Bismillahirrahmanirrahim

ADİL DÜZEN YERELDEN KURULMALIDIR-3

2. HİZMET VE MAL ÜRETİMİNİN  BELEDİYE- KALKINMA KOOPERATİFİ ORTAKLIĞI İLE YÜRÜTÜLDÜĞÜ BELEDİYE HİZMET SİSTEMİ

1.  BELEDİYE-KOOPERATİF ORTAKLIĞININ TEMEL İLKELERİ

“Adil Düzen Yerelden kurulmalıdır” seminerlerimizin 2. olan geçen seminerimizde ‘Belediye Kooperatif Ortaklığının  Temel İlkeleri’ni anlatmaya başlamıştık. Bugünkü seminerimizde de bu ilkelere devam edeceğiz. En son ele aldığımız maddeye ekleme yapıp bu ilkeleri sıralayacak olur isek;

31. 1163 Kooperatif Yasası Madde 9’da “ Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri amaçları bakımından ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluşlarına yardımcı olabilir, önderlik edebilir ve ortak olabilirler.” denilmekte, bu sayede, belediyelere kooperatif kurma ve kooperatiflere ortak olma imkanı getirilmektedir. Dolayısı ile belediyeler kooperatif kurmak için gerekli adımları atmalıdırlar. Öncelikli olarak bu hususta danışmanlık hizmeti vermesi gereken Akevler Hizmet Kooperatif Temsilcisi ve Belediye Başkanı birlikte siyasi parti başkanlarından  aldıkları oy yüzdesine göre “Kurucu Üye” istemelidirler. Kooperatif belediye ortaklığının yürütülmesinde örnek bir açılım yapacak bu girişim ile  “Kooperatif Kurucu Meclisi” oluşturulmalıdır.  Bunlar ‘Kooperatif Sözleşmesi’ni hazırlamalıdırlar. Sözleşmede yönetim ve denetleme kurulunun kooperatif üyesi olmak kaydı ile siyasi partilerin teminatı ile onların oy yüzdesine göre belirlediği temsilcilerinden oluşması gerektiği belirtilmelidir. Genel Kurul bu sözleşme esaslarına göre, kısaca yönetim ve denetim kurulundaki her bir kooperatif üyesinin siyasi partilerin teminatını ile kurullarda yer alması sağlamalıdır.  Bu sözleşme belediyenin yetkili kurullarından geçtikten sonra Kooperatif kurulmuş olmalıdır.

32. Denetim kurulunda belediyeden temsilci de bulunmalıdır. Belediye ortaklık şartı içinde denetleyici olmalıdır. Bu şartı kabul etmeyen kooperatif ortaklıktan ayrılmalıdır.  Böylece ortak olunan  kooperatifler belediyenin de denetiminde olmalıdırlar.

33. Belediyeler,  “Hizmet veya Kalkınma” adı altında oluşturulan kooperatiflere ortak olarak; tüm arazileri ortağı kooperatifinin planlamasına koymalı ve işletme ortaklığı da bu ortaklığa dahil edilerek oluşturulan Halk İşletmelerine bu araziler tahsis edilmelidir.

34. Belediye ihalelerinde “Halk İşletmeleri”ne öncelik tanınmalıdır. Böylece  belediyeler hizmetleri  ile ilgili  yüklenicisi olan işletme- kooperatif ortaklığı ile yürütecek olduğu  hizmetler hususunda kooperatifin teminatını aramalıdır. Geçen seminerimizde detaylı olarak ifade ettiğimiz kooperatif yönetim kurulundaki siyasi parti temsilcileri aracılığı ile de siyasi partilerin teminatını aramalıdır. Böylece siyasi partiler yapılan işlerde kentin rantının bütün kent halkına aktarılması, menfaat paralelliğinin oluşturulması, yönetimde ve paylaşımda adaletin tesis edilmesi, ahlaklı belediyecilik ile kaliteli, fayda getirici hizmetlerinin  yürütülmesi hususunda teminat vermelidirler. Bunun sağlanabilmesi için genel hizmet ortağı olarak ortaklıkta yer alan kooperatiflerin yönetim ve denetim kurulunun siyasi parti temsilcilerinden, hizmet verenlerin de siyasi parti temsilcilerin teminat verdiği kişilerden oluşması önemlidir. Çünkü oluşan zararda siyasi partiler temsilcileri ile verdikleri zararı tazmin etmek zorunda kalacaklarından,  belediyenin bütün hizmetleri siyasi partilerin dolayısı ile siyasi partilere oy verenlerin teminatı ve denetimi altında yürütülmüş olacaktır.

