Bismillahirrahmanirrahim
ADİL DÜZEN YERELDEN KURULMALIDIR-2
- ÇOĞULCU, KATILIMCI VE İSTİŞAREYE DAYALI KARARLARIN ALINDIĞI BELEDİYE KARAR ALMA SİSTEMİ
- HİZMET VE MAL ÜRETİMİNİN BELEDİYE- HİZMET VE KALKINMA KOOPERATİFLERİ ORTAKLIĞI İLE YÜRÜTÜLDÜĞÜ BELEDİYE HİZMET SİSTEMİ
- BELEDİYE-KOOPERATİF ORTAKLIĞININ TEMEL İLKELERİ
- …….
Geçen seminerimizde mevcut belediye karar alma sisteminin katılımcı ve istişareye dayalı bir oluşumun harekete geçirilmesi ile halkın isteklerinin belediye meclisine taşınabileceğini ifade etmiştik. Çünkü mevcut çoğunluğa dayalı belediye karar alma sistemi yandaşların, belli bir azınlığın hak ve menfaatlerini korumak için işletilmekte iken, adil düzen temel prensipleri doğrultusunda hareket etmek isteyenler tarafından yöre halkının tamamının isteklerine ve ihtiyaçlarına çözüm üreticisi ve bunları uygulayıcısı olarak da işletilebilir. Yeter ki bu doğrultuda bir irade oluşuversin. Dolayısı ile karar alma sistemi, çoğulcu ve katılımcı bir anlayışın yer aldığı gerekli yasal düzenlemeler öncesinde de halkın tamamının maddi ve manevi ihtiyaçlarına çareler üretebilmek amacı ile kullanılabilir. Geçen seminerimizde uygulamada katılımcı ve istişareye dayalı bir sistemin ne şekilde yürütülebileceğini anlattık. Katılımcı sistemin geliştirilmesi ile yönetim ile halkın tamamı arasındaki iletişimin, sinyal hattının halk meclisleri yolu ile tam olarak kurulabileceğini ifade ettik, Katılım ile belirlenen sorunlar için gerekli çözüm ve projelerin de istişari sistemin uygulanması yani siyasi partilerin temsilcileri ile belirlenen uzmanlar ve akademisyenler yolu ile işletilebileceğini ifade ettik. Halk meclisleri yolu ile oluşturulan katılım sistemi ile bünyenin sinir sistemindeki iletişim hatlarındaki tıkanıkların giderilebileceğini anlattık. Uzmanlar ile yapılan istişare sistemi ile de elde edilen çözümlerin bütün halka ulaşabilmesinin mümkün olacağını söyledik. Böyle bir sistemin sağlıklı olarak işlerliğini temin etmek ile bünyedeki dolaşım sistemindeki kanın temizlenmesinin mümkün olabileceğini böylece temiz kanın hücreleri besleyeceğini ve sağlıklı hale getireceğini anlattık.
Bugünkü seminerimizde de bünyedeki kas sistemini nasıl sağlıklı kılabileceğimizi ifade etmeye çalışacağız. İşte kas sistemine sağlıklı hareket kabiliyeti kamu hizmetlerinin kooperatiflerle oluşturulan ortaklık yolu ile sağlanmış olacaktır. Kas sistemi kendisi için gerekli olan enerjiyi kooperatiflerin belediyeye ve özel sektöre genel hizmet ortağı olması yolu ile temin edebilecektir. Çünkü canlılar elektrik enerjini mekanik enerjiye kas sistemi ile dönüştürmektedir. İşte bu dönüşümü sağlayacak olan genel hizmetlerdir. Genel Hizmetlerin kooperatif ortaklığı ile yürütülmesi hem kamunun hem de bütün işletmelerin en verimli, faydalı mal ve hizmet üretiminde bulunabilme yani hareket kabiliyetine kavuşmasını sağlayacaktır. Bünyeye enerji sağlamak için kan dolaşımına, sistemler arasındaki iletişim için sinir sistemine, bütün bunların sürekliliğini için gereken ekonomik faaliyetlerin yapılabilmesi için de kas ve iskelet sistemine ihtiyaç vardır. İktisadi sistem bünyenin hareketliliğini sağlayan sistemdir ve mal ve hizmet üretiminin bütünüdür. Adil düzende iktisadi sisteme kamu kooperatifler veya vakıflar ile genel hizmetleri vererek ortak olmaktadır. Devlet, işletmelere vakıf veya kooperatiflerin yapmış olduğu genel hizmetler ile ortak olduğu için genel hizmet payı olarak vergisini almış olmaktadır. Dolayısı ile mevcutta kooperatifleri hizmet üretimine ortak ederek ortaklık sistemine geçiş aşamasının ilk adımını atmış olabiliriz. Dolayısı ile belediyeler hizmet birimi olarak görev alan kuruluşlar oldukları için bu hizmetlerini kar amacı gütmeyen kooperatifler ile işbirliği içinde yürütmelidirler.
