde olacaklardır. Cennete gitmeyip cehenneme gideceklerdir.

Burada  kötü görülen küfür nedir?

İnsanların bile bile karşı cephede yer alıp mü’minlerle savaşmalarıdır. Pasiflik küfür değildir; aktiflik küfürdür, karşı cephede olmak küfürdür.

“Adil Düzen”i benimsememek küfür değildir, “Adil Düzen” cihadına katılmamak küfür değildir; ama “Adil Düzen”e karşı cephe alıp da onunla savaşmak küfürdür. Çünkü “Adil Düzen” hak düzendir.

Bizim hatalarımız vardır. Bizim yaptıklarımızı yanlış görmek, eksikleri ortaya koymak hakkı tavsiyedir; ama “Adil Düzen”i reddedip zalim düzenin yanında yer almak, İslâm düzenini yani barış düzenini reddedip savaş düzeninin yanında yer almak küfürdür.

Küfür kelimesi hangi sûrelerde geçer?

Mekke ve Medine sûrelerinde geçmektedir. Kur’an nâzil olduğu günden itibaren insanlar küfürle itham edilmiştir. “Adil Düzen”e karşı cephe alanların durumu küfürdür.  Söylediğimiz sözlere cevap vermiyorlar, kritik etmiyorlar, yanlışlarını ortaya koymuyorlar. Ama küçümseyerek reddediyorlar.  İstihza ediyorlar. İşte bu yaptıkları küfürdür.

***

خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا  

(PAvLiDIyNa FIyHAv EBaDan)

“Orada ebediyen kalacaklardır.”

Cehennemin değişik adları vardır. Bu adlar onun vasıflarını mı göstermektedir, yoksa ayrı ayrı yerleri mi göstermektedir? Cehennem, cehim, nâr ve sair başka başka yerlerin ismi midir, yoksa bir yerin değişik özelliklerini gösteren isimler midir? Sair kelimesi, kelime müennes olmadığı halde, cehennemin adı olduğu için müennes olmuştur. Doğurgan olan şeyler müennestir. Mesela ay müzekkerdir de güneş müennestir. O halde cehennem de doğurgandır, üretkendir.

Burada şu sual sorulur: Cehennem neyi üretir? Mahsulü nedir?

Bugün güneş vardır, üretkendir. Işık üretir. Orada cinler yaşıyor. Cehennem de sıcaktır. Güneş gibi hidrojen yakmaktadır. Orada cinler ve cehennemlik insanlar yaşarlar. Cennettekilere de ışık gönderirler. Böylece cehennem cennettekilerin güneşi olur diyebiliriz.

“Halid” sürekli demektir. Yani bir çıkıp bir girmezler, orada sürekli olarak kalırlar.

“Ebeden” de sonuna kadar kalırlar.

Kelamcılar kâfirlerin ebediyen cehennemde kalacaklarını, mü’minlerin ise azabını çektikten sonra çıkıp cennete gideceklerini söylemektedirler. Kur’an kâfirler için sürekli olarak ebediyen cehennemde kalacaklarını söylemektedir. Bu âyetle anlıyoruz ki; kimseye işlediği suçundan daha fazla ceza verilmeyecektir. İşlediği suç ne kadar büyük olursa olsun sonsuz değildir. O halde sonlu bir suçun sonsuz cezası nasıl olacaktır?

Bunu şöyle yorumlarız.

Âhiretten sonra bir âhiret daha vardır. Uzun zaman sonra o âlem de başka âleme inkılap edecektir. Cennet ve cehennemlikler birleşip başka bir âleme gideceklerdir. O âhiretin âhireti oluncaya kadar orada kalacaklardır. Bunun uzunluğu cehenneme giden kimsenin küfrüyle orantılı olarak uzun veya kısa olacaktır. Kimi için çok uzun zaman sonra âhiret hayatından ikinci âhirete geçilecek, kimi için de kısa zamanda. İnsanın öldükten sonra kıyamete kadar kalma zamanı da böyledir. Başka bir çözüm de insanların cehenneme alışmalarıdır. Onlara artık orası kötü gelmeyecek, oralardan hoşlanacaktırlar. Ebediyen azapta değil, ebediyen cehennemde kalacaklardır.

