2000 yılının başında FELSEFE veya KELAM
Süleyman Karagülle
2314 Okunma
EPİKÜR-i(KIBRISLI)ZENON VE ADİL DÜZEN

6- EPİKÜR ve

ZENON (Kıbrıslı)

Yunan uygarlığına alternatif uygarlık arıyorlar...

Epikür sefih birisidir. Kmlleere iy davranmıştır. Felsefe insanı mutlu etmek için vardır, bu da aldırmazlıkla sağlanır. Gzlikil Tanrı gibi varlıktır. Çöküş döneminde insanı mutlu etmek felsefenin görevidir. Akıl zevk için kullanılmalıdır. Zevkler gizlenirse zararlı olmaz. Mutluluk dostluklarda bulunur. Kâinat atomlardan ibarettir. Kadere teslim olup olanları kabullenmek gerekir. Tanrıların hayatları ile ilgilenmeliyiz. Onlarda bzizi bırakıerarç. Ölüm de korkulacak şey değildir. Biz varsak o yoktur. Biz yoksak bize zararı yoktur. Öldükten sonra ceza veya mükafat yoktur. Hayat zevk içindir. Felsefenin yaşı yoktur.

Zenon zevk felakettir. İnsan görevlidir. Ahlaklı idi. Sade yaşardı. Ağırbaşlı idi. Atina’da saygı gömüştür. 93 yaşında ölmüştür. Tüccardı. Felsefeye orada başladı. Sütun altında buluştular. Zenon zamanında felsefede yenilik başlamıştı. İnsan topluluğun değil kendisinin beğenisini kazanmalıydı. İyi insan olunmalı. İyi de doğa kanunlarında bulunur. Kâinat Tanrı’nın eseridir ve her yerde hazır nazırdır. Tanrı her şeye hakimdir ve her yerde O vardır. Akıl insana doğru yolu gösterir. Doğru yol topluluğun içine girmedir, topluluk içinde olmadır.

 

Adil Düzene Göre EPİKÜR ve ZENON:

İnsan Tanrı’nın halifesidir, aklıyla Tanrı adına içtihat eder ve ona göre görevlerini öğrenir. Görevlerini Tanrı’nın kulu olarak yerine getirerek mutlu insan olur.

Tanrı kendi hak ve görevlerini topluluklara devretmiştir. O halde kişi topluluğun temsilcisi olarak içtihat yapar, sonra da bir üyesi olarak görevini yerine getirir.

Allah insanı öyle yaratmıştır ki topluluğun çıkarı kendisinin gerçek çıkarıdır, topluluğun zararı kendisinin de gerçek zararıdır.

İnsan topluluk olmadan yaşayamaz.

Topluluk da fertler olmadan olamaz.

Fert topluluk için gerekirse canını vermelidir.

Topluluk da ferdi bütün gücüyle korumalıdır.

Topluluk için zararlı olan zevkler sonunda ferdin kendisi için de zararlıdır.

Akıl nefsi denetim altına almalıdır.

 

***

 

Ansiklopedik Bilgi:

