Ekonomi-4; “25 Genel Hizmet” ve “İlimler” - 3
Kaldığımız yerden devam ediyor, önceki yazıların da okunmasını tavsiye ediyorum.
1- Kendi İlmi Bağları
Kâinat, bilinen ve yapılandan oluşur.
İnsan ise bilen ve yapandır.
İnsanı konu alan ilim psikolojidir. Toplulukta yürütme erkini yüklenmiştir. Kimin ne zaman neyi yapacağını düzenler. Bunu işletmelerde yapar. Ekonomik işletmeler çıktıların girdilere göre paylaşıldığı işletmelerdir.
Kişinin kâinatla ilişkisi kimya ile olur, insanla ilişkisi teknikle olur, atomla ilişkisi, tarihle olur, dalga ile ilişkisi evrimle olur.
Dolayısıyla bu ilimler, ekonominin en yakın ilgilendiği ilimler olur.
*
2- Kendi Hizmet Bağları
İnsanlar üretmekte, ürettiklerini de dünyaya satmaktadırlar. Bunun gerçekleşmesi için bir malın bir yerden kalkıp başka yere gitmesi yani nakledilmesi gerekir.
Bu işlem serbest rekabet içinde sağlanmaktadır. Arabaların ya da nakliye araçlarını dolu gidip dolu gelmesi gerekir. Yoksa israf olur.
Bunun yapılması büyük organizasyon gerektiriyor; bu günümüzde tekel olmaktadır.
Dolayısıyla ulaşım “Genel Hizmet” içinde sağlanmaktadır.
Benzer şekilde “bakım, sözleşmeler ve kontrol, genel hizmet” içinde sağlanmaktadır.
*
3- Kimya
Ekonomi, ambarlardaki stokların dengesidir.
İnsanlar değişik maddeleri kullanırlar.
Bu maddeleri kimya ilmine göre elde ederler. Elde ettikleri maddeleri ambarlarda depolarlar. Depolarda kimya ilmine dayanarak korurlar. Sonra onu hazırda bekletirler, gerektiği zaman çekip, kullanırlar.
Bu bakımdan kimya ilmi ekonominin dayandığı ilimlerin başında gelir.
İnsanlık için gerekli maddelere bir stok seviyesi tanınır, o stok seviyesine göre kredileşme fiyatları tespit edilir ve ekonomideki arz ve talep kanunları ona göre çalışır.
*
4- Ulaşım
Depolanan malların tüm insanlığa ait mallar olabilmesi için onların gerekli yerlere ulaştırılması gerekir, bunu da ulaşım hizmetleri sağlar.
Ambara mal teslim edilirken ulaşım payı alınarak teslim edilir. Sonra malların uzak veya yakına götürülmesi için herhangi bir nakliye farkı alınmaz.
İhalelerle taşıma yaptırılır, yılsonunda eksik gelirse ertesi yıl taşıma payı arttırılır, fazla gelirse ertesi yıl için eksiltilir.
Bunlar arasındaki farklar, kamu (kooperatif/hizmetler) tarafından karşılanır. Kooperatif kredileşme içinde bono şartını kullandırır. Genelde enflasyona sebep olmaz.
*
5- Teknik
Teknik; hukuk, sanat ve dil gibi insanların ürettiği değerlerin ilmidir.
İnsanlar istedikleri usulle üretirler ama belli fonksiyonları yerine getirme durumundadırlar. Dokuma standartları beşeridir ama dokuma tekniği yereldir. Araçlar özeldir.
Kimya ilmine dayanılarak mallar üretilir. Bu malların üretilmesi de teknolojiye dayanır. Teknoloji kimyanın uygulamasıdır.
Kimya insanların maddeyi bilmesidir. Teknoloji ise bu bilgiyi kullanarak yapmadır. İnsan bilen ve yapan varlıktır. İşte onun iki uygulaması bunları birbirinden ayırır.
(Devamı var.)