Her ne olursa olsun; başkanın eşlerine ait hükümleri koyduktan sonra, buna muhalefet edenlerin dünya ve âhiret cezasını belirtmiştir, hem de erkek sigasıyla gelmiştir. Bu da gösteriyor ki, olay sadece nebinin eşlerinin hikayesi değildir, aşiret başkanına gösterilecek saygıdır. Aşiret düzenine uymayanlara karşı uygulanacak azap belirtilmiştir. Aşiret başkanının aşiret içindeki yeri anlatılmaktadır.

لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا

(Lav YaCıDUvNa ValiyYan)  

“Bir veli bulamazlar.”

Kâfirler bu dünyada lanetlenmişledir. Âhirette ise sair azaba duçar olacaklar, ne dünyada ne âhirette bir veli bulamayacaklardır.

“Veli” koruyucu demek, arka demektir; dayanışma ortağı demektir. Bunlar birbirinin velileridir. Mü’minlerin bunlarla dayanışma içine girmeleri haram kılınmıştır. Sonraları zamanla iman ve İslâm ile küfür ve şirk mânâlarını değiştirmişlerdir.

Müslim dendiği zaman, müslüman anne babadan doğmuş olanlar müslim; kâfir olanlar gayrimüslim anne babadan doğanlara ad olmuştur.

Oysa bunlar ne cizye veren ne de askerliğe gelen kimselerdir. Bunlar mü’minlerin dayanışma ortaklığına katılmazlar. Mü’minlerin diyetlerinden yararlanmazlar. Cani kendisi diyet öder. Oysa müslim ve mü’minlere îka edilen cinayetlerden mü’minler sorumludur. Önce onlar diyeti öderler, sonra caniye rücu edilir. Oysa onların dayanışması olmadığı için onlardan biz ancak şahsen diyet alabiliriz. Bu da affedilmelerini önler. Oysa müslim ve mü’minlerin diyeti âkilelerinden tahsil edileceği için daha kolay affedilirler.  

وَلَا نَصِيرًا(65)

(Va Lav NaÖIyRan)  

“Ne de nasır bulamazsın.”

“Veli” üst koruyucudur, asıl güç onda vardır.

“Nusret”te ise asıl güç sende vardır. Sizi takviye etmektedir. Velide sorumluluk kişiden çıkar topluluğa intikal eder. Nusret, avn etmekten faklıdır. Avn kişinin işlerine yardımdır. Nusret ise kişinin düşmanlarına karşı yardımdır.

Kâfirlere ekonomik ve bedeni yardımda bulunmak yasaklanmıyor. Ama cizye vermeyen kâfirlere bir düşman saldırsa biz onlara yardımcı olmayız. Bunun mefhumu muhalefeti mü’min ve müslimler dayanışma içindedir. Herkesin bir dayanışması yani velisi vardır. Ayrıca saldırıya uğradığı zaman biz ona yardım eder ve onu koruruz. Velayet olaydan sonra hakkın alınmasını sağlamadır. Nusret ise olay esnasında yardım etmedir. Polis olaylara müdahale etmez, olayları tesbit eder ve mahkemede beyan eder demiştik.

Evet, soruşturmacıların görevi budur. Devlet olayları bastırmaz, olayların cereyan etmesine izin verir. Sonra mahkemede cezası verilir, hukuk devleti budur. Bununla beraber velayet müessesesi vardır. İnsan nefsini müdafa hakkına sahiptir. Dayanışma ortakları yardım etme yetkisine sahiptir. Mütecavize karşı yapılan faaliyetler nefsi müdafa sadedindedir. Bunun dışında aynı dayanışma içinde olmasalar bile birinin daveti üzerine ona yardım eden onun nasırıdır. Nasır da yaptıklarından dolayı sorumluluğu savunma hükümleri içindir. Diyet öderler ama kısasa tâbi olmazlar.

