Obama siyah ve müslim babanın, beyaz ve Hıristiyan olan ananın çocuğudur. Kendisi hem islam hem de Hıristiyanlık eğitimini almıştır. Dinsiz değildir. Din karşıtı hiç değildir. Bir insanın hem Müslüman hem Hıristiyan olmasında hiçbir engel yoktur. Geçek Müslüman aynı zamanda Hıristiyan'dır. Gerçek Hıristiyan da aynı zamanda Müslüman olmalı. Obama böyledir. İnançta Müslüman amelde ise Hıristiyan'dır. Amerikan halkı da bunun için onu benimsemiştir. Yanı Amerikan halkı da gerçek Hıristiyan'dır, dolayısıyla aynı zamanda Müslüman'dır demektir.

Hayrettin Karaman'a kızanlar neyi savunuyorlar?

Levent Gültekin

Hayrettin Karaman hocanın başlattığı “ülkeyi bölünmeye götürecek konuları konuşmak dinen caiz değildir” temalı tartışmayı sanırım sizler de takip ediyorsunuz. Hayrettin Karaman hocanın ileri sürdüğü tezlerle ‘üntiter devlet’ yapısını savunduğu varsayılarak itiraz sesleri yükseliyor. Özellikle de dindar, muhafazakar çevrelerde. Bir dostum arayıp Hayrettin Karaman hocanın yazısındaki ‘çatı katı’ örneği ile Kürtleri aşağıladığını, benim de bir Kürt olarak bundan rahatsızlık duymam gerektiğini söyleyince, hocanın yazısını tekrar okudum. Ne yalan söyleyeyim Karaman hocaya kızanların anladığı türden rahatsız edici bir bakış açısı görmedim. Hayrettin Karaman hoca samimi olarak konunun anlaşılması için basit bir örnek vermiş. O örnekten Kürtlerin aşağılandığını çıkaranların idraklerini gözden geçirmesi gerektiğini düşünüyorum Hayrettin Karaman hoca özetle Türkiye’nin bölünmesini hızlandıracak tartışmalardan rahatsızlığını dile getirip Müslüman ülkelerin daha fazla bölünmesine zemin hazırlayacak tutum ve sözlerden kaçınmanın her Müslüman için dini vecibe olduğunu ileri sürüyor. Hayrettin Karaman gibi "din alimi" sıfatı taşıyan birinin meselelere bu çerçevede bakmasından daha doğal birşey olmaz. Bir meselenin dini argümanlarla ele alınmasını, bunun reel hiçbir karşılığı olmadığını bilsem de Hayrettin Karaman hocanın izhar ettiği hassasiyetlere katıldığımı belirtmeliyim. Daha çok dindar kesimin hocaya kızmasına gerekçe olarak ‘Karaman hoca bu tutumu ile üniter devlet yapısını savunuyor halbuki Müslümanların ümmet birliğini savunması gerekir’ fikri ileri sürülüyor. Hemen baştan söyleyeyim bu görüş problemli, ütopik, reel hiçbir karşılığı olmayan hamasi bir görüş. Türkiye’deki dindar çevrelerin ümmet birliği aşkı yeni değil. Fakat bu birliğin gerçekleşmesi için niçin ‘üniter devlet’ aleyhtarlığı yapıldığını da anlamış değilim. Türkiye, Irak veyahut Suriye gibi ülkelerin bütünlüğünü savunmak, bunu dert etmek bu arkadaşları niçin rahatsız ediyor ki? Bu ülkelerin bütünlüklerini muhafaza etmeleri en çok da dindarlar için önemli değil mi? Önce etnisite, kavim, ırk, din ayrımı yapıp sonra da buradan bir birlik çıkarma çabasının samimi bir tutum olduğunu kim söyleyebilir? Solcu arkadaşların ilginç bir özellikleri var: ‘sistem aleyhtarlığı’nı ‘devlet aleyhtarlığı’ olarak gösteriyorlar. Bugüne kadar yapılan eziyetler, ötekileştirmeler, aşağılamalar, hor görmeler için rejime, sisteme kızacaklarına, bu öfkelerini devlet aleyhtarlığına dönüştürüyorlar. Şimdi benzer tuhaflık bazı dindar çevrelerde de