Lütfi Hocaoğlu
Müzzemmil Suresi Tefsiri-7
11.08.2020
2128 Okunma, 0 Yorum

 Açıklama 8 (Gerekçe 8)

إِنَّ هَذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا

Bu bir hatırlatmadır. Kim isterse rabbine doğru bir yol edinir.

Beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci emir olan söylediklerine sabretme (اصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ), güzel bir ayrılışla ayrılış (اهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا), nemet sahibi yalanlayanları Allah’a bırakma (ذَرْنِي وَالْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ) ve onlara süre tanımanın (مَهِّلْهُمْ قَلِيلًا) gerekçelerinden biridir.

 

Burada فَ ile atfedilmiş iki cümle vardır.

Ma'tûf

Atıf
harfi

Ma'tûfun
aleyh

Cevap cümlesi

Şart cümlesi

اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا

مَنْ شَاءَ

فَ

إِنَّ هَذِهِ تَذْكِرَةٌ

 

 

1. Cümle

إِنَّ هَذِهِ تَذْكِرَةٌ

هَذِهِ ism-i işarettir. “Bu” demektir. Müennes yani dişildir. Dişil tekil gelmesi ya tek sayıda hakiki dişil bir varlığa ya tek sayıda hakiki olmayan manevi olarak dişil olan bir varlığa ya da çok sayıda gayr-i akil (şuurlu olmayan) varlığa işaret eder. Burada çok sayıda lafzi olarak dişil olan ayetlere işaret etmektedir. Yani هَذِهِ الْآيَاتِ (bu ayetler) demektir. هَذِهِ yakın ism-i işarettir. Bu nedenle ayetlerin kendisini ifade eder. Manasını ifade etseydi uzak ism-i işaret olarak تِلْكَ(o)gelirdi. Burada هَذِهِ ile işaret edilen ayetler surenin bu ayete kadar olan ayetleri olabileceği gibi 12-18. ayetlerde olabilir.

تَذْكِرَةٌ “anlatmak, anımsatmak” anlamındadır. Tef’îl bâbından mastardır. ذِكْرٌ “anmak, zikretmek” demektir. Birisini anlamak, anlatmak veya bir şeyi akletmek, aklettirmek amacıyla kaydedildiği yerden onun hakkındaki bilgileri alıp kullanmak manasındadır. Bu kaydedildiği yer kitap olabileceği gibi insanın hafızası da olabilir, başka şeyler de olabilir. Kullanma sözle olabileceği gibi yazıyla da olabilir, başka şekilde de olabilir.

إِنَّ هَذِهِ تَذْكِرَةٌ “bu bir anlatmadır” demektir. إِنَّ ile gelmiştir. Te’kîd bildirir. Muhatabın zihninde bir şüphe olunca gelir. Muhatabı kesinlikle tereddütten uzaklaştırmaktadır.

 

2. Cümle

مَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا

Şart ve cevap cümlesinden oluşur.

Cevap cümlesi

Şart cümlesi

اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا

مَنْ شَاءَ

 

Şart cümlesi

مَنْ شَاءَ

مَنْ “kim” anlamında şart edatıdır. Arkasından gelen fiili “kim yaparsa” demektir.

شَاءَ “bir durumu, bir varlığı, bir işi diledi, istedi” demektir.

مَنْ شَاءَ “kim dilerse” demektir. Ancak dilenen, istenen belirtilmemektedir. Neyi dilerse sorusunun cevabı cevap cümlesindedir.

Burada شَاءَ mazi fiildir. Şart edatlarından sonra gelen mazi fiiller geçmiş zamanı göstermezler. Geçmiş veya gelecek zaman manası şart edatındadır. Şart edatından sonra gelen mazi fiil şartın bir kere gerçekleştiğini gösterir. Muzari fiil ise şartın sürekliliğini veya tekrar tekrar gerçekleştiğini gösterir.

مَنْ شَاءَ de dilemenin bir kere gerçekleşmesi şartı sağlamaktadır. (شَاءَ mazi)

مَنْ يَشَأْ de ise dilemenin sürekliliği veya tekrarlanması şartı sağlamaktadır. (يَشَأْ muzari)

Burada mazi fiille geldiği için dileme bir kere gerçekleşince şart sağlanacak ve ardından gelen cevap cümlesi bu şartın sonucunu gösterecektir.

 

Cevap cümlesi

اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا

اتَّخِذَ“edindi” demektir. ءخذ (almak) kökünden ifti’âl bâbından mazi fiildir. Birisinin, bir şeyin bir özelliğini çaba göstererek kendine almak yani edinmek demektir.

إِلَى “-e doğru” demektir. Harf-i cerdir. Kendisinden sonra gelen isme doğru oluşu ifade eder.