Demek ki yardım mânâsında yardım ve destek, dayanışma veya yardımlaşma anlamındadır. Soruşturmacılar ise olaya müdahale etmezler ve sonra dava sırasında şehadette bulunurlar.

Kur’an okudukça sorunlar çözülmektedir. Daha önce bilemediklerimizin çözümleri ortaya çıkmaktadır. Bir kişi kendisine saldırıldığında savunmaya geçerse artık kısas hakkını kaybeder. Taraflar birbirine diyet öderler. Dövüşenler birbirinden kısas talebinde bulunamazlar. Biri kendisini savunmaya geçmezse o zaman savunma yapmayan kısas hakkına sahip olur. Velayette de sistem budur. Bir dayanışma ortaklığı ortağının haklarını doğrudan korursa artık orada kısas hukuku kaybolur. İki cemaat savaştıkça diyet ödenir ama  kısas uygulanmaz. Bu hususlar iyice bilinip uygulanmadıkça kısas uygulanmaz hal alır ve terk edilir.

***

يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ

(YaVMa TuQalLaBu VuCUvHuHuM Fıy elNaRı)

“O gün vecihleri nâra ıklab ettirilir.”

“Yevme”den kastedilen gün kıyamet günüdür. Kabirden çıktığımızda muhakeme edilmedir. Bu ne cennettir, ne de cehennemdir. Bu dünya hayatına benzeyen bir dünyadır. Muhakeme burada olacaktır. Sonunda kimi cennete gidecek, kimi de cehenneme gidecektir. Cennet ve cehennem hayatı bu dünya hayatına benzemektedir.

Kur’an’ın âyetlerini yorumlayarak cennet ve cehennem hakkında bilgi edinilebilir. Bizim bunları tetkik edecek vaktimiz olmamıştır. O kadar sıkışık ve kötü durumdayız ki; cehennemden kurtulalım, cennete gidelim de cennet nasıl olursa olsun, onu düşünecek vaktimiz yoktur. Cehennemden kurtulmak için fıkıh ilmine önem vermeliyiz. Bizi kurtaracak olan fıkıhtır.

“إِلَى النَّارِ” olsaydı, geçiş döneminde yüzler ateşe çevrilir anlamını taşırlar. Oysa burada ateşin içinde taklib edilir deniyor.

Bunun mânâsı ne olabilir? Yüzlerin ateş içinde sağa sola döndürülmesi ne demektir?

Buradaki yüzden maksat gözlerdir. Mahşerde cehennemi görürüz, oradaki yerleri görürüz. Cehennemi tarama demektir. Yahut “yevme” demek cehennem günüdür, cehennem vaktidir. İnsan orada iken ona sağ sol gösterilir. İşte sizin yaşadığınız yer budur denir.

Burada “vecihler ıklab ettirilir” demek, her taraf gösterilir demektir.

Kur’an’ın üçüncü tebliği âhiret kısmıdır. İyiler cennete gidecek, kötüler cehenneme gidecektir. Bu inanış bütün dinlerde mevcuttur. Tevrat’ta cennet ve cehennemden bahsedilmemektedir ama Yahudilikte cennet ve cehennem inancı vardır. Harun aleyhisselâm dinî görevleri yerine getiren nebidir, siyasetle meşgul olmamıştır. Bugün de siyasi güç dinî gücün üstündedir. Dünyevi yönetimde laiklik esastır. İlk laik düzeni Tevrat getirmiştir.

يَقُولُونَ يَالَيْتَنَا

(YaQUvLUvNa  YAv LaYTaNAv)  

“Tekçi biz derler.”

