AKEVLER KUR'AN MEÂLİ
Süleyman Karagülle
2651 Okunma
kasas suresi meali

 

 

28- KASAS SURESİ

 

Rahman Rahim Allah’ın ismine

 

Menne (MNN) : “Mülle” içi dolu kapatılmış torba, “imla” içine koymak demektir. “İmlal” tamamen doldurup çuvalın ağzını dikmek demektir. İmla yazdırmak, imlal imzalamak demektir. Burada “lam” “nun”’a dönüşmüş olabilir. Dolu vermek anlamında memnun etmek; verdiğinin ağzını dikip kullandırmamak ise minnet demektir. “Meni” ince ama sağlam olan iptir.

LaKaTa (LKT) (Lam, Kaf, Tı) : Devşirilirken yere dökülmüş meyveler demektir. Buluna kişi veya eşya anlamındadır.

VeKZ (kef,ze) : Şamar, açık elin iç tarafıdır.

ZeVD (zal, dal): Üç ile on arasındaki deve grubu demektir. Sonra bu develeri güdene denmiştir.

HiCCe (ha) : Yıldır.

CeYB : Koltuk altı, koyun demektir.

ReDA (dal,hemze) : Payanda, dayamadır.

A’DuD (ayn,dat,dal) : Bazu demektir.

SaY (p.se) : Uçları ağaçlara bağlanarak bezden yapılmış gölgeliktir.

Der’ (dal, hemze) : Yola düşen kaya parçası, engellemek demektir.

BaTiR (tı) : Bozuldu ve dağıldı demektir.

SeRMeD (sin,dal) : “Semed” simit, çeperi yuvarlak olan halkadır. “Sermed” sonu gelmeyen dolanmadır.  

HeVT (he,te) : “Etiy” su kanalı demektir, gelmek anlamı kazanmıştır. “Atu” getirin demektir. Hemze e ‘ye dönüşmüş ve böylece nakıs fiil olmuştur.  

BuRHaN (he) : “Berk” şimşek demektir, “burhan” şişeğin çakmasının ortalığı aydınlatmaya benzetmesi aniden beyinde meydana gelen açık kanıttır. “Kaf” “he”ye dönüşmüştür.

BeRK (kaf) : Şimşektir. Parlak taş ve parlak kılıç için kullanılmıştır, sonra da şimşeğe isim olmuştur.

NeV’ (hemze) : Akşam ve sabah yıldızıdır. Yıldızın batmasından sonra diğerinin doğması nöbetleşe bir işin yapılması anlamı kazanmıştır.

SeVB (p.se) : Elbise demektir.

FİE (FEY) : İki dağ arasındaki aralıktır. Ayrı duran kum yığını, topluluk anlamında kullanılmıştır.

U’SBe (ayn, sad) : 10’dan 40’a kadar olan insan veya hayvan topluluğudur.  

 

 

1- Ta Sin Mim.

Ta Sin Mim.

 

2- Bu, mübin kitabın ayetleridir.

Bu, açık yazıtın kanıtlarıdır.

 

3- İman eder olan bir kavim için sana, Musa ve Firavun’un nebeinden hakla tilavet ediyoruz.

İnanır olan bir ulus için sana, Musa ve Firavunun bilgisinden gerçekle aktarıyoruz.

 

4- Firavun arzda ‘uluv etti ve bir taifeyi istida’f ettiği ehlini şi’alar ca’l etti. ibinlerini tezbih ediyor nisaını istihya ediyordu. O, müfsidlerdendi.

Firavun, yerde yüceldi ve güçsüz gördüğü elini  yanlara ayırdı, oğlanlarını kesiyor, kadınlarını diri bırakıyordu. O, bozgunculardandı.

 

5-6 Ve arzda istida’f olunan kimseleri minnet  etmeyi ve onları imamlar  ca’l etmeyi ve onları varisler ca’l etmeyi Ve onları arzda temkin etmeyi ve Firavun’a, Haman’a ve onların cundlarına hazr ettiklerini irae etmeyi irade ediyoruz.

Ve yerde güçsüz kılınan kimselere gönüllerince vermeyi ve onları önderler yapmayı ve onları ardıllar yapmayı ve onları yerde yerleştirmeyi ve Firavuna, Hamana ve onların ordularına  kaçındıklarını göstermeyi istiyoruz.

 

7- Musa’nın ümmüsüne onu irda’ etmesini iyha ettik, “Onun üzerine hif ettiysen onu yemmin içine ilka et ve ne havf et, ne de hüzn et. Biz onu sana reddedeceğiz  ve onu mürsellerden ca’l edeceğiz.

Musanın annesine onu emzirmesini bildirdik, “üzerine korktuğunda onu duru suya koy ve ne kork, ne de üzül. Biz onu sana döndüreceğiz ve onu elçilerden yapacağız.

 

8- Firavun’un ali, kendilerine a’duv ve hazen olsun diye onu iltikat etti. Firavun, Haman ve onların cündleri hatiler idi.

Firavunun yandaşları, kendilerine düşman ve üzüntü olsun diye onu aldı. Firavun, Haman ve onların orduları yanılıyorlardı.

 

9- Ve Firavun’un imreesi “Benim ve senin a’ynın kurresi olsun, onu katl etmeyiniz, bize nef’ edebilir veya biz onu veled ittihaz edelim, onlar şuu’r etmiyorlardı.

Ve Firavunun karısı Benim ve senin gözdemiz olur, onu vurmayınız, bize yararlı olabilir veya onu çocuk ediniriz, onlar bilinçsizdiler.  

 

10- Ve Musa’nın ümmüsünün fuadı fariğen isbah oldu. Müminlerden olması için kalbinin üzerine rabt etmeseydik onu ibda ediverecekti.

Ve Musanın annesinin topanı boşalıverdi. İnananlardan olması için yüreğinin üzerini bağlamasaydık onu açığa vuracaktı.  

 

11- Ve uhtisine “Onu kases et” kavletti de, onlar şuu’r etmezken onu cenblerden basar etti.

Ve kız kardeşine Onu izle söyledi de, onlar bilinçsizken onu yanlardan gözetledi.

 

12- Ve min kabl ona mirda’ları tahrim ettik de o onlara “Sizin için ona kefil olacak bir beyt ehline delalet edeyim mi? Ve onlar ona nasih olurlar” kavletti.

Ve önceden ona emzirilenleri engelledik de o onlara Sizin için ona üstlenecek bir ev eline götüreyim mi? Ve onlar ona dikiş te yaparlar.

 

13- A’ynı karar olsun, hüzn etmesin ve Allah’ın va’dinin hakk olduğunu i’lmetsin diye biz onu ümmüsüne reddettik ve lakin onların ekserisi i’lmetmiyordu.

Gözü aydın olsun, üzülmesin ve Allah’ın sözünün gerçek olduğunu bilsin diye biz onu annesine geriverdik ve ancak onların çoğu bilmiyordu.  

 

14- Ve şiddetlerine baliğ olup istiva ettiğinde ona hükmü ve i’lmi ita ettik. Muhsinleri böyle cezalandırırız.

Ve çetinliklerine ulaşıp olgunlaştığında ona kesmeyi ve bilimi verdik. İyileri böyle karşılarız.

 

15- O, medineye ehlinin ğafletinin hininde oraya duhul etti de orada iki reculu iktila ediyor vecdetti. Bu onun şiya’sindendi, bu da onun a’düvvündendi. Şia’sından olan kimse, a’düvvündan olan kimse üzerine ona istiğase etti de Musa onu vekz etti, ona kaza etti. “Bu şeytanın a’melindendir, o mübin mudil bir a’düvdür” diye kavletti.  

O, kentte el ayak çekildiği sırada oraya girdi de orada iki adamı vuruşuyor buldu. Bu onun yandaşıydı, bu da onun düşmanıydı. Yandaşı olan kimse, düşmanından olan kimseye karşı ondan yardım istedi de Musa onu itti, onun işini bitirdi. “Bu şeytanın işlerindendir, o açık şaşırtan bir düşmandır” diye söyledi.

 

16- “Rabbim, ben nefsime zulüm yaptım, beni ğufr et”  kavletti de onu ğufr etti. Rahim ğafur O’dur.

Yetiştiricim, ben kendimi ezdim, beni ört söyledi de onu örttü. Çalıştıran örten Odur.

