Qyl Kökü ve Anlamı
Qyl kökü (قيل ) Kuran’da 2 kez geçmektedir.
Birincisi Araf suresi 4. Ayet:
وَكَمْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا فَجَاءَهَا بَأْسُنَا بَيَاتًا أَوْ هُمْ قَائِلُونَ (4)
“Biz nice kentleri yok etmişizdir; geceleyin veya gündüz uykularında iken baskınımıza uğramışlardır”.
Şeklinde çevrilmektedir.
İkincisi Furkan suresi 24. Ayet:
أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا (24)
“O gün, cennet ehlinin kalacakları yer daha hayırlı, dinlenecekleri yer çok daha güzeldir”.
Şeklinde çevrilmektedir.
Semitik dilde qwl kökü açıklamak, anlatmak, söylemek anlamındadır. Yine semitik dilde qala soyunmak, bir şeyin örtüsünü çıkarmak, açıkta olmak demektir. Qualla ise alçak yer, vadi demektir. Akad’ca da ise qablu orta, ortada olmak, ortalıkta bulunmak, meydanda olmak anlamındadır.
Oysa qyl kökünün kök anlamı eski kaynaklardan araştırıldığında, bu kökün en temek anlamının açıkta olmak, örtülü olmamak, çıplaklaşmak, soyunmak, çıkarmak, açık etmek, iptal etmek, serbest bırakmak anlamında olduğu anlaşılmaktadır. Sonraları ise Araplar gündüzün ortasında, öğle sıcağında çıplak veya örtüsüz uyuduklarından “öğle uykusu” anlamı türetilmiş gibi gözükmektedir.
Bu nedenle ayetlerin mealinin aşağıdaki gibi olması gerektiğini düşünüyorum.
Araf suresi 4. Ayet:
“Biz nice kentleri yok etmişizdir; binalarda veya açık alanlarda iken baskınımıza uğramışlardır”.
Furkan 24. Ayet:
“O gün, cennet ehlinin kalacakları yer daha hayırlı, açık alan yeri çok daha güzeldir”.
Doğrusunu Allah bilir.