SOSYAL KURUMLARIN KRONOLOJİSİ ÜZERİNE BÎR YAKLAŞIM *
İKTİSADÎ AŞAMALAR
M.Ö. 60.000 İnsanın başlangıcı,
Meyva toplayarak yaşıyor,
Taş ve sopa kullanıyor,
Kendisini savunma durumunda bulunuyor.
M.Ö. 30.000 Yeryüzüne yayılıyor,
Avlanarak yaşamaya başlıyor,
Taş ve sopadan araç yapıyor,
Saldırıya geçiyor.
M.Ö. 15.000 Yer yüzünü bölüşüyor,
Hayvan sütü içiyor,
Hayvan gücünden yararlanıyor,
Üretici olmaya başlıyor.
M.Ö.7.500 Toprağa yerleşiyor,taşınmaz mülkiyeti doğuyor, Tahıl…….üretimine……..geçiyor,
Toprağı sürmeyi ve sulamayı başarıyor,
Yer yüzünü imar ediyor,
M.Ö. 3.500
Mübadele başlıyor,
Madenî para kullanmaya başlıyor,
İş bölümü gelişiyor,
Borçlanma- Kredi Kurumu doğuyor.
M.S. 500 Aracı mübadelesi başlıyor,
Uluslararası yollar oluşuyor,
Altın para doğuyor,
Büyük şehirler kuruluyor.
M.S. 1.500 İşçilik dönemi başlıyor,
Kapitalizm doğuyor,
Sanayi İnkılâbı meydana geliyor,
Kağıt para bulunuyor.
M.S. 2.000 Ortaklık dönemi oluşuyor,
Kredi hukuku oluşuyor,
Genel hizmet sektörü oluşuyor,
Mal senedi doğuyor.
SİYASÎ AŞAMALAR
M.Ö. 60.000 Familya - aile hayatı başlıyor,
Ailede ortak üretim var,
Cezanın temeli sürgün,
Sabah toplantıları yapılıyor.
M.Ö. 30.000 Grup - aşiret hayatı kuruluyor,
Aile ve aşirette iş bölümü başlıyor,
Cezada kan davası uygulanıyor,
Akşam toplantıları yapılıyor.
M.Ö. 15.000 Klan - kabile hayatı başlıyor,
Yönetici sınıf doğuyor,
Nöbetleşme, bir tür askerlik başlıyor,
Öğle toplantıları da yapılıyor.
M.Ö. 7.500 Kasaba - site dönemi başlıyor,
Site - göçebe ayırımı yapılıyor,
Kölelik kurum olarak doğuyor,
Köyler kuruluyor.
M.Ö. 3500 Siteler yaygınlaşıyor,
Yerleşik uygarlık başlıyor,
Yazı kullanılmaya başlıyor,
Siteler surlarla çevriliyor.
M.Ö. 2.000 Siteler birliği ile devlet oluşuyor,
Dinî Yönetim rasyonel hale getiriliyor,
Kölelik kurumu yaygınlaşıyor,
Tarih dönemleri başlıyor.
M.Ö. 1500 Mezopotomya uygarlığı zirvede, Mısır doğuyor,
İbranî uygarlığı doğuyor,
Krallıklar başlıyor,
Kanunlar çıkarılıyor.
M.Ö. 1.000 Mezopotamya uygarlığı çöküyor,
İbranî uygarlığı duraklama dönemine giriyor,
Mısır uygarlığı çöküyor Greko-Romen başlıyor,
Yunan demokrasisi oluşuyor.
Ticarî koloniler kuruluyor.
M.Ö. 500 İbranî uygarlığı çökmeye başlıyor,
Mısır uygarlığı çöküyor Greko-Romen başlıyor,
Yunan demokrasisi oluşuyor, ?
Ticarî koloniler kuruluyor.
MİLAT 000 İbranî uygarlığı çöküyor,
Hıristiyanlık doğuyor,
Greko Romen uygarlığı zirvede,
İmparatorluklar oluşuyor
M.S. 500 İslâm Uygarlığı doğuyor
Hıristiyanlık resmî din haline geliyor,
Din savaşları başlıyor,
Dinî devlet terk ediliyor.