 

17- “Rabbim, üzerime ina’m ettiğinden dolayı mücrimlere zahir olmayacağım” diye kavletti.

Yetiştiricim, bana yaptığın iyilikten dolayı suçlulara arka olmayacağım diye söyledi.

 

18- Medinede haif olarak isbah etti, terekkub ediyordu da emsde kendisine istinsar eden kimse ondan istisrah ediyordu. Musa ona “Sen mübin bir ğaviysin” kavletti.

Kentte korkarak ağarttı, bakınıyordu da, dün kendisinden yardım isteyen kimse ona seslendi. Musa ona Sen açık bir azgınsın söyledi.

 

19- İkisine a’düv olan o kimseyi batş etmeyi irade ettiğinde “Ey Musa, emsde bir nefsi katlettiğin gibi beni de mi katl etmeyi irade ediyorsun? Arzda bir cebbar olmanın dışında irade etmiyorsun. Ve sen müslihlerden olmayı da irade etmiyorsun” kavletti.

İkisine düşman olan o kimseyi yakalamayı dilediğinde Ey Musa, dün bir kişi vurduğun gibi beni de mi vurmayı istiyorsun? Yerde bir zorba olmaktan başkasını dilemiyorsun. Ve sen uygunlardan olmayı da dilemiyorsun söyledi.   

 

20- Ve bir recül medinenin aksasından sa’y ederek ciet etti. “Ey Musa, mele’ seni katl etmek için seni itimar ediyorlar, huruc et, ben sana nasihlerdenim” kavletti.

Ve bir adam kentin karşı yakasından koşarak geldi. Ey Musa, ileridekiler seni vurmak için seni görüşüyorlar, çık, ben sana öğüt verenlerdenim söyledi.

 

21- Havifen terakkub ederek oradan huruc ediverdi. “Rabbim, beni zalim kavimden tenci et” diye kavletti.

Korkarak bakınıp oradan çıkıverdi, Yetiştiricim, beni ezen ulustan kurtar diye söyledi.

 

22- Ve Medyen’in tilkaına teveccüh ettiğinde “Rabbim, beni sebilin sevaına hidayet edebilir” kavletti.

Ve Medyenin yönüne yöneldiğine Yetiştiricim, beni yolun ortasına götürebilir söyledi.

 

23- Ve Medyen’in maına vurud ettiğinde onun üzerinde nasdan bir ümmeti sakiy ederlerken vecd etti. Ve onların dunundan zevd eden iki imreeyi vecdetti, “Hatbınız nedir” diye kavletti. “Ra’iler sadr edinceye dek biz sakiy etmeyiz, ebimiz de kebir bir şeyhtir” kavlettiler.

Ve Medyenin suyuna vardığında onun başında insanlardan bir topluluğu suvarırken buldu. Ve onların dışında güden iki kadını buldu, Ne bekliyorsunuz diye söyledi. “Çobanlar dönünceye dek biz suvarmayız, babamız da kocamış yaşlıdır söylediler.

 

24- İkisine sakiy etti, sümme zille tevelli etti de “Rabbim, hayırdan bana neyi inzal edersen ben ona fakirim” kavletti.

İkisine suvardı, sonra gölgeye döndü de Yetiştiricim, iyilikten bana neyi indirirsen ben ona yoksunum söyledi.

 

25- İkisinden ihdası istihya ederek meşyedip ona ciet etti, “Ebim, bize saky ettiğinin ecrini sana icza etmek için seni da’vet ediyor” kavletti. Ona ciet edip kasası ona kıssa ettiğinde “Havf etme, zalim kavimden necat ettin” kavl etti.

İkisinden biri utanarak yürüyüp ona geldi, Babam, bize suvardığının karşılığını sana ödemek için seni çağırıyor söyledi. Ona gidip öyküyü anlattığında Korkma, ezen ulustan kurtuldun söyledi.   

 

26- İkisinden ihdası “Ey ebim, onu isticar et, isticar ettiğin kimselerin en hayırlı olanı, emin kavi olanıdır” diye kavletti.

İkisinden biri Ey babacığım, onu işçi tut, işçi tutacağın kimselerin en iyisi, güvenilir erkli olanıdır diye söyledi.

 

27- “Ben, semaniye hicce bana ücretli olman üzere şu iki bintimden ihdasını sana nikahlamayı irade ediyorum. Eğer a’şra itmam edersen o da i’ndinden olur. Senin üzerine şekk etmeyi irade etmem, Allah meşiet ederse beni ileride salihlerden vecd edeceksin” kavletti.   

Ben, sekiz yıl bana işçi olmana karşılık şu iki kızımdan birini sana evlendirmeyi istiyorum. 1Ou doldurursan o da senden olur. Sana ayrımcılık yapmayı istemem, Allah dilerse beni ileride uygun iş yapanlardan bulacaksın söyledi.  

 

28- “Bu benim beynimle senin beynindedir. İki ecelden eyyisini kaza edersem bana u’dvanlık yok ve Allah kavlettiğimize vekildir” kavletti.  

Bu benimle senin arasındadır. İki süreden hangisini biçersem bana düşmanlık yok ve Allah söylediklerimize dayanaktır söyledi.

 

29- Musa ecele kaza edip ehli ile seyrettiğinde Tur’un canibinden bir narı inas etti. Ehline “meks ediniz, ben bir narı inas ettim, ondan size bir haberi veya nardan bir cezveyi ita edebilirim, ıstıla edebilirsiniz” kavletti.

Musa süreyi biçip eli ile yürüdüğünde Turun yanından bir ateşi gördü. Eline Kalınız, gözüme bir ateş çarptı, ondan size bir ileti veya ateşten bir koru getirebilirim, ısınırsını” söyledi.

 

30-31- Ona ita ettiğinde eymen vadinin şatiinden şecerden mubarek bukede Ya Musa, ben alemlerin rabbi Allah’ım, asanı ilka et diye nida olundu. Onun bir cann gibi ihtizaz ettiğini rey ettiğinde müdbiren tevelli etti ve takib de etmedi. Ya Musa, ikbal et ve havf etme, sen eminlerdensin.

 

Ona geldiğinde sağ yakanın kıyısından, ağaçlıklı bir bölgede Ey Musa, ben toplulukların Yetiştiricisi Allah’ım, sopanı koy diye seslenildi. Onun bir cann gibi sallandığını gördüğünde dönerek yöneldi ve izlemedi de. Ey Musa, karşıla ve korkma, sen güvende olanlardansın.

 

32- Yedini ceybine sülük et, suun ğayrından beyza huruc eder. Rehbden cenahını kendine dammet. Bu Rabbinden Firavun ve meleine iki burhandır. Onlar fasik bir kavim oldular.

Elini koynuna koy, bozulmaksızın ak olarak çıkar. Gömlekten koltuğunu kendine çek. Bu Yetiştiricinden Firavun ve ileri gelenlerine iki açık kanıttır. Onlar kaçkın bir ulus oldular.     

 

33- “Rabbim, ben onlardan bir nefsi katlettim de beni katledilmelerinden havf ediyorum” kavletti.

Yetiştiricim, ben onlardan bir kişiyi vurdum da beni vurmalarından korkuyorum söyledi.

 

34- Ve ehim Harun, o lisan olarak benden daha fasihtir, onu benimle beraber rid’a olarak irsal et, beni tasdik etsin. Beni, tekzib edeceklerinden havf ediyorum.

Ve kardeşim Harun, o dil olarak benden daha açıktır, onu benimle beraber dayamak olarak gönder, beni doğrulasın. Beni, yalanlayacaklarından korkuyorum.

 

35- “A’dudunu ehinle şiddetli yapacağız ve ikinize bir sultanı ca’l edip ayetlerimizle size sıliy edemeyecekler ve ikiniz ve size ittiba’ eden kimseler ğalibler olacaklar” kavletti.  

Kolunu kardeşinle sıkı yapacağız ve ikinize bir aracı verip kanıtlarımızla size ulaşamayacaklar ve ikiniz ve size uyan kimseler yenenler olacak söyledi.

 

36- Musa onlara beyyin ayetlerimizle ciet ettiğinde “Bu müfter bir sihirden başkası değildir ve bunu evvel eblerimizde sem’ etmedik” kavlettiler.

Musa onlara açık kanıtlarımızla geldiğinde Bu uydurulmuş bir büyüden başkası değildir ve bunu önceki atalarımızda işitmedik söylediler.