belirginleşmeye başladı. Türkiye’deki sistemin veyahut rejimin yıllardır hem Kürtlere, hem dindarlara, hem Alevilere karşı aldığı rahatsız edici, ötekileştirici, eziyet içeren tutumunun faturasını devletin varlığını, bütünlüğünü tartışmaya açarak ödetmeye çalışıyorlar. “Önce devleti masaya yatıralım, herşeyini tartışalım, bütün ayrılıkçı meseleleri bütün mahremiyeti ile konuşalım, sonra da bir arada olalım” demek nasıl bir düşüncenin ürünüdür gerçekten şaşkınım. Gel gelelim esas olan Ümmet birliği diyerek ‘üniter devlet’in varlığına itiraz edenleri de gerçekten anlamıyorum. Ne demek ümmet birliği? Kim ümmet? Hangi temel etrafında bu ümmet bir araya gelecek? Tarih boyunca ümmetin herhangi bir konuda bir araya gelmişliği vaki mi? Aynı dine, aynı peygambere inanıyoruz diye Katar’la Suudi Arabistan’la, İran’la, Malezya’yla bir araya mı geleceğiz? Bunun olma ihtimalini milyonda bir gören var mı içinizde? İran’ın stratejik tutumu, çıkarları, hesapları ile Türkiye’nin veyahut Malezya’nın ya da Nijerya’nın aynı olabilir mi? Kim kimin için bu tutumundan vazgeçecek? Mesela İran’a ayıp oluyor diye ABD ile olan ilişkimizde bir değişiklik yapabiliyor muyuz? Kaldı ki Türkiye tarihinin ‘en dindar’, ’en muhafazakar’, ‘ümmet bilinci en yüksek’ iktidarı varken. Hadi diyelim bu bölgedeki bütün ‘üniter devlet’leri dağıttık, sonra ümmet birliği kuracağız… Ümmetin ferdi dediğiniz insanlar hangi yüz ağartıcı vasıf veyahut nasıl bir bilinç ve inanç düzeyinde bir araya gelerek bir güç oluşturacaklar? Eksi ile eksinin toplamından artı çıkar mı? Afganistan’da Taliban’la, Pakistan’da El Kaide ile bizim aynı mahallede bulunma ihtimalimiz var mı? Bugün Hayrettin Karaman hocaya “üniter devleti savunuyor” diye kızanlardan birinin Taliban’la beraber bir dünya, bir medeniyet kurma ihtimali var mı? Ya Libya’dakilerle? Ya Mısır’dakilerle? Veyahut İran’dakilerle? Diğer taraftan İslam dünyası dedikleri yapının herhangi bir kıymeti harbiyesi var mı? Varsa bu yapı nerede? Bugüne kadar ümmetin tek bir yarasına merhem olabilmiş mi? Türkiye’de bile cemaatler arası ihtilafı çözüme kavuşturamayanların ümmet birliği diyerek var olan bütünlüğü tartışmaya açması, gözden çıkarması, hafife alması gerçekten akıl alır gibi değil. Türkiye’de bile dindar, İslamcı bildiğimiz, namazında niyazında birçok insanla aynı karede, aynı ortamda, aynı masada bulunmaya tenezzül etmiyorken nasıl dünyanın çeşitli bölgelerindeki ‘dindarlarla’ bir araya geleceğiz ki? Ümmet bilinci dediğiniz şey Hz. Ali ile Hz. Aişe’yi bile bir arada tutmaya yetmemişken, bugünün bilinç ve ahlak sefaleti içinde yüzen dindarlarını mı bir arada tutacak? Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olmak sanırım tam da böyle durumlar için söylenmiş. "Türkiye’nin bütünlüğünü savunmak ulus devleti savunmak oluyor" demenin bilgiyle, entelektüel kimlikle, inançla, özgürlükçülükle zerre kadar alakası olduğunu düşünmüyorum. Bunlar sadece temeli olmayan hamasi söylem. Esas olan yüksek bir ahlak, yüksek bir adalet, yüksek bir bilinç ve insani değerler etrafında millet olmaktır. Yoksa günümüz dünyasında hiçbir reel karşılığı olmayan ‘din kardeşliği’ üzerinden varlık iddiasında bulunmak değildir. twitter.com/acikcenk

