Âdem
Kuran’ı Kerim’de bahsi geçen ve ilk insan olmasa da ilk halife olan “Âdem” kelimesi için genellikle sunulan anlam “esmer veya kızıl toprak” tır. Oysa benim bu konuda saptadığım çok daha farklıdır.
Aşağıda klasik lügatlerde hemze, dad, mim (ءدم ) kökünden türetilen kelimeler ve anlamları verilmiştir. Ne yazık ki İngilizcedir! Bu kökten türetilen kelimelerin ortak özelliği “birliktelik, katık veya bekleyip kalan” anlamlarındadır.
Bilindiği gibi Kureyş Arapçası Akad dilinin bir devamıdır. Çünkü Hz. İbrahim bir Akadlıdır. Akad dili ise Sümerceden sonra ortaya çıkan medeniyet dilidir. Haliyle Akadca, nihayetinde Arapça Sümerceden geçen kelimelere sahiptir. Aşağıda sizinle Sümerce ve sonrasında Akadca iki kelime paylaşıyorum.
Sümerce
adam [HABITATION] wr. a2-dam "habitation" Akk. namû
Akadca
dadmē
[Humanities → Geography]
inhabited regions ;
See also : uššābu, āšibu, ašbu, ušābu
dadmū (Litterary Babylonian)
[Humanities → Geography]
: villages , settlements , the inhabited world
Bakara Suresi 36. Ayet:
وَقُلْنَا يَاآدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ (35)
Ve dedik ki: “Ey Âdem! Sen ve eşin o cennette yerleşin ve oradan ikinizin istediği yerden bol bol yiyin, kullanın. Ve bu çok yıllık bitkiye yaklaşmayın ki ikiniz o zalimlerden olursunuz”.
Araf Suresi 20. Ayet:
وَيَاآدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلَا مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ (19)
Ve ey Âdem! Sen ve eşin o cennette yerleşin de ikiniz uygun gördüğünüz yerden beslenin. Ve ikiniz bu çok yıllık bitkiye yaklaşmayın ki o zalimlerden olursunuz.
Hülasa kelam: Hz. Âdem cennete yani bahçeye yerleşmeden önce göçebe bir hayat sürmektedir. Sonrasında ise Allah onun ve eşinin yerleşik bir düzene geçmesini istemektedir. Çünkü göçebelik durumunda dinin gerçekleşmesi mümkün değildir. Din yani toplumsal hukukun, sistemin gerçekleşmesi için yerleşik düzenin olması gerekmektedir. Sonuçta Âdem yerleşik düzene yani çiftçiliğe başlayan ilk insandır ve bu nedenle “âdem” kelimesinin anlamı ilk habitasyonu gerçekleştiren demektir. Yerleşik düzene geçmesi ile de Kabe’yi inşa etmiştir. Böylece insanlığın kültürel gelişimi Kabe’de düzenlenen yıllık toplantılar (hac) ile sağlanmıştır.
Doğrusunu Allah bilir.