02.10.2020

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamalarını dikkatle dinledim.

Hasta sayısı vaka sayısı meselesine dair

Bakan Fahrettin Koca...

Semptom göstermeyenlerin hasta sayılmayacağını, bu nedenle 28 Temmuz’dan beri günlük veri tablosunda yer almadıklarını söylüyor.

*

Semptom göstermeyenleri “hasta” saymamak mümkün.

Çünkü semptom göstermeyenler hem sağlık sistemimize yük olmuyorlar, hem de gerçekten “hasta” özelliği taşımıyorlar.

Buraya kadar sorun yok.

*

Sorun şurada:

Semptom göstermeyenler, yani hasta sayılmayanlar, hastalığı bulaştırıyorlar. Bulaştırma özellikleri söz konusu...

Verilerde yer almalarının, sayılarının bilinmesinin bu açıdan önemi var.

*

Günlük veri tablosunda “semptomlu hasta” bölümü olsun.

Hatta bu veriye özel önem de verilsin.

Ama aynı tabloda “semptomsuz vaka” bölümü de olsun.

*

Böyle bir yaklaşım, tüm tartışmaları bitirir diye düşünüyorum.

*

Türkiye’de sağlık sisteminin gücü, salgını karşılamaya fazlasıyla yetmişken... Ta en baştan beri güvenilir veriler söz konusuyken... Filyasyon uygulamasıyla son günlerdeki artış kontrol altına alınmışken...

Semptom göstermeyen vakaların sayısal verisinin ortaya konmaması, Türkiye’nin salgına karşı sergilediği başarısını gölgeleyebilir.

Yazının tamamı için tıklayın

Yorum:

Salgın hesapları

28 senelik hekimlik hayatımda duymadığımı duydum. Bir bulaşıcı hastalıkta vaka sayısı ile hasta sayısı farklıymış. Kim düşündüyse ona teşekkürler, ürettiği bu yeni terminoloji için (!).

Eğer pozitif test sayısı günde gerçekten 1.500 olsaydı ve yaklaşık olarak artmadan gitseydi (şu andaki açıklanan rakamlardaki gibi) salgının bitmesi için gereken süreyi hesaplayalım. Halkın üçte ikisinin hastalığı geçirmesi gerektiğinden;

83 Milyon x (2/3) / 1.500 = 36.888 gün = 101 yıl.

Zaten bakanlığın açıkladığı sayı pozitif testli hasta sayısı olsaydı salgın aynı hızda devam ederse 101 yılda sona erecek demektir.

Gerçek pozitif testli hasta sayısı günlük 30.000 olursa ve bu sayı artmadan devam ederse;

83 Milyon x (2/3) / 30.000= 1.844 gün = 5 yıl.

Görüldüğü gibi bu sayı bile yetmez. O zaman pozitif sayılı hastanın her geçen gün artması gerekir.

Salgının iki yılda bitmesi için artış doğrusal olursa ki aslında olmaz, bu durumda;

2 yıl =730 gün

83 Milyon x (2/3) / 730 = 75.000 pozitif test/gün

Bu değer 1. yılın sonundaki değer olmalıdır.

0. yılın başındaki değer 0’dır. 2. yılın sonundaki değer 150.000’dir.

Eğer hiç korunma olmasaydı grafik doğrusal değil eksponansiyel bir eğri olacaktı, sonuna doğru da logaritmik bir eğri olacaktı. Korunma, sokağa çıkma tedbirleri nedeniyle bu grafik doğrusal ile eksponansiyel ve logaritmik arasında değişen çizgiler çizecektir.

Şu anda salgının 8. ayındayız. Buna göre pozitif testli hasta saylarının eğer salgın iki senede bitecekse 30.000 civarında olması beklenebilir. Eğer böyleyse başarılı aşı çalışmaları da olmazsa yaklaşık olarak 2 yıl içinde salgın sona erecektir.

Ancak elimizde pozitif hasta sayılarının gün be gün verileri olmadığı için hesaplama yapamıyoruz. Elimizde gerçek veriler olursa Matlab programı ile salgının gidişatı hakkında çok daha doğru tahminler yapabilirdik ama ülkemizin çıkarları (!) buna izin vermiyor maalesef.