Devlet demek, müesseseleri ile bir varlık hâline gelmiş topluluktur. İnsanın nasıl sinir sistemi, kas sistemi, dolaşım sistemi varsa bu bünyeye karşılık gelen devlet de bütün kurumları ile tek bir varlıktır. İşte bu mekanizmanın sağlıklı olması farklı organların ve hücrelerin verimli çalışmasını sağlayacaktır.
Adil düzende halkın isteklerini belirtmesi ve çözüm önerilerine katılımı önemli olduğu kadar halkın kendilerine hizmet verecek, hizmet yürütücülerini seçmedeki katılımları, hizmet üretimine kooperatifler yolu ile katılımları da bir o kadar önemlidir. Temel ilkedir. Daha önceki seminerlerimizde başkan ile birlikte toplamda 25 genel hizmetin vakıflar yolu ile nasıl bir sistem ile yürütüldüğünü anlatmıştık.
Bugünkü seminerimizde de belediyelerin kendi görev alanlarındaki hizmetlerin yürütülebilmesi için vakıf gibi çalışma potansiyeline sahip, kooperatif veya kooperatif birlikleri ile işbirliğini nasıl kurulabileceği ve sürdürebileceğinin temel ilkelerini anlatmış olacağız.
- BELEDİYE-KOOPERATİF ORTAKLIĞININ TEMEL İLKELERİ
- Belediyeler, daha sonraki seminerlerimizde tek tek ele alacağımız, Belediye Kanunu ile ifade edilen görev, yetki ve sorumlulukları dahilindeki iş ve işlemlerini yürütürken genel hizmetler kapsamındaki görevlerini kuracakları kooperatifleri ile ya da kooperatiflerin genel hizmet sağlayıcısı olarak işletmelere ortak edilmesi yolu ile sağlamalıdırlar.
- Belediyeler, görevlerinin bir yüklenici firmaya verilmesinin şartı olarak, bu görevlerin yüklenici olacak firmanın genel hizmetleri yürütmek üzere kooperatif ortaklığının var olup olmadığını aramalıdır.
- Firmalara, işletmelere kooperatiflerin ortak olabilmesi için öncelikli olarak belediyeler dernekleri de bu hususta aktif hale getirerek dayanışma ve hizmet kooperatifleri oluşturmalıdır.
- Belediyeler, işletmelere sunulacak olan genel hizmetleri ile ortak olan dayanışma ve hizmet kooperatiflerinin ilçe ve il bazında kalkınma kooperatif birliği kurmalarını sağlamalıdırlar.
- Bu şekilde belediyenin yüklenici veya kiracısı olan bütün firma ve işletmeler, kooperatif güvencesi altına alınabilmelidir. Çünkü kooperatifler işletmelerin halk işletmesi olmasını, teminata ve güvene dayalı iş yürütebilmesini ve sürekli denetim altında tutulabilir olmasını sağlayacaktır.
- İşletmelerin kooperatiflerin güvencesi altına girmesi de, kooperatif yönetim kurulunun, kooperatif hizmet sorumlularının adil düzendeki teminatlı ehliyet esaslarına göre belirlenmesi sistemi ile sağlanmalıdır. Hizmet yürütücülerin bu ehliyete haiz olduklarını belirleyecek en önemli teminat unsuru da hizmet yürütücüsü kişilere bu teminatlı ehliyet belgesini verilmesi ile sağlanabilmelidir.