Hayrettin Karaman hkaraman@yenisafak.com.tr

24 Mayıs 2012 Perşembe Altan Tan kardeşime "Bana yapılan hücumları hak etmediğim" ile ilgili cümlesinden dolayı kendisine teşekkürle yazıya başlıyorum. Evet, ben de Altan Bey'i severim, hatırımda yanlış kalmadıysa onlar "Mekteb" dergisini çıkarırken katıldığım bir istişare toplantısında daha taze delikanlı iken onu tanımıştım, sonra çeşitli vesilelerle tanışma ve mahabbet ilerledi. Bölünme konusu ile ilgili yazılarıma gelen tepkilerin çoğu insafsız, benim yazımdan çok –daha önceden oluşmuş ve şahsımla ilgili olmayan– kin, nefret, taassup, mazlum ve mağdur olma duygusu, farklı politik amaçlar... bu tepkiye sebep olmuş gibi görünüyor. Yazılarımı peşin hükümden sıyrılarak okuyanlar görüp anlayacaklardır ki, benim maksadım "mazlum ve mağdur ümmet gruplarının" dertlerine bîgane kalmak, onları örtmek, çözüm yollarını tıkamak değildir ve olamaz. Tek amacım "ümmetin daha fazla bölünmesini engellemek ve bölünmenin en başta gelen sebeplerinden biri olan "ırkçılık ve zulmü" ortadan kaldırmaya katkıda bulunmaktır. Altan Bey'in mektubundaki sorularını ve teklifini ayrıca ele alacağım. Şimdi yazılarımda yer alan ve yukarıda ifade ettiğim maksadımı açıkça ortaya koyan kısımları yeniden dikkatlenize sunuyorum: Meselem "üniter laik devleti" savunmak değildir; meselem ümmetin birliğidir. Kaza kader icabı laik ulusal yönetimlere tabi olmuş ümmet parçaları arasında, "din kardeşliği" temelinde birliği korumak, dayanışmak, düşmanın oyununa gelerek çatışmamak, daha fazla bölünüp parçalanmamaktır benim meselem. Biz ümmette dindarlığı, din kardeşliği şuurunu, imanını ve hayatını güçlendirmeye çalışalım; bunu yaptığımızda, bu konuda başarılı olduğumuzda "ümmeti birliğe götüren adımlar" arkadan gelir ve ona kimse mani olamaz. Herhangi bir laik-ulus devletinde milliyetçilik ideolojisine sarılarak ümmet bölünüyor ve belli bir kavmiyet herkese dayatılıyorsa buna karşı mücadele etmek de "müslüman ümmet"in vazifesidir. Ama çare bölünmek değildir; –madem ki laiklik ve demokrasi iddiası vardır– bu rejimin gereği olarak "vatandaşlık esasında birlik ve eşitlik" peşinde koşulacaktır. İslam devleti olsaydı "vatandaşlık" yerine "din" konacak, tam eşitlik din birliğine, adalet ise insan olmaya bağlı olacaktı. Biz "zulmü alkışlamayan, zalimi sevmeyen, onun hasmı olan ama mazlumu seven" bir kültürden geliyoruz. Kime ve nerede olursa olsun zulmü lanetleriz. Kötü niyetle kullanılacağı bilinen hürriyetler konusunda ise ihtiyatı elden bırakmayız. Ümmetin bir parçası bütünden ayrılıp yarı/gevşek bağlı veya bağımsız bir devlet kurunca bölünme gerçekleşir; bölünme gerçekleşince menfaatler ve ihtiraslar çatışır, bölünme çatışmaya müncer olur... Tarih boyunca da böyle oldu. İşte bu sebeple "ümmet bir devlette birleşmiş iken" bunun bir şekilde bölünmesi caiz olmaz. Ama tarihi olaylar ve şartlar sonucu bölünme olmuş ise bu defa "tam bağımsızlıktan birleşmeye doğru giden yoldaki adımların tamamı meşru olur." (Altan Bey ile, yazışma suretiyle musahebeye devam edeceğim)

Aslan Bulut (Yeniçağ gazetesi)

Karaman Hoca’ya öğrencisinden uyarı...