 

37- Ve Musa “Rabbim, i’ndinden hidayetle kimin ciet ettiğini ve darın a’kibetinin kimin olacağını en a’limdir. Zalimler iflah olmaz” kavletti.

Ve Musa Yetiştiricim, yanından yolla kimin geldiğini ve yurdun sonunun kimin olacağını en iyi bilendir. Ezenler başaramaz söyledi.  

 

38- Ve Firavun “Ey mele’, size ğeyrimden bir ilahı i’lmetmedim. Ya Haman, tin üzerine bana ikad et, bana sarhı ca’l et, Musa’nın ilahına ittila’ edebileyim ve ben onu kaziblerden zannediyorum” kavletti.

Ve Firavun Ey ileri gelenler, size benden başka bir tanrıyı bilmedim. Ey Haman, çamur üzerine ateş yak, bana gözlem evi yap, Musanın tanrısına ulaşabileyim ve ben onu yalancılardan sanıyorum söyledi.

 

39- O ve cündleri arzda hakkın ğayrı ile istikbar etti ve bize irca’ olunmayacaklarını zannettiler.

O ve orduları yerde yersizce büyüklendiler ve bize döndürülmeyeceklerini sandılar.

 

40- Onu ve cündlerini ahz ettik de onları yemde nebz ettik. Zalimlerin a’kibetinin nasıl olduğuna nazar ediniz.

Onu ve ordularını yakalayıverdik de onları duru suyun içine attı. Ezenlerin sonunun nasıl olduğuna bakınız.

 

41- Ve onları nara da’vet eden imamlar ca’l ettik ve kıyamet yevminde nasr olunmazlar.

Ve onları ateşe çağıran önderler yaptık ve kalkış gününde yardım da olunmazlar.

 

42- Ve onlara bu dünya hayatında  bir la’neti itba’ yaptık, kıyamet yevminde de onlar mekbuh olacaklar.

Ve onlara bu yakın yaşamda bir ilenci uydurduk, kalkış gününde de onlar çirkin olacaklar.  

 

43- Nasa basireler, hüda ve rahmet olarak tezekkür ederler diye ula karınları ihlak ettikten ba’d kitabı Musa’ya ita etmiştik.  

İnsanlara görüşler, yol ve esenlik olarak düşünürler diye ilk kuşakları yıktıktan sonra yazıtı Musaya vermiştik.  

 

44- Musa’ya emri kaza ettiğimizde sen ğarb canibinde değildin ve şahidlerden de değildin.

Musaya işi biçtiğimizde sen batı yakasında değildin ve tanıklardan da olmadın.

 

45- Ve lakin biz karınları inşa ettik de u’mur onların üzerine tetavul etti ve sen Medyen ehlinde, onların üzerine ayetlerimizi tilavet eden bir savi değildin. Ve lakin biz, mürsil olduk.

Ve ancak biz kuşakları kurduk da yaş onlara uzadı ve sen Medyenlilerin içinde onlara kanıtlarımızı aktaran bir konuk değildin. Ve ancak biz, gönderir olduk.    

 

46- Biz nidalaştığımızda sen Tur’un canibinde değildin ve lakin, tezekkür ederler diye senden kabl kendilerine bir nezirin ita etmediği bir kavmi inzar etmen için rabbinden bir rahmet olarak böyledir.  

Biz sesleştiğimizde sen Turun yanında değildin ve ancak anlarlar diye senden önce kendilerine bir uyarıcı gelmeyen bir kavmi uyarman için Yetiştiricinden bir esenlik olarak böyledir.

 

47- Ve onlara, kendi eydleri ile takdim ettikleri bir musibet isabet edip onlar da “Rabbimiz, bize bir resulü irsal edip de ayetlerine tabi’ olsaydık ve müminlerden olmalıydık” kavletmeliydiler.  

Ve onlara, kendi elleri ile öne sürdükleri bir kötülük dokunup onlar da Yetiştiricimiz, bize bir elçiyi gönderip de kanıtlarına uysaydık ve inananlardan olsaydık söylemeliydiler.

 

48- İ’ndimizden hakk onlara i’ndimizden ciet ettiğinde “Musa’ya ita olunanın misli ita olunmalıydı” kavlettiler. Min kabl Musa’ya ita olunanı da küfretmediler mi? “Bunlar tezahür eden iki sahirdir” kavlettiler. Ve “Biz küllünü kafiriz” kavlettiler.

Yanımızdan gerçek onlara gelince Musaya verilenin benzeri verilmeliydi kavlettiler. Önceden Musaya verileni de kapatmadılar mı? Bunlar dayanışan iki büyücüdür söylediler. Ve Biz hepsini kapatanız söylediler.  

 

49- “Eğer sadıklar iseniz, Allah’ın i’ndinden bir kitab ile etvet ediniz, o ikisinden daha ihda olsun, ben de ona ittiba’ edeyim” kavlet.

Eğer doğru iseniz, Allah’ın yanından bir yazıt ile geliniz, o, o ikisinden daha yol gösterici olsun, ben de ona uyayım söyle.

 

50- Eğer sana isticabe etmezlerse, sadece kendi hevalarına tabi’ olduklarını i’lmet. Allah’tan bir hüdanın ğayrı ile hevasına ittiba’ eden kimseden daha dall kimdir? Allah, zalim kavme hidayet etmez.

Eğer sana yanıt vermezlerse, sadece kendi  uyacaklarını bil. Allahtan bir yol olmaksızın eğilimlerine uyan kimseden daha şaşkın kimdir? Allah ezen ulusa yol göstermez.

 

51- Ve tezekkür ederler diye kavli bunlara tavsil etmiştik.

Ve düşünürler diye sözü bunlara bitiştirmiştik.  

 

52- Ondan kabl kitabı kendilerine ita ettiğimiz kimseler, ona iman ederler.

Bundan önce yazıtı kendilerine verdiğimiz kimseler, ona inanırlar.

 

53- Ve onların üzerine tilavet olununca “Ona iman ettik, o rabbimizden haktır, biz ondan önce müslümandık” kavlederler.

Ve onların üzerine aktarılınca Ona inandık, o Yetiştiricimizden gerçektir, biz ondan önce barışçıydık söylerler.

 

54- İşte onlara, sabrettiklerinden dolayı ecirleri iki merre ita olunur ve seyyieyi hasene ile idra ederler ve kendilerini rızıklandırdıklarımızdan infak ederler.

İşte onlara, dayandıklarından dolayı karşılıkları iki kez verilir ve kötülüğü iyilikle engellerler ve kendilerini beslediklerimizden kullandırırlar.

 

55- Ve leğvi sem’ edince ondan i’raz ederler ve “Bizim a’melimiz bizimdir, sizin a’meliniz de sizindir, sizin üzerinize selam, cahilleri ibtiğa etmeyiz” kavlederler.

Ve lakırdı duyunca ondan yüz çevirirler ve Bizim işlerimiz bizimdir, sizin işleriniz de sizindir, size barış, ilkellere bulaşmayız söylerler.

 

56- Sen ihbab ettiğin kimseye hidayet edemezsin ve lakin Allah meşiet ettiği kimseye hidayet eder, o mühtedileri daha a’limdir.

Sen sevdiğin kimseyi yola getiremezsin ve ancak Allah dilediği kimseyi yola getirir, o yola gelecekleri daha iyi bilir.

 

57- “Biz eğer seninle beraber hudaya ittiba edersek arzımızdan tehattüf olunuruz” kavlettiler. Bizden bir rızık olarak ledeyyimizden şeyin küllünün semerelerini ona icba edip amin bir haramı onlara temkin etmedik mi? Ve lakin, onların ekserisi i’lmetmiyor.  

Biz eğer seninle beraber yola uyarsak yerimizden atılırız söylediler. Bizden bir besin olarak yanımızdan her şeyin yemişlerini ona devşirip güvenli bir koruluğu onlara yerleşmelik yapmadık mı? Ve lakin, onların çoğu bilmiyor.

 

58- Mai’şetini betr etmiş nice karyeyi helak ettik de ba’dlerinde kelil dışında iskan olunmayan meskenleri bunlardır ve varis biz olduk.

Geçimini kesmiş nice kentleri yok ettik de onlardan sonra az dışında oturulmayan evleri bunlardı ve bize kaldı.

