Enerji kaynaklarından kömür gibi yer altında depolanmış veya atom enerjisinde kullanılan hammadde madenler kısmına girer. Çıkarılanın 1/5’i devlete aittir. 4/5’i çıkarana aittir. İl veya bucak buradan pay almaz, ülke pay alır.

Adil Düzende vergi, üretim safhasının bir yerinde alınır. Madenden çıkarılırken alınabilir ya da kullanma safhalarından sadece birinde vergi alınır. Bu da malın hareketinin serbestisini sağlar. Vergi alınma safhası kredinin verildiği safhadır. Bu safhayı ülke belirler. Krediyi alan başkalarına hammadde siparişi veriyor. Elektriği veya petrolü kullanarak üretilen mallar konsinye olarak satar. Böylece krediyi sipariş verilenler de almış oluyor.

Enerjinin kaynağı ağaçlarsa tarım sistemi uygulanır. Üretim aşamasında 1/10’u alınır. Burada vergi il tarafından alınır.

Barajların işletmecisi elektrikten, sudan pay alır. Barajın bakımını ve çalışmasını sağlar. İsteyenler baraj yapabilir. Ortaklık içinde yapılır. Hisse senetleri ile yapılır. Tüm binalar, yapılar, tesisler ortaklıktır. Kiralayan yani işletmeci başka birisi olur. Üretimden tesis sahibi payını alır.

Bazı malların ticareti yapılamaz. Elektrik enerjisi, su, ilaç, silah gibi malların üreticileri serbesttir. Ancak belli bir vakfa satmak zorundadırlar. Bunların serbest rekabeti yoktur. Fiyatı vakıf belirler. Vakfın standart bir fiyatı vardır. Fiyatı artırma ve azaltmayı arz-talebe göre yapar. Vakfın alacağı kilowat başına sabittir. Bu nedenle çok satmak ister. Bunu da ancak arz-talebe göre belirlerse yapabilir. Örneğin üreticiden 70 Kuruşa aldığını tüketiciye 80 Kuruşa satar, 175 kuruşa aldığını 165 Kuruşa satar. Böylece her kilowatta aynı karı yapacağı için çok üretim yapılması ve miktarca çok satmayı ve ucuz satmayı ister.

Vakıf elektriği mal üreticilere satarken üründen pay alarak yapar. Bu durumda da arada elde ettiği kâr aynıdır, sabittir. Böylece üretimin çok olması istenir. Vergi burada elektrik parası olarak tahsil edilmiş olur.

Bunlara ilaveten Seminer-1’e bakılabilir.

Katılanlar

Süleyman Karagülle

Lütfi Hocaoğlu

Tayibet Erzen

Meryem Özket

Leyla Okta

Nusret Karaca