رَبِّهِ “onun rabbi” demektir. Buradaki “o” مَنْ شَاءَ deki مَنْ e racidir. Yani “dileyenin rabbi” demektir.

إِلَى رَبِّهِ “rabbine doğru” demektir.

سَبِيلًا “yol” demektir. Kökü سبل dir. Bir kimseyi ya da kendisini başka bir kimseye veya bir mekâna veya bir işe, bir hedefe, bir amaca ulaştırmak manasındaki fiilden gelmiştir. Çoğulu سُبُلٌ dur. Bu “yol” cadde veya sokak anlamında değildir. Bir hedefe götüren yoldur.

اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا “rabbine doğru bir yol edindi” demektir. Şart cümlesinin cevap cümlesi olduğu için buradaki اتَّخَذَ mazi olsa da mazi manasında değildir. “Rabbine doğru bir yol edinir” anlamındadır.

 

Şart ve cevap cümlesi

مَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا

مَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا “kim dilerse rabbine doğru bir yol edinir” demektir.

Burada önemli olan “مَنْ” kullanılmasıdır. مَنْ umumilik bildirir. “Her kim” anlamındadır. Herkes için geçerlidir. Yani bu şartı gerçekleştirmek için herhangi bir ön şart, herhangi bir özelliğin olmasına gerek yoktur. Sadece dilemek yeterlidir.

Yani her isteyen rabbine yani terbiyecisine doğru giden bir yol edinebilecek demektir. Herkesin yolu farklı olacaktır. Bunu da سَبِيلًا in nekre gelmesinden anlıyoruz. السَّبِيلَ şeklinde marife gelseydi rabbe doğru giden tek bir yol olacaktır. Nekre gelerek herkes kendisi için bir yol edinecek demektir. Kimi ilim yapacak, kimi insanlara yardım edecek, kimi savaşacak, kimi eğitecektir. Herkesin yolu farklı olacaktır.

اتَّخَذَ (edinme) kullanıldığı için bu yol için bir çaba gerekmektedir. Çabayla olmalıdır.

إِلَى اللهِ (Allah’a doğru) değil de إِلَى رَبِّهِ (rabbine doğru) kullanılmasının sebebi bu yolun aynı zamanda kişinin eğitimiyle ilgili olmasındandır. Kişi bu yolda rabbi tarafından eğitilecektir.

 

Gerekçenin sonucu

Buradaki ifadeler bir hatırlatmadır, anlatmadır. Bu hatırlatmalara uyan rabbine doğru yol edinir. Sen rabbine doğru bir yol edindin. Onlardan dileyen ve bir çaba gösteren de rabbine doğru bir yol edinir. Allah terbiye olmak isteyen hiç kimseyi çevirmez. Ancak onlar rablerine doğru bir yol edinmiyorlar. İsteselerdi edineceklerdi. Onların yolu Allah’ın yolu değil. Bu nedenle söylediklerine sabret, onlardan güzel bir ayrılışla ayrıl, beni yalanlayan nemet sahipleri ile bırak, onlara süre tanı.

 

---------------------------------------

Sûrenin tefsirinin sekizinci kısmına devam edeceğiz inşallah.

 






