Yorumu cep telefonundan yazmıştım, akıllı rehber denen illet kelimeleri beğendiği şekle sokmuş, ibareyi tekrar yazıyorum:

"hakemen min ehlihi ve hakemen min ehliha".

"Hakemin de site (davalı ve davacının) ehlinden olması gerekir." Gerçi Türkçede "h" sesi olmadığı için düşerek; "elinden" olması da doğru kabul edilebilir...

Cengiz haklıdır, dava ya reddedilmeli ya da karara bağlanmalıdır. Sürüncemede kalması doğru değildir. Hakemler usulde anlaşamıyorlarsa ya baş hakem seçsinler; ya da çekilsinler. Bana göre bir taraf çekilince diğer taraf ta çekilir. Davacı yeniden hakem seçer. Yeni hakeme göre ikinci hakem oluşur. Birinci hakemin karşısında hiç bir hakem çalışmak istemezse davacı başka bir hakem seçmek zorundadır.

Bizde davalar çok az olduğu için işleyişle ilgili tecrübeler de azdır, sistem üzerinde çalışılması gerekmektedir.

Saygılarımla.

H.Kayahan 

Düşünmek güzeldir ve gereklidir. Bir ihtiyaç belirmelidir ki, insan ona çözüm düşünsün. Sanırım Şafiiler olmayan olaylara fetva vermezlermiş...

Hakemin de bir ehli olması gerekir. Onu tezkiye eden, hangi konularda hakemlik yapabileceğini belgeleyen, gerekli hallerde hakemlik ehliyetini iptal eden, hakemleşme/yargı usulünü ve istihkak edecekleri ücreti ve tahsil yöntemini belirleyen, vb. konularda kurallar oluşturan bir ehle ihtiyaç vardır. Bu bizde akile şeklindedir. Hiç bir hizmet bedelsiz olmaz. Elbette müstehak olan feragat edebilir ama aslolan emeğin karşılığında bir getiri elde etmektir.

Örnek olayda her iki site yazarı olan ve biri de yönetici olan iki kişi vardır. Bunların nizası sitenin içindeki yazışmalar üzerinedir. Bana göre taraflardan birinin yazıları başka bir sitede yazılsaydı, onun hakemi o siteden olabilirdi. Bu olayda ikisinin de buradan olması doğrudur. Site tüzel kişiliğini dava edecekseniz o zaman davalının hakemi belki dışarıdan olabilir ve uluslararası hukuktaki gibi hangi tarafın hukukuna göre davanın görüleceği öncelikle belirlenir. Bu konuda ortakbir karar yoksa davacı, davalının hukukuna tabi olur, vs.

Davaların uzaması hoş değildir, sizin davanızda henüz süreç bile başlamamış görünmektedir.

Cengiz beyin "ihsas-ı rey" beyanı da bir mani teşkil etmese gerektir. Zira hakem; davacının hem hakimi hem de avukatı mesabesindedir. Davacınınki de öyledir. Taraf oldu, hakemliği geçersizdir; redd-i hakem talep ediyorum, itirazı bana göre doğru değildir. O zaman hakemler kendi aralarında anlaşamamış olurlar, ya baş hakem seçerler ya da davadan feragat eder ve ücret istihkak etmezler. Ücret alabilmek için her hakem davayı bitirmeye çalışır.

Yeni hakemle de karar çıkmazsa, davalı üçüncüyü atar; onunla da olmazsa müddei hakemini değiştirir. Hakemlerin ehliyetlerinin düşürülmesi ancak yine hakem kararı ve akilenin kararı ilan etmesiyle olur.

Saygılarımla.

H.Kayahan

Akevler hakemlik sözleşmesinde mealen; "hakemler aralarında uzlaşamadıklarında, bir baş hakem de seçmezlerse o davada her ikisinin de hakemliği düşer" denmiştir.

Bir kamu görevi görmek, sonunda da ücret istihkak etmek için hakemler uzlaşmaya çalışmalıdırlar. İkisinin birden güvenecekleri bir hakemde de anlaşamıyorlarsa davadan çekilmeleri normaldir, diye düşünüyorum. Bizdeki hakemlerin geçim kaynakları hakemlik olmadığı ve esasen ek bir getiriye de ihtiyaçları bulunmadığı için, davalara sadece hatır/Allah rızası için baktıklarından olayı öncelikleri arasına almamaktadırlar. Her müessese kendi dinamikleri ile çalışır, dostlar alışverişte görsün mantığıyla çalışmaz.

Birisinin, mesela site yöneticisinin "Akevler hakem sözleşmesini" sitede uygun bir yerde yayınlamasını rica ediyorum. Bende dijital kaydı yoktur, olsa yayınlayacaktım. Tekyol dergilerinde bile vardı, sanırım.

Saygılarımla.

H.Kayahan

Hizmetler ücretli olur. Topluluğun büyümesi ile birlikte hakemlik olayların da artacağı aşikardır. Bir kişinin sürekli hakem olarak seçildiğini düşündüğümüzde, kendi işini yapamaz hale geleceği açıktır.

Her dava bir celsede bitmez. İnceleme ihtiyacı, şahitlerin dinlenmesi, iddialara cevapların hazırlanması, vb. hallerle davalar önemli bir süreç ister. Tek celsede biten dava istisnalardan olsa gerektir. Dolayısıyla bu kadar meşguliyet bir ücreti gerektirir. Hakem almayabilir ama kamu işleri düzenlenirken bütçesi de düzenlenmelidir.

Buradan anlaşılan bir şey daha vardır: Yeteri kadar büyük bir hacme ulaşamazsanız bazı müesseseler oluşmaz veya kusurlu çalışır. Sanırım yargı için bu büyüklük "bucak/nahiye/kabile" ölçeğinde; yani 3000 ile 10000 kişi arasındadır. Yargı burada oluşur. Daha alt birimlerde kurumsal değil, ilkel olarak teşekkül edebilir. Hakemler aleyhine açılacak davalar da "il/vilayet/şaab" seviyesinde olacaktır. Devlet seviyesindeki hakemler de ...? (Cengiz beye tevcih ettim.)

Elbette geçiş aşamalarında ve ruhsatlar fıkhındaki hükümler her zaman vardır ama asli değil, geçicidir. Örneğimizde görüldüğü gibi makinenin dişlileri kusursuz olarak çalışmamaktadır. Makine uzun zamandır çalışmamış, biraz yağlamak lazım... Bakımdan sonra yine de çalışmazsa arıza tespiti yaparız, onarılmaz ise yeni makine tasarlarız.

Bu yeteri kadar büyük olma Adil Düzende öngördüğümüz her müessese için de geçerlidir. O fonksiyonların da gerçekleşmesi için onlara ait büyüklüklere ulaşması gerekir. Bir kaç kişilik mevduatla bankanın çalışmaması gibi...

Saygılarımla.

H.Kayahan