 

59- Rabbin karyeleri ümmileri içinden ayetlerimizi kendilerine tilavet eden bir resulü ba’s edene dek mühlik olmadı ve ehli zalimler olmadıkça biz kurayı mühlik olmadık.

Yetiştiricin, kentleri anakentlerinde kanıtlarımızı kendilerine aktaran bir elçiyi gönderene dek yok edici olmadı ve zalim eli de olmadıkça biz kenti yok edici olmadık.

 

60- Bir şeyden size ne ita olunmuşsa o dünya hayatının meta’ı ve zinetidir, Allah’ın i’ndinde ne varsa daha hayır ve daha bakidir, a’kletmiyor musunuz?

Bir şeyden size ne verilmişse o yakın yaşamın geçimi ve süsüdür, Allah’ın yanında ne varsa daha iyi ve daha kalıcıdır, usa vurmuyor musunuz?

 

61- Mülaki olacağı hasen bir va’di kendisine va’d ettiğimiz kimse, kendisini dünya hayatının meta’ı temti’ ettiğimiz sümme kıyamet yevminde muhdarlardan olan kimse gibi midir?

Kavuşacağı iyi bir sözü kendisine söz verdiğimiz kimse, kendisini yakın yaşamın geçimliği ile geçimlendirdiğimiz sonra da kalkış gününde bulundurulanlardan olan kimse gibi midir?

 

62- Ve o yevm onlarla nidalaşır da “Zuu’m ettiğiniz kimseler olan şerikleriniz nerede?” diye kavleder.

Ve o gün onlarla sesleşir de Sandığınız kimseler olan ortaklarınız nerede? diye söyler.

 

63- Kavl üzerlerine hakk olan kimseler “Rabbimiz, iğva ettiğimiz kimseler bunlardır, kendimizi ğavy ettiğimiz gibi bunları da iğva ettik, bize i’badet ettiklerinden sana teberri ettik.

Söz üzerlerine gerçek olan kimseler Yetiştiricimiz, azdırdığımız kimseler bunlardır, kendimizi azdırdığımız gibi bunları da azdırdık, bize kulluk yapmalarından senden yana olduk.

 

64- Ve “Şeriklerinizi da’vet ediniz” kavledildi de onları da’vet ettiler, onlara isticabe edemediler ve a’zabı re’y ettiler. Onlar ihtida etselerdi ya!

Ve Ortaklarınızı çağırınız söylendi de onları çağırdılar, onlara yanıt veremediler ve tadışı gördüler. Onlar yola gitselerdi ya!

 

65- Ve o yevm onlarla nidalaşır da “Mürsellere ne cevab verdiniz” kavleder.

Ve o gün onlarla sesleşir de Gönderilenlere ne yanıt verdiniz söyler.

 

66- Ol yevm nebe’ler onların üzerine a’myedilir de onlar tesaul edemezler.

O gün bildiriler onlara köreltilir de, onlar birbirlerine soramazlar.

 

67- Tevbe eden, iman eden ve salihi a’mel eden kimseye gelince, muflihlerden olmayı beklerler.  

Dönen, güvenen ve uygunu işleyen kimseye gelince, kurtulanlardan olmayı bekleler.

 

68- Rabbin, meşiet ettiğini halk eder ve ihtiyar eder; onlara hiyere yoktur. Allah onların işrak yaptıklarından sübhandır ve tea’ldır.

Yetiştiricin, dilediğini yaratır ve seçer; onlara seçim yoktur. Allah onların ortak yaptıklarından arınmıştır ve üstündür.  

 

69- Ve rabbin onların sadırlarında neyi künün ettiklerini ve neyi i’lan ettiklerini i’lm eder.

Ve Yetiştiricin onların başlarında neyi sakladıklarını ve neyi açıkladıklarını bilir.

 

70- Ve O Allah, kendisinden başka ilah olmayandır, hamd ula ve ahirede O’nundur, hüküm O’nundur ve O’na irca’ olunacaksınız.

Ve O Allah, kendisinden başka tanrı olmayandır, değer ilkin ve sonra da Onundur, kesim Onundur ve Ona döndürüleceksiniz.

 

71- “Re’yiniz nedir, eğer Allah sizin üzerinize leyli kıyamet yevmine dek sermed ca’l etseydi, ziyaı size ita edecek Allah’ın ğayrında ilah kim var? Sem’ etmiyor musunuz?” diye kavlet.  

Görüşünüz nedir, eğer Allah üzerinize geceyi kalkış gününe dek sürekli yapsaydı, ışığı size getirecek Allahtan başka tanrı kim var? İşitmiyor musunuz? diye söyle.

 

72- “Re’yiniz nedir, eğer Allah sizin üzerinize neharı kıyamet yevmine dek sermed ca’l etse, içinde sükun bulduğunuz leyli size getirecek Allah’ın ğayrında ilah kim var? İbsar etmiyor musunuz?” diye kavlet.

Görüşünüz nedir, eğer Allah üzerinize gündüzü kalkış gününe dek sürekli yapsaydı, içinde durulduğunuz geceyi size getirecek Allahtan başka tanrı kim var? Görmüyor musunuz? diye söyle.

 

73- İçinde sükun bulasınız, fazlından ibtiğa edesiniz ve şükredesiniz diye, leyli ve neharı sizin için ca’l etmesi O’nun rahmetindedir.

İçinde durulasınız, artısından arayasınız ve karşılarsınız diye, geceyi ve gündüzü sizin için yapması Onun esenliğindendir.

 

74- Ve o yevm onlarla nidalaşılır da “Zuu’m ettiğiniz kimseler olan şerikleriniz nerede?” diye kavl edilir.

Ve o gün onlarla sesleşilir de Savunduğunuz kimseler olan ortaklarınız nerede? diye söylenir.

 

75- Ve ümmetin küllünden bir şehidi nez’ ettik, “Burhanınızı hevt ediniz” kavlettik de hakkın Allah’ın olduğunu i’lmettiler ve fetr ettikleri şey onlardan dalletti.

Ve toplulukların hepsinden bir tanığı söktük, Açıkkanıtınızı getiriniz söyledik de gerçeğin Allah’ın olduğunu bildiler ve uydurdukları şey kendilerinden şaştı.

 

76- Karun, Musa’nın kavmindendi, onların üzerine beğy etti ve ona ita ettiğimiz kenzlerin miftahlarını kuvvetli u’sbe ile nev’ oluyordu. Hani, kavmi ona “ferah etme, Allah ferihleri ihbab etmez” kavletmişti.

Karun, Musanın ulusundandı, onlara taşkınlık yaptı ve ona verdiğimiz gömülerin açacaklarını güçlü takım bekliyordu. Hani, ulusu ona Kabarma, Allah kabaranları sevmez söyledi.  

 

77- Ve Allah’ın sana ita ettiği içinde ahiret darını ibtiğa et ve dünyadan nasibini nesiy etme ve Allah’ın sana ihsan ettiği gibi ihsan et ve arzda fesadı beğiy etme, Allah müfsidleri ihbab etmez.  

Ve Allah’ın sana verdiğinde öte yurdu ara ve yakın yaşamdan payını unutma ve Allah’ın sana iyilik ettiği gibi iyilik et ve yerde bozgunculuğu isteme, Allah bozguncuları sevmez.

 

78- “Ancak i’ndimde olan bir i’lim üzere bana ita olundu” diye kavletti. Allah’ın kendisinden kabl karınlardan, kuvveten ondan daha şedid ve cem’an daha kesir olan kimseleri ihlak etmiş olduğunu i’lmetmedi mi?   

Onların zenblerinden mücrimler sual olunmaz.

Ancak yanımda olan bir bilgi üzere bana verildi diye söyledi. Allah’ın kendisinden önce kuşaklardan, güç olarak daha çetin ve toplam olarak daha çok olan kimseleri yok etmiş olduğunu bilmedi mi? Onların yanlışlarından suçlulara sorulmaz.

 

79- Zineti içinde kavmine huruc etti. Dünya hayatını irade eden kimseler “Karun’a ita olunanın misli bize de olsaydı?” O a’zim bir hazlidi” diye kavletti.

Süsü içinde ulusuna çıktı. Yakın yaşamı dileyen kimseler Karuna verilenin benzeri bizim de olsaydı? O, güçlü bir üleşlidir.

 

80- Ve i’lim ita edilmiş olan kimseler “Size veyl olsun, Allah’ın sevabı, iman eden ve salihi a’mel eden kimse için daha hayırdır ve Onu sabredenlerin dışındakiler telki edemez.