Eskiden yapılandan pişmanlık duyup “böyle yapmasaydık” derler. Bu deyiş onların beyinlerine küfürlerin kötülüğünü yerleştirmedir. Kâfir olanlar pişmanlıklarını beyan ederler. Kâfirler âhirette cehennemde pişmanlıklarını beyan edeceklerdir.

Âhiretteki hayat bu dünya hayatının devamı olarak ortaya çıkar. İnsan, insan olacaktır. İnsanın ruhu değişmeyecektir. Değişen beden olacaktır. Bedendeki gelişme zamanla ruhla olan gelişmeyi de sağlayacaktır. Biz gözlemlerimizi ve deneylerimizi ancak beden üzerinde yapıyoruz. Dolayısıyla ruhumuzdaki değişiklik nedir bilemiyoruz. Bizdeki gelişmenin bedenimizde mi yoksa ruhumuzda mı olduğunu bilemeyiz.

Bir arabanız var, şoförünüz var. Arabanın devamlı tamirini ve bakımını yapıyorsunuz. Zamanla arabanızın kilometre başına benzin sarfiyatı azalmaktadır. Bunun şoförün tecrübesinden mi yoksa arabanın tamirinden mi olduğunu bilemezsiniz.

Allah bizleri yaratmış. Bize bilinç vermiş. Bize ne yapacağımızı ve ne yapmayacağımızı öğretmiş. Onun dışında, nerden geldik nereye gidiyoruz hakkında da bize bilgi vermiş. İyilerimiz cennete, kötüler cehenneme gideceklerdir. Bütün bunları Allah niçin yapmıştır, neden böyle yapmıştır? Bunun cevabı; Allah olduğu için böyle yapmıştır. Başka türlü izah etmemiz mümkün değildir.

أَطَعْنَا اللَّهَ

(EaOaGNa elLAHa)

“Allah’a itaat etseydik.”

“Allah’a itaat etmek” demek, şeriata itaat etmek demektir.

Kişi eğer topluluğun kurallarına uyarsa Allah’a itaat etmiş olur.

Her aşiretin kendisinin oluşturduğu kuralları vardır; onlara itaat edilecektir, kurallar çiğnenmeyecektir. Her bucağın kendine özgü kuralları vardır; o bucağın sakinleri ona uymalıdırlar. Her ilin kendine özgü kuralları vardır; ilin sakinleri ona uymak zorundadır. Her ülkenin yasaları vardır; sakinleri ona uymak zorundadırlar. Nihayet insanlığın çağlara göre kuralları vardır; kişi bunlara uymak zorundadır.

Ya bu kurallara uyacaktır, yahut o topluluğu terk edip ayrılacaktır.

Kişinin yaşadığı toplulukta kurallar dışına çıkma lüksü yoktur.

Bu kimse âhirette sorguya çekilecektir. İçinde yaşadığı topluluğun kurallarına uyup uymadığı sorgulanacaktır. Uyamıyorsa neden hicret edilmediğinin hesabı verilecektir. Kurallara itaat edilmez, ittiba edilir. Ancak kurallar bucaktan bucağa değiştiği ve zamanla değiştiği için ittibanın yanında itaat da vardır.

وَأَطَعْنَا الرَّسُولَ(66)

(Va EaOaGNav elRaSUvLa)

“Resule itaat etseydik.”

“Resule itaat” kelimesi burada tekrar edilmiştir. Çünkü başkana itaat ile topluluğa  itaat farklıdır. Bu sebeple bir itaat kelimesi getirilmemiştir. Yürütme ve yasamanın farklı olduğuna işaret edilmektedir. Tek başına Allah’a itaat kelimesi Kur’an’da geçmemektedir. Allah’a itaat resule itaat ile birlikte zikredilmektedir. Kur’an’a ise itaat değil de ittiba emredilmektedir.