M.S. 1.000 İslâm uygarlığı duraklama dönemine giriyor,
Doğu Roma - Bizans uygarlığı zirvede,
Din adına ideolojik savaşlar başlıyor,
Yer yüzüne monoteizm egemen oluyor.
M.S. 1.500 İslâm uygarlığı zirvede,
Bizansın sonu, Batı uygarlığı doğuyor,
Bürokrasi doğuyor,
Sömürgecilik oluşuyor.
M.S. 2.000 Batı uygarlığı zirvede,
Yeni hakka dayalı bir uygarlık başlıyor.
Ortak pazarlar kuruluyor.
Sosyal dayanışma ortaklıkları oluşuyor.
DİNÎ AŞAMALAR
M.Ö. 60.000 Topluluklara din tamamen egemen,
İnsanlarda Tanrı ve ölüm sonrası hayata inanç var,
Topluluk başkanları aynı zamanda din adamı,
Günlük ayinler başlıyor.
M.Ö. 30.000 Farklı diller ve tanrı isimleri oluşuyor,
Politeizm doğuyor,
Siyasî güç de dinî güce ortak olmaya başlıyor,
Kabile ve kavim dinleri başlıyor.
M.Ö. 2.000 İlim dinden ayrılıyor,
İlim dinler arasında hakem olmaya başlıyor,
Monoteizm yaygınlaşmaya başlıyor,
Semavî din - İbrahim dini doğuyor.
M.Ö. 1.500 Siyaset dinden ayrılıyor,
Tevrat toplumsal sözleşmeyi oluşturuyor,
Şeriat - hukuk düzeni ortaya çıkıyor,
Semavî din bir kavme uygulanıyor.
M.Ö. 1.000 Ekonomi dinden ayrılıyor,
Uluslararası hukuk doğuyor,
Sosyal devlet oluşuyor,
Semavî din dünyaya duyuruluyor.
MİLAT 000 Semavî din beşerî ahlâkı getiriyor,
Din düzenden ayrılıyor,
Dinde zorlama kaldırılıyor,
Bütün beşeriyete hitap ediliyor.
M.S. 500 Tek metin Kur'an getiriliyor,
Peygamberlik sona eriyor,
İcma ve içtihat kurumlarıdoğuyor,
Dinler arasında uzlaşma sağlanıyor,
Din adamları dışında dengeli devletler kuruluyor.
M.S. 1.500 Dinsiz bir uygarlık oluşturuluyor,
Din düzen dışı bırakılıyor,
Dinî ahlâk ferdî ahlâka indirgeniyor,
Din vicdanlarla sınırlı hale getiriliyor.
M.S. 2.000 Din ahlâkî din olacak, ilmî, meslekî ve siyasî
kurumlarla denge içinde yaşayacak,
Bütün dinler toplum içinde gruplaşarak dinî
dayanışma ortaklıkları kurulacak,
Ahlakî, meclis devlet içinde denetleme görevi yüklenecek,
Ahlâkî ehliyeti ve teminatı dinî kuruluşlar verecek.
İLMÎ AŞAMALAR
M.Ö. 60.000 İnsanın bilgi birikimi yok
ancak düşünce gücüne sahip,
Görenek yoluyla öğreniyor,
Toplu ibadetler tüm eğitimi sağlıyor,
Konuşma dili oluşuyor, mantık dili bilinmiyor,
M.Ö. 30.000 İnsanlar tedrisata başlıyorlar.
Resimden yararlanıyorlar,
benzetmeyi öğreniyorlar,
Tanımlar ve kurallar oluşmaya başlıyor,
İlmî derecelenmenin temelleri atılıyor.
M.Ö. 2.000
İnsanlar tartışmaya başlıyorlar,
Ekoller oluşuyor ve ilim doğuyor,
Yazılı metinler ortaya çıkıyor,
Tümden gelim yöntemi oluşuyor.