İslami düşünür olarak kabul edilen Hayrettin Karaman, son yazılarında “Ümmeti birleştirmek farz, bölmek haramdır” görüşünü esas alan bir tutum ortaya koydu. Karaman’ın fikirleri öz olarak şöyle: “Tarih geri gelse ve muktedir olsam dünyada ‘İslam ümmetinin bir tek İslam devleti’ olsun diye çalışırdım. Bugün İslam ümmeti birçok uyduruk ulus devletlere bölünmüştür. Mevcut durumda ümmetin birliğini nasıl sağlayabiliriz? 1. Halkı Müslüman olan herhangi bir ulus devletin daha fazla bölünmemesi için çalışırız. 2. Bölünmüş ümmetin ulus devletlerini adım adım birliğe götürmek için gayret ederiz. Ticari, kültürel, askerî, sınâî anlaşmalar yaparız, birlikler kurarız. Müslüman ülkeler ortak pazarı, parası, savunma paktı oluşturmak için elimizden geleni yaparız. Derken sıra siyasi birliğe gelir; sınırları kaldırıp tek bir yönetimde birleşmek mümkün olmazsa konfederatif veya federatif sistemlere benzer siyasi birlikler oluştururuz.” *** Bilindiği gibi İslam Ortak Pazarı, siyasette Erbakan’ın kuvvetle savunduğu bir fikirdi. D-8’i bunun için kurmuştu. Ancak Karaman’ın bugün desteklediği siyasi yapının başında olan Erbakan’ın talebesi Tayyip Erdoğan, 18 Ocak 2004 günü Cidde’de Bill Clinton ile birlikte katıldığı toplantıda, “Ben İslam Ortak Pazarı’na karşıyım. Dine dayalı ekonomik birlik olmaz” demişti.. Siyasi bilinç konusunda ise Karaman’ın yaklaşımı şu: “Bugün ayrılmak ve bölünmek için savaşanların bir kısmı ‘siz şeriatı terk ettiniz, biz ayrılıp onu uygulayacağız’ demiyorlar. Kaldı ki, meşru düzeni tesis etmenin yolu da ‘ayrılmak, parçalanmak, kurtlara kolay lokma olmak’ değildir, ’ümmetin birliğini’ koruyarak dayanışmaktır. Herhangi bir laik-ulus devletinde milliyetçilik ideolojisine sarılarak ümmet bölünüyor ve belli bir kavmiyet herkese dayatılıyorsa buna karşı mücadele etmek de ‘Müslüman ümmet’in vazifesidir. Ama çare bölünmek değildir; -madem ki laiklik ve demokrasi iddiası vardır- bu rejimin gereği olarak ‘vatandaşlık esasında birlik ve eşitlik’ peşinde koşulacaktır.” Görüldüğü gibi, Karaman da Türklüğün diğer kavmiyetlere dayatıldığına inanıyor ve Tayyip Erdoğan gibi mevcut şartlarda birliğin vatandaşlık esasına dayanarak korunabileceğini, Türklük bilincine karşı ise mücadele etmek gerektiğini savunuyor. Ne yapmalıydı peki Türk Milleti? Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti kurulurken, bu ülkeye Türkiye yerine Anadolu ve vatandaşlarına Türk değil de Anadolulu deseydi, yani Türklüğe mensubiyeti getirmeseydi, halkı bir arada tutan değer ne olacaktı? Sadece vatan sevgisi mi? Bu mümkün müdür? Kaldı ki Türklük, Anayasal olarak milletin adıdır, sadece bir etnik grubun adı değil.. *** Karaman bir yazısında da Müslüman Kardeşler Örgütü’nü inceledi ve adeta bu örgütü kamuoyunda akladı. Hatta yazısını “Mensuplarına göre İhvan’ın Arap Baharı’nda önemli rolü vardır ve