Buradaki Allah’a itaat aynı zamanda başkana itaattir. Meclisin ve şuranın aldığı kararları uygulayan yine başkandır. Ne var ki burada başkanın kendisinin karar alma yetkisi yoktur. Sadece kararları uygular. Başkan topluluğun aldığı karara uymaz da kendi keyfine göre uygulama yaparsa; hakemlere gidilir ve hakemler başkanı azledebilir, hattâ cezalandırabilirler. Başkanın içtihadına göre yaptığı işler vardır. Yetkisi içindedir ve kendi içtihadına göre amel eder. İşte bu ikinci tasarrufuna da işaret etmek gerekecektir.

İnsanlar cehennemde bunun azabını da çekecekler, itaat etmeyenler cezalanacaklardır.

***

وَقَالُوا رَبَّنَا

(Va QAvLUv RabBaNAv)  

“Ve Rabbimiz diye kavlettiler.”

“Ve” harfi ile “KâLû” tekrar edilmiştir. Muhatap değişmiştir. Birinci “kâlû”da muhatap kendileridir, burada ise muhatap Allah’tır.

“Rabbimiz” diyorlar.

Yani, cehennem bir eğitim yeridir, terbiye yeridir. İnsanlardan cennete giremeyecek durumda olanlar cehenneme alınıp eğitilirler. Bütünlemeye kalmış öğrenci gibi olurlar.

“KâLû” burada çoğul gelmiştir. Her biri ayrı ayrı söyleyecektir; yahut bu dünyada olduğu gibi âhirette de, cennette ve cehennemde de topluluklar olacaktır, onların temsilcisi ve sözcüsü konumunda olan diyecektir.

إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا

(EnNAv EaOaGNAv SaDaTaNAv)   

“Biz seyyidlerimize itaat ettik diyeceklerdir.”

“Seyyid” sevk ve idare eden demektir. Ocak başkanlarına seyyid denir. Her ocak on aileden oluşur. Ocakların başkanlarına seyyid denmektedir. Bucakları merkez ocakları yapmaktadır. O halde bucak başkanı da seyittir. İl merkez bucak tarafından yönetilir. İl başkanı da seyittir. Ülkeleri merkez iller yönetir, başkanları seyyiddir. İnsanlığın merkezini de bir seyyid yönetir. İnsanlar kendi seyyidlerine yani aşiret başkanlarına uyarlar.

On kadar kişi bir topluluk oluşturur ve onlar kendilerine bir başkan seçerler, o seyittir.

Yukarıda seyyidlere itaat edilmesi gerektiği anlatılmış. Cehennemde bunlar diyecekler ki; emre itaat ettik; şimdi de bizi cehennemde yakıyorsun! Böyle diyerek itiraz edeceklerdir.

Burada iki şekilde açıklama yapılabilir. Biri, üst kendi üstüne isyan ederse artık ona itaat edilmez. Allah’a itaat etmeyen yani şeriata itaat etmeyen başkana itaat edilmez. Hakemlerin kararlarına uymayana itaat edilmez. Hakkı tavsiyeye izin vermeyen başkana itaat edilmez. Bu takdirde yapılacak iş o topluluğu terk etmedir, hicrettir.

وَكُبَرَاءَنَا

(Va KuBaRAEuNAv)  

“Ve kebirlerimize.”

“Kebirlerimiz” yaşlılarımız demektir.

Kur’an’da, eğer anne babadan biri yaşlılığa ererlerse ‘uf’ bile deme emriyle, yaşlılara saygı gösterileceğini ifade eder.

Burada da yaşlılarla uyuşmayı yanlış olarak takdim etmektedir. Büyüklerine uyanlar cehenneme gönderilmektedir.

Yaşlılara saygı görevimizdir. Yaşlıların deneyimlerinden yararlanacağız. Bizden yaşlı olmaları dolayısıyla bizden çok şey bilmektedirler. Ne var ki onlar ilerleyen insanlıkta geri kalmışlardır. Onlar artık değişen ve gelişen dünyayı yönetemezler.

İnsan 40 yaşına kadar yetişir. 63 yaşına kadar en aktif yıllarını yaşar. Gençlerden üstündür. Çünkü tecrübelidir. Yaşlılardan daha kabiliyetlidir. Çünkü henüz yaşlanmamıştır.

Bu hususu iyi bilmemiz gerekir.

Halk meclislerine 15 yaşından sonra başlayıp 80 yaşlarına kadar olanlar katılır, hattâ daha yaşlılar yani bütün halk katılır. Bundan sonra 40 yaş ile 63 yaşına kadar olanlar, bunlar, olgunlar meclisini oluştururlar. Siyah sakallıdırlar. Asıl söz sahibi olan bu meclistir. 63 yaşından daha yaşlı olanlar ise ak sakallılardır.

İnsanlar   <15   15-40   40-63   >63 şeklinde sınıflanırlar.

Kararlar 40 ile 63 arasında olanlar tarafından alınır.

Böylece toplulukta yaştan dolayı da bir sınıflama mevcuttur.

Yaşlılar örnek teşkil ederler, emretme yetkileri yoktur. Dolayısıyla ‘başkası beni kandırdı’ dersen, sorumluluktan kurtulamazsın. 15 yaşını dolduran herkes kendisi içtihat yapar. Yapamıyorsa, müçtehidini seçer. Kişi içtihat yapmamaktan veya içtihadıyla müçtehidini seçmemekten sorumlu olup; içtihattaki hatadan sorumlu değildir.

فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَ(67)  

(Fa EWalLUvNa elSaBIyLa)

“Sebilimizi idlal ettiler.”

Müçtehide tabi olmak sorumluluktan kurtulma demek değildir. Müçtehidini kendin seçiyorsun. Seçerken içtihadına en layık olanı seçtinse, hatadan dolayı sorumlu değilsin. Sana içtihadını beyan eden müçtehit de sorumlu değildir. Sorumluluk içtihadı yapmamak veya içtihada şeriatın delillerinden başka kaynakları karıştırmaktır.

İşte, cehennemde olanlar, yollarını şaşırmanın sebebi olarak seyyidlerin veya büyüklerin şaşırtmasıdır derler. Bu mazeret kabul edilmemiştir ki şimdi cehennemdedirler. Çünkü bu mazeret cehenneme gitmeden önce de sürmüş ve mazeret beyan etmişlerdi. Oradaki mahkemede mazeretleri kabul edilmemiştir. Şimdi burada tekrar ediyorlar. Artık azaplarının tahfif edilmesini istemiyorlar. Çünkü karar kesindir. Artık karardan rücu edilmez.

Cehennemden çıkılacağına dair bir âyet yoktur. Cehenneme herkes uğrayacaktır âyeti vardır. Ama orada yandıktan sonra çıkacağına dair âyeti bilemiyoruz. Sizler arayın, belki rastlarsınız, bizim eksikliğimizi tamamlarsınız.

***

رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ

(RabBaNAv EAvTıHıM WıGFaYNı)

“Rabbimiz, onlara iki dı’f ver.”

Karar alınmış, hüküm giyilmiştir. İnfaz safhasıdır. Burada hükümde değişiklik yapılamaz. Bu sebeple kendilerinin azabının hafifletilmesini değil de, onların azabının ağırlaştırılmasını istiyorlar.

Bu da mümkün değildir.

Çünkü onların cezaları da kesinleşmiştir.

Burada başka mânâ ortaya çıkıyor. Cehennem azabında da ağırlık ve hafiflik vardır. Burada hükmün değişeceğinden ziyade, onların cezalarının daha fazla olması gerektiğini söylemektedir.

Kur’an’a göre tâbi ile metbuların aynı derecede suç işledikleri anlamı taşımaktadır. İnsanlar içtihat yapmalı, içtihatları ile amel etmelidirler. Bu dünyaya gelişimizin hikmeti budur. Âhiretteki sorumluluğumuz da buna dayanmaktadır.

Burada şu soru aklımıza gelir: Cennette ve cehennemde amel mükellefiyetimiz var mıdır? Varsa, orada da içtihat var mıdır? Yoksa, biz nasıl ve ne şekilde hareket edeceğiz? İçtihat eden insan içtihat edemez duruma düşürülmüş olmaz mı?

Daha üstün insan olacağız. Cennette de cehennemde de daha üstün insan olacağız. Cehennemde azapta, cennette saadette olacağız ama insan olarak bu dünyadan daha üstün insan olacağız. Bunun nasıl olacağının hepsini bugün bilemiyoruz. Âhiret hakkındaki bilgimiz Kur’an’ın bize bildirdiği kadardır. Tümünü de kavramamız mümkün değildir. Bizim yapacağımız ona inanıp dünyadaki amellerimizi ona göre ayarlamaktır.

مِنْ الْعَذَابِ

(MiNa eLGaÜABi)

“Azaptan.”

“Azab” harfi tarifle gelmiştir. Başında “MiN” gelmiştir. Bunun anlamı, belli azap vardır. Onun uzunu var, kısası var. Günahlarımıza göre o azaba uzun zaman ve kısa zaman içinde tâbi tutulacağımızdır.

Ebediyen orada kalınacağına göre dı’fayn nasıl olacaktır?

Demek ki cehennemin azap dönemi vardır, azapsız dönemi bardır.

Başka bir şekilde de, az azaplı veya çok azaplı olanları vardır.

Bunlar nasıl olacaktır?

Bunları burada bilmemiz şimdilik mümkün olmamaktadır.  

وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا(68)

(Va iLGaNHuM LaGNan KaBIyRan)

“Onlara kebir bir lânetle lânet et.”

Onları dışla, onları uzaklaştır. Biz onlarla beraber olmak istemiyoruz. Böylece bu dünyada onlarla tanış olanlar âhirette onlardan uzaklaşmak isteyeceklerdir.

Burada yine hicretin yani hicret demokrasisinin önemi ortaya çıkmaktadır. Başkanını kendin seçeceksin. Gerektiğinde terk edip ayrılacaksın. Ama başkanına isyan etmeyeceksin. Başkanlığını kabul ettiğin müddetçe ona itaat edeceksin.

Burada âhiretteki durum anlatılmaktadır. Ancak bu dünyada ne yapmamız gerektiği de öğretilmektedir. İslâmiyet’teki demokrasi böyledir.

1. Kendi hareketlerinin fıkhını kendin oluşturacaksın, kendi içtihatlarınla oluşturduğun kurallara uyacaksın. Gerektiğinde içtihadını değiştireceksin ama hiçbir zaman yürürlükte iken muhalefet etmeyeceksin.
2. Sözleşme yapacaksın ve yaptığın sözleşmeye son verebileceksin. Ama sözleşme yürürlükte iken ona uyacaksın.
3. Başkanını seçeceksin, istediğin zaman değiştirebileceksin, ama başkana biat etmişken onun emirlerine itaat edeceksin.
4. Hakemleri siz oluşturacaksınız ama hakemlerin kararlarına itirazsız uyacaksınız.

Görülüyor ki, değiştirme serbest ama değiştirmediğin müddetçe kayıtsız şartsız itaat. Buna “hicret demokrasisi” diyoruz.

Burada bu âyetin gelmesinin hikmeti anlaşılmaktadır.

Baştan da boşanma ile ilgili hükümler konmuştur. Karı kocadan her biri istediği zaman evliliğe son verme yetkisine sahiptir. Ama evli iken evlilik hukukuna taraflar uymak zorundadırlar. Sûre böylece genel hükümlerle sonlanmaktadır.