Ve bilgi verilmiş olan kimseler Size vay, Allah’ın donatımı, inanan ve uygun iş yapan kimse için daha iyidir ve ona dayananlar dışındakiler kavuşamaz.

 

81- Biz onu ve darını arza hasf ettik de ona Allah’ın dununda nasr edecek bir fie olmadı, müntasirlerden de olmadı.  

Biz onu ve yurdunu yere gömdük de ona Allah’ın dışında yardım edecek bir bölük olmadı, yardımlananlardan da olmadı.

 

82- Ve emsde mekanında olmayı temenni etmiş olan kimseler “Allah rızkı a’bdlerinden meşiet ettiği kimselere bast eder ve kadr edermiş ha! Allah üzerimize menn etmeseydi bizi hasf ederdi. Kafirler iflah olmazmış ha!  

Ve dün, yerlerinde olmayı ümit etmiş olan kimseler Allah besini kullarından dilediği kimselere yayar ve ölçülendirirmiş ha! Allah bizi tutmasaydı bizi gömerdi. Kafirler kurtulmazmış ha!

 

83- Ahiret darı budur, onu arzda ne u’luvvu ne de fesadı irade etmiş olan kimselere ca’l ederiz. A’kibet, müttekiler içindir.  

Öte yurt budur, onu yerde ne üstünlük taslayan ne de bozgunculuğu dilemiş olan kimselere veririz. Son, korunanlar içindir.

 

84- Kim hasene ile ciet ederse ona ondan daha hayrı vardır ve kim seyyie ile ciet ederse, seyyieleri a’mel etmiş olan kimselere a’mel etmiş olduklarının dışında ceza verilmez.   

Kim iyilik ile gelirse ona ondan daha iyisi vardır ve kim kötülükle gelirse, kötülükleri işlemiş olan kimselere, işlemiş olduklarının dışında karşılık verilmez.  

 

85- Kur’an’ı sana farz eden kimse seni me’ada reddedecektir. “Rabbim huda ile kimin ciet ettiğini ve kimin mübin dalalda olduğunu en iyi a’limdir” kavlet.  

Kuran’ı sana kesinleştiren kimse seni sözverilene götürecektir. Yetiştiricim doğru yol ile kimin geldiğini ve kimin açık şaşkınlıkta olduğunu en iyi bilendir söyle.

 

86- Rabbinden bir rahmet dışında sana kitab ilka olunacağını rica etmiş değildin. Kafirlere zehir olma.

Yetiştiricinden bir esenlik dışında sana yazıt verileceğini ummuş değildin. Kapatanlara arka olma.

 

87- Sana inzal olunduktan ba’d seni Allah’ın ayetlerinden sadd etmesinler ve rabbine da’vet et ve müşriklerden olma.

Sana indirildikten sonra seni Allah’ın kanıtlarından saptırmasınlar ve Yetiştiricine çağır ve ortakçılardan olma.

 

88- Allah ile beraber aher bir ilahı da’vet etme, O’ndan başka ilah yoktur, O’nun vechinin dışında şeyin küllü helak olacaktır, hüküm O’nundur ve O’na irca’ olunacaksınız.

Allah ile beraber diğer bir tanrıyı çağırma, Ondan başka tanrı yoktur, Onun yüzünün dışında her şey yok olacaktır, kesim Onundur ve Ona döndürüleceksiniz.

 

 

AÇIKLAMA : “Sana Musa ve Nebeinin haberini iman eder kavm için hak ile tilavet ediyoruz” ayeti bu surenin konusunu belirlemektedir. Nuh(AS)’dan sonra Mısır’da Firavun’ların düzeni kurulmuştu. Firavun Mısır meliklerinin genel adıdır. Ama Kur’an’da Firavun gayri munsarif olarak Musa peygamberle muhatap olan hükümdarın özel adı olarak geçmektedir. Tarihte “Hak” uygarlıkların yanında “kuvvet” uygarlıkları gelişmiştir. İlk gelişen kuvvet uygarlık Mısır uygarlığıdır. Musa peygamberin   iki dönemi vardır. Mısır’dan çıkmadan önceki devirde Firavun ile cereyan eden devir ve sonra huruçtan sonra Beni İsrail içinde olan hadiseler. Muhammet’in de Mekke  ve Medine devri olmak üzere iki dönemi vardır. Bu surede Mısırdaki dönem anlatılmaktadır.

 

Halkını sınıflara ayırmış, kuvvetli olanlarla işbirliği yaparak zayıf olanları ezmiştir. Bu kuvvet uygarlığının temelidir. Zayıf olan kimselerde gelişme olursa onların erkekleri öldürülüyor ve kadınları da cariye yapılıyordu.

 

Biz zayıf olanları varis kılmayı murat ettik diyor. Böylece Mısır uygarlığından sonra İbrani uygarlığının geleceğini bildirmektedir. İbrani uygarlığının özelliği Nuh uygarlığındaki site düzeni ile Mısırdaki merkezi devlet düzeninin terkibidir. Allah bunun için Yusuf’un kuyuya atılması ile İbranileri Mısıra götürmüş ve orada yetiştirmiştir.   Musa’yı da saraya alarak orada gerekli devlet düzeni eğitimini almıştır. Firavun’un o dönemde doğan İbrani çocukları öldürmeyi emretmesi Musa’nın saraya girmesine sebep olmuştur. Dışarıdan gelen köleler sıkıntılı hayata alıştıkları için nüfusları artar ve ekonomileri de düzelmeye başar kuvvet düzeninde hakim olanlar bunu çekemezler bir hikaye uydururlar “bunlardan doğan çocuklar senin krallığını yok edecek derler” ve çocuklarını öldürmeyi tavsiye ederler. Onlar da bu tür emirler çıkararak o halkın nüfusunun azalmasını sağlarlar. Ama bu zulüm sonunda kendilerini yıkar. “Biz ona meradığı tahrim ettik” ifadesi ile Allah’ın bir şeyi murat etmesi halinde beşikteki çocuk olsa bile hatta hayvanlara ilham ederek istediği davranışları yaptırır ve bunun sonunda kendi iradesini kaza eder. Hatta Allah’ın savaşlarda müminlere yardım ettiğini ama bu yardımın düşmanlara korku düşürmek ve müminlere cesaret vermek şeklinde olduğunu da başka ayetlerde ifade etmektedir.

 

Aynı topluluk içinde yaşadıkları halde İbranilerle yerliler arasında düşmanlık olduğunu ifade eden ayetler iç düşmanlığın da var olduğuna işaret etmektedir. Zaten şialara ayırması bu düşmanlıkların oluşmasına neden olmaktadır. Sınıf değiştirememe bu şialıktır. Değiştirebiliyorsa velayettir.

 

Musa peygamber Mısır’da İbrani olmayan birini öldürmekle oradan kaçmak zorunda kalmıştır. Böylece gittiği yerde de İbrahim’i dininin yahut Mezopotamya uygarlığının dersini almıştır. Musa daha Mısır’dan çıkmadan önce böylece Mısırlılar tarafından tanınan kimse olmuştur.  Medyen’de iki kız kardeşin halkın arasına karışmayıp kenarda durması sonra utanarak tekrar Musa’nın yanına gelmeleri hadiselerine bakıldığı zaman müminlerin o günkü anlayışı ile bugünkü anlayışları arasında değişiklik olmadığını gösterir.