sonunda rüyaları gerçekleşecektir” ifadesiyle bitirdi. Karaman, İhvanı Müslimin örgütünün ABD ile ilişkilerine, 2005 yılından beri ABD’den Arap Baharı’nı örgütlemek için yüksek miktarlarda para aldığına hiç değinmedi ama “İhvan’ın Batı ülkelerinde de faaliyetleri, mensupları ve Batılılarla diyalogları vardır” ifadesini kullanarak bu konuyu geçiştirdi. Karaman’ın öğrencisi olan A. Okan adlı okurumuz ise Arslan Tekin’e gönderdiği, benim yazıma da atıfta bulunduğu mektubunda şöyle diyor: “1980 öncesi ile şimdiki Karaman hocamız arasında fark, dağ misali. Hocamıza saygımız vardır. Ancak hocamız son yıllarda siyasetle içli dışlı oldu ve ne yazık ki tarafsızlığını ve gerçekçiliğini kaybetti. Öğrencisi olarak çok üzgünüz. Bu bizim hocamız değil diyerek yanlışından dönmesine dua ediyoruz. İşin en kötüsü, hocamızın bölücülere cevap verirken ya da cevap verir gözükürken, milli devletin desteklenmemesi yönündeki sözleridir. Hocamız ifsat yolundadır. Var olan gerçeğe rağmen hâlâ insanları ümmet gibi değerlerimizi kullanarak gerçeklerden uzaklaştırma çabası, bizi, Osmanlı’nın son dönemindeki İslam yurdunu, başka yurtlar haline getirmek noktasına taşır. Din samimiyettir. Din ferasettir. Din gerçekçiliktir. Din, birlik deyip azınlık şuuru ile hareket etmemektir. Din, ümmet deyip evimizdeki bulguru kaybetmeye, yani fitneye yol açmamaktır.”

Makaleler kısmında "Tuncay Güney" adlı bir makalem yayınlanmıştır. Gazeteci Mustafa Mutlu'ya yazdığı mektubu yorumlamaktayım.

Hayrettin Karaman hkaraman@yenisafak.com.tr

25 Mayıs 2012 Cuma Altan bey soruyor "İslam ümmet anlayışına göre Arnavut, Boşnak, Kürt, Türk , Arap, Gürcü, Fars... birlikte yaşayan müslüman kavimlerin İslam ümmeti (milleti) içindeki kavim hakları nelerdir?" "Filanın şimdi söylediğini hocalar niçin daha önce söylemediler?" diye de serzenişte bulunduğu için yaklaşık yirmi yıl önce yazdığımı aşağıda, bu iki soruya cevap olarak sunuyorum: İslâm dînî fıtrîdir; insanın fert ve toplum olarak yaratılıştan gelen, tabîatı icabı olan vasıf ve özelliklerine uygundur, bunlarla örtüşmektedir. "Allah'ın insanlara yaratırken verdiği mahiyetten (fıtrattan) ibaret olan tevhid dînine kendini ver; sağlam din işte budur, fakat insanların çoğu bilmezler" (Rûm: 30/30) meâlindeki âyet fıtrat ile hak din arasındaki bağı ifade etmektedir. İnsan türünü diğerlerinden ayıran akıl, irade, estetik duygu gibi fıtrî özellikler yanında insan gruplarını, topluluklarını birbirinden ayıran özellikler de vardır. Kur'ân-ı Kerîm bunlardan ikisine işaret etmektedir: "Allah'ın işaretlerinden biri de sizi topraktan yaratmasıdır, sonra siz zaman içinde yeryüzüne yayılan insan nev'i oldunuz.... O'nun işaretlerinden biri de gökleri ve yeri yaratması ve sizin dillerinizin ve renklerinizin farklı olmasıdır. Bilenler için şüphesiz bunlarda büyük işaretler vardır."