- Belediye- kooperatif- işletme ortakları çalışanlarının; bilgisizlik, deneyimsizlik ve ihmalinden kaynaklanan ya da kasten iras edilen zararlarının ödenmesi için “dayanışma ortaklıkları” siyasi parti mahalle temsilcilikleri yolu ile oluşturulmalı ve bu ortaklara güvenceli yetki belgesi verilmeli veya güvenceli sertifikalar temin edilmelidir. Siyasi partinin güvencesi altına alınmış kişiler, siyasi parti temsilcisi olarak kooperatif yönetim kurulunu oluşturmuş olmalıdırlar. Böylece hem kooperatif çalışanlarının hem de kooperatif ve işletme ortaklığında hizmet veren kişilerin siyasi partilerin ortak olarak teminatı ve kefaleti altına girmeleri temin edilmelidir.
- Kooperatif ile Belediye’nin ortak banka hesabı olmalıdır. Bu bankadan iki taraf yetkililerinin imzası olmadıkça nakit çekilmemelidir. Bu hesaba Kooperatif aracılığı ile Kooperatif Ortakları da nakit koyabilmelidir. Belediye ile Kooperatif arasında faizsiz kredileşme anlaşması olmalıdır. Kooperatif ve kooperatifler karşılıklı güvence göstererek birbirlerinin parasını eşitlik içinde kullanabilmelidir. Bu belediyenin kooperatife verdiği bir güvence olmalıdır.
- Belediye, kooperatife veya kooperatif ortağı işletmelere altyapısı yapılmış arsa, bina, makine ve araçları üretimden pay almak üzere tesis ortağı olarak katılmalıdır. Kooperatif ortaklığı oluşmuş işletmelerden ciro üzerinden kâr alınmalıdır.
- Belediye Kooperatifin ihtisasında olan işlerin ihalelerinde ihaleye girecek firmalardan Kooperatif güvencesini aramalıdır. Başarısızlık halinde Kooperatif yönetim kuruluna rücu edilebilmelidir. Kooperatifin ihtisası dahilinde olmayan işlerde de kooperatif güvencesi eşit şartlarda tercih sebebi olmalıdır.
- Belediye işbirliği içinde olan kooperatiflere halkın güveni daha fazladır. Kooperatiflerin kendileri gibi kar amacı gütmeyen belediyeler ile işbirliği yapması hem belediye hizmetlerinin daha ucuza mal olmasını sağlayacak hem de halk katılımı ve denetimini mümkün kılabilecektir.
- Dolayısı ile Belediye yüklenici şirketi, genel hizmet ortağı dayanışma ve hizmet kooperatifi olması şartı ile (kooperatif şirket veya şirket- kooperatif şirket ortaklığı da olabilir) ihaleye girebilmeli ve yüklenici olmalıdır.
- Ortaklar sermayelerini biriktirip bir sorumlunun yönetimine vermelidirler. Vezne “Kooperatif” kontrolünde olmalıdır. Ambarın anahtarı “Kooperatif” kontrolünde olmalıdır. Muhasebeyi “Kooperatif” tutmalıdır ve herkese açık olmalıdır. Ortaklar arasında oluşturulması gereken hakemlik sistemine ihtilaflı durumlarda her zaman başvurulmalıdır.
- Belediyenin kendi görevlerini yerine getirmesinde hizmet götürecek olduklarının katkısını sağlamadan bu görevleri en verimli şekilde başarması mümkün değildir. Halkın bu görevlere katkısı kooperatifleşme yolu ile sağlanabilecektir. Her ilin sorunları ve imkanları farklıdır. Bu da kooperatiflerin halk meclisleri ile irtibatı ile sağlanabilecektir. Belediye, belde, ilçe sakinlerinin belediye hizmetleriyle ilgili görüş ve düşüncelerini tespit etmek amacıyla adil düzen yerelden kurulmalıdır seminerlerimizin ilkinde ifade ettiğimiz katılımın esas alındığı halk meclisi sistemine bakılabilir.