35. Belediye her türlü ihaleleri belde, ilçe belediyesi halkından “Yeterlilik Belgesi” olan işletmelere yaptırmalıdır.  Yeterlilik Belgesi için de kooperatif ortaklığı şartı aranarak bu yeterliliği kooperatifin yönetim kurulu tarafından verilmesi sağlanmalıdır. Yeterlilik Belgesi böylece partilerin teminatı ile verilmelidir.  Yeterlilik Belgesinin alınabilmesi için bir partinin teminat vermesi yeterli sayılmalıdır. Teminat verdikleri halde görevlerini  yerine getirmeyen işletme üzerinde gerekli denetimi sağlamayan partinin temsil hakkında azaltmaya gidilmeli ve bir zarar oluştuğu zaman zararı tazmin etmesi sağlanmalıdır.

36. Mahallelerin siyasi parti temsilcileri ile kurulması gereken kooperatifler kendi aralarından temsilciler seçmeli ve  bunlardan oluşan bir üst yönetim kurulu da  Kooperatifler Birliği’ni oluşturmalıdırlar.  Belediyeler tarafından siyasi parti mahalle temsilcileri ile oluşturulan Kooperatif Kurulları orada yaşayanlar adına kuruluş amaçlarına uygun olarak belediye işbirliği ile kararlar alabilmelidir. Siyasi parti mahalle temsilcileri,  her mahallede kurulması gereken halk meclislerindeki sokak-site temsilcilerinin görüşlerini belediye- kooperatif ortaklığına bildirmiş olmalıdırlar.  Mahalle muhtarları tarafından her 300- 1000 kişi için apartman yöneticileri arasından sokak- site temsilcileri seçilmelidir. Kooperatifler böylece  bu temsilcilerin, temsil ettikleri ailelerin isteklerinin  çözüm üretici kararların oluşturulmasında temel dayanak olmasını sağlamalıdırlar.

37. Belediyeler böylece yapılacak işlerin ihtiyaçları gidereceği ve en faydalıyı üretimin yapılacağı hususunda halka teminat vermiş olmalıdır. Belediyeler, ihtiyaçların giderilip giderilmediği hususunda geri dönüş alma sistemini, yani Milli Görüş Belediyecilik anlayışı ile sergilenmeye başlayan  “Beyaz Masa” uygulamaları ile aktif hale getirmelidir.

38. Belediyeler hizmet yürütümünü her ne şekilde yapacak olur ise olsunlar, Yönetim Kurulu siyasî parti temsilcilerinden oluşan kooperatifleri bu işe entegre etmelidirler. Bu entegrasyonda;

1. İhaleye girecek işletmelerin genel hizmet ortağının kooperatif olması şartının getirilmesi,
2. Belediye- hizmet kooperatif ortaklığına işletmelerin ortak edilmesi,
3. İşletme-  hizmet kooperatif ortaklığına belediyelerin ortak olması  sağlanmalıdır.

39. Belediye- kooperatif- işletme ortaklığındaki tüm işletmelerin muhasebe işlemlerini  genel hizmet kooperatifleri yaparak kayıtlı ekonomik yapı oluşturulmalı yani para tesise, arsaya,  kıymetli madenlere ve üretim toplamına  eş değer olmalıdır.

40. Kurulacak olan kooperatiflerin adil düzen ilkelerine uygun olarak genel hizmetleri yürütebilmesi için adil düzen işletme modelinin ortaya koyulmaya .çalışıldığı  Akevler Hizmet Kooperatifi ile yapılan bir protokol ile muhasebe sistemini nasıl geliştirdikleri öğrenilmelidir.  Böylece belediye bünyesinde oluşturulacak kooperatiflerin kurulmasında temsilcileri aracılığı ile gönüllü olarak hizmet verecek bu yapılanmadan eğitim ve danışmanlık hususunda destek alınmalıdır.