Epikuros (ya da Epikür) (MÖ 341-270), Helenistik felsefe nin en önemli düşünürlerinden birisidir. Sisam adası olarak bilinen Samos'da doğdu. / Yaşamı ve düşüncelerinin gelişimi: Epikuros, Septisizm de ve Stoacılıkta olduğu gibi, pratik felsefeye yani ahlak felsefesine yönelmiş ve bu alanda etkinlik göstermiştir. Aristoteles'in ölümünden sonra gelişen iki ana okuldan birisini kurmuştur. Bu okullar Stoacılık ve Epikürcülük olarak adlandırılabilir. Hem ahlak felsefesinde hem de bilgiye yaklaşımında kuşkuculuğun izleri/etkileri belirgin olarak görülür. Epikuros çok uzun zaman etkili olmuş bir filozoftur, neredeyse ondan sonra 4. yüzyıla kadar etkili olmuş bir filozof ortaya çıkmamıştır. Epikuros, Demokritosçu filozoflardan dersler almış ve özellikle onların atomcu teorilerinden etkilenmiştir. Öte yandan Septiklerden şüpheciliği öğrenmiş, özellikle Pyrrhon'un şüpheciliğinden etkilenmiştir. Daha sonra Atina'da bir bahçe satın alan Epikuros, burada okulunu kurmuştur. Epikuros'un pek çok şey yazdığı söylenmektedir, ancak bunlardan fazla bir şey kalmamıştır geriye. Bilinen birkaç mektubudur yalnızca, ancak bu mektuplar felsefesinin anlaşılmasında önem taşımaktadır. / Felsefesi: Epikuros bir ahlak felsefesi geliştirmiştir ve felsefenin ana düşüncesi mutluluktur (eudaimonia). Temel amacın mutluluğa ulaşmak olduğunu belirtir. Felsefenin görevi de buna göre belirlenmiştir, insanın mutluluğa giden yolunu araştırmak. Klasik felsefenin soyut tartışmalarıyla Epikuros bu hedefin dışında ilgilenmemiştir. Mantık da, doğru yaşama ulaşmak için gerekli olan bilginin üretilmesini sağlayan bir araçtır. Doğru bilgi olmadan doğru eylemlilik olmayacaktır; doğru bilginin ölçütü ise ikili bir temele sahiptir, ilki duyu verileri ikincisi ise haz ve acı duyumlarıdır. / Epikuros'a göre; insan, tanrı ve ölüm korkusundan kurtulmalıdır . Kuruntulardan ve önyargılardan arınarak buna ulaşılabilir. Bu noktada Epikuros'un felsefesine Demokritos'un atomcu teorisinin etkileri karışır. Doğadaki her şey atomların mekân içindeki hareketlerinden meydana gelmektedir. Yalnızca bu hareket mekanik bir zorunlulukla meydana gelmez. Bu doğa düşüncesiyle Epikuros Tanrı kavramını dışta bırakmaya çalışır. Tanrının varlığı yokluğunu değil dünyaya karşı ilgisizliğini belirtir. / Ayrıca ruh konusunda da maddi bir açıklama öne sürer, ona göre insan ruhu maddi bir niteliğe sahiptir, başka türlü var olabilmesi söz konusu olamaz. Ruhun maddi varlığını açıklamak üzere Epikuros onun dört ögeden meydana geldiğini belirtir. Ateş, soluk, hava ve adlandırılamayan dördüncü bir öge. İlk üçü bedensel kısmı meydana getirir, dördüncü öge ise ruhsal kısmı oluşturur.İnsan ölünce bu ögeler dağılır, yani birliklerini kaybederler. Dolayısıyla ölümsüzlük ya da ruh-göçü diye bir şey olamaz. / Ölüm konusunda bir anlamda Epikurosculuğun ünlenmesinde etki etmiş olan yaklaşım, Epikür'ün bir sözüne dayanır: “Ölümden korkmak anlamsızdır, çünkü yaşadığımız sürece ölüm yoktur, ölüm geldiğinde ise artık biz yokuz.”

 

*

 

Kıbrıslı Zenon (Yunanca: Ζήνων ὁ Κιτιεύς, Zēnōn ho Kitieŭs). MÖ 335-263 yılları arasında yaşamış olan, Stoa Okulunun kurucusu, Yunan filozof. Akademi'de Krates'in nezaretinde felsefeyle meşgul olan Zenon, Stoalılar tarafından benimsenen temel ilkeleri belirlemiştir. Ona göre, gerçek olan her şey maddidir. Fakat evren, pasif bir maddeden oluşmamıştır. Değişen bir yapısı olan düzenli bütün olan evrendeki pasif maddeden başka, doğadaki düzenleyici, aktif öğeyi temsil eden bir güç daha vardır. Bu aktif güç, maddeden farklı değildir, ancak maddenin değişik bir görünümüdür. O, hava akıntısı ya da nefes gibi, sürekli olarak hareket eden ince bir şeydir. Zenon bu gücün ateş olduğunu söyler; ona göre, bu ateş var olan her şeye yayılır. Bu maddi ateşin en temel özelliği akıldır. Bu ateş, evrendeki en yüksek varlık türüdür. Zenon'a göre, Tanrı her şeydir. Yani, Tanrı bireyleri birbirleriyle birleştiren ateş ya da sıcak nefestir. O, doğanın içindeki akıl ya da rasyonel güçtür. Tanrı'nın ateş ya da rasyonel bir güç olduğunu söylemek, doğaya aklın ve akıl ilkesinin egemen olduğunu söylemekten başka bir şey değildir. Madde kendisinde bulunan bu akıl ilkesine göre davranır. Zenon, bilgi anlayışında, sözcüklerin düşünceleri ifade ettiğini, düşüncelerin ise, bir nesnenin zihin üzerindeki etkisi sonucu ortaya çıktığını söyler. Zihin, doğuştan boş bir levhadır ve düşünce dağarcığını dış dünyadaki nesnelerden etki aldıkça doldurur. Zenon, insan ve ahlak anlayışında, dünyanın bir parçası olan insanın da aynı şekilde maddi bir varlık olduğunu ve tanrısal ateşten pay aldığını söyler. İnsandaki bu ateş, onun ruhunu meydana getirir. O, insan ruhunun en iyi ifadesini akılda ve akıllılıkta bulduğunu savunur. Zenon'un ahlâkı ise, bir yandan akla ve bilgiye, bir yandan da doğal düzene boyun eğmeye dayanır.

