Lütfi Hocaoğlu
Cahiliyye
28.07.2020
2388 Okunma, 0 Yorum

جَاهِل ism-i fâildir. Türkçede de cahil şeklinde kullanılır. Ancak Türkçede cahil bilmeyen anlamında kullanılırken Kuran’da cahil bilmeyen demek değildir. Kuran “bilmeyen” anlamında doğrudan bilenin olumsuz olarak “bilmeyen” şeklinde kullanır.

هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ

Bilenlerle bilmeyenler aynı seviyede olur mu?

جَاهِل kelimesinin kökü olan جهل nin etimolojisine bakalım.

ج ayak demektir. Gitmek anlamındadır, tek yönlü hareketi ifade eder. ل çobanın sopasıdır. Bağlantı anlamındadır. İkisi bir arada (جل) giderek bağlantı kurmak anlamındadır. ه hareket demektir. Hareket nedeniyle bağlantıyı kuramamak demektir. Burada hareket stabil olmamayı ifade eder. İlmi metotlar kullanmadan bağlantı kurmak yani bir sonuca varmak manasındadır.

 

 

جهل kökünün Kuran’da iki mastarı geçer. Birisi جَهَالَة (cehalet) diğeri جَاهِلِيَّة (cahiliyye) dir.

Kuran’da dört kere geçen “cehalet” bilmemek değil, ilmi yöntemleri kullanmadan sonuca varmaktır. Burada dikkat çekici olan Kuran’da dört kere geçen “cahiliyye” mastarıdır. Böyle mastarlara sınâ’i mastar (المصدر الصناعيّ), yapma mastar, mastar-ı mec’ûle, mastar-ı ca’lî isimleri verilir. Câmid ya da müştak isimlerden türetilir.

جَاهِلِيَّةٌ: Câhillik demektir. جَاهِلٌ ism-i fâiline nispet ya’sı (öncesi kesreli şeddeli ya) ve yuvarlak te getirilerek mastar-ı sınâi elde edilmiştir.

جَاهِل + ِيَّةٌ جَاهِلِيَّةٌ

 

Cehalet ile câhiliyye arasındaki temel farkın bilinmesi gerekir. Cehalet doğrudan fiilin mastarıdır. O fiilin gerçekleşmesini ifade eder. Câhiliyye ise ism-i fâilin mastarıdır. Câhiliyye câhil olmaya dayanır. Cehl fiilini yapmaya değil, câhil olmaya dayanır. Câhil ism-i fâildir ve istimrar yani süreklilik bildirir. Sonuna gelen nispet yâ’sı ve yuvarlak te ile sürekli câhil olmaya dayalı bir mastar elde etmiş oluruz. Bu mastarda cehalet süreklidir. Toplumda kişiler câhil durumdadır ve cehalet yerleşiktir.

Şimdi Kuran’da geçen cahiliyye terimlerine bakalım.

 

Cahiliyye hükmü

أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ

Cahiliyye hükmünü mü arıyorlar? İnanan bir kavim için kim hüküm olarak Allah’tan daha iyidir? (Maide 50)

Cahiliyye toplumunda hükme varma ilmi metotlarla değildir. Kişilere dayalıdır ve duruma göre değişir. Herhangi bir olayın olması genel hükmü anında değiştirebilir. Başka bir olay olur, o olay üzerine önceki yanlışmış denir ve yeni hüküm yeni olaya göre verilir. Sonra başka bir olay olur ve yine hükümler değişir, sonra başka olay başka hüküm, bir başka olay bir başka hüküm… Daha da kötüsü hüküm kişiye ve zamana göre değişir. Aynı fiili yapanlardan biri o fiilden dolayı ceza görürken diğeri görmeyebilir. Aynı fiili bir dönemde yapınca göklere çıkarılan bir kişi başka bir dönemde yapınca yerin dibine sokulup en ağır cezaları görebilir. Daha önceden suç olmayan bir fiili suçlu olarak görülen birisi yapınca artık o fiil suç haline gelebilir.

