SINAMALAR

SOSYOLOJİ 1

MÜŞRİK ve KAFİR 

• - Selamün aleyküm Alabaş Koca.
• - Aleyküm selam Kayahan. Nerelerdeydin bunca zamandır?
• - Ziyaretinizi uzattığım için beni bağışlayın. Biraz hastalık, biraz unutkanlık, biraz da tembellik desem ..?
• Otur şuraya da, hasret giderip, biraz konuşalım. Seni buraya ne getirdi, anlat bakalım.
• Bir yıla yakındır, Akevler Yenibosnada yapılmakta olan derslerden 28 Ekim Pazartesi günü “ekonomi”, 29 Kasım Salı günü de, “mukayeseli tefsir” derslerine ilk defa katıldım. Uzun zamandır bu derslere katılmak istiyordum ancak bu hafta iki tanesine katılmak nasip oldu. Çarşamba günleri yapılmakta olan “etimoloji” dersine ise, maalesef kalamadım ve İzmir’e döndüm.
• İyi yapmışsın da, ne özelliği var bu derslerin?
• Üstad Karagülle olmadan arkadaşların kendi aralarında başlattıkları dersler bunlar. Hepsi heyecanlı ve istekliler. Allahtan bereketler ihsan etmesini niyaz ederim. Fakat o gün bir mefhum üzerinde anlaşamadık.
• Nedir o?
• Müşrik ve kafir kavramını işliyorlardı. Benim müşrik dediğime onlar kafir, kafir dediğime ise onlar müşrik diyorlardı. Lütfi bey, şirk kavramını şöyle tanımladı:
• “Şirk, bir varlığın sahip olduğu fonksiyona/lara başka birinin ortak olmasıdır”. Burada hemfikiriz ve buna aynen katılıyorum.
• Anlaştığınıza göre ihtilafınız nedir?
• Şirk eyleminde anlaştık ama kimin müşrik olduğunda anlaşamadık. Bu kavramları onlar, klasiklerin de yaptığı gibi, Allahın zatı üzerinden tanımlamaya çalışıyorlardı. Ben onlara fikir vermek için, bu iki kavramı sosyolojik olarak açıklayacağımı söyledim ve örneklendirmeye başladım.
• Peki seni dinliyorum.
• Teolojik terminolojiyi ve konuşma dili terminolojisini tamamen bir kenara bırakarak, (Bilindiği gibi) Allah; önce “devlet”, sonra onu tam olarak temsil ve ilzam eden onun meclisini (TBMM) ifade eder. Onlar buna katılıyorlar. Devlete kıyasla; kişiliğe haiz olan tüm tüzel kişilere de şamil olur.
• Devletin fonksiyonları vardır değil mi? İşte bu fonksiyonlar sadece devlete ait olması gerekirken, birileri bu fonksiyonlara gizlice “ortaklık kurup” buradan kendi menfaatine ve diğer 3. Kişilere çıkar sağlıyorsa bu kişiler “müşriktirler. Mesela rüşvet alan devlet görevlisi “müşriktir”. Devletin bir fonksiyonunu; aldığı rüşvet, yakınlarına sağladığı çıkar, rütbe vs. bir menfaat karşılığında istismar etmiştir. Verilmemesi gereken bir ruhsatı vererek, verilmesi gereken bir verginin miktarını düşürerek daha az bir vergi ödeterek, daha az bir cezaya hükmederek, liyakatsiz bir kişiyi yakınıdır diye atayarak, vb. eylemleri ile devlet erkine, onun otoritesine kendisi de ortak olmuş, devlet adına tasarruf etmiş, ona (yetkisizce) ortak olmuştur. Bu aleni olsaydı, bunun adı şirket olurdu ve meşru olurdu. Tasarruf etmesi yetkisi dahilinde olurdu. Şirk, bir varlığı içten çürütür ve çoğu zaman onun savunma mekanizmaları tarafından önlenemez.
• Allahın zati için de böyledir. Allahın ilahlığına ortak kılınan her türlü put ve onu putlaştıran kişi “müşrik” olmuş olur. Putlar genellikle cansız varlıklar ve imgeler olduğu için, bu suç doğrudan Allahtan başkasını ilah ittihaz edenlere gider.