(Rûm: 30/20,22). İnsanlar bir kökten geldikleri halde yeryüzüne dağılıp çoğalıyorlar, dilleri ve renkleri farklı "alt neviler", gruplar oluşturuyorlar. Renk biyolojik farklılıklara, dil ise kültür farklarına işaret eden anahtar kelimelerdir. Yine âyette geçen "insanların dağılıp yerleştikleri yeryüzü" insan gruplarının bağlandığı, sahiplendiği toprağa; yani coğrafî unsura işaret etmektedir. Biyolojik, kültürel, coğrafî... özelliklerin bir araya getirdiği, birleştirdiği insan gruplarına Kur'ân-ı Kerîm'de "kavim" denilmektedir. İslam kültüründe, yakından uzağa soy ilişkisi "şa'b, kabîle, aşiret" gibi kelimelerle ifade edilmiştir: "Ey insanlar! Sizi bir erkekle bir dişiden yarattık ve tanışmanız için sizi boylara (şu'ûb) ve kabilelere ayırdık, şüphe yok ki Allah nezdinde en kıymetli olanınız O'na isyandan en fazla sakınır olanınızdır; Allah her şeyi bilir, her şeyden haberdardır." (Hucurât, 48/13). Kur'ân-ı Kerîm'de "millet" kelimesi "toplumun dîni"(Yûsu: 12/37), "ümmet" kelimesi ise "bir peygambere, bir dîne... mensup insan topluluğu, gruplar" mânâsında kullanılmıştır. Bugün bizim millet dediğimiz toplum yapısını ifadeye en yakın kelime "kavim"dir (Arapça'da el-kavm). Kur'ân-ı Kerîm'e göre insanlar bir kökten (topraktan), sonra bir ana-babadan (dem ile Havvâ'dan) yaratılmışlardır. Aynı kökten gelmelerine rağmen yeryüzüne dağılmışlar, dilleri ve renkleri farklı kılınmış (farklılaştırılmış), farklı kelimelerle ifade edilen gruplara, topluluklara (cemâat ve cemiyetlere) ayrılmışlardır. Bütün bu oluşma ve gelişmeler fıtrat (yaratılış) icabıdır, tabiîdir, Allah'ın irâdesi ile olmuştur. Ayrıca birçok âyet ve hadîs yardımlaşma, ilgilenme, dayanışma, koruma konularında yakınlara öncelik vermektedir. Akraba, arkadaş, komşu, hemşehri... bu mânâda "yakınlar" içinde yer almaktadırlar.(Nisa:4/36) İstisnâî durumlar dışında zekât sarfında da bu önceliğe riâyet edilmiştir. Hem geçmişin, hem gelecek nesillerin, hem de hâlen üzerinde yaşayanların hakkı bulunan yurdun (mülkün) korunması İslâm'ın önemli amaçları arasındadır. İnsanın, diğerlerine nisbetle yakınlarına daha fazla sevgi duyması da tabiîdir. Bütün bu tabiîlik, fıtrîlik ve teşvikler göz önüne alındığında "aynı tarihi, kültürü (dîni, dili, âdetleri, zevkleri...) yurdu, mensubiyet şuurunu paylaşan insanların millet, kavim gibi bir isim altında bir grup teşkil etmelerine, bu grup içinde birbirini daha ziyade sevmelerine, korumalarına, dayanışmalarına, kültürlerini (ümmet camiâsına nisbetle alt-kültürlerini) geliştirmelerine ve bir değer, bir zenginlik olarak insanlığa takdim etmelerine" bu mânâda bir milliyete, hatta gerektiğinde milliyetçiliğe İslâm'ın bir diyeceği yoktur. Yeter ki bu milliyetçilik, ümmetin diğer gruplarıyla (diğer İslâm kavimleri ve bugünkü realiteye göre ulus/milletlerle) ilgiyi kesmeye, bütünlüğü bozmaya, onlara ve diğer