Son Eklenen Makaleler
Reşat Nuri Erol
Seçim sonrası “Belediye-Kooperatif” iş birliği - 6
28.03.2024 233 Okunma
1 Yorum 28.03.2024 05:54
Yasin Kılar (Karar Danışmanı - Mentor)
SİNAN OĞAN KADAR OLABİLMEK
27.03.2024 112 Okunma
Reşat Nuri Erol
Seçim sonrası “Belediye-Kooperatif” iş birliği - 5
26.03.2024 282 Okunma
7 Yorum 26.03.2024 09:06
Reşat Nuri Erol
Seçim sonrası “Belediye-Kooperatif” iş birliği - 4
25.03.2024 305 Okunma
1 Yorum 25.03.2024 09:00
Reşat Nuri Erol
Seçim sonrası “Belediye-Kooperatif” iş birliği - 3
24.03.2024 330 Okunma
1 Yorum 24.03.2024 05:49
Süleyman Karagülle
BİR YETKİLİ YÜKSEK HAKİM DEDİ Kİ: 09.09.2000
23.03.2024 40 Okunma
Süleyman Karagülle
AHŞAP EV ÇALIŞMALARI 09 EYLÜL 2000
23.03.2024 18 Okunma
Süleyman Karagülle
Sana ruhtan soruyorlar 09 EYLÜL 2000
23.03.2024 34 Okunma
Süleyman Karagülle
SİSTEMATİK HATA 09 EYLÜL 2000
23.03.2024 23 Okunma
Süleyman Karagülle
ŞERİAT VE MEMUR KARARNAMESİ 02.09.2000
23.03.2024 15 Okunma
Süleyman Karagülle
Heisenberg’in meşhur “kuvantum teorisi” 02.09.2000
23.03.2024 26 Okunma
Süleyman Karagülle
DEPREMİN FIKHI 26 AĞUSTOS 2000
23.03.2024 24 Okunma
Süleyman Karagülle
Z E L Z E L E 26 ağustos 2000
23.03.2024 9 Okunma
Reşat Nuri Erol
Seçim sonrası “Belediye-Kooperatif” iş birliği - 2
23.03.2024 304 Okunma
1 Yorum 23.03.2024 10:16
Reşat Nuri Erol
Seçim sonrası “Belediye-Kooperatif” işbirliği - 1
21.03.2024 338 Okunma
7 Yorum 21.03.2024 09:35
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 29
20.03.2024 305 Okunma
Yasin Kılar (Karar Danışmanı - Mentor)
YENİDEN HATA PARTİSİ
18.03.2024 217 Okunma
Hilal Çekmen
ADİL DÜZEN AÇISINDAN KENTSEL DÖNÜŞÜMDE TEMEL İLKELER
17.03.2024 242 Okunma
Bahaeddin Sağlam
Oruç ile İlgili Beş Kavram
17.03.2024 140 Okunma
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 28
17.03.2024 300 Okunma
7 Yorum 17.03.2024 07:53
Özer Ataç
Seçim-1
16.03.2024 1540 Okunma
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 27
16.03.2024 323 Okunma
5 Yorum 16.03.2024 11:10
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 26
15.03.2024 361 Okunma
5 Yorum 15.03.2024 09:14
Süleyman Karagülle
(AHŞAP)İŞLETME HAKKINDA BİLGİ-19.08.2000
14.03.2024 29 Okunma
Süleyman Karagülle
Bir ülke hırsıza hapis cezasını vermektedir-12082000
14.03.2024 30 Okunma
Süleyman Karagülle
MEMUR KARARNAMESİ 12.08.2000
14.03.2024 19 Okunma
Süleyman Karagülle
HÜKÜMET,REKTÖR ATAMALARI..05.08.2000
14.03.2024 17 Okunma
Süleyman Karagülle
İNSANIN GÖREVİ 05.08.2000
14.03.2024 19 Okunma
Süleyman Karagülle
EKONOMİDE ZELZELE 22.07.2000
14.03.2024 21 Okunma
Süleyman Karagülle
REKTÖRLERİN ATANMASI 22.07.2000
14.03.2024 13 Okunma
Süleyman Karagülle
312 inci MADDE 22.07.2000
14.03.2024 15 Okunma
Süleyman Karagülle
BANDIRMA HATTI 22.07.2000
14.03.2024 41 Okunma
Süleyman Karagülle
F İ Z İ K 29.07.2000
14.03.2024 32 Okunma
Süleyman Karagülle
İSLÂM VE DEMOKRASİ 29.07.2000
14.03.2024 20 Okunma
Süleyman Karagülle
REKTÖRLERİN SEÇİMİ 22.07.2000
14.03.2024 16 Okunma
Süleyman Karagülle
ABANT TOPLANTISI 22.07.2000
14.03.2024 24 Okunma
Süleyman Karagülle
HAK VE KUVVET MEDENİYETLERİ 22.07.2000
14.03.2024 16 Okunma
Süleyman Karagülle
DAYANIŞMA SİSTEMİ 01.07.2000
14.03.2024 21 Okunma
Süleyman Karagülle
“HERKESE İŞ - HERKESE AŞ” 24.06.2000
14.03.2024 23 Okunma
Süleyman Karagülle
KİTLERİN ÖZELLEŞTİRİLMESİ 17.06.2000
14.03.2024 23 Okunma
Süleyman Karagülle
KUR’ÂN VE MANTIK İLE MATEMATİK 17.04.1999
14.03.2024 24 Okunma
Süleyman Karagülle
“ADİL DÜZEN” DERGİ PLANI (2)17.04.1999
14.03.2024 22 Okunma
Süleyman Karagülle
“ADİL DÜZEN” DERGİ PLANI 17.04.1999
14.03.2024 21 Okunma
Süleyman Karagülle
Süleyman Karagüllenin girilmeyen MAKALELERİ-17.04.1999
14.03.2024 37 Okunma
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 25
14.03.2024 309 Okunma
1 Yorum 14.03.2024 11:25
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 24
13.03.2024 309 Okunma
1 Yorum 13.03.2024 07:01
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 23
12.03.2024 325 Okunma
5 Yorum 12.03.2024 07:10
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 22
11.03.2024 312 Okunma
5 Yorum 11.03.2024 08:36
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 21
10.03.2024 312 Okunma
1 Yorum 10.03.2024 10:18
Reşat Nuri Erol
Seçim; Millî Görüş Adil Düzen Belediyeciliği - 20
9.03.2024 354 Okunma
8 Yorum 09.03.2024 09:27