• Biyolojide “simbiyoz” yaşam vardır. İki varlığın karşılıklı olarak birbirlerine fayda verecek şekilde ortak yaşamaları normaldir, buna simbiyoz yaşam denir. Birbirlerinden aldıkları kadar diğerine bir şeyler verirler ama bir de “asalaklar” vardır. Onlar kendilerinden bir şey vermezler ve hep diğer varlıktan aldıkları ile geçinirler. İşte bunlar da, biyolojik “müşriklerdir”.
• Peki bunu anladık diyelim, kafir nasıl oluyor sosyolojik terminoloji de?
• Devleti (varlığı) tanımayan, onu yok etmek ve hatta onun fonksiyonlarını n tamamını kendisine geçirmek isteyen kişi ise “kafirdir”. Tanrı tanımaz ile devleti tanımayan aynı anlamdadır. Bu kişi açıkça devlete cephe alır ve onu yok etme faaliyetini açıktan yapar. Bununla mücadele etmek, diğerinden kolaydır. Cephe ve saldıran düşman bellidir. Onu yenersin veya ona mağlup olursun.
• “Leküm diniküm, ve liye din/sizin düzeniniz size, benim düzenim bana” ayeti buna delildir. Müşrikler düzeni değiştirmek veya devleti ortadan kaldırmak istemezler; tam tersine onun varlığı sayesinden çıkar sağlarlar. O, ne kadar büyük olursa çıkar da o kadar büyük olur.
• Dış düşmanlar kafirdir, bizi tanımazlar ve yok etmek isterler. Bir devletin diğer devletler tarafından tanınmaması, onun yok hükmünde olması demektir. Koskoca Çin devleti, kendisini Birleşmiş milletlere kabul ettirebilmek için ne kadar uğraşmıştı. Onlarla gerektiğinde savaşırız. Mikroplar (hatta virüsler) biyolojik kafirlerdir. Vücudu tamamen yok etmek isterler.
• Bundan daha kötü kafirlik ise “fitnedir/anarşidir”. Fitne içteki düşmandır. Burada cephe oluşmaz. Her yer cephedir, herkes potansiyel düşmandır. Onun için Kuranda, “fitne, katilden/açık silahlı savaştan beterdir” denmiştir. Kanseri biyolojik fitne sayabiliriz. Zira kanser vücudun kendi hücresinin başkalaşması, diğer normal hücreleri yok etmeye çalışmasıdır. Tedavisi çok zordur. Çünkü öldürmeye çalıştığınız hücre de sizin kendi hücrenizdir, sadece kafayı bozmuştur ve hep kontrolsüzce büyümek istemektedir.
• Nerede anlaşamadınız?
• Onlar benim müşrik dediklerime kafir, kafir dediklerime ise müşrik diyorlar. O gün sadece kafir üzerine bir şeyler söyleyip, erken ayrılmak zorunda kaldım. Ben ayrıldıktan sonra görüşlerinde bir değişme odlumu, henüz bilmiyorum. Bir de sana danışayım diye, sana geldim.
• Kayahan, bana bir şey diyecek yer bırakmamışsın ki… Sen çalışmaya devam et, onlara katılmaya çalış. “Fikirlerin çatışmasından hakikatin şimşeği doğarmış”. Daha yolun başındasınız. Aranızda başka bilim dallarından insanlar vardır. Onlar da kendi ilimleri açısından Kurandaki kavramları düşünsünler. Bazen çözüm sosyolojide kolay olur, diğerlerine analoji yapılır, bazen fizikte olur, bazen ekonomide olur ve oradan çıkan çözüm diğer ilimlere analojik olarak transfer edilir. Bütün sistemler analojiktir, birbirlerinin benzeridirler, müteşabihtirler.
• Arkadaşlarına selam söyle, başarı dileklerimi ilet.
• Alabaş koca teşekkür ederim ama, sen hiç katkı koymadın ki. Ne yanlışladın, ne de doğruladın beni.
• … (sükut etti ve gülümsedi)

Saygılarımla.

Hüseyin Kayahan