Adil Düzen İlmihali çalışmasını Sinan Eskicioğlu başlatmıştı ve her Cuma günü bir yazı ile gelişmeleri anlatacağını haber vermişti. Cuma yazısından özetle; devam ediyoruz…
“İlmihal ismiyle ele alınan eserler, kendini Müslüman olarak kabul eden vatandaşlarımızın ibadetlerini ifa etmelerinde onlara kolaylıklar sağlayan özetlenmiş eserlerdir. Bu eserler İslam’ın ilk dönemlerinde yoktu. Zaman içerisinde Müslümanların ilimden, öğrenmeden uzaklaşmalarıyla bu tür eserlere ihtiyaç duyulmaya başlandı. (…) İlmihaller değişen zamanla çok da bütünlük arz etmezler. Çünkü tarım toplumunda gelen, yaşanan İslam daha sonraki zamanlarda da tarım toplumunda yaşanmaya devam etmiştir.
Adil Düzen İlmihali’nin farklılığı, tarım toplumu sonrası sanayi toplumu ve sonrasında oluşan bilgi ve internet toplumuna hitap ediyor olmasıdır.
Hz. Peygamberin vefatı sonrası dört halife döneminde Müslümanların ilmihallere ihtiyaçları yoktu. Sonraki dönemlerde başlayan ilimden kopuş da takriben X. yy’a tekabül eder ve böylece ilmihal geleneği X. yy’dan itibaren oluşmaya başladı diyebiliriz. Osmanlı Dönemi’nde ilk ilmihaller XV. yy’dan itibaren oluşmaya başlamıştır. İlmihal dendiğinde çok çeşitli ilmihallerden bahsedilir. Ömer Nasuhi Bilmen’in Büyük İslam İlmihali hemen hemen herkesin evinde bulunan bir ilmihaldir... (TDV İslam Ansiklopedisi’nde geniş bilgi var.)
Mızraklı İhmihal’in konuları:1. Namaz, 2. Oruç, 3. Gusül, 4. Teyemmüm, 5. İstinca Ve İstibra Ve İstinka, 6. Abdest, 7. Namazların Şartları, 8. Yoksulluğun Sebepleri, 9. 54 Farz, 10. İslâm’ın Binası Beştir, 11. Cenaze Namazı, 12. Ehli Sünnet Olanların On Alâmeti, 13. Ahkâmı Şerriye Sekizdir, 14. Sıfatı İmân Altıdır, 15. İmânın Bizde Bakî Kalıp Çıkmamasının Şartı Ve Sebebi, 16. İmân Ve İslâm, 17. Şer’î Deliller Din Mezhep, 18. Dört Cevher, 19. Peygamberimizin 20 Vasfı, 20. Tafsili İmân, 21. Misvak Tutunmanın Onbeş Faidesi Vardır, 22. Yemekten Önce Ve Sonra Elleri Yıkamak, 23. Yemeğin Farz, Sünnet, Mekruh Ve Haramı, 24. Sıcak Yemeğin Zararı Ve Az Yemenin Faidesi, 25. İlim mi efdaldır, 26. Şehadet Okumanın Faidesi, 27. Güzel Ahlâk Hakkında, 28. Büyük Günahlardan Bazıları, 29. Küfür Bahsi, 30. Hayız Ve Nifas, 31. Müminin Hayırlısı, 32. Evlilik ve Karı-Koca,33. Ölüm.
Diyanet’in İslam İlmihali de bu tür eserler arasında yerini almaktadır. Birinci cilt ‘İslam ve İbadetler’, ikinci cilt de ‘İslam ve Toplum’ konularını ele almaktadır. İslam ve İbadetler konulu birinci ciltte şu konular ele alınmıştır: İslam Dini, itikadi ve fıkhi mezhepler, Tasavvuf, Akaid (İman esasları), Fıkıh, Temizlik, Namaz, Oruç, Zekât, Hac ve Umre. İkinci cilt konuları: Kurban, Kefaretler, Adak ve Yeminler, Haramlar-Helaller, Aile hayatı, Siyasal hayat, Çalışma hayatı, Hukuki ve ticari hayat, Sosyal hayat, İslam ahlakı. Her ne kadar geniş konu yelpazesine sahip olsa da, Diyanet’in ilmihali de diğer ilmihaller gibi şu özelliklere sahiptir. 1) Dini bilgiler ve ibadetlerle ilgili Mutlak Varlık olan Rabbe en iyi şekilde kul olmanın gerekliliği, cennet-cehennem mükâfatı ve korkusu ve öbür dünya endeksli bir din anlayışı mevcuttur. 2) Son gelişmelerle İslam’ın bu konuları nasıl ele aldığı ve yaşanan hayat içinde daha dindar, daha ibadetvari nasıl yaşanabilir olunacağını sunmak isterler.
Adil Düzen İlmihali, bu ve benzeri ilmihallerden farklı özelliklere sahiptir.1) Öbür dünya endeksli din (İslam) anlayışı yerine, bu dünya endeksli din anlayışı ile İslam’a bakar. 2) Daha Müslüman, daha dindar ve daha ibadetvari bir hayat yerine, İslam’ın sistem olarak yaşanması yolunda Müslümanların neler yapmaları gerektiğini ve bu yolda giderken de ‘kendi içtihatlarıyla’ kendi İslam anlayışlarını oluşturmalarını hedefler. 3) Mutlak Varlık olan Rabbin ihtiyacı varmış gibi ele alınan ibadetler mantığı yerine, esasında dünyada-hayatta yaşayan insanların ihtiyacı olan İslam’a inanılır ve buna göre İslam anlaşılmaya çalışılır. 4) İslam’ı ve mutlak yaratıcı Rabb’i savunma mantığıyla değil, Hz. Peygamberin dedesi Abdülmüttalib’in düşünce tarzıyla, ‘İslam’ı ve Kuran’ı koruyacak olan Rabbin ta kendisidir, bizim için Kuran’ı anlamak ve yaşamaya çalışmak önemlidir’ mantığı ile hareket edilir.”
Ne demiştik? ‘Adil Düzen İlmihali’ hayırlısıyla yazılır inşallah…