41. Belediye- kooperatif- işletme ortaklık sistemi  halkın hizmete hem gönüllü olarak, hem de hizmet ve emek ortağı olarak  katılımını sağlayacağı gibi, belediye imkan ve kaynaklarının belli yandaş gruplarına akmasına da mani olmuş olacaktır. Halk kendisine hizmeti kendi seçtikleri parti temsilcilerinin zarar verdikleri zaman, zararı tazmin etmek üzere kefil oldukları kişiler tarafından yürütülmüş olacak  ve bu husus da kaynak israfının önüne geçerek faydalı ve daha az maliyetli hizmet ve mal  üretimine imkan sağlayacaktır.  Böylece hiçbir kâr gayesi gütmeyip sırf vatandaşa hizmet için kurulmuş olması yönü ile kooperatifler belediye ile ortak edilerek adil düzenin yerelden kurulmasına önemli bir basamak teşkil etmiş olacaklardır. Adil Ekonomik Sistem ile ilgili seminerlerimizde ortaklığa dayalı üretimin nasıl gerçekleşeceğini, karşılığı olan para ve faizsiz bir ekonomik modelin temel parametrelerini anlattık, bakılabilir. Dolayısı ile belediye kooperatif ortaklığı ile adil ekonomik düzene uygun mal ve hizmet üretim potansiyeli en verimli  olabilecek şekilde değerlendirilmelidir.

42. Belediyeler, kooperatif- halk işletmesi ortaklığı ile kaynaklarının sermaye kesimine aktarımında önemli bir araç durumuna gelmekten kurtarılmalıdır. Adil düzen “Ahlaklı Belediyecilik” anlayışı ile  belediyeler sermayeyi değil hizmet vermek ile yükümlü bütün halk kesimlerini koruyan imar planlama sürecini kooperatifler kurarak  oluşturmalı ve  böylece gayrimenkul spekülasyonu da ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Belediyenin en çok kullandığı malzemeler ile ilgili kalkınma kooperatiferi  ortaklığı ile üretim atölyeleri oluşturulmalıdır.

43. Belediyeler tarafından derneklerin üretim ve tüketim kooperatiflerine dönüşmesi sağlanmalı ve üreticiden tüketiciye direk ulaşma imkanını sağlayan marketler kurulmalıdır. Böylece üretici ve tüketici kooperatiflerin buluşturularak, aracıların ve dolayısıyla bunların haksız kazançlarının ortadan kalkmasını sağlayan bir sistemin  kurulması teşvik edilmiş olmalıdır.

44. Belediye- Kooperatif işbirliği ile üretici ve paylaşımcı belediyecilik anlayışı geliştirilmelidir.  Dayanışma bilincini geliştiren kooperatif ve belediye işbirliği ile hizmetlerin bütün beldenin, ilçenin dolayısı ile ilin ihtiyaçlarını giderici hale getirilmesi gerekmektedir. Rantın belirli çevrelere akışını önlemenin yolu budur. Belediye  kooperatif işbirliği sayesinde  kamu mal ve hizmetlerini doğrudan üretmeye çalışmalı ya da işletme-kooperatif ortaklığı sayesinde halk işletmesi haline dönüştürülmüş işletmeleri ortaklığa dahil ederek  tekelci rantları kırmalıdır. Rantların topluma aktarımı kamu- kooperatif -işletme ortaklığının en verimli şekilde değerlendirilmesine bağlıdır.  Diğer taraftan bu ortaklık biçimi, kamu ve halk tüketimin aracısız, ucuz ve sağlıklı yapılabilmesini, kaynak yaratabilme olanaklarını genişleterek kamu bütçe imkanlarının toplum faydasına  kullanılmasını temin edecektir. Toplumsal dayanışma, işbirliği, yardımlaşma ve katılım anlayışı çerçevesinde şekillenen bu kooperatifçilik bilinci sadece belde, ilçe ekonomisinin doğru planlanmasına fayda sağlamayacak aynı zamanda insanların iş olanakları bularak onurlu çalışmalarını sağlayabilecek bir ortamın oluşumuna da imkan temin edebilecektir.