 

Medyen Şuayb’ın memleketi olarak da bahs edilmektedir. Ve Şuayb Nuh’tan sonra gelen peygamberle arasıda zirk ediliyor. Doğuda bir yer olması gerekir. Aynı Medyen ise bu kişi de Şuayb peygamberdir. Mısır’dan çok uzakta olan bu yere gidebilecek ilişki o zaman mevcuttur. Firavunların o zaman çok geniş topraklara hakim olduğu düşünülürse bu ihtimal uzak değildir. Medyen’in Med’lerin bir şehri olması muhtemeledir.  Yaşlı kimsenin kızı onu isticar et diyor. Kişi ise sen “bana sekiz sene ücret vermen üzere kızlardan birini sana nikahlayacağım” diyor. “Bi en te’meleni” yani “bana amel karşılığı sana kızımı vereceğim” demiyor. “Sekiz seneyi bana ücret olarak vermek üzere” diyor. Buradaki anlaşmada ki ifade ile  bu kişi onun ve çocuklarının, eşinin bakımını da tekeffül etmiş oluyor. Bu bir tür mufavede şirketidir. Mufavede şirketinde herkes baştan bütün malvarlığını  ortaya koyar ve birlikte işletirler. İhtiyaçlarını da birlikte giderirler. Ortak olanların ortaklar dışında mükellef oldukları bakım ve diğer yükümlülükler varsa bunu ortaklık karşılar. Sonunda  baştan koydukları malı herkes alır. Artmış olan mal varsa mukaveleye göre bölüşürler. Mufavede şirketinin ölümlere bağlanması ve son ortağın ölümü ile son bulması esas olmakla beraber bu ayetin delaleti ile belli bir yıla kadar sürmek üzere kurulabilir. Bu tür anlaşmaların sekiz yıldan fazla olmasının meşakkat getireceği varsayılarak sekiz yıl ile belirlenmiş oluyor. Kişi tarafından on sene kadar bozulamayacak ama Musa tarafından sekiz seneden sonra bozabilecektir. On sene sonra her iki tarafın fesih hakkı doğacaktır. Bu ayet bize tek taraflı beyin hıyarını meşru kılar. Burada anlatılan akdin hükümleri olduğu için sonucunda ne olduğu anlatılmamaktadır.

 

Müddet dolup da Musa’nın ailesiyle yola çıkabilmesi Musa(AS)’nın yola devam edebilecek kadar hayvan sürüsü olduğunu göstermektedir. Bu da şirketi mufavede de artan kısmın Musa ile bölüşüldüğü anlaşılmaktadır.  

 

Musa(AS), kayın pederinden ayrılınca uzağa gitme niyetinde değildi. Çoban ortaklıklarda sürü büyürse sürüyü ayrı ayrı otlatanlar varsa, ayrılırlar, farklı otlaklıklarda otlatırlar. İbrahim (AS) ile Lut(AS) arasında da böyle bir ortaklık olmuştur. Musa (AS) vahyi alınca Mısır’a hareket etmiştir.

 

Mucize o günkü teknoloji ile gerçekleştirilemeyen ama sonraki teknolojilerle gerçekleşebilecek olayların o dönemde gerçekleşmesidir. Bu tamamen Allah’ın öğretmesi ile olmaktadır. Bunların içinde bugünkü teknoloji ile de ulaşamadığımız hadiseler olabilir. Bu bakımdan mucize sünnetullaha aykırı değildir. Sopanın yılan olması olayı bir mucizedir. Nasıl olduğu ise bugün bile bilinmemektedir. Kur’an’dan önceki peygamberlere böyle mucizeler verilmiştir. Son peygamberin ise böyle mucizesi yoktur. Onun mucizesi Kur’an’dır. Ve Kur’an’ın mucizesi bugüne kadar devam etmiştir ve kıyamete kadar da devam edecektir. Peygamberlerin bazı mucizelerini bugünkü ilimlerle izah edebiliriz. Ama bütün mucizeleri izah etmeye yönelmek Kur’an’ın mucizesini tüket anlamına gelir.

 

Musa(AS) Harun(AS)u kendisine vezir olarak verilmesini istiyor. Ve “Riden” olarak diyor. “ Rid’ “ çeperin veya duvarın devrilmemesi için verilen destek, payanda demektir. Vezirlerin de görevi budur. Sosyal olaylarda yönetimin zaman zaman başarısızlıkları olur. Eğer bu başarısızlık başkanların yaptıkları ile sebeplendirilirse o zaman başkanın  değiştirilmesi gerekir. Bu da sık sık yöneticilerin değişmesine sebep olur ve toplulukta süreklilik olmaz. Bunun için işler vezirler tarafından yürütülür, sorumluluk onlara ait olur. Destek çürürse başkası ile değiştirilir.

 

A’dunu ehinle teşdid edeceğiz” ayeti ile yönetimde birbirine yakın olanların görev almalarının meşruiyetini gösterir.

 

Firavun, melee “Size benden ğayrı bir ilah bilmiyorum” dedi” denmektedir. Firavun istişareyi şurası ile yapmaktadır. Musa(AS)’nın bütün kainatın ilahı iddiası kendi ilahlığını sarsmaktadır. Demek ki, onların anlayışında firavun bütün insanların ve kainatın değil, Mısır’ın ilahıdır. İlahların çoğalması, tarihte iktidarların çoğalması ile olmuştur. Sonra ilahlar çoğaltamayınca mezhepleri çoğaltmışlardır. Kur’an’ın şirke karşı cihadı, insanlık arasında tefrikanın ortadan kalkması içindir.

 

“Firavun, veziri Haman’a “Bana tinin üzerine ikad et ve bir sarh yap, Musa’nın ilahına ittila edeyim. Ben onu kazib zannediyorum” diyor. Firavun bu sözleri ciddi inanarak mı söylemiştir, yoksa istihza ederek mi söylemiştir ayetten anlamak zor olmaktadır. Mezopotamya’da seramik ve tuğla gelişmiştir. Onunla kuleler yapılmıştır ki, Babil Kulesi yedi harikadan biridir. Buna karşılık Mısır’da taşçılım gelişmiştir. Orda da ehramlar yedi harikadan biridir. Musa(AS) Mezopotamya kaynaklı olduğu için Firavun, onların teknolojisini kullanarak Musa hakkında gerçek bilgi almak için bu sözü söylemiş olabilir. Devleti yönetenlerin başarıları, kendilerine gelen haberleri dikkatle değerlendirmelerine bağlıdır. Firavun bir suçlu ve kekeme köle olan Musa(AS)yi muhatap almıştır ve vezirine araştırma emerini vermiştir. Mısır’da bu gelenektir ki, Mısır’ı iki-üç bin yıl yaşatmıştır.  

 

“Kendisi ve cünudu haksız yere istikbar etmiştir”. İstikbarın yalnız firavundan gelmediğini, firavunun çevresini kuşatan gücün kendi istikbarı için Firavun’u ilahlaştırdıkları anlaşılmaktadır. Bütün diktatörlükler bu esas üzerine oluşur. Lanet bir topluluktan veya insanlıktan dışlanmaktır. Firavunların da sonunda insanlıktan dışlandığı görülmektedir. Onları takip eden kimse kalmamıştır. Oysa Musa’nın ardından giden yalnız İbraniler değil, bütün Hıristiyanlar ve Müslümanlar onu peygamber bilir ve onun yolunu devam ettirmektedirler.  

 

Firavunların kendilerini değil de, sistemlerini benimseyen Yunanlılar da tarihten silinmişlerdir. Bugünkü Avrupalılar da firavunların yolunu izlemektedirler. Onların da akibeti daha öncekiler gibi kesintiye uğrayacaktır.  

 

Tevrat ve Kur’an’da daha doğru yolu gösteren Allah’tan bir kitap getirin, ben ona uyayım, de” emri ile sistem karşılaştırmasını bize emr etmektedir. Bakara Suresi’nde ise Kur’an’a benzer bir sure getirin o zaman bir sorumluluğunuz olmaz, yoksa ateşten korkun” denmektedir. Yani Kur’an’ın iki mucizesi vardır. Biri lafzidir ve yalnız Kur’an’a mahsustur. Diğeri de muhtevasıdır, bu mucize Tevrat ile ortaktır.

 

Tezekkür ederler diye zalim olan kavme kavli tavsil ettik, ulaştırdık, bitiştirdik” denmektedir. Burada kitabı değil de “kavil” kelimesini kullanmıştır. Çünkü Kur’an, onlara doğrudan hitap etmemektedir. Kur’an’ın tebliği onlara Müminler aracılığı ile ulaşmaktadır. Müminlerin iki görevi vardır. Biri iman edip iman ettiklerine göre amel etmek, diğeri de Kur’an’ın muhtevasını mümin olmayanlara ulaştırmaktır.

 

Tevrat veya İncil’e inanmış olanların ücretleri vardır. Kur’an’a inanmamış olsalar da cennete gideceklerdir. Ama Kur’an’a da inanırlarsa o zaman ücretleri iki misli olur. Ve bunu da “sabr ettiklerinden dolayı” diye ilave ediyor. Ehl-i kitap olmayanlar cemaat olarak müslüman olurlar ve onların müslüman olmaları kolaydır ama Hıristiyanlar ve Yahudiler kıyamete kadar varlıklarını sürdürecekler ve hep birden Kur’an’ın mümini olmayacaklardır. Onlardan kopuk mümin olmak büyük sabrı gerektirir.