insan gruplarına haksızlık etmeye, İslâm öncesi inanç ve âdetlere dönerek tabîî ve hukuki düzenin bozulmasına sebep olmasın! Şüphe yok ki, İslâm'ın öngördüğü ve müslümanları dâvet ettiği toplum yapısı ümmettir. Burada ümmetten maksat "Hz. İbrâhîm'in (a.s) ismini koyup(Hac, 22/78) geliştirdiği, soyundan gelen son Peygamber Muhammed Mustafa (s.a.) ile tamamlanan dîne (İslâm'a ve bu mânâda millete) mensubiyet râbıtası ile birbirine bağlı insanların ve grupların oluşturduğu toplum yapısıdır." Bu toplumun fertleri birbirinin kardeşidir (Hucurât, 49/10), bu toplumun yurdu bütün mü'minlerin yurdudur, bu toplum, İslâm'ı din olarak benimsememiş, başka bir dîne mensup olmuş millet ve ümmetlerden ayrı ve farklı, onları -barış, adalet ve ahlak çerçevesinde ilişkiler (diyalog) kurarak- kendi câmiasına dâvet eden, insanlığa alternatif bir dünya görüşü ve hayat düzeni sunan bir ümmettir. Siyâsî, sosyal, ekonomik, hukûkî bağlar ve bağlantılar yanında "bir üst kültüre bağlılık" bu ümmetin guruplarını birleştirmiş ve bütünleştirmiştir. İslâm'ın mensuplarını dâvet ettiği câmia (ümmet) gerçekleştiği takdirde hiçbir müslüman fert ve grup bu câmianın dışında kalmayacak, ona dahil olacaktır. Milliyet ve milliyetçilik bu câmianın dışında kalmaya ittiği ve sebep olduğu zaman -İslâm yönünden- meşrûiyetini kaybeder. Böyle bir câmia fiilen gerçekleşmemiş veya bozulmuş olursa müslümanların gruplar (bu arada kavimler, milletler; yani uluslar) halinde birlikler, toplum yapıları oluşturmaları, birlik ve değerlerini korumak için gerekli tedbirleri almaları tabîî ve zarûrîdir. Bu zarûretle karşı karşıya bulunan grup (topluluk, toplum) bugün anlaşılan mânâda bir millet (ulus) ise milliyetin temel unsuru (kimliğin belirleyici ögesi) İslâm olacaktır. Toplum, mevcut yapısını tarihî bir zarûret ve ârıza olarak görecek, imkânların elverdiği ölçüde ümmet yapısına geçmeyi, bu yapıda birleşmeyi amaç edinecektir. Bu kayıt ve şartlar içinde ve bu mânâda bir milliyet ve milliyetçilik meşrûdur ve günümüzde zarûrîdir. Bugün dünyada elliden fazla İslâm ülkesi vardır ve müslümanların kimlikleri üç unsurdan oluşmaktadır: Dîni, kavmiyeti ve ülkesi. Günümüzde bir müslüman "T.C. vatandaşı, Müslüman, Türk, Kürt, Çerkez...", "İran İ.C. vatandaşı, Müslüman, Farsî", "A.B.D. vatandaşı, müslüman, zencî"... şeklinde tanımlanmaktadır. Müslüman hangi ülkenin vatandaşı ve hangi kavmin, etnik grubun mensubu olursa olsun her şeyden önce müslümandır, sonra bir ülkenin vatandaşıdır, sonra da bir etnik grubun mensûbudur. Bu sıra bozulmadığı, her bir unsurun hakkı verildiği, amaç bölünme değil, bütünleşme olduğu müddetçe müslümanlar arasında kimlik farkı kısmen tabîî ve kısmen zarûrî olarak meşrûdur, zararsızdır, faydalıdır, "tanışmanız, tanımlanabilmeniz için" buyruğuna uygundur. (Müsahebeye devam edeceğim).

ÜÇ AYLARINIZ MÜBAREK OLSUN...