45. Mahalle dernekleri, mahallelerde kooperatiflerin de kurulmasına ön ayak olmalıdır. Kooperatiflere üye olabilmek için mahalle sakini olunması şartı oluşturulmalıdır. Kooperatiflerin yönetim kurulu dışında bir de her sokaktan temsilcilerin olduğu halk meclisi ve uzmanlardan oluşmuş dayanışma meclisi olmalıdır.  Halk meclisinin ne gibi ihtiyaçların var olduğunu belirlemesinin arkasından alanında uzman kişilerden  oluşan dayanışma meclisi de bu ihtiyaçların nasıl giderileceğine dönük çözümler geliştirmelidir. Kooperatif yönetim kuruluna iletilmiş olan ihtiyaçlar ve bunların nasıl giderileceğine dönük çözüm önerileri    belediye meclisine  iletilmeli ve alınan onay sonucunda  uygulamaya geçilmelidir.  

46. Adil Düzende kamu işlerini serbest meslek sahipleri tarafından vakıflar içinde yapmaktadır. Bu ilkeye riayet edilerek yukarıda belirttiğimiz maddeler doğrultusunda belediye görevleri belediye-kooperatif- halk işletmeleri ortaklığı ile yürütmüş olmalıdır.  Belediyenin doğrudan işler yapmasındaki mevzuatta yer almayan bürokratik engellerin  ya da halk işletmesi haline gelmemiş özel sektörün yüklenici  olması durumunda muhtemel  rant akışının önüne geçebilmenin en verimli yolu budur. Belediyenin hem engeller karşısında iş yapamayacak duruma gelmemesi, hem de özel sektöre rant akışını sağlayan bir pozisyonda bulunmaması için belediye- kooperatif- halk işletmesi ortaklıkları hiç gecikmeden kurulmalıdır.

47. Belediye halka bilgi vererek halkın karar almada etkin kılınmasında yardımcı olmalıdır. Böyle bir iletişim sisteminin oluşturulmasında  halk arasında her hangi bir ayrım söz konusu olmamalı ve bütün siyasi partilerin mahalle ve sokak temsilciliği düzeyinde katkıları sağlanmalıdır. Belediyeler hizmet götürdükleri halkı Adil Düzen ilkeleri içinde birliğe götürmelidirler. Bunu siyasi partilerin desteği ile yapmalıdırlar.

48. Belediye- Kooperatif- Halk İşletmesi  ortaklığına isteyen müteşebbis girişimi ile,  emek ile, yapı- tesis-araç ile, sermaye, ham madde, mamul madde ile ve hizmet ile katılabilmelidir.  Karşılığında ortaklık payı almalıdır.  Kooperatif bu ortaklığa asgari düzeyde halka ve belediyeye ve işletmelere  Genel Hizmet vermek için katılmış olmalıdır.  Genel hizmet verdiği işletmelerin brüt gelirinden, işletme türüne bağlı olarak değişkenlik arz etmek ile birlikte, mesela tarım işletmelerinden %5 gibi bir pay almalıdır.  Kooperatif, ortaklık adına muhasebe işlerini yürüterek ortak paylarını oluşturulan protokole uygun olarak hesabını yapmış olmalıdır.   

49. Dayanışma ve hizmet  kooperatifleri, ortaklığa başlangıçta çok düşük bir karşılık mukabilinde katkıda bulunmalıdır. Beldenin, ilçenin kalkınması için uğraşılmalıdır. Öğrencilerin ve emeklilerin çalışmalara dahil olabilmesi, iş sahibi olanların da boş vakitleri ile bu çalışmalara katkıda bulunabilmesi için imkanlar geliştirilmelidir.  İmkanı olanların yapılarını kullandırmasının çalışması yürütülmelidir. Dayanışma ortaklıklarında çalışanlar hizmet verdikleri kimselerden her hangi bir ücret veya bedel almayarak, ücretlerini  belediye-kooperatif- işletme ortaklığından almalıdırlar.

Adil Düzen Yerelden Kurulmalıdır” seminerlerimiz devam edecektir İnşAllah. Rabbim seminerlerimizi adil düzenin bir an önce tesis edilmesine vesile kılsın. Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim.

İnş. Müh. Hilal Çekmen,

Akevler,  71. Seminer,  18. 02. 2024                         

Yeniden Refah Partisi Milli Siyaset Kurulları

Kadın, Aile ve Sosyal Hizmet Politikaları Kurul Koordinatörü