M.S. 500
Tümevarım yöntemi geliştiriliyor,
İnsanlar denemeye başlıyorlar,
İlim felsefeden ayrılıyor,
İlimler dallanıyor ve birlik bozuluyor.
MS. 2.000
Bütün ilimlerin analog olduğu ortaya çıkacak,
Ortak bir ilim dili oluşturulacak.
Bütün ilimlerde aynı kelimeler kullanılacak,farklı ama benzer şeyler anlaşılacak,
İlim teminatlı olacak ve dayanışma ortaklıkları kurulacak,
İlmî sınıflaşma dışında düzende bir sınıflaşma olmayacak, İlim uygarlığa yön verecek.
Dinler ilmin kesin sonuçlarına dayanacak.
UYGARLIKLAR TARİHİ
M.Ö. 60.000 İnsanın başlangıcı,
Meyva toplayarak yaşıyor,
Taş ve sopa kullanıyor.
Kendisini savunma durumunda bulunuyor.
Familya - aile hayatı başlıyor,
Ailede ortak üretim var.
Cezanın temeli sürgün.
Sabah toplantıları yapılıyor.
Topluluklara din tamamen egemen,
İnsanlarda Tanrı ve ölüm sonrası hayata inanç var,
Topluluk başkanları aynı zamanda din adamı,
Günlük ayinler başlıyor.
İnsanın bilgi birikimi yok
ancak düşünce gücüne sahip,
Görenek yoluyla öğreniyor,
Toplu ibaretler tüm eğitimi sağlıyor,
Konuşma dili oluşuyor, mantık dili bilinmiyor,
M.Ö. 30.000 Yer yüzüne yayılıyor,
Avlanarak yaşamaya başlıyor,
Taş ve sopadan araç yapıyor,
Saldırıya geçiyor.
Grup - aşiret hayatı kuruluyor,
Aile ve aşirette iş bölümü başlıyor.
Cezada kan davası uygulanıyor,
Akşam toplantıları yapılıyor.
Farklı diller ve tanrı isimleri oluşuyor,
Politeizm doğuyor,
Siyasî güç de dinî güce ortak olmaya başlıyor,
Kabile ve kavim dinleri başlıyor.
İnsanlar tedrisata başlıyorlar,
Resimden yararlanıyorlar,benzetmeyi öğreniyorlar.
Tanımlar ve kurallar oluşmaya başlıyor,
ilmî derecelenmenin temelleri atılıyor.
M.Ö. 15.000 Yer yüzünü bölüşüyor,
Hayvan sütü içiyor,
Hayvan gücünden yararlanıyor,
Üretici olmaya başlıyor.
Klan - kabile hayatı başlıyor,
Yönetici sınıf doğuyor,
Nöbetleşme, bir tür askerlik başlıyor,
Öğle toplantıları da yapılıyor.
M.Ö. 7.500 Toprağa yerleşiyor, taşınmaz mülkiyeti doğuyor,
Tahıl üretimine geçiyor,
Toprağı sürmeyi ve sulamayı başarıyor,
Yer yüzünü imar ediyor,
Kasaba - site dönemi başlıyor,
Site - göçebe ayırımı yapılıyor,
Kölelik kurum olarak doğuyor,
Köyler kuruluyor.
M.Ö. 3.500 Mübadele başlıyor,
Madenî para kullanmaya başlıyor,
İş bolümü gelişiyor,
Borçlanma- Kredi Kurumu doğuyor.
Siteler yaygınlaşıyor,
Yerleşik uygarlık başlıyor.
Yazı kullanılmaya başlıyor.
Siteler surlarla çevriliyor.
M.Ö. 1.000 Ekonomi dinden ayrılıyor,
Uluslararası hukuk doğuyor,
Sosyal devlet oluşuyor,
Semavî din dünyaya duyuruluyor.
Siyaset dinden ayrılıyor,
Tevrat toplumsal sözleşmeyi oluşturuyor,
Şeriat - hukuk düzeni ortaya çıkıyor,
Semavî din bir kavme uygulanıyor.