 

Cahiliyye zannı

يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ

Allah’ı cahiliye zannıyla gerçek dışı zannediyorlar. (Ali İmran 154)

ظَنٌّ: Zan demektir. ظنن kökünden gelmiştir. Birinci babdan mastar olarak birisi, bir iş, bir şey hakkında sağlam olmayan, ihtimali olarak aklen bir hükme varmaktır.

Cahiliyye zannının özelliği bu ayette anlatılmaktadır: Allah’ı gerçek dışı zannetmek.

 

Cahiliyye hamiyyeti

إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ

Küfredenler kalplerinin içinde hamiyyeti, cahiliyye hamiyyetini kılmışlardı. (Fetih 26)

حَمِيَّةٌ: Korumacılık demektir. Birisini, birilerini şerden korumak ve ona yapılan eziyeti engellemek, onu himaye etmek manasındadır.

Cahiliyye hamiyyeti haklı olduğu için değil, kendisinden taraf olduğu için birisine korumacılık yapmak demektir. O kişi ne yaparsa yapsın birilerinin koruması altındadır. Haklı veya haksız olması önemli değildir, sadece o tarafta olduğu için korunmaktadır. Yarın güç sahipleri değişince bu korumacılık ortadan kalkabilir ve korumacı ile korumacılık yapılanlar değişir ve önceden korunanlar yerle yeksan edilebilir.

 

Cahiliyye teberrücü

يَانِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا (32) وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا (33)

Ey nebinin kadınları, siz kadınlardan hiçbirisi gibi değilsiniz. İttika ederseniz sözü eğmeyin ki kalbinde hastalık olan kimse tamah etmesin ve ma’rûf söz söyleyin ve evlerinizde kararlı olun ve ilk cahiliyye teberrücü ile teberrüc etmeyin ve salatı ikame edin ve zekâtı verin ve Allah ve resulüne itaat edin. Allah yalnızca sizden ricsi gidermeyi ve sizi temizlemeyi irade ediyor (ey) ev ehli. (Ahzab 32-33)

 

تَبَرُّج: göz kamaştırıcı şekilde süslenmek demektir. برج kökünden gelmiştir. Dördüncü babdan بُرْجٌ mastarı gökte yükselerek yukarıda, güzel ve göz kamaştırıcı olmak manasındadır. تَبَرُّج ise tefe’ûl bâbındandır. Güzel ve göz kamaştırıcı olmak için mübalağalı bir şekilde çaba sarfetmek demektir.

Teberrüc toplumda güzel ve göze hoş görünmek için ciddi çaba harcamaktır. Yapılan bütün süslenmeler, estetikler topluluk tarafından yaygınlaşmıştır. Kadınlar çok ciddi olarak bu amaç için uğraşmaktadırlar. Cahiliyye teberrücü ise bunun düşünülmeden moda şeklinde yaygınlaşmış halidir. İlmi dayanağı olmadan yapılmaktadır. Zayıflamak için midesinin çoğunu rahatlıkla ve büyük bir heyecanla kestirip attırmakta, arkasından gelecek olan hastalıkları, vücuduna vereceği zararı hiç önemsememektedir. Tek derdi güzel görünmek ve bu görünüşünden dolayı cahiliyye toplumundan övgüler almasıdır ve kendisine gıpta ile bakılmasıdır. Ayette nebi kadınlarına bu yasaklanmıştır. Cahiliyye toplumunda erkeklerin de değer yargısı bunun üzerine kurulduğu için bu tür teberrücler hızla yayılmaktadır. Daha da beteri erkeklerde de bu teberrüc yaygınlaşır. Bedenlerini kaslı yaparak toplumda övgüler kazanmayı düşünürler ve kazanırlar da. Erkekler de estetik ameliyatları yaygın olarak olurlar. Kıllarını aldırırlar. Cahiliyye teberrücü bunu gerektirmektedir. Erkekler beynini kaslı (!) kadınlar da beynini güzel (!) yapmayı düşünmez. Varsa yoksa teberrücdür. İşte cahiliyye topluluğuna yakışan da budur maalesef.