 

Haftalık Seminer Dergisi; 623. Hafta      06 Ağustos 2011      SÜLEYMAN KARAGÜLLE

Yay. Haz.: REŞAT NURİ EROL

www.akevler.org   (0532) 246 68 92

 

 

 


2000 yılının başında FELSEFE veya KELAM
1-GİRİŞ
1873 Okunma
2-HAZIR BULDUĞU ORTAM BAĞLAMINDA GAZALİ VE FELSEFEYİ BİTİRMESİ
1944 Okunma
3-JEAN-JACQUES ROUSSOEU VE FELSEFE
1741 Okunma
4-SOKRAT VE ADİL DÜZEN
1824 Okunma
5-THALES VE ADİL DÜZEN
1800 Okunma
6-PARMENİDES-HERAKLİT VE ADİL DÜZEN
2143 Okunma
7-EFLATUN VE ADİL DÜZEN
1663 Okunma
8-ARİSTO VE ADİL DÜZEN
1861 Okunma
9-EPİKÜR-i(KIBRISLI)ZENON VE ADİL DÜZEN
2314 Okunma
10-PLOTİN VE ADİL DÜZEN
1887 Okunma
11-AUGUSTİNUS VE ADİL DÜZEN
1738 Okunma
12-SAİNT ANSELM VE ADİL DÜZEN
1696 Okunma
13-THOMAS VE ADİL DÜZEN
1640 Okunma
14-MEİSTER ECKHART VE ADİL DZEN
2239 Okunma
15-NİKOLAUS VE ADİL DÜZEN
1645 Okunma
16-DEKART VE ADİL DÜZEN
2343 Okunma
17-PASKAL VE ADİL DÜZEN
1753 Okunma
18-SPİNOZA VE ADİL DÜZEN
1779 Okunma
19-LEİBNİZ VE ADİL DÜZEN
1839 Okunma
20-VOLTER VE ADİL DÜZEN
3284 Okunma
21-JEAN LACQUES ROUSSEAU(ÖZEL) VE ADİL DÜZEN
1531 Okunma
22-DAVİD HUME VE ADİL DÜZEN
1601 Okunma
23-IMMANUEL KANT VE ADİL DÜZEN
1878 Okunma
24-JOHANN GOTTLİEB FİCHTE VE ADİL DÜZEN
4685 Okunma
25-FRİEDRİCH SCHELLİNG VE ADİL DÜZEN
1751 Okunma
26-GEORG WİLHELM FRİEDRİCH HEGEL VE ADİL DÜZEN
1746 Okunma
27-ARTHUR SCHOPENHAUER VE ADİL DÜZEN
2157 Okunma
28-SOREN AABYE KİERKEGAARTD VE ADİL DÜZEN
1954 Okunma
29-LUDWİG ANDREAS FEUERBACH VE ADİL DÜZEN
1721 Okunma
30-FRİEDRİCH WİLHELM NİETZSCHE VE ADİL DÜZEN
1712 Okunma
31-MARTİN HEİDEGGER VE ADİL DÜZEN
1613 Okunma
32-BERTRAND RUSSEL VE ADİL DÜZEN
1893 Okunma
33-LUDWİG JOSEF JOHANN WİTTGENSTEİN VE ADİL DÜZEN
1696 Okunma
34-KARL HEİNRİCH MARX VE ADİL DÜZEN
1949 Okunma
35-SONUÇ VE YENİ FELSEFEYE GİRİŞ
1605 Okunma
36-İSLAM FELSEFESİNE GİRİŞ 1
1570 Okunma
37-İSLAM FELSEFESİNE GİRİŞ 2
1531 Okunma
38-İSLAM FELSEFESİNE GİRİŞ 3
1544 Okunma
39-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 1
1665 Okunma
40-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 2
1590 Okunma
41-MODERN FELSEFEYEİRİŞ 3
1548 Okunma
42-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 4
1552 Okunma
43-modern felsefeye giriş 5
1424 Okunma
44-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 6
1533 Okunma
45-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 7
1647 Okunma
46-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 8
1447 Okunma
47-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 9
1439 Okunma
48-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 10
1539 Okunma
49-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 11
1614 Okunma
50-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 12
1464 Okunma
51-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 13
1552 Okunma
52-modern felsefeye giriş 14
1424 Okunma
53-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ 15
1431 Okunma
54-MODERN FELSEFEYE GİRİŞ-16
1617 Okunma
55-modern felsefeye giriş-17
1553 Okunma
56-modern felsefeye bgiriş-18
1388 Okunma
57-modern felsefeye giriş 19
1474 Okunma
58-modern felsefeye giriş 20
1457 Okunma