- Özellikle belediye yüklenicisi konumundaki işletmelere genel hizmet ortağı olan hizmet kooperatiflerinin yönetimine siyasi partilerin temsilcilerinin dahil edilmesi gerekmektedir. Bu durum bütün ortakları siyasi partilerin teminatı altına sokacaktır.
- Kimseyi zorlamadan, gönüllü iştiraklerin kooperatiflere yöneltilmesini sağlamak gerekmektedir.
- Böylece kooperatiflerin kamu ve işletmelere genel hizmet vererek iktisadi düzene katılımları sağlanmalıdır.
- Bütün bu şartların oluşturulması ile belediye yüklenicisi firmalar bazında tekel oluşumunun da önüne geçilmiş olacaktır.
- Belediye birden fazla hizmet kooperatifine izin vermeli ve işletmelerden bu kooperatiflerden birine ortak olması şartını koşmalıdır. Bu durum kooperatifin işletmeye kefil olması anlamına gelmektedir.
- Kooperatif belediyelerin bu hizmetlerini yapmasında yardımcı olacaktır. Karşılığını ortaklıktan alacaktır. Kooperatif bir yönetmelik hazırlayacak ve belediye meclisinden de geçirildikten sonra kooperatif ve belediye ortaklığı bu yönetmelik doğrultusunda işlerini yürütecektir. Bu yönetmelik meclis kararlarının denetimine tabi olmuş olacaktır.
- Belediye kanununda “Belediye kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye ortaklıkları kurabilir” diye yazılmıştır. Bu durum sermaye ortaklıkları kurabildiği gibi kooperatif ortaklıklarını da kurabileceği anlamına gelmektedir. İlgili mevzuat Kooperatifler Kanunu’dur. Hizmet Kooperatiflerinin ve Kalkınma Kooperatiflerinin bu kanuna göre belediye tarafından kurulabilmesi hususunda hiçbir engel yoktur.
- Kooperatifler yarı gönüllü kuruluşlardan oluşturulmalıdır. Kooperatifler halkın yararlanabileceği projeler üretmelidirler. Belediye bu projelere göre Kooperatifin Hizmet Ortağı olduğu işletmelere veya kişilere bu projeleri vermelidir.
- Belediye görevlerini yerine getirirken, belde, ilçe halkına hizmet götürür iken çıkar paralelliğini esas almalıdır. Bunu sağlamanın en doğru yolu da kooperatifi genel hizmet ortağı yapan halk işletmeleri ile bu işlerin yürütülmesini sağlamaktır.
- Belediye ve Hizmet Kooperatifi işbirliği ile Belediye Kalkınma Kooperatifi birliklerini oluşturma konusunda bir sözleşme ile anlaşmaya varılmalıdır.
- Hizmet kooperatifleri, belde, ilçe, il belediyelerinde siyasi partilerin %5 oy oranı için verdiği birer kurucudan oluşmalıdır. Belde, ilçe, il eski belediye başkanları da kurucu olabilmelidir.
- Belediye- Kooperatif işbirliği ile beldede, ilçede hizmet veren öğretmenler, din adamları, emekliler, esnaf, kooperatifin genel hizmet çalışmalarına ortak edilerek, çalıştırılarak Genel Planlama yapmalı ve işletmelerin bu doğrultuda faaliyete geçmeleri sağlanmalıdır.