M.Ö. 500 ibranî uygarlığı çökmeye başlıyor,
Mısır uygarlığı çöküyor Greko-Romen başlıyor,
Yunan demokrasisi oluşuyor,
Ticarî koloniler kuruluyor.
MİLAT –OOO- İbranî uygarlığı çöküyor,
Hıristiyanlık doğuyor,
Greko Romen uygarlığı zirvede, imparatorluklar oluşuyor.
Semavî din beşerî ahlâkı getiriyor, Din düzenden ayrılıyor,
Dinde zorlama kaldırılıyor, Bütün beşeriyete hitap ediliyor.
M.S. 500 Aracı mübadelesi başlıyor,
Uluslararası yollar oluşuyor,
Altın para doğuyor,
Büyük şehirler kuruluyor.
İslâm Uygarlığı doğuyor
Hıristiyanlık resmî din haline geliyor,
Din savaşları başlıyor, Dinî devlet terk ediliyor.
Tek metin Kur'an getiriliyor,
Peygamberlik sona eriyor,
İcma ve içtihat kurumları doğuyor,
Dinler arasında uzlaşma sağlanıyor,
Din adamları dışında dengeli devletler kuruluyor.
Tümevarım yöntemi geliştiriliyor,
insanlar denemeye başlıyorlar,
ilim felsefeden ayrılıyor,
ilimler dallanıyor ve birlik bozuluyor.
M.S. 1.000
İslâm uygarlığı duraklama dönemine giriyor,
Doğu Roma - Bizans uygarlığı zirvede,
Din adına ideolojik savaşlar başlıyor,
Yer yüzüne monoteizm egemen oluyor.
M.S. 1.500 İşçilik dönemi başlıyor,
Kapitalizm doğuyor,
Sanayi İnkılâbı meydana geliyor,
Kağıt para bulunuyor.
İslâm uygarlığı zirvede,
Bizansın sonu, Batı uygarlığı doğuyor,
Bürokrasi doğuyor,
Sömürgecilik oluşuyor.
Dinsiz bir uygarlık oluşturuluyor,
Din düzen dışı bırakılıyor,
Dinî ahlâk ferdî ahlâka indirgeniyor,
Din vicdanlarla sınırlı hale getiriliyor
M.S. 2.000 Ortaklık dönemi oluşuyor,
Kredi hukuku oluşuyor,
Genel hizmet sektörü oluşuyor,
Mal senedi doğuyor.
Batı uygarlığı zirvede,
Yeni hakka dayalı bir uygarlık başlıyor,
Ortak pazarlar kuruluyor.
Sosyal dayanışma ortaklıkları oluşuyor.
-Din ahlâkî din olacak, ilmî, meslekî
ve siyasî kurumlarla denge içinde yaşayacak,
-Bütün dinler toplum içinde gruplaşarak
dinî dayanışma ortaklıktan kurulacak,
-Ahlakî meclis devlet içinde
denetleme görevi yüklenecek,
-Ahlâkî ehliyeti ve teminatı
dinî kuruluşlar verecek.
-Bütün ilimlerin analog olduğu ortaya çıkacak.
Ortak bir ilim dili oluşturulacak.
-Bütün ilimlere aynı kelimeler kullanılacak,
farklı ama benzer şeyler anlaşılacak,
-İlim teminatlı olacak ve dayanışma
ortaklıkları kurulacak,
-İlmî sınıflaşma dışında düzende
bir sınıflaşma olmayacak.
-İlim uygarlığa yön verecek.
Dinler ilmin kesin sonuçlarına dayanacak.
* insanın başlangıcı konusunda 30.000 yıl ile 100.000 yıl arasında farklı tarihler ileri sürülmektedir. Bütün bu tarihler tahminlere dayanmakta olup şu anki bilgiler kesin bir başlangıcın verilmesine yeterli değildir. Kronolojide tarihsel adımlar en az 500 yıl olarak gösterilmiştir..
** Uygarlığı iktisadî, siyasî, dinîve ilmî sosyal kuramların belirlediği var sayılarak böyle bir ortak tarihleme cihetine gidilmiştir.