 

Sonuç: Cahiliyye dönemi

Cahiliyye dönemi deyince herkes Mekke dönemini düşünmektedir. Kuran bir ifadeyi kullandığı zaman genel olarak kullanır. Cahiliyye dönemi şu günlerde tüm dünyada gördüğümüz dönemdir. Bu dönem sona erecek ve dünya aydınlanacaktır. Hükümler ilmi olacak, insanlar gösterişi bırakacak, zanla değil ilimle hareket başlayacaktır. Bu aydınlanma ancak Kuran ile olur, başka bir şeyle olmaz. Allah’ın indirdiği olmadan yapılan her tür uygulamanın nasıl da kötü sonuçlar verdiği son yüzyıl içinde çok açık ve net görülmektedir. Yine de direnmekte, kimse Kuran’a bakmamakta, bakanlar da maalesef Kuran’ı mehcur edinmişler, tecvidli okumanın ayrıntıları ile ilgilenmekte, Kuran’dan elde edilecek olan çözümlerle ilgilenmemektedirler. İlgilenenlerle de alay etmekte, dışlamakta, hor görmektedirler. Bunlara rağmen Kuran’ın aydınlanması gerçekleşecektir, cahiliyye dönemi sona erecektir.

 

 






Son Yorumlanan Makaleler
Lütfi Hocaoğlu
Bilgisayardan Kuran Öğrenmek. Ruhu-l Kuran Projesi
1.08.2009 16116 Okunma
34 Yorum 27.01.2024 09:00
Lütfi Hocaoğlu
لَدَى, لَدُنْ, عِنْدَ Leda, Ledün ve Inde farkı
8.11.2020 8148 Okunma
2 Yorum 01.01.2023 17:09
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-6
9.08.2020 2426 Okunma
1 Yorum 09.08.2020 15:31
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-3
26.07.2020 2395 Okunma
1 Yorum 03.08.2020 16:13
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-4
31.07.2020 2480 Okunma
1 Yorum 03.08.2020 16:13
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-5
3.08.2020 4203 Okunma
1 Yorum 03.08.2020 15:30
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-1
19.07.2020 2719 Okunma
1 Yorum 28.07.2020 07:58
Lütfi Hocaoğlu
Kuran'ı mehcur edinmek
16.07.2020 2766 Okunma
1 Yorum 16.07.2020 17:39
Lütfi Hocaoğlu
Süt Annelik
7.10.2014 11253 Okunma
10 Yorum 12.02.2018 11:52
Lütfi Hocaoğlu
Fahişe ve Fahşâ
20.08.2015 38630 Okunma
81 Yorum 16.09.2015 00:08
Lütfi Hocaoğlu
Kelime
12.04.2015 5913 Okunma
1 Yorum 16.04.2015 21:29
Lütfi Hocaoğlu
Gramer
10.07.2012 5094 Okunma
8 Yorum 18.07.2012 08:52
Lütfi Hocaoğlu
İsa'nın yaratılışı
10.05.2012 10343 Okunma
9 Yorum 12.05.2012 13:07
Lütfi Hocaoğlu
Kan gruplarının evrimi
9.05.2012 9181 Okunma
3 Yorum 11.05.2012 21:02
Lütfi Hocaoğlu
Hamr
15.03.2012 8130 Okunma
1 Yorum 16.03.2012 11:13
Lütfi Hocaoğlu

1.03.2012 110 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-2
23.07.2020 2302 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Cahiliyye
28.07.2020 2388 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Fitne
28.07.2020 2320 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-7
11.08.2020 2127 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-8
3.09.2020 2174 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Fasıl Zamiri (ضمير الفصل)
29.11.2020 7518 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Zümer Suresi 36. Ayet Tefsiri
24.12.2020 2360 Okunma
Lütfi Hocaoğlu
Dokuz Ayetin Günümüzdeki Anlamı
6.08.2022 1053 Okunma