- Kooperatifler birinci seminerimizde ifade ettiğimiz halk meclisi ve danışma meclisi ile irtibat içinde olmalıdırlar. Yönetim kurulunu siyasi parti temsilcileri ile oluşturarak, halk meclisinin yani mahalle muhtarlarının apartman yöneticileri arasından her 300-1000 kişi için belirledikleri sokak temsilcilerinin isteklerinin değerlendirilmesini sağlamalıdırlar. İşte belediyeler yönetim kurulunun siyasi partilerin teminat verdiği kişiler tarafından oluşturulan kooperatifler ile ortaklık kuran ve böylece halk işletmesi hüviyetine kavuşan işletmeler ile görevlerini yerine getirmeye çalışmalıdırlar. Dolayısı ile belediye meclis üyelerinin, kooperatiflerdeki yönetim kurulundaki siyasi parti temsilcileri işbirliği ile halk meclisindeki sokak temsilcilerinin isteklerine uygun olarak plan ve proje üretimi sağlanabilmelidir. Bunun için siyasi parti temsilcilerinin ve dolayısı ile siyasi partilerin teminat verdikleri planlama ve proje konusunda uzman kişilerden faydalanılmalıdır. Böylece siyasi partiler hem kooperatif bünyesindeki genel hizmetlerin en faydalı olarak verilmesi, hem de genel hizmetler ile ortak oldukları işletmelerin en faydalı hizmetleri yürütmesi hususunda teminat vermiş ve kefil olmuş olacaklardır..
- Dolayısı ile Kooperatif “Halk İşletmeleri”ni kurmalı veya mevcut işletmeleri “Halk İşletmeleri”ne çevirmeli ve bu işletmelere “Genel Hizmet Ortağı” olarak katılmalıdır. Halk işletmelerinde;
- Altyapı ve Tesis Ortaklığı,
- Müteşebbis, müteahhit ortaklığı
- Bakım ve Üretim İşçiliği Ortaklığı,
- Yardımcı Madde ve Ham Madde Ortaklığı,
- Dayanışma ve Genel Hizmet Ortaklığı olmak üzere, beş tür ortaklığın oluşturulduğu ortaklık ile belediye görevleri yürütülmeli, halkın beklentilerine cevap verilebilmelidir. İşletmelere kooperatiflerin “Dayanışma ve Genel Hizmet Ortağı” olarak katılması belediye hizmet ve mal üretiminde yüklenici olabilmeleri için öncelik verilen durum olmalıdır.
- Dayanışma ve Genel Hizmet Ortaklığı şunları yapmalıdır.
- Personel, demirbaş kayıtları ile zimmet ve envanter muhasebesini tutmalıdır.
- İlmî, ahlâkî, meslekî ve korunma eğitimlerini vermeli, dayanışmasını, müşavirliğini ve güvencesini sağlamalıdır.
- Tebliğ, arşiv, ortak ambar ve ortak kasa hizmetlerini vermelidir.
- Basın yayın imkanlarından yararlandırmalı, ulaşım ve haberleşmeleri sağlamalıdır.
- Planlama, sağlık, bakım ve güvenlik hizmetlerini vermelidir.
- Sözleşmeler, kontrol, soruşturma ve hakemlik hizmetlerini vermelidir.
- İşletme ortakları arasında koordinasyonu sağlamalıdır.
- Belediyeler, yukarıda belirttiğimiz hizmetlerin yürütülmesini sağlayacak belediye-kooperatif- işletme ortaklığını oluşturmalı ve görevlerini bu şekilde yerine getirmelidir.
- Kurulu Kooperatif Temsilcisi ve Belediye Başkanı birlikte siyasi parti başkanlarından aldıkları oy yüzdesine göre “Kurucu Üye” istemelidirler. Böylece “Kooperatif Kurucu Meclisi” oluşturulmalıdır. Bunlar “Kooperatif Sözleşmesi”ni hazırlamalıdırlar. Bu sözleşme belediyenin yetkili kurullarından geçtikten sonra Kooperatif kurulmuş olmalıdır. İşte kurulan bu kooperatiflerden dayanışma ve hizmet kooperatifleri işletmelere genel hizmet ortağı olarak hizmet veren kooperatifler olmalıdır.
Adil Düzen Yerelden Kurulmalıdır” seminerlerimiz devam edecektir İnşAllah. Rabbim seminerlerimizi adil düzenin bir an önce tesis edilmesine vesile kılsın. Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim.
İnş. Müh. Hilal Çekmen,
Akevler, 70. Seminer, 11. 02. 2024
Yeniden Refah Partisi Milli Siyaset Kurulları
Kadın, Aile ve Sosyal Hizmet Politikaları Kurul Koordinatörü