 

“Bizim amelimiz bizim, sizin amelini de sizin olsun, size selam olsun derler” diyor. Böylece değişik din ve mezheplerde olanlarla barış içinde yaşamayı istemenin müminlere farz olduğunu ifade etmektedir.

 

“Hidayete tabi olursak yerimizden yurdumuzdan oluruz” diyorlar. “Onların yaşadıkları bu yurtlarına onları biz yerleştirmedik mi” diye cevap verilmemektedir. Ve devam ederek;

 

Maişetleri kesilmiş nice karyeleri helak etmedik mi” diyerek asıl yerlerinden ve yurtlarından Kur’an’ı kabul edip ihtida etmeseler olurlar, diyor. Nitekim, Yahudiler yerlerinden ve yurtlarından olmuş, müşrikler kalmamış, müminler ise hala devam etmekteler.

 

“Karyelerin ümmi içine bir resul ba’s etmedikçe rabbin onları helak etmez” ayeti ile helak olacak kavmin içine mutlaka bir uyarıcının geleceğine işaret etmektedir. Zelzelelerin ve diğer benzer felaketlerin, savaşların, yangınların öncesinde o topluluğun uyarılmış olup olmadığı hususu zamanımızda araştırma konusu yapılabilir. Yine “Ehl-i zalim de olmadıkça helak edecek değiliz” deniyor. Burada da her helakin zalimlikten sonra olduğunu ifade etmiştir. Bu konuda da günlük olaylar da araştırılmalıdır.

 

Müminler başlarına gelen her fenalığı kendi kusurları sebebiyle olduğuna inanırlar ve onu düzeltmek için çalışırlar. Bu düşünce onları daima daha iyiye götürür. Bu ayeti bu şekilde değerlendirmek yararlıdır. Başkalarına gelen felaketleri bu şekilde yorumlamak, yorumlayanlara bir fayda sağlamaz.

 

Kavlin kendi üzerlerine hakk ettiği kimseler, “Bizim iğva ettiğimiz kimseler bunlardır, ğavy ettiğimiz gibi iğva ettik” dediler.” Böylece işlemiş olduğu kötülükleri itiraf etmiş olacaklardır. Kendilerine yapılan kötülüklerin benzerlerini, başkalarına yapmışlardır. Devamla “Bize i’badet etmiş olduklarından sana teberri ettik” ifadesi ile onların, bunlara ibadet etmelerinden hoşlanmadıkları anlaşılmaktadır. Bir çok kimseler tabi oldukları kimseleri azdırırlar. Onlara u’budiyet kesb ederek tanrılaştırırlar. Ondan sonra da onun gittiği kötü yoldan giderler. Böylece kötülüğün kaynağı tabi olanlarla metbu’ olanlar arasında etkileşim yoluyla ortak olurlar. Bu ayetteki mana buna işaret eder, görünmektedir.

 

Rabbin neyi meşiet ederse onu halk eder ve onu ihtiyar eder. Onların hiyereleri yoktur.” “Onların” sözü ile insanların yaratılışından bahsetmektedir. “Onların seçme hakkı yoktur” demekle de “küfr edenlerin küfürleri de mukadderdir”, anlamı çıkmaktadır. Allah dengeyi korumak için kötüleri de yaratmıştır. Kötüler iyi olabilir ama kötülük ortadan kalmaz.  

 

Ulada ve ahirette hamd O’nundur” ifadesi ile ahirette de hamd etmek anlamında ibadetin var olduğuna işaret etmektedir.

 

Geceyi devamlı yapsa kimsize ziyayı getirecek” ayetinin sonunda “işitmez misiniz, gündüzü devamlı yapsa size sükun bulacağınız leyli kim getirecektir, görmez misiniz?” ayetlerinde neharın zikr edildiği yerde “görmez misiniz?”, leylin zikr edildiği yerde de “işitmez misiniz” denemektedir. Aksi söylenseydi “leylin içinde görmez misiniz” demiş olurdu ki, bu da muvafık bir ifade olmazdı.

 

Kıyamet günü her ümmetten bir şehid nez’ ederiz ve “burhanınızı getiriniz” deriz” denmektedir. Her ümmetten bir şehidden maksat içlerinden herhangi bir kişi olayları bilen kişi, temsilci çağırıp kendi topluluğuna söyleyeceklerini ona söyleyerek topluluktan cevap isteme yöntemi uygulanmıştır. Savaşlarda veya fetihlerde kendilerinden bir kimseyi seçip onlara haberci gönderme usulünü bize öğretmektedir. Kendilerinden olan aracıya konular daha kolay anlatılır, bir kişi iyi yetiştirilir. O sonra kendi topluluğuna onların dili ile konuşur. Dışarıdan birisini göndersek maksadımızı anlatmada veya onların anlamasında zorluk olur.

 

Karun’a kuvvetli u’sbe ile nev’ olunan mefatihleri olmak üzere kenzleri ita ettik” denmektedir. Burada “u’sbe”den maksat ekip, manga demektir. “Nev’ “ biri doğarken diğeri batan yıldızlardan gelişmiş bir kelimedir. Nöbetleşme anlamına gelir. Anahtarları bunların taşıdıklarını ifade ediyor. Bir yer değişik anahtarlarla kilitlenir ve hepsi birden açmadıkça içeri girilemez. Bu anahtarlar ne kadar çoksa o kişilerin anlaşarak birleşip açmaları o kadar zorlaşır. Karun hazinesinin kendi dışında açılıp içinden bir şeyin alınmasını önlemek için birkaç anahtar takmış ve bunları güvendiği güçlü kişilere vererek emniyete almıştır. Buradaki “güçlü” demek sağlam, güvenilir adam anlamı taşıyabilir. Yahut kasaları ayırıp, her birinin başına başka bir muhafız koyarak rizikoyu azaltmıştır.

 

“Allah’ın sana verdiği ile ahiret darını ibtiğa et” emri ile insanların bu dünyada var olmalarının sebebi ahiret yurdunu kazanmaktır. Nesi varsa nesi yoksa, onun için kullanmalıdırlar. Ama “dünyadan da nasibini unutma” ifadesi ile dünyayı tamamen terk etmenin de doğru olmadığını bize bildirmektedir. Karun, “bana verilen benim bilgim sayesindedir” demiştir. Bu anlayış, malca zengin olanların, makamca yükselenlerin kendi bilgileri ile olduğunu zan etmeleridir. Oysa bütün bunlar, şartların oluşması ile Allah tarafından kendilerine verilmiştir.

 

“Onu ve darını arza gömdük” ayeti ile zelzelede binanın yıkılıp kendisinin helak olabileceği gibi, servetinin kendisini yaşatmadığını ve öldükten sonra da darının baki kalmadığını ifade etmiş olur. Yani hayırda kullanılmayan servetin insana hiçbir faydası yoktur. Bir maksadı olmayan servetin faydası yoktur.

 

Haseneye karşılık daha fazla verilecek, seyyiede ise karşılığından daha fazlası ile cezalandırılmayacak” şeklindeki ayet bugünkü cezada kanuniyet ilkesini ifade etmektedir. Bu ifade ile sınırlı olan günahların sınırsız olarak cehennemle cezalandırmayacağını da anlamış oluyoruz.

 

Kur’an’ı sana farz eden kimse seni mea’da reddedecektir” denmektedir. Kur’an’ı sana gönderen değil de, farz eden ifadesi ile Kur’an’dan sana manalar bildiren anlamına gelir. Farz bölmek demek, ayırmak demektir. Biz bugün Kur’an’ı okuduğumuzda mümin olarak bir manayı anlıyorsak o anlayışta şeytanın bir nezi’ yoksa o anlayışımızın gerçekleşeceği orada va’d olunanın gerçekleşeceği ifade edilmektedir.

 

Sana nazil olduktan sonra Allah’ın ayetlerinden sudud etme” ifadesi ile Kur’an kime ulaşmışsa ve kim ondan neyi anlamışsa onunla mükellef olup Kur’an’ın ulaşmadığı veya anlamanı bilmediği konularda kişinin mükellef olmayacağına işaret vardır. Bizim görevimiz Kur’an’ı anlayıp yaşamak olduğu gibi Allah’ın ayetlerini diğerler insanlara da ulaştırmaktır.

