Lütfi Hocaoğlu
Fasıl Zamiri (ضمير الفصل)
29.11.2020
7520 Okunma, 0 Yorum

Mübteda ile haber veya aslı mübteda ve haber olanların arasına giren zamirdir.

Marifelik nekrelik durumuna göre iki şekilde gelir:

  1. Mübteda ile haber veya aslı mübteda ile haber olanın ikisi de marifedir.
  2. Mübteda veya aslı mübteda olan marifedir, haber veya aslı haber olan marife gibidir. Marife gibi olanlar ism-i tafdillerdir. Çünkü ism-i tafdil marife olursa “en” anlamına gelir, “daha” anlamını kaybeder. Bu “daha” anlamının korunması nedeniyle nekre gelip marife anlamına geldiği durumlar vardır. Bu durumda haber olarak geldiğinde mübteda veya aslı mübteda olanla bu nekre olup marife gibi olan ism-i tafdilin arasına fasıl zamiri girebilir. Ör: مَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا (Müzzemmil 20)

Fasıl zamirinin cümlede kullanılmasının üç amacı vardır:

  1. Haber ile tabiinden olanı ayırmak
  2. İhtisas ve kasr
  3. Te’kîd
    1. Te’kîd
    2. Hakiki kasrın te’kîdi
    3. Te’kîdin te’kîdi

 

1. Haber ile tabiinden olanı ayırmak (الإعلام بأن ما بعده خبر لا تابع)

Haber ile tabiinden olanı ayırmak (fasl) için kullanılmasından dolayı fasıl zamiri olarak adlandırılır.

أُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

İsim cümlesi

Haber

Fasıl zamiri

Mübteda

الْمُفْلِحُونَ

هُمْ

أُولَئِكَ

Eğer burada fasıl zamiri olmasaydı

Bedel

Mübdelün minh

الْمُفْلِحُونَ

أُولَئِكَ

Tabilerden bedel olacaktı.

 

الْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ

İsim cümlesi

Haber

Fasıl zamiri

Mübteda

الظَّالِمُونَ

هُمْ

الْكَافِرُونَ

Eğer burada fasıl zamiri olmasaydı

Sıfat

Mevsûf

الظَّالِمُونَ

الْكَافِرُونَ

Tabilerden sıfat olacaktı.

 

2. İhtisas ve kasr (الاختصاص والقصر)

Fasıl zamiri kasr için gelir. Fasıl zamiri cümleden kaldırıldığı zaman kasr manası da ortadan kalkar.

أُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ

İsim cümlesi

Haber

Fasıl
zamiri

Mübteda

Muzâfun ileyh

Muzâf

النَّارِ

وَقُودُ

هُمْ

أُولَئِكَ

Eğer burada fasıl zamiri olmasaydı

İsim cümlesi

Haber

Mübteda

Muzâfun ileyh

Muzâf

النَّارِ

وَقُودُ

أُولَئِكَ

Cümlenin öğelerinde bir değişiklik olmayacaktı.

Burada fasıl zamiri olan هُمْ kasr etkisi yapmaktadır. Yani “yalnızca onlar ateşin yakıtıdır” anlamındadır. Fasıl zamiri kaldırılırsa “onlar ateşin yakıtıdır” anlamındadır.

 

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ

Mensuh isim cümlesi

Haberi
Fiil cümlesi

Fasıl
zamiri

İsmi

İnne

يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ

هُوَ

رَبَّكَ

إِنَّ

Eğer burada fasıl zamiri olmasaydı

Mensuh isim cümlesi

Haberi
Fiil cümlesi

İsmi

İnne

يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ

رَبَّكَ

إِنَّ

Cümlenin öğelerinde bir değişiklik olmayacaktı.

Burada fasıl zamiri olan هُوَ kasr etkisi yapmaktadır. Yani “yalnızca rabbin onların arasında kıyamet gününde ihtilafta oldukları hakkında ayrımı yapacaktır” anlamındadır. Fasıl zamiri kaldırılırsa “rabbin onların arasında kıyamet gününde ihtilafta oldukları hakkında ayrımı yapacaktır” anlamındadır.

 

3.a. Te’kîd (التوكيد)

Bu durumda fasıl zamiri cümleden kaldırılırsa te’kîd manası ortadan kalkmaktadır.

İsim cümlesi

Haber

Fasıl
zamiri

Mübteda

Muzâfun ileyh

Muzâf

الْفَائِزُونَ

هُمْ

الْجَنَّةِ

أَصْحَابُ

Eğer burada fasıl zamiri olmasaydı

İsim cümlesi

Haber

Mübteda

Muzâfun ileyh

Muzâf

الْفَائِزُونَ

الْجَنَّةِ

أَصْحَابُ

Burada fasıl zamiri olan هُمْ te’kîd etkisi yapmaktadır. Fasıl zamiri ile “kesinlikle Cennet ashabı başaranlardır” anlamındadır. Fasıl zamiri kaldırılırsa “Cennet ashabı başaranlardır” anlamındadır.

 

3.b. Hakiki kasrın te’kîdi (توكيد القصر الحقيقي)

Bu durumda fasıl zamiri cümleden kaldırılsa bile hala kasr manası kalmaktadır.

إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ

Mensuh isim cümlesi

Haberi

Haberi

Fasıl zamiri

İsmi

İnne

الرَّحِيمُ

التَّوَّابُ

هُوَ

هُ

إِنَّ

Eğer burada fasıl zamiri olmasaydı

Mensuh isim cümlesi

Haberi

Haberi

İsmi

İnne

الرَّحِيمُ

التَّوَّابُ

هُ

إِنَّ

Burada fasıl zamiri olan هُوَ hakiki kasrın te’kîdi etkisi yapmaktadır. Çünkü fasıl zamiri olmasa da manasal olarak yalnızca Allah tevvab ve rahimdir. Burada aynı zamanda İnne nedeniyle bir te’kîd vardır. Fasıl zamiri ile “kesinlikle yalnızca O, kesinlikle tevvabdır, rahimdir” anlamındadır. Fasıl zamiri kaldırılırsa “yalnızca O, kesinlikle tevvabdır, rahimdir” anlamındadır.

 

3.c. Te’kîdin te’kîdi (توكيد التوكيد)

Bu durumda fasıl zamiri cümleden kaldırılsa bile hala te’kîd manası kalmaktadır.

إِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَى

إِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى

İki ayrı ayette hem Cehim için hem de Cennet için me’va olduğu te’kîdli olarak gelmiştir. Burada kasr manası yoktur. Çünkü ikisi için de me’va denmektedir.

Mensuh isim cümlesi

Haberi

Fasıl
zamiri

İsmi

İnne

الْمَأْوَى

هِيَ

الْجَنَّةَ

إِنَّ

Eğer burada fasıl zamiri olmasaydı

Mensuh isim cümlesi

Haberi

İsmi

İnne

الْمَأْوَى

الْجَنَّةَ

إِنَّ

Burada fasıl zamiri olan هُوَ te’kîdin te’kîdi etkisi yapmaktadır. Çünkü fasıl zamiri olmasa da إِنَّ nedeniyle te’kid vardır. Fasıl zamiri ile “kesinlikle Cennet, kesinlikle barınaktır” anlamındadır. Fasıl zamiri kaldırılırsa “kesinlikle Cennet, barınaktır” anlamındadır.

 

 






Son Yorumlanan Makaleler
Lütfi Hocaoğlu
Bilgisayardan Kuran Öğrenmek. Ruhu-l Kuran Projesi
1.08.2009 16120 Okunma
34 Yorum 27.01.2024 09:00
Lütfi Hocaoğlu
لَدَى, لَدُنْ, عِنْدَ Leda, Ledün ve Inde farkı
8.11.2020 8152 Okunma
2 Yorum 01.01.2023 17:09
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-6
9.08.2020 2426 Okunma
1 Yorum 09.08.2020 15:31
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-3
26.07.2020 2395 Okunma
1 Yorum 03.08.2020 16:13
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-4
31.07.2020 2481 Okunma
1 Yorum 03.08.2020 16:13
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-5
3.08.2020 4204 Okunma
1 Yorum 03.08.2020 15:30
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-1
19.07.2020 2719 Okunma
1 Yorum 28.07.2020 07:58
Lütfi Hocaoğlu
Kuran'ı mehcur edinmek
16.07.2020 2766 Okunma
1 Yorum 16.07.2020 17:39
Lütfi Hocaoğlu
Süt Annelik
7.10.2014 11254 Okunma
10 Yorum 12.02.2018 11:52
Lütfi Hocaoğlu
Fahişe ve Fahşâ
20.08.2015 38634 Okunma
81 Yorum 16.09.2015 00:08
Lütfi Hocaoğlu
Kelime
12.04.2015 5914 Okunma
1 Yorum 16.04.2015 21:29
Lütfi Hocaoğlu
Gramer
10.07.2012 5094 Okunma
8 Yorum 18.07.2012 08:52
Lütfi Hocaoğlu
İsa'nın yaratılışı
10.05.2012 10345 Okunma
9 Yorum 12.05.2012 13:07
Lütfi Hocaoğlu
Kan gruplarının evrimi
9.05.2012 9181 Okunma
3 Yorum 11.05.2012 21:02
Lütfi Hocaoğlu
Hamr
15.03.2012 8132 Okunma
1 Yorum 16.03.2012 11:13
Lütfi Hocaoğlu

1.03.2012 110 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-2
23.07.2020 2303 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Cahiliyye
28.07.2020 2389 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Fitne
28.07.2020 2321 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-7
11.08.2020 2127 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-8
3.09.2020 2174 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Fasıl Zamiri (ضمير الفصل)
29.11.2020 7520 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Zümer Suresi 36. Ayet Tefsiri
24.12.2020 2360 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Dokuz Ayetin Günümüzdeki Anlamı
6.08.2022 1056 Okunma