 

Vechi dışında herşey helak olacaktır” denmektedir. Helak olmayacak olan vechi nedir? Kainat yaratılmadan önce zamanı ile mekanı ile küçük bir nokta gibiydi. Patladı, büyüyor ve bugünkü kainat oldu. Sonra küçülecek ve eski haline dönecek. Yine patlayarak ahiret olacaktır. Ama en küçük ilk hal yok olmayacaktır. Vechinden murad bu olabilir.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


AKEVLER KUR'AN MEÂLİ
1-FATİHA SURESİ-1-
6339 Okunma
2-bakara suresi-meal yok-tefsirden çıkıyor
3945 Okunma
3-ali imran-meal yok-tefsirden çıkacak
1984 Okunma
4-nisa suresi-meal yok-tefsirden çıkacak
3012 Okunma
5-maide suresi-meal yok-tefsirden çıkacak
2441 Okunma
6-enam suresi-meal yok-tefsir yok-123teberrük
2815 Okunma
7-araf suresi-meal yok-tefsirden çıkacak
2051 Okunma
8-ENFAL SURESİ-MEAL YOK-TEFSİRDEN ÇIKACAK
2064 Okunma
9-TEVBE SURESİ-MEAL YOK-TEFSİR YOK- TEBERRÜK
2473 Okunma
10-YUNUS SURESİ-MEAL YOK-TEFSİR YOK-TEBERRÜK
1956 Okunma
11-HUD SURESİ-MEAL YOK-TEFSİR YOK-TEBERRÜK
2213 Okunma
12-YUSUF SURESİ-MEAL YOK-TEFSİRDEN ÇIKACAK
2334 Okunma
13-rad suresi meali
2516 Okunma
14-İBRAHİM SURESİ MEALİ
2200 Okunma
15-hicr suresi meali
2578 Okunma
16-nahl suresi meali
3303 Okunma
17-İSRA SURESİ MEALİ
3214 Okunma
18-KEHF SURESİ MEALİ
3242 Okunma
19-meryem suresi- meal yok-tefsir yok-teberrük
2133 Okunma
20-taha suresi meali
3358 Okunma
21-ENBİYA SURESİ MEALİ
3171 Okunma
22-hacc suresi meali
2648 Okunma
23-MÜ'MİN'UN SURESİ MEALİ
2712 Okunma
24-nur suresi meali
3051 Okunma
25-furkan suresi meali
2530 Okunma
26-ŞUARA SURESİ MEALİ
2981 Okunma
27-neml suresi meali
3234 Okunma
28-kasas suresi meali
2651 Okunma
29-ankebut suresi meali
2748 Okunma
30-rum suresi meali
2473 Okunma
31-LOKMAN SURESİ MEALİ
2551 Okunma
32-SECDE SURESİ MEALİ
2162 Okunma
33-AHZAB SURESİ MEALİ
2543 Okunma
34-SEBE SURESİ MEALİ
2900 Okunma
35-FATIR SURESİ MEALİ
2671 Okunma
36-YASİN SURESİ MEALİ
3729 Okunma
37-SAFFAT SURESİ MEALİ
3612 Okunma
38-SAD SURESİ MEALİ
2909 Okunma
39-ZÜMER SURESİ meal tefsir yok TEBERRÜK
3275 Okunma
40-MÜ'MİN SURESİ MEAL TEFSİR YOK teberrük
2854 Okunma
41-fussilet suresi meali
2562 Okunma
42-şura suresi meali
2214 Okunma
43-zuhruf suresi meali
2724 Okunma
44-DUHAN SURESİ MEALİ
2744 Okunma
45-CASİYE SURESİ MEALİ
2010 Okunma
46-AHKAF SURESİ MEALİ
2481 Okunma
47-MUHAMMED SURESİ MEALİ
2408 Okunma
48-FETİH SURESİ MEALİ
2585 Okunma
49-HUCURAT SURESİ MEALİ
2719 Okunma
50-KAF SURESİ MEALİ
2991 Okunma
51-ZARİYAT SURESİ MEALİ
2909 Okunma
52-TUR SURESİ TEFSİR MEAL YOK teberrük
2157 Okunma
53-necm suresi tefsir ve meal yok teberrük
2105 Okunma
54-KAMER SURESİ TEFSİ MEAL YOK teberrük
2729 Okunma
55-RAHMAN SURESİ MEALİ
3516 Okunma
56-VAKIA SURESİ MEALİ
3453 Okunma
57-HADİD SURESİ MEALİ
2668 Okunma
58-MÜCADELE SURESİ MEALİ
2476 Okunma
59-HAŞR SURESİ MEALİ
2436 Okunma
60-MÜMTEHİNE SURESİ MEALİ
2085 Okunma
61-SAF SURESİ MEALİ
2287 Okunma
62-CUMA SURESİ MEALİ
2534 Okunma
63-MÜNAFİKUN SURESİ MEALİ
2200 Okunma
64-TEGABUN SURESİ MEALİ
2278 Okunma
65-TALAK SURESİ MEALİ
2376 Okunma
66-TAHRİM SURESİ MEALİ
2442 Okunma
67-MÜLK SURESİ MEALİ
2958 Okunma
68-KALEM suresi MEALi
3064 Okunma
69-HAKKA SURESİ MEALİ
2642 Okunma
70-MEARİC SURESİ MEALİ
2618 Okunma
71-NUH SURESİ MEALİ
2487 Okunma
72-CİN SURESİ MEALİ
3120 Okunma
73-MÜZZEMMİL SURESİ MEALİ
3390 Okunma
74-MÜDDESSİR SURESİ MEALİ
3471 Okunma
75-KIYAMET SURESİ MEALİ
2727 Okunma
76-İNSAN SURESİ MEALİ
3261 Okunma
77-MÜRSELAT SURESİ MEALİ
2410 Okunma
78-NEBE SURESİ MEALİ
2948 Okunma
79-NAZİAT SURESİ MEALİ
2662 Okunma
80-ABESE SURESİ MEALİ
2914 Okunma
81-TEKVİR SURESİ MEALİ
2678 Okunma
82-İNFİTAR SURESİ MEALİ
2656 Okunma
83-MUTAFFİFİN SURESİ MEALİ
3049 Okunma
84-İNŞİKAK SURESİ MEALİ
2493 Okunma
85-BÜRUC SURESİ MEALİ
2058 Okunma
86-TARIK SURESİ MEALİ
2459 Okunma
87-A'LA SURESİ MEALİ
2747 Okunma
88-ĞAŞİYE SURESİ MEALİ
2747 Okunma
89-FECR SURESİ MEALİ
2653 Okunma
90-BELED SURESİ MEALİ
2356 Okunma
91-ŞEMS SURESİ MEALİ
3068 Okunma
92-LEYL SURESİ MEALİ
2904 Okunma
93-DUHA SURESİ MEALİ
2564 Okunma
94-İNŞİRAH SURESİ MEALİ
2745 Okunma
95-TİN SURESİ MEALİ
3013 Okunma
96-A'LAK SURESİ MEALİ
3289 Okunma
97-KADR SURESİ MEALİ
3373 Okunma
98-BEYYİNE SURESİ MEALİ
2703 Okunma
99-ZİLZAL SURES MEAL TEFSİRYOK teberrük
1835 Okunma
100-adiyat suresi meali
2394 Okunma
101-karia suresi meali
3215 Okunma
102-TEKASÜR SURESİ MEALİ
3227 Okunma
103-ASR SURESİ MEALİ
2349 Okunma
104-HÜMEZE SURESİ MEALİ
3250 Okunma
105-FİL SURESİ MEALİ
4408 Okunma
106-KUREYŞ SURESİ MEALİ
2517 Okunma
107-MAUN SURESİ MEALİ
2733 Okunma
108-KEVSER SURESİ MEALİ
4089 Okunma
109-KAFİRUN SURESİ MEALİ
2776 Okunma
110-NASR SURESİ MEALİ
3273 Okunma
111-TEBBET SURESİ MEALİ
3907 Okunma
112-İHLAS SURESİ MEALİ
3094 Okunma
113-FELAK SURESİ MEALİ
2328 Okunma
114-NAS SURESİ MEALİ
2647 Okunma
115-KURAN KÖK HARFLER LÜGATI-LATİN